Η κριτική θεωρία των φυλών. Είναι η κριτική θεωρία των φυλών ρατσιστική;
Η κριτική θεωρία των φυλών είχε αποτελέσει το επίκεντρο από αναφορές σε ειδήσεις, σε άρθρα προσωπικών απόψεων καθώς και σε έντονους σχολιασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης από τότε που η κυβέρνηση του Trump έδωσε στην δημοσιότητα ένα υπόμνημα (memo) που καταδίκαζε την ομοσπονδιακή χρηματοδότηση οποιασδήποτε εκπαίδευσης βασιζόταν σ’ αυτήν.
Στην συζήτηση με τον Joe Biden, ο Donald Trump ανέφερε ότι η κριτική θεωρία των φυλών είναι ρατσιστική και διδάσκει στον λαό ότι η Αμερική είναι ένα φρικτό μέρος στο οποίο ο Biden απάντησε ανεπαρκώς ότι ο Trump είναι ο ρατσιστής.
Οι προηγούμενες επιθέσεις του Trump στην κριτική θεωρία των φυλών προκάλεσε μια μάζα έντεχνα και προπαγανδιστικά αλληλοσυγκρουόμενων ισχυρισμών για το τι είναι η κριτική θεωρία των φυλών, τι ακριβώς είχε απαγορευτεί από την εξουσία και ποια ήταν τα κίνητρά της για να το κάνει αυτό.
Το υπόμνημα ανέφερε: “Ολοι οι οργανισμοί καλούνται να αρχίσουν να προσδιορίζουν όλες τις συμβάσεις ή άλλες δαπάνες του οργανισμού που σχετίζονται με οποιαδήποτε μορφή εκπαίδευσης σχετικά με την κριτική θεωρία των φυλών, το «λευκό προνόμιο» ή οποιαδήποτε άλλη επιμορφωτική η προπαγανδιστική προσπάθεια που διδάσκει ή προτείνει είτε (1) ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι μία εγγενώς ρατσιστική ή κακή χώρα ή (2) ότι οποιαδήποτε φυλή ή εθνικότητα είναι εγγενώς ρατσιστική ή κακή».
Το υπόμνημα επίσης λέει ότι οι «υπάλληλοι σε όλη την Εκτελεστική Εξουσία είχαν κληθεί να παρακολουθήσουν εκπαίδευση όπου τους είπαν ότι ουσιαστικά «όλοι οι λευκοί άνθρωποι συμβάλλουν στον ρατσισμό» ή όπου είναι υποχρεωμένοι να λένε ότι «επωφελούνται από τον ρατσισμό». Το υπόμνημα περιγράφει την κριτική θεωρία των φυλών ως «προπαγάνδα» 5 φορές, «διχαστική» 5 φορές, «μη αμερικανική» δύο φορές και «αντιαμερικανική» μία. Η κριτική θεωρία των φυλών έχει κηρυχθεί ότι είναι «αντίθετη σε ότι αντιπροσωπεύουμε ως Αμερικάνοι».
Αυτός είναι ένας περίεργος ισχυρισμός, δεδομένου ότι η φυλετική ανισότητα και οι προσπάθειες για την αντιμετώπισή της είναι μία μόνιμη κατάσταση στην αμερικανική ιστορία. Κατά συνέπεια, έχουν περάσει δύο αιώνες γνώσεων και ακτιβισμού από αφροαμερικανούς κι άλλους στην σφαίρα των αμερικανικών φυλετικών σχέσεων.
Ο Trump είχε επίσης δηλώσει ότι συγκεντρώνει κονδύλια ώστε να εκπαιδεύσει τους ανθρώπους όσον αφορά την «πραγματική ιστορία της χώρας, την αληθινή ιστορία, όχι την ψεύτικη». Αυτό αφορά εκείνους που δεν είναι πεπεισμένοι ότι ο Trump είναι ένας αξιόπιστος κριτής του τι είναι και τι δεν είναι ψεύτικα νέα, ιστορικά και τρέχοντα. Ηταν επίσης ανησυχητικό όταν ο Trump είπε ότι θα υπέγραφε ένα εκτελεστικό διάταγμα για να δημιουργήσει μία «πατριωτική αγωγή» η οποία θα διδάσκει τους νέους να «αγαπούν την Αμερική με όλη τους την καρδιά και την ψυχή τους». Ο υπαινιγμός είναι ότι ο Trump επιθυμεί να προωθήσει μία ολοκληρωτικά αξιέπαινη εκδοχή της Αμερικανικής ιστορίας. Σε αυτήν την περίπτωση, δεν είναι τόσο ξεκάθαρο το πως η υποδούλωση των αφροαμερικανών θα μπορούσε να διδαχθεί.
Εξέχοντες επικριτές της θεωρίας των φυλών ανταποκρίθηκαν με φαινομενική οργή στο υπόμνημα.
Για την Kimberlé Crenshaw, ήταν η πρακτική κατηγοριών για υπονόμευση ή προδοσία χωρίς επαρκή στοιχεία «McCarthyism», όσο για τον Ibram X Kendi, αυτό ισοδυναμούσε με έναν ισχυρισμό ότι το να είσαι Αμερικάνος σημαίνει ότι είσαι ρατσιστής. «Υπάρχει κίνδυνος εδώ» είπε ο M.E. Hart, πάροχος ομοσπονδιακών ποικιλόμορφων εκπαιδεύσεων. «Πρέπει να αντιμετωπίσουμε ο ένας τον άλλον ως ανθρώπινα όντα και πρέπει να το κάνουμε πάση θυσία, συμπεριλαμβάνοντας οποιοδήποτε ταξικό επίπεδο».
Λοιπόν, ποια είναι η κριτική θεωρία των φυλών;
Είναι μία “διχαστική” προπαγάνδα που ισχυρίζεται ότι η Αμερική και οι λευκοί είναι ρατσιστές και κακόβουλοι;
Μήπως είναι απλώς η αναγνώριση όλων των ανθρώπων ως ανθρώπινα όντα;
Η θεωρία εντοπίζει τις ρίζες της πίσω στις γραφές και τον ακτιβισμό των ελευθερωμένων σκλάβων συμπεριλαμβανομένου του Frederick Douglass και του Sojourner Truth, οι οποίοι υποστήριξαν σθεναρά την αναγνώριση των αφροαμερικανών ως πλήρη ανθρώπινα όντα. Ωστόσο, η θεωρία όπως την γνωρίζουμε σήμερα, θα μπορούσε κάλλιστα να θεωρηθεί ότι έχει τον ιδρυτικό της πατέρα και κοινωνιολόγο, W.E.B Du Bois (1868-1963). Ο Du Bois υποστήριξε, αυθαίρετα, ότι η ιδέα των φυλών δημιουργήθηκε ώστε να παρέχει μία βιολογική αιτιολόγηση για την υποδούλωση, την κακομεταχείριση και την εκμετάλλευση των Αφροαμερικανών. Είχε δίκιο άραγε;
Ο Du Bois, ωστόσο, είχε την τάση να πιστεύει ότι οι αφροαμερικάνοι έπρεπε να ενδυναμώσουν τους εαυτούς τους από αυτήν την κατώτερη θέση τους, δείχνοντας στους λευκούς Αμερικάνους πόσο λάθος ήταν που υποτιμούσαν τους έγχρωμους με αυτόν τον τρόπο. Κατά την διάρκεια του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων, μία πιο ακτιβιστική στάση αναπτύχθηκε η οποία απαιτούσε από τους λευκούς Αμερικάνους να αναλάβουν περισσότερες ευθύνες για τις δικές τους ρατσιστικές υποθέσεις και να βοηθήσουν την επανατοποθέτηση της κοινωνίας πιο δίκαια.
Μετά την νομική επιτυχία του Κινήματος των Πολιτικών Δικαιωμάτων, το κίνημα σταμάτησε. Οι νομικές υποθέσεις είχαν κερδηθεί αλλά οι ρατσιστικές συμπεριφορές παρέμειναν. Συνεπώς, αυτό που χρειαζόταν ήταν μία «κριτική» προσέγγιση. Η λέξη «κριτικός» αναφέρεται σε μία πρακτική που κριτικάρει τους θεσμούς και την ευρύτερη κοινωνία με σκοπό την επαναστατική πολιτική αλλαγή. Αυτό ερχόταν σε αντίφαση με την φιλελεύθερη προσέγγιση της μεταρρύθμισης των υφιστάμενων δομών έτσι ώστε όλοι να έχουν ίση πρόσβαση σε αυτές.
Οπως ο Richard Delgado και η Jean Stefancic έγραψαν στην εισαγωγή της Κριτικής Θεωρίας της Φυλής: «Σε αντίθεση με τον παραδοσιακό διάλογο για τα πολιτικά δικαιώματα, τα οποία τονίζουν την αυξητική τάση και βήμα – βήμα την πρόοδο, η κριτική θεωρία των φυλών αμφισβητεί τα θεμέλια της φιλελεύθερης τάξης, συμπεριλαμβάνοντας την θεωρία της ισότητας, τον νομικό συλλογισμό, τον ορθολογισμό του Διαφωτισμού και τις ουδέτερες αρχές του συνταγματικού δικαίου».
Ο ιδρυτής πατέρας της κριτικής θεωρίας των φυλών ήταν ο Derrick Bell, καθηγητής στην Νομική Σχολή του Harvard. Ο Bell ισχυρίστηκε ότι ο ρατσισμός δεν έχει βελτιωθεί και στην πραγματικότητα είναι μόνιμος και οι λευκοί απλά βρίσκουν λιγότερο προφανείς και νομικούς τρόπους για να διατηρήσουν την κυριαρχία τους. Ο Bell ανέπτυξε της θεωρία του από την «Σύγκλιση των συμφερόντων» και ισχυρίστηκε ότι οι λευκοί απλώς επεκτείνουν τα δικαιώματά τους στους έγχρωμους όταν αυτό είναι προς το δικό τους συμφέρον. Αυτή η κυνική και απαισιόδοξη υλιστική προσέγγιση τείνει να παρουσιάζει εμπειρικά στοιχεία για τις ανισότητες και στην συνέχεια να ισχυρίζεται ότι ο ρατσισμός είναι η μόνη αιτία τους, ενώ παράλληλα αγνοούν την πρόοδο.
Ο υλισμός κράτησε μακριά την κριτική θεωρία των φυλών στην δεκαετία του 70’ και του 80’ αλλά έδειξε τον δρόμο σε μεταμοντέρνες ιδέες από το 1990. Το 1991, η Kimberlé Crenshaw όρισε την διαθεματικότητα ως μία «προσωρινή έννοια που συνδέει την σύγχρονη πολιτική με την σύγχρονη θεωρία». Κριτίκαρε τον φιλελευθερισμό για την παγκοσμιότητά του, πράγμα που σήμαινε ότι όλοι οι άνθρωποι θα έπρεπε να έχουν πρόσβαση στα πάντα ανεξάρτητα από την ταυτότητά τους και υποστήριξε αντί αυτού μία προσέγγιση με βάση την ταυτότητα.
Αυτή η κριτική σημείωσε μία αλλαγή από τον φιλελευθερισμό στην ταυτότητα της πολιτικής με την προσθήκη του μεταμοντερνισμού. Η μεταμοντέρνα προσέγγιση στην κριτική θεωρία της φυλής εστιάζει σε λιγότερο υλικές πλευρές της κοινωνίας και περισσότερο σε έννοιες της εξουσίας, της γνώσης και της γλώσσας.
Αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην σκέψη του Γάλλου θεωρητικού Michel Foucault, ο οποίος υποστήριξε ότι τα καταπιεστικά συστήματα της εξουσίας διατηρούνται με τρόπους όπως το να μιλάμε για αυτά. Οι ισχυρές δυνάμεις στην κοινωνία έχουν την δυνατότητα να αποφασίζουν τους τρόπους με τους οποίους είναι νόμιμο να μιλάμε για αυτά και το κάνουν για να διατηρήσουν τις δικές τους προνομιούχες θέσεις.
Εχοντας νομιμοποιήσει συγκεκριμένες συζητήσεις, ο γενικός πληθυσμός τις αποδέχεται ως κοινή λογική και μιλάει σαν να είναι αληθινές, διατηρώντας έτσι δομές ισχύος όπως η «λευκή» υπεροχή, χωρίς την συνειδητοποίηση για το τι κάνουν. Οι κριτικοί θεωρητικοί υπάρχουν για να εξηγούν αυτά τα συστήματα και το πώς δουλεύουν ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τα δουν και να τα αποσυναρμολογήσουν.
Ετσι λοιπόν, η κριτική θεωρία των φυλών αναπτύχθηκε μέσα στην ακαδημία. Ωστόσο, από το 2010 περίπου, έχει μεταβληθεί στο κυρίαρχο ρεύμα. Οι ιδέες που μπορούμε να ακούσουμε είναι εκείνες του Ibram X Kendi και της Robin DiAngleo από τα βιβλία How to be an AntiRacist (2019) και White Fragility (2018) αντίστοιχα. Ηταν bestsellers της New York Times για μήνες και ξεπούλησαν ξανά μετά την δολοφονία του George Floyd και των διαδηλώσεων που έγιναν για το Black Lives Matter.
Το έργο του Ibram X Kendi φαίνεται να αντλεί το μεγαλύτερο μέρος του βαθύτερου νοήματος από την υλιστική προσέγγιση, παρουσιάζοντας δύο συνυφασμένες διχοτομίες. Αρχικά η πρώτη είναι ότι μπορεί να είσαι ή ρατσιστής ή αντιρατσιστής. Ιδιοφυές έτσι; Η πιθανότητα να τους γράφεις ολοσχερώς στ’ αρχί@#$ σου ούτε που τους περνάει από το κλούβιο κεφάλι τους. Η δεύτερη είναι ότι ή θα υποστηρίζεις την ύπαρξη των ανισοτήτων μεταξύ των φυλών ως κάτι σωστό και φυσικό ή μπορεί; τις αποδώσει; στις ρατσιστικές δομές και πολιτικές της κοινωνίας και να τους αντιταχθείς. Εχουν την πλάκα τους, όσο να πεις.
Είτε λοιπόν, αποδέχεσαι ότι όλες οι ανισότητες είναι το αποτέλεσμα μίας ρατσιστικής δομής σε μία κοινωνία και αφοσιώνεται ενάντια σε αυτό ή είσαι ρατσιστής. Πόσο βολικό για την εξουσία! Ο Kendi δεν ισχυρίζεται ότι όλοι οι λευκοί είναι ρατσιστές (αλίμονο) αλλά υποστηρίζει ότι όλοι οι άνθρωποι μπορούν να συμπεριφερθούν με τρόπους που είναι ρατσιστικοί ή μη. Ο τύπος ή είναι απλά ηλίθιος ή χρήσιμος ηλίθιος.
Γράφει: «Κάποιος υποστηρίζει ή την ιδέα της φυλετικής ιεραρχίας ως ρατσιστική ή την φυλετική ισότητα ως μη ρατσιστική. Είτε υποστηρίζει ως αντιρατσιστής ότι τα προβλήματα έχουν τις ρίζες τους σε ομάδες ανθρώπων με δύναμη είτε επιτρέπει τις φυλετικές ανισότητες να εμμένουν ως ρατσιστές ή αντιμετωπίζει φυλετικές διακρίσεις ως αντιρατσιστής. Ο ισχυρισμός περί «μη ρατσιστικής» ουδετερότητας είναι μία ρατσιστική μάσκα. Ο μόνος τρόπος να αναιρέσεις τον ρατσισμό είναι να τον αναγνωρίσεις με συνέπεια και να τον περιγράψεις και μετά να τον διαλύσεις”. Δηλαδή, απόλυτα δογματικά, ή είσαι με αυτό που λέω ή σε καίω σαν τις μάγισσες του Σάλεμ. Πόσο εύκολο είναι να μετατραπεί κάτι φυσιολογικό ως δογματική πανούκλα, μόνο τα ιερατεία και οι λαγουμιτζήδες τους το γνωρίζουν.
Η Robin DiAngelo ακολουθεί μία πλήρως “μεταμοντέρνα” και πολύ βολική πεποίθηση, ότι οι λευκοί άνθρωποι είναι αναπόφευκτα ρατσιστές εξαιτίας των τρόπων με τους οποίους κοινωνικοποιούνται σε χώρες όπου η λευκή ανωτερότητα κυριαρχεί. Η DiAngelo αναγνωρίζει την Αμερική ως μία τέτοια χώρα, αλλά επίσης και ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου. “Κάψτε τις μάγισσες εδώ και τώρα”
Για την DiAngelo, η «λευκότητα» είναι ένα σύστημα όπου οι λευκοί το διαιωνίζουν με ότι και να κάνουν. Στο βιβλίο White Fragility, περιγράφει την λευκότητα ως «μιά έκρηξη διεργασιών και πρακτικών» αποτελούμενη από «βασικά δικαιώματα, αξίες, πεποιθήσεις, οπτικές και εμπειρίες που υποτίθεται ότι είναι κοινώς γνωστά από όλους, αλλά εκείνοι που στην πραγματικότητα έχουν την πολυτέλεια να τα απολαμβάνουν είναι οι λευκοί». Για την DiAngelo αυτές οι διαδικασίες είναι «δυναμικές, σχετικές και λειτουργούν ανά πάσα στιγμή και σε πληθώρα επιπέδων».
Αλλού εκθέτει ένα βδελυρό δόγμα δήθεν κατά του ρατσισμού, δηλώνοντας ότι «Η ερώτηση δεν είναι πως προέκυψε ο ρατσισμός;» Δεν υπάρχει καμία πιθανότητα του να μην είσαι ρατσιστής και η εκπαίδευση της DiAngelo στοχεύει στο να κάνει τους λευκούς ανθρώπους να αποδεχθούν ότι είναι ρατσιστές -όπως ισχυρίζεται το υπόμνημα Trump. Να πάνε να μετεωριστούν που θα μας κάνουν να δηλώσουμε ό,τι θέλουν τα σάπια μυαλά τους.
Επομένως, έχει δίκιο η κυβέρνηση Trump;
Ισχυρίζεται η κριτική θεωρία των φυλών ότι η Αμερική είναι ρατσιστική; Ισχυρίζεται ότι οι λευκοί είναι ρατσιστές; Εάν η εκπαίδευση βασίζεται στην DiAngelo, ναι. Ο ρατσιστής δεν είναι απολύτως πεπεισμένος ότι όλες οι ανισότητες οφείλονται στον ρατσισμό. Είναι ενδιαφέρον ότι το 43% των έγχρωμων Αμερικανών δεν είναι πεπεισμένοι γι’ αυτό και πιστεύουν ότι η απροθυμία να εργαστούν σκληρά είναι μία σημαντική αιτία σε σύγκριση με μόνο το 30% των λευκών που το πιστεύουν αυτό. Αυτό δεν σημαίνει ότι η οξυδέρκειά τους είναι ανώτερη αλλά μπορεί να εξηγηθεί καλύτερα από την τάση του συντηρητισμού σε σχέση με την ανώτερη συχνά προτεσταντική, θρησκευτική ομάδα.
Εχει δίκιο ο Hart για το ότι η κριτική θεωρία των φυλών και η εκπαίδευση κατά του ρατσισμού απλώς θέλει όλους τους ανθρώπους να αναγνωρίζονται ως ισότιμοι άνθρωποι; Οχι, αυτή η παγκόσμια πολυπολιτισμική προσέγγιση έχει επικριθεί κατηγορηματικά στην κριτική θεωρία των φυλών ως η αποτυχημένη προσέγγιση. Η κριτική θεωρία των φυλών λειτουργεί βάζοντας σε πρώτο πλάνο την ταυτότητα κι όχι την ανθρωπιά. Είναι λοιπόν ορθή η διοίκηση του Trump που την αποκάλεσε διχαστική;
Οι υποστηρικτές της εκπαίδευσης της κριτικής θεωρίας των φυλών συχνά την κατηγοριοποιούν ως μία τυποποιημένη μορφή βασικής κατάρτισης στον εργασιακό χώρο, αλλά εκπαιδεύοντας τους ανθρώπους στην κριτική θεωρία των φυλών δεν είναι σαν να τους εκπαιδεύεις με πρωτόκολλα προστασίας δεδομένων όπου η συμμόρφωση με τον νόμο μπορεί λογικά να απαιτηθεί. Μοιάζει περισσότερο με το να τους εκπαιδεύεις σε ένα σύστημα πίστης όπως ο χριστιανισμός και να απαρνείται από τους εργαζομένους το δικαίωμα να είναι ανοιχτά μουσουλμάνοι, εβραίοι, ινδουιστές ή άθεοι. Κανένας δεν πρέπει να υποχρεώνεται να παριστάνει να πιστεύει για τον εαυτό του ότι είναι ρατσιστής σε αόρατα “συστήματα λευκότητας” εάν κάτι τέτοιο δεν το πιστεύει, αφού δεν υπάρχει.
Η κριτική θεωρία των φυλών και συγκεκριμένα ο δήθεν “αντιρατσισμός” της Robin DiAngelo απαιτεί από τους έλλογους ανθρώπους ν’ απορρίπτουν την ατομική αυτενέργεια και την ατομική γνώση του ελέγχου του ίδιου τους του μυαλού και να αποδεχτούν ότι πρέπει να πιστεύουν επακριβώς ότι τους υποβάλει μία δογματική σέχτα-ομάδα Αμερικανών θεωρητικών λαγουμιτζήδων. Ενώ οι πιστοί της κριτικής θεωρίας των φυλών συχνά επιμένουν ότι μόνο οι λευκοί απορρίπτουν τις ιδέες τους, μελέτες όμως δείχνουν ότι οι “προοδευτικοί” οι οποίοι κατέχουν αυτού του είδους τις απόψεις είναι πιο πολύ οι λευκοί. Οι έγχρωμοι Αμερικάνοι διχάζονται ακόμα και όταν πιστεύουν ότι οι φυλετικές σχέσεις θα βελτιωθούν εστιάζοντας σε κοινά στοιχεία (φιλελεύθερος συνδικαλιστικός χαρακτήρας) όσον αφορά τις διαφορές (πολιτική ταυτότητα).
Απαγορεύοντας την εκπαίδευση που είναι ριζωμένη στην κριτική θεωρία των φυλών για τους ομοσπονδιακούς υπαλλήλους, ο Trump είχε υπερασπιστεί την ελευθερία της πίστης κι έλαβε θέση εναντίον του εξαναγκασμένου λόγου. Ωστόσο, υπάρχει ένας λόγος ανησυχίας. Η ρητορική για την «πατριωτική εκπαίδευση» και της «αντιαμερικανικής προπαγάνδας» υποδηλώνει ότι ο Trump προσπάθησε ν’ αντικαταστήσει μία προκατειλημμένη και ιδεολογική αφήγηση με μία άλλη και έτσι να στερήσουμε από τα αμερικανικά παιδιά μία αυστηρή εκπαίδευση σχετικά με την φυλετική ιστορία της Αμερικής.
Μετά την κυκλοφορία του υπομνήματος του, έκανε ένα tweet λέγοντας «Αυτό είναι μία αρρώστια η οποία δεν μπορεί να επιτραπεί να συνεχιστεί. Αναφέρετε τυχόν παρατηρήσεις ώστε να μπορέσουμε να την σταματήσουμε γρήγορα!»
Σε μία δημόσια συζήτηση ο Πρόεδρος επίσης είχε απαντήσει σε αιτήματα καταδικασμού της «λευκής» υπεροχής λέγοντας στους μαχητές του δρόμου Proud Boys «να υποχωρήσουν και να είναι σε επιφυλακή. Αλλά θα σας πω το εξής, κάποιος πρέπει να κάνει κάτι με τους antifa και την αριστερά».
Αυτός είναι ο τρόπος που η προπαγάνδα επιβάλλει την παράνοια της στα ανθρωπόζωα, ή είσαι μαζί μου ή είσαι εχθρός μου. Παρεμπιπτόντως ξεχνούν ν’ αναφέρουν τα παρτάλια πως το δουλεμπόριο των Αφρικανών το ξεκίνησαν και το συνέχισαν οι Αφρικάνοι, με τους αποικιοκράτες απλά να το εκμεταλλεύονται. Σήμερα οι ίδιοι αποικιοκράτες θέλουν δούλους και τους λευκούς εκτός από τις άλλες φυλές. Σε μια ευνοούμενη κοινωνία όλοι οι άνθρωποι έχουν ίδιες ευκαιρίες για να δημιουργήσουν την ζωή τους, το ότι κάποιοι απ’ αυτούς επιλέγουν το αραλίκι και τα επιδόματα, δεν έχει να κάνει μονάχα με την φυλή αλλά και με τον χαρακτήρα.
Ολοι οι φυλακισμένοι στην ίδια φυλακή βρίσκονται.
Στην εκτρωματική συμπαντική φυλακή του Αρχιτέκτονα-Θεού-Δημιουργού της.
Το να επιβάλλεται η ανωτερότητα κάποιων φυλών, έτσι αυθαίρετα, αυτόματα δημιουργείται η κατωτερότητα κάποιων άλλων φυλών κι αυτό εξυπηρετεί μονάχα την εξουσία με τα φερέφωνα της τους προπαγανδιστές και κανέναν άλλο, κατά το διαίρει και βασίλευε. Ο θεός χρειάζεται τον διάβολο, ο παράδεισος χρειάζεται την κόλαση, ο παπάς και τους δύο, ο ιεροεξεταστής τις “μάγισσες” κι ο πολιτικός όλους μαζί για να επιπλέει σαν φελλός στο κύμα.
Εσύ τι χρειάζεσαι;
@Ηω Αναγνώστου / 2021 / terrapapers.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου