Ιδού το σκάνδαλο των ΝΗ-90 - Γιατί δεν πετάνε - ΙΔΟΥ ΠΩΣ ΧΡΕΟΚΟΠΗΣΑΜΕ - ΣΤΟΝ ΚΟΡΥΔΑΛΛΟ ΟΙ ΜΙΖΑΔΟΡΟΙ !!!
Αίσθηση προκάλεσαν στο πανελλήνιο οι αποκαλύψεις του
υπουργού Εθνικής Αμυνας Π.Καμμένου χθες στην Βουλή για το σκάνδαλο
απόκτησης των ελικοπτέρων ΝΗ-90 τα οποία χρυσοπληρώθηκαν αλλά είναι
καθηλωμένα κατά 90% λόγω συνεχών βλαβών (και μετά από έξι έτη
καθυστέρησης στην έναρξη παραλαβών με αυτθύνη της εταιρείας).
Το πρόγραμμα προμήθειας σύγχρονων μεσαίας μεταφορικής ικανότητας ελικοπτέρων είχε και εξακολουθεί να έχει στρατηγική σημασία για τον Ελληνικό Στρατό, και κατ’ επέκταση για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και το ελληνικό σύστημα ασφάλειας, για μια σειρά λόγων που έγιναν εύκολα αντιληπτοί στην κρίση των Ιμίων το 1996.
Τότε, η απουσία ενός σύγχρονου μεσαίου ελικοπτέρου έκρινε σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της κρίσης. Όμως, κατά περίεργο τρόπο, τέτοιο πρόγραμμα δεν περιελήφθη στο ΕΜΠΑΕ 1996-2000.
Περιελήφθη στο αμέσως επόμενο ΕΜΠΑΕ 2001-2005 και μετά από διεργασίες τριών ετών, τον Αύγουστο του 2003, το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε την απόφαση προμήθειας της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας ΝΗIndustries, στην οποία εξέχουσα θέση είχε η γαλλική πρώην Aerospatiale, νυν Eurocopter, η οποία ανήκει στην ευρύτερη κοινοπραξία της EADS, ως EADS International, η οπαία κατασκευάζει και τα AS-332C1 Super Puma που η αγορά τους σημαδεύθηκε από τις μίζες της Kestrel στον Γ.Καρατζαφέρη.
Να σημειώσουμε ότι στην υπόθεση των αντισταθμιστικών των ΝΗ-90 εμπλέκεται άμεσα η εταιρεία Apela των Θ.Λιακουνάκου και Γ.Μπόμπολα...
Είναι βέβαιο ότι αν η προμήθεια είχε γίνει στο ΕΜΠΑΕ 1996-2000, δεν θα μπορούσε να υπάρξει επιλογή τού εν λόγω τύπου, αφού δεν είχε ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του συγκεκριμένου ελικοπτέρου. Η προμήθεια αφορούσε 16+4 ελικόπτερα, δηλαδή 16 τακτικής μεταφοράς με τέσσερις συλλογές αεροδιακομιδής (MEDEVAC) και 4 ελικόπτερα ειδικών αποστολών, συν ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης, βιβλιογραφίας και εκπαίδευσης. Το συνολικό κόστος προμήθειας ήταν 657.523.069 ευρώ.
Μία λεπτομέρεια: Βάσει της σύμβασης 034A/2003 μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας ΝΗΙ της 29ης Αυγούστου, η εταιρεία εισέπραξε, τον Οκτώβριο του 2003, 40% προκαταβολή, όταν οι συνήθεις προκαταβολές σε τέτοιες συμβάσεις σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουν το 20%. Επισημαίνεται δε ότι η αρχική πρόβλεψη του υπουργείου ήταν για πληρωμή προκαταβολής 15% (5% ανά έτος σε μια τριετία) της συνολικής συμβατικής τιμής. Αυτό όμως δεν έγινε αποδεκτό από την εταιρεία, κι έτσι η προκαταβολή διαμορφώθηκε στο 40% της συνολικής συμβατικής τιμής, μέσα σε δύο μήνες!
Τότε η κριτική βάσιμα εστιάστηκε στο κόστος κτήσης των ελικοπτέρων, αλλά πλέον ανακύπτουν και ζητήματα επιχειεησιακής χρησιμότητας αφού από τα 11 NH-90 πετά μόνο το ένα και τα υπόλοιπα είναι καθηλωμένα από συνεχεία βλάβες και βέβαια έλλειψη σύμβασης υποστήριξης
Μετά τον Μάρτιο του 2004, η νέα κυβέρνηση, βάσει των διακηρύξεών της, σύστησε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας επιτροπή ερεύνης της προμήθειας.. Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 2004. Το πόρισμα της επταμελούς επιτροπής παραδόθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2004, χωρίς να υπάρξει καμία περαιτέρω ενέργεια.
Το τι ακριβώς εντόπισε αυτή η επιτροπή των επτά αξιωματικών το παραθέτουμε εν συνεχεία, ουσιαστικά χωρίς σχόλια, διότι όταν το ντοκουμέντο είναι τόσο σαφές, δεν χρειάζονται περαιτέρω επεξηγήσεις.
Το απίστευτο είναι ότι εδώ ένδεκα περίπο χρόνια, για την ακρίβεια από τις 2 Σεπτεμβρίου του 2004 που κατατέθηκε επισήμως το πρακτικό της επιτροπής, με εξαίρεση μια ρύθμιση που είχε γίνει επί Β.Βασιλάκου και καταβλήθηκαν ρήτρες 100 εκατ. ευρώ λόγω της καθυστέρησης έξι ετών στην έναρξη παραδόσεων των ελικοπτέρων, δεν έχει λυθεί το πρόβλημα της διαθεσιμότητάς τους, με αποτέλεσμα όπως αποκάλυψε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Π.Καμμένος χθες στην Βουλή να πετά μόνο το ένα (!) από αυτά...
Ας δούμε όμως αναλυτικά το ιστορικό των δύο συμβάσεων και τις διαπιστώσεις της επιτροπής.
ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟ 034Α/2003 ΚΑΙ ΑΩ 21/2003 Στην Αθήνα, σήμερα, τη 2α του μηνός Σεπτεμβρίου, του έτους 2004, η παρακάτω επιτροπή, που αποτελείται από τους:
α. Σχη (ΑΣ) Παρτινό Γεώργιο, ως πρόεδρο
β. Σχη (Ε) Μπάκα Παναγιώτη
γ. Ανχη (ΤΧ) Λιόλιο Χρήστο
δ. Ανπχο Καουκτσή Μιχαήλ
ε. Τχη (ΑΣ) Τσιγγερλιώτη Μιχαήλ
στ. Τχη (ΑΣ) Λαμπρικίδη Λάμπρο και
ζ. Πχη (Ο) Στράτο Αναστάσιο,
ως μέλη, και συγκροτήθηκε σύμφωνα με την ΑΠΦ.900/21/18/Σ.29/17 Ιουν. 2004 διαταγή του ΥΠΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, με αποστολή την επανεξέταση της σύμβασης κύριας προμήθειας Ε/Π ΝΗ-90 (034Α/2003) και της αντίστοιχης των αντισταθμιστικών ωφελημάτων (21/2003), που συνάφθηκαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (υπουργείο Εθνικής Άμυνας) και της εταιρείας ΝΗ Industries, προκειμένου να διερευνηθεί εάν υπάρχουν σημεία επαναδιαπραγμάτευσής τους.
Η επιτροπή, αφού συνήλθε σε διαδοχικές συνεδριάσεις κατά το χρονικό διάστημα από 19 Ιουλίου έως 6 Αυγούστου 2004 και από 30 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2004, εξέτασε τα στοιχεία που τέθηκαν υπόψη της από τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων/Διεύθυνση Κύριου Εξοπλισμού και διαπίστωσε τα παρακάτω:
α. Ιστορικό
(1) Το ΓΕΣ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Εθνικό Αμυντικό Σχεδιασμό, διαβίβασε τον Ιούλιο 1998 στη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, φάκελο αναγκαιότητας-σκοπιμότητας, με εισήγηση στον υπουργό Εθνικής Άμυνας, για την απόκτηση νέων μεταφορικών και υγειονομικών Ε/Π, προκειμένου να καλυφθούν επείγουσες επιχειρησιακές ανάγκες.
(2) Η παραπάνω ανάγκη κρίθηκε άμεση και επιτακτική, ώστε τα νέα Ε/Π, μαζί με τα υφιστάμενα Ε/Π τύπου CHINOOK, να έχουν τη δυνατότητα αερομεταφοράς 1.300 ανδρών, σε μία διαδρομή, για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών του Στρατηγείου Δυνάμεων Αντίδρασης Ενίσχυσης Εφεδρείας (ΣΔΑΕΕ/Β΄ΣΣ), που αποτελεί τη δύναμη ταχείας αντίδρασης.
(3) Η προμήθεια αποφασίστηκε να υλοποιηθεί σε 2 φάσεις, με την προμήθεια συγκεκριμένου αριθμού νέων Ε/Π, σε καθεμία από αυτές.
(4) Σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες, το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ) ενέκρινε τον Ιούλιο 1999, τη μελέτη επιχειρησιακών απαιτήσεων-προδιαγραφών επιδόσεων και, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης, πραγματοποιήθηκε από επιτροπή που συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτό επιχειρησιακή αξιολόγηση 3 τύπων Ε/Π, ισάριθμων εταιρειών που ανταποκρίθηκαν στη συγκεκριμένη πρόσκληση (AS 532 MK2A2 της EUROCOPTER, Mi-17-IV της KAZAN και VH-60L της SIKORSKY).
(5) Το Φεβρουάριο του 2001, το ΑΣΣ, σύμφωνα με τις εισηγήσεις της επιτροπής σύνταξης πίνακα προεπιλογής Ε/Π, αποφάσισε:
(α) Την απόρριψη των παραπάνω Ε/Π, διότι δεν πληρούσαν τους απαράβατους όρους των μελετών.
(β) Τη σύνταξη νέων μελετών.
(6) Οι νέες προδιαγραφές υλοποίησης της προμήθειας εγκρίθηκαν από τα αρμόδια όργανα και, σύμφωνα με αυτές, διαπιστώθηκε ότι υφίσταντο 2 τύποι Ε/Π που ενδεχόμενα τις πληρούσαν: (α) Το Η-92, της εταιρείας SIKORSKY (ΗΠΑ), (β) Το ΝΗ-90, της κοινοπραξίας εταιρειών ΝΗΙ (Ευρώπη).
(7) Κατά τη χρονική περίοδο που ευρίσκοντο σε εξέλιξη οι διαδικασίες τελικής επιλογής του τύπου Ε/Π (Νοέμβριος 2002), κανένα από τα παραπάνω 2 Ε/Π δεν ευρίσκετο σε επιχειρησιακή χρήση, είχαν πετάξει μόνο τα 5 πρωτότυπά τους, ενώ τα χαρακτηριστικά τους δεν είχαν οριστικοποιηθεί, και μόνο για το ΝΗ-90 είχαν υπογραφεί συμβάσεις, για αριθμό Ε/Π από 8 ευρωπαϊκές χώρες.
(8) Σύμφωνα με τα στοιχεία ενός ενημερωτικού σημειώματος της Διεύθυνσης Κύριου Εξοπλισμού προς τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας (κ. Γιάννο Παπαντωνίου), τον Οκτώβριο 2002, το μέσο κόστος του Ε/Π ΝΗ-90, που παρήγγειλαν οι σκανδιναβικές χώρες, ήταν 26,9 εκατομμύρια ευρώ (συμπεριλαμβανομένων εκπαιδεύσεων, υποστήριξης, ανταλλακτικών κ.λπ.), με καθαρό κόστος για κάθε Ε/Π 20,2 εκατομμύρια ευρώ, περίπου.
(9) Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, στην εισήγησή του προς το ΚΥΣΕΑ, το Νοέμβριο 2002, αναφέρει τους τρόπους προμήθειας των Ε/Π, που πρόκειται να επιλεγούν με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 284/89:
(α) Διεθνής δημόσιος μειοδοτικός διαγωνισμός.
(β) Προμήθεια, μετά από αξιολόγηση προσφορών των 2 εταιρειών, μετά από αποστολή RFP (Request for Proposal).
(γ) Προμήθεια μετά από αξιολόγηση πληροφοριακών στοιχείων των εταιρειών, μετά την αποστολή RFI (Request for Information).
(δ) Προμήθεια με απευθείας ανάθεση, χωρίς διεξαγωγή διαγωνισμού, του τύπου Ε/Π που θα επιλέξει το ΚΥΣΕΑ.
Εισηγούμενος η επιλογή του επιθυμητού τρόπου προμήθειας να γίνει από το ΚΥΣΕΑ, ειδικά δε στην περίπτωση επιλογής του Ε/Π ΝΗ-90, προτείνει η προμήθεια να γίνει μετά από διαπραγματεύσεις.
(10) Με τη συγκεκριμένη εισήγηση εκτιμάται ότι, μολονότι είναι εφικτοί όλοι οι τρόποι προμήθειας, με βάση το σχετικό ΠΔ 284/89, οι τρεις πρώτοι παρουσιάζουν αδυναμίες λόγω μεγαλύτερων χρονικών απαιτήσεων, δεδομένου του επείγοντος του προγράμματος. Ειδικά αναφέρεται, για την περίπτωση προμήθειας του ΝΗ-90, ότι θα επιτευχθεί με συμμετοχή της χώρας σε πρόγραμμα διεθνούς συμπαραγωγής, ώστε να δικαιολογείται η απευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνισμό (παράγραφος 1θ, του άρθρου 73, του ΠΔ 284/89).
Για την επίτευξη της συμμετοχής της χώρας στο πρόγραμμα αυτό, θα έπρεπε να προηγηθεί η αποδοχή της στη ΝΑΗΕΜΑ (ΝΑΤΟ Helicopter Management Agency), μέσω σχετικών διαπραγματεύσεων, ώστε να εξασφαλιστούν ιδιαίτερα ικανοποιητικοί όροι ένταξης, με τις μεγαλύτερες δυνατές βιομηχανικές επιστροφές.
(11) Το ΚΥΣΕΑ τελικά, με την υπ’ αριθμ. 1 απόφαση της 13ης συνεδρίασης της 25ης Νοεμβρίου 2002, αποφάσισε την υλοποίηση του προγράμματος προμήθειας μεταφορικών και υγειονομικών Ε/Π νέας γενιάς, με απευθείας ανάθεση στην κοινοπραξία των κατασκευαστριών εταιρειών, μετά από διαπραγματεύσεις, εντός των ορίων πιστώσεων των 659.000.000 ευρώ, με υπογραφή σύμβασης εντός του 2003, χωρίς επιβάρυνση των οροφών πιστώσεων δανείων μέχρι το έτος 2004.
(12) Η εντολή αρχικής προμήθειας, που υπογράφεται στη συνέχεια από τον ΥΕΘΑ, καθορίζει την προμήθεια:
(α) 32 μεταφορικών Ε/Π νέας γενιάς, μεταφορικής ικανότητας (πλέον του πληρώματος) 14 ανδρών ή ανάλογου αριθμού Ε/Π μεγαλύτερης χωρητικότητας (μέχρι 24 ανδρών), με δικαίωμα προαίρεσης (OPTION) για άλλα 4.
(β) 4 υγειονομικών Ε/Π νέας γενιάς.
(γ) 6 Ε/Π ειδικών αποστολών.
(13) Για την κάλυψη των ανωτέρων αναγκών, η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων διαβίβασε στην εταιρεία ΝΗΙ αίτηση υποβολής προσφοράς, η οποία και στη συνέχεια υποβλήθηκε από την εταιρεία.
(14) Για την αξιολόγηση της προσφοράς, συγκροτήθηκε επιτροπή τεχνοοικονομικής αξιολόγησης-διαπραγματεύσεων, με σκοπό:
(α) Την αξιολόγηση της προσφοράς.
(β) Τη διαπραγμάτευση με την εταιρεία, για τη βελτίωση των όρων προμήθειας (όπως καθόριζε η απόφαση του ΚΥΣΕΑ).
(γ) Την κατάρτιση σχεδίου σύμβασης.
Αντίστοιχη Επιτροπή συγκροτήθηκε για τα αντισταθμιστικά ωφελήματα (ΑΩ).
(15) Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, απαιτήθηκε η τροποποίηση από τα αρμόδια συμβούλια του ΓΕΣ, των αρχικά τεθέντων απαράβατων όρων, τους οποίους δεν πληροί το Ε/Π ΝΗ-90, ώστε να προσαρμοστούν στα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες του συγκεκριμένου Ε/Π.
(16) Η επιτροπή υπέβαλε κοινό πρακτικό διαπραγματεύσεων την 29η Ιουλίου 2003 και την 31η Ιουλίου 2003, υπογράφηκε από τον κ. ΥΕΘΑ η σχετική κατακυρωτική διαταγή.
(17) Η σύμβαση (034Α/2003), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (υπουργείο Εθνικής Άμυνας) και της εταιρείας ΝΗΙ υπογράφηκε την 29η Αυγούστου 2003, και η εταιρεία εισέπραξε τον Οκτώβριο 2003, με βάση τα καθοριζόμενα στην κατακυρωτική διαταγή, το 40% της προμήθειας ως προκαταβολή, για την ενεργοποίηση της σύμβασης.
(18) Σύμφωνα με την παραπάνω σύμβαση, προβλέπεται η προμήθεια:
(α) 16 μεταφορικών Ε/Π, με κινητήρα RTM.
(β) 4 Ε/Π ειδικών αποστολών, με ίδιο κινητήρα.
(γ) 4 υγειονομικών συλλογών.
(δ) Εξοπλισμού, συσκευών, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης και ανταλλακτικών κινητήρων.
(ε) Βιβλιογραφίας.
(στ) Εκπαιδεύσεων προσωπικού (ιπτάμενου και τεχνικού). Το κόστος προμήθειας που προέκυψε από τις διαπραγματεύσεις, ανέρχεται στο ποσό των 657.523.069 €.
(19) Στα πλαίσια της κύριας προμήθειας, υπογράφηκε επίσης η υπ’ αριθμ. 21/2003 σύμβαση αντισταθμιστικών ωφελημάτων, που προβλέπει την υλοποίηση 14 επιμέρους προγραμμάτων πιστωτικής αξίας 919.191.346 €.
β. Κυριότερες Διαπιστώσεις -
Συμπεράσματα
(1) Για τις Προσυμβατικές Διαδικασίες
(α) Η απόφαση για απευθείας ανάθεση της προμήθειας των Ε/Π, χωρίς διαγωνισμό, παρά τις δυνατότητες που υπήρχαν, σύμφωνα με την εισήγηση του ΥΕΘΑ προς το ΚΥΣΕΑ, για προμήθεια με διεθνή διαγωνισμό ή για προμήθεια μετά από αξιολόγηση προσφορών των εταιρειών που παράγουν τα 2 Ε/Π (SIKORSKY και NHI) ή για προμήθεια μετά από αξιολόγηση πληροφοριακών στοιχείων των συγκεκριμένων εταιρειών.
(β) Η αιτιολόγηση της προμήθειας των Ε/Π, με απευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνισμό, συνίστατο στην πρόβλεψη για συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα διεθνούς συμπαραγωγής του (άρθρο 73 του ΠΔ 284/89), με την αποδοχή της στη ΝΑΗΕΜΑ, γεγονός που στην πράξη δεν υλοποιήθηκε, αφού δεν υποβλήθηκε ούτε η σχετική αίτηση, όπως προέκυψε από τη μελέτη των φακέλων που προσκομίστηκαν στην παρούσα επιτροπή.
(γ) Η εκ των υστέρων και μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, για την προμήθεια των Ε/Π, τροποποίηση των αρχικά τεθέντων απαράβατων όρων, ώστε να προσαρμοστούν στις δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά του επιλεγέντος Ε/Π, όταν για τους ίδιους λόγους (μη κάλυψη απαράβατων όρων) απορρίφθηκαν τα τρία Ε/Π που συμμετείχαν στη διαδικασία επιλογής που προαναφέρθηκε [παράγραφος α (4)].
(δ) Η αυξημένη τιμή προμήθειας κατά Ε/Π (28.501.000 ευρώ για το ΤΤΗ), σε σχέση με την αντίστοιχη που επιτεύχθηκε από τις σκανδιναβικές χώρες (20.200.000 ευρώ), όπως προκύπτει από στοιχεία της σχετικής εισήγησης της Διεύθυνσης Κύριου Εξοπλισμού προς τον ΥΕΘΑ.
(ε) Η εταιρεία, όταν προσκλήθηκε, υπέβαλε δύο διαφορετικές προσφορές, που όμως δεν σχετίζονται με την τιμή εκκίνησης που έχει καταγραφεί στο πρακτικό διαπραγματεύσεων, με αποτέλεσμα η τελική τιμή αγοράς των Ε/Π, να είναι μεγαλύτερη από αυτή των προσφορών, χωρίς να φαίνονται τα κριτήρια διαμόρφωσής της.
(στ) Η προμήθεια του συγκεκριμένου αριθμού Ε/Π δεν καλύπτει τελικά την επιχειρησιακή απαίτηση του ΓΕΣ για μεταφορά καθορισμένου αριθμού ανδρών και στην οποία βασίστηκε το σκεπτικό της απόκτησης των νέων Ε/Π.
(ζ) Η πρόταση για την επιλογή του κινητήρα των Ε/Π, δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρακτικό διαπραγματεύσεων της επιτροπής, που συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτό, αλλά σε μεμονωμένη αναφορά-πρόταση του προέδρου της, αφού λήφθηκε υπόψη η ταυτόσημη άποψη του επιχειρησιακού φορέα του ΓΕΣ.
(η) Η προαναφερθείσα μοναδική επιτροπή που συγκροτήθηκε, κλήθηκε να υλοποιήσει την αξιολόγηση της προσφοράς, την πραγματοποίηση των διαπραγματεύσεων με την εταιρεία και τελικά την κατάρτιση της σύμβασης.
(θ) Η κατακυρωτική διαταγή εκδόθηκε μία μέρα μετά την υποβολή του πρακτικού διαπραγματεύσεων, χωρίς το τελευταίο να παραπεμφθεί στα αρμόδια γνωμοδοτικά όργανα (Κεντρική Γνωμοδοτική Επιτροπή), λόγω υψηλού κόστους και των ιδιαιτεροτήτων του.
(ι) Η αρχική πρόβλεψη της υπηρεσίας, για πληρωμή προκαταβολής 15% (5% ανά έτος σε μια τριετία) της συνολικής συμβατικής τιμής, δεν έγινε αποδεκτή από την εταιρεία, χωρίς να φαίνεται στο πρακτικό διαπραγματεύσεων ότι έγινε σχετική συζήτηση επ’ αυτού, αλλά, όπως φαίνεται στην κατακυρωτική διαταγή και όχι στη σύμβαση, διαμορφώθηκε τελικά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της, στο 40% της συνολικής συμβατικής τιμής.
(ια) Η αρχική πρόβλεψη-απαίτηση για Ελληνική Προστιθέμενη Αξία (ΕΠΑ) ύψους 10%, της συνολικής συμβατικής τιμής, δεν επιτεύχθηκε και περιορίστηκε στο 1,19% και το υπόλοιπο συμπεριλήφθηκε στη σύμβαση ΑΩ.
(ιβ) Η χρηματοδότηση της προμήθειας, ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί να γίνει μέσω του ΕΜΠΑΕ 2001-2005 από τον προϋπολογισμό και δάνεια, τελικά αποφασίστηκε να γίνει με πρόγραμμα χρηματοδότησης SWAP AGREEMENT, γεγονός που θα επιβαρύνει το τελικό κόστος κατά 41.600.019 ευρώ.
(2) Για τις Συμβάσεις (Κύριας και Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων)
(α) Η σύμβαση κύριας προμήθειας των Ε/Π, αν και καταρτίστηκε μεταγενέστερα από τη διαταγή αρχικής προμήθειας, καθορίζει διαφορετική διαδικασία πληρωμής από την τελευταία.
(β) Δεν υφίσταται λεπτομερής ανάλυση της βιβλιογραφίας του Παραρτήματος «Η» της σύμβασης, ώστε οι υποχρεώσεις του προμηθευτή να είναι σαφείς και συγκεκριμένες, γεγονός που δημιουργεί την εντύπωση πολύ υψηλού κόστους της, χωρίς να διασφαλίζεται η προστασία του δημόσιου συμφέροντος, αφού παρέχεται η ευχέρεια σε αυτόν ευμενούς γι’ αυτόν ερμηνείας.
(γ) Ανάλογο πρόβλημα εντοπίστηκε και στο Παράρτημα «Θ» της κύριας σύμβασης, που αναφέρεται στην εκπαίδευση και τα εκπαιδευτικά βοηθήματα.
(δ) Η κύρια σύμβαση (άρθρο 3) αναφέρει ότι στις συμβατικές τιμές δεν περιλαμβάνονται οι νομοθετημένες κρατήσεις ποσοστού 4,096% επί της συνολικής συμβατικής αξίας, υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και χαρτοσήμου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τις θεσμικές διατάξεις που προβλέπουν την παρακράτηση νομίμων κρατήσεων υπέρ ασφαλιστικών ταμείων. Η εξαίρεση αυτή στοιχειοθετήθηκε, με το χαρακτηρισμό του προγράμματος προμήθειας, ως ειδικού εξοπλιστικού, χωρίς να υπάρχουν κριτήρια που να προβλέπονται στις διατάξεις του σχετικού νόμου (Ν.764/78).
(3) Συνακόλουθα των ανωτέρω, σε περίληψη, εκτεθέντων πραγματικών περιστατικών, που αναφέρονται στη διαδρομή των ενεργειών των υπηρεσιακών παραγόντων εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και των ανταποκρίσεων της κοινοπραξίας, διαπιστώθηκε, γενικά, ότι προσυμβατική συμπεριφορά των συμβληθέντων μερών, σε σχέση με τις αναληφθείσες εκατέρωθεν συμβατικές υποχρεώσεις και τις προβλέψεις της ισχύουσας νομοθεσίας, παρέχουν τη δυνατότητα για μεγιστοποίηση της ωφέλειας και επιπλέον περαιτέρω βελτίωση και διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Προς τούτο ο κ. Υπουργός Εθνικής Άμυνας, με εντολή του διέταξε την επανεξέταση των υπό κρίση συμβάσεων.
(4) Γενικές Παρατηρήσεις
(α) Η γενική εντύπωση που αποκόμισε η επιτροπή, από την εξέταση των στοιχείων της προσυμβατικής διαδικασίας, των αρχικών απαιτήσεων και των όρων που διαμορφώθηκαν και συμπεριλήφθηκαν τόσο στη σύμβαση όσο και στην κατακυρωτική διαταγή είναι η προφανής ευνοϊκή αντιμετώπιση της εταιρείας.
(β) Από τη μελέτη των όρων των υπό κρίση συμβάσεων διαπιστώθηκε ότι οι όροι αυτοί ανταποκρίνονται σχεδόν στο σύνολό τους στις απαιτήσεις, που διαλαμβάνονται στην αίτηση για υποβολή προσφοράς (R.F.P.). Οι διαπιστούμενες διαφοροποιήσεις-αποκλίσεις, από τους όρους της παραπάνω αιτήσεως, σε σχέση κυρίως με την υφιστάμενη νομοθεσία, ανάγονται στην αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, και, υπό την έννοια αυτή, εφόσον έχουν συμφωνηθεί από τα μέρη είναι ισχυρές. Σε κάθε περίπτωση όμως δύνανται να αποτελέσουν σημεία επανεξετάσεως του βαθμού και της εκτάσεως της αμφοτεροβαρούς υποχρεωτικότητας, υπό την προϋπόθεση ότι θα τεθούν κατά την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με αιτιακή βάση, τις πάγιες αρχές της καλόπιστης συμπεριφοράς, κατά την εκπλήρωση των παροχών και των χρηστών συναλλακτικών ηθών. Τούτο, τονίζεται, διότι σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθούν από την πλευρά του προμηθευτή «ως διαφορές» και υπό την έννοια αυτή, να παραπεμφθούν στην προβλεπόμενη διαδικασία επίλυσης με διαιτησία όπου δεν είναι δυνατό να εκτιμηθούν στο παρόν οι πιθανότητες αλλά και η οποιαδήποτε έκταση εκνικήσεως της ελληνικής πλευράς, σε βάρος του προμηθευτή.
γ. Προτεινόμενα Σημεία Επαναδιαπραγμάτευσης Κύριας Σύμβασης (034Α/ 2003)
(1) Εγγύηση Καλής Εκτέλεσης
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 13 της κύριας σύμβασης αναφέρεται ότι ο προμηθευτής υποχρεούται να καταθέσει εταιρικές εγγυητικές επιστολές κάλυψης και καλής εκτέλεσης, που θα εκδοθούν από την εταιρεία του προμηθευτή ως εξής:
1/ Εγγυητική προκαταβολής, ύψους 263.009.228 ευρώ, με σκοπό την κάλυψη του αγοραστή σε περίπτωση λύσης της σύμβασης ή κηρύξεως του προμηθευτή έκπτωτου. Η εγγυητική προκαταβολής θα ισχύει από την ημερομηνία εκδόσεώς της, μέχρι και την ολοκλήρωση της παράδοσης υλικών και παροχής υπηρεσιών.
2/ Εγγυητική καλής εκτέλεσης, ίσης με το 10% της συνολικής συμβατικής τιμής, η οποία θα μειώνεται αναλογικά με την αξία κάθε τμηματικής παραλαβής υλικών, μέχρι να φτάσει το 4% της συνολικής τιμής, οπότε και δεν θα μειώνεται περαιτέρω, μέχρι τη λήξη της περιόδου εγγυήσεως καλής λειτουργίας του τελευταίου παραληφθέντος ελικοπτέρου.
3/ Τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με το άρθρο 36 του ΠΔ 284/89:
1/ Αυτός, στον οποίο έγινε αναγγελία κατακύρωσης προμήθειας, είναι υποχρεωμένος, για την υπογραφή της σύμβασης, να προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία εγγυητική υπηρεσία καλής εκτέλεσης της συμβάσεως, απεριόριστης χρονικής ισχύος, η οποία θα καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον 10% της συμβατικής αξίας της προμήθειας.
2/ Προβλέπεται, η μερική μόνο αποδέσμευση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, σε περίπτωση οριστικής παραλαβής κάποιας παρτίδας τού υπό προμήθεια υλικού, χωρίς όμως να φτάνει σε όρια τέτοια που να μην εξασφαλίζεται τουλάχιστον το 10 % της συμβατικής αξίας.
(γ) Σχόλια
1/ Από το συνδυασμό των παραπάνω συνάγεται ότι οι συμφωνηθείσες εταιρικές εγγυητικές επιστολές, δεν προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία, που απαιτεί την υποχρέωση κατάθεσης τραπεζικών εγγυητικών επιστολών.
2/ Η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης, θα πρέπει να παραμένει σε ισχύ, μέχρι τη λήξη του χρόνου εγγύησης καλής λειτουργίας, του τελευταίου παραληφθέντος υλικού, χωρίς καμία μείωση σε ποσοστό κάτω του 10%.
(δ) Πρόταση: Να ζητηθεί από τον προμηθευτή η κατάθεση τραπεζικής εγγυητικής επιστολής απεριόριστης χρονικής ισχύος, που να καλύπτει το 10% της συμβατικής αξίας των υπό προμήθεια υλικών και υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του προαναφερθέντος άρθρου του ΠΔ 284/89.
(2) Προκαταβολή
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 4 της κύριας σύμβασης, προβλέπεται ότι οι πληρωμές από τον αγοραστή στον προμηθευτή θα γίνουν χωρίς διάθεση προκαταβολής, ενώ στην παράγραφο 7 της κατακυρωτικής διαταγής, προβλέπεται πληρωμή προκαταβολής στον προμηθευτή από την Τράπεζα, ίσης με το 40%, της συνολικής συμβατικής τιμής (263.009.228 ευρώ), η οποία πράγματι και χορηγήθηκε σε αυτόν τον Οκτώβριο 2003.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με το άρθρο 46 του ΠΔ 284/89, εφόσον ζητηθεί από τον προμηθευτή με την προσφορά του, χορηγείται κατά την κρίση της Υπηρεσίας, προκαταβολή μέχρι 40% της συμβατικής αξίας των υλικών, με την παροχή ισόποσης εγγύησης. Για την προκαταβολή οφείλεται τόκος με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου από δικαιοπραξία.
(γ) Σχόλια
1/ Για την προαναφερθείσα προκαταβολή, δεν έχει προβλεφθεί σε κανένα άρθρο της κύριας σύμβασης, η προβλεπόμενη από τις κείμενες θεσμικές διατάξεις του ΠΔ 284/89, (άρθρο 5 παράγραφος 4), οφειλή τόκου, για τις αναληφθείσες προκαταβολές εκ μέρους του προμηθευτή, που υπολογίζεται με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου εκ δικαιοπραξίας.
2/ Με βάση τις διατάξεις αυτές, θα έπρεπε ο προμηθευτής να έχει χρεωθεί για το ποσό της προκαταβολής, ποσό χρεωστικών τόκων, για το πρώτο έτος προκαταβολής με ισχύον επιτόκιο εκ δικαιοπραξίας 8,75 %, σύμφωνα με σημερινή απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία εκταμιεύει κατ’ εντολή της υπηρεσίας τα παραπάνω ποσά.
(δ) Πρόταση
1/ Να τροποποιηθεί το άρθρο 4 της κύριας σύμβασης, ώστε να προβλέπεται η λήψη έντοκης προκαταβολής, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και να εναρμονιστεί το περιεχόμενό του, σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στην παράγραφο 7 της κατακυρωτικής διαταγής.
2/ Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, να ενεργήσει για τη λήψη των ανωτέρω χρεωστικών τόκων από το προμηθευτή, τα οποία πρέπει να κατατεθούν υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Τονίζεται ότι για την προμήθεια (σύμβαση) έχει αναληφθεί δάνειο εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο χρεώνεται κατ’ έτος με τους αναλογούντες χρεωστικούς τόκους και επιβαρύνει ανάλογα το δημόσιο έλλειμμα.
(3) Επιτόκια
(α) Σύμβαση: Στην παράγραφο 6α του άρθρου 4 της κύριας σύμβασης, που αναφέρεται σε περιπτώσεις λύσεως της συμβάσεως ή κηρύξεως του προμηθευτή ως εκπτώτου ή καθυστερήσεως παραδόσεως υλικών ή Υπηρεσιών, καθορίζεται ότι ο προμηθευτής οφείλει να καταβάλει στον αγοραστή τους νόμιμους τόκους επί της προκαταβολής, με υπολογισμό τόκων που θα γίνεται με βάση το εξαμηνιαίο επιτόκιο EURIBOR, που θα ισχύει την ημερομηνία της εκδόσεως της επιστολής της αρχικής προκαταβολής.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89 (άρθρο 46 παράγραφος 6), προβλέπεται ότι ο οφειλόμενος τόκος υπολογίζεται με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου από δικαιοπραξίες και όχι το EURIBOR.
(γ) Πρόταση: Να γίνει τροποποίηση του άρθρου 4 (παράγραφος 6α) της κύριας σύμβασης, η οποία να καταργεί τον υπολογισμό των τόκων με βάση το εξαμηνιαίο επιτόκιο EURIBOR και να το αντικαταστήσει με το προβλεπόμενο επιτόκιο εκ δικαιοπραξίας, που καθορίζεται κάθε φορά από την Τράπεζα της Ελλάδας.
(4) Ποινικές Ρήτρες
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 15 της κύριας σύμβασης (ποινικές ρήτρες), προβλέπεται ότι το μέγιστο των ποινικών ρητρών, που είναι δυνατό να επιβληθεί στο προμηθευτή, για καθυστερημένες παραδόσεις, θα ανέρχεται σε ποσοστό 6% επί της αξίας των υλικών, για τα οποία επιβάλλεται η ποινική ρήτρα.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89, δεν τίθεται ανώτατο όριο ποινικών ρητρών.
(γ) Σχόλια: Η επιβολή μεγίστου ύψους ποινικών ρητρών, σε ποσοστό 6%, έρχεται σε αντίθεση με τα καθοριζόμενα στο ΠΔ 284/89, και ως εκ τούτου θεωρείται νομικά αστήρικτη.
(δ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί το άρθρο 15 της κύριας σύμβασης, σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στα άρθρα 42 και 43 του ΠΔ 284/89 και στο άρθρο 12 του ΠΔ 284/89, όπου αναλυτικά αναφέρονται οι επιβολές ποινικών ρητρών χωρίς να αναφέρεται πουθενά, η επιβολή μεγίστου ύψους ποινής και η οποία είναι ακριβής συνάρτηση του χρόνου καθυστέρησης.
(5) Δικαίωμα Προαίρεσης (OPTION)
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 29 της κύριας σύμβασης, προβλέπεται ότι σε περίπτωση άσκησης από τον προμηθευτή του δικαιώματος προαίρεσης (option), η τιμή προμήθειας του μεταφορικού Ε/Π ή του Ε/Π ειδικών αποστολών διαμορφώνεται σε τιμές μεγαλύτερες από αυτές των Ε/Π της αρχικής προμήθειας (από 28.501.647 ευρώ και 31.200.914 ευρώ, σε 30.200.914 ευρώ και 32.913.271 ευρώ, αντίστοιχα).
(β) Σχόλια: Η πρόβλεψη για χρήση του δικαιώματος προαίρεσης, που ασκείται μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με αυξημένες τιμές, δεν έχει έννοια και είναι σε βάρος του αγοραστή.
(γ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί σχετικά το άρθρο 29 της κύριας σύμβασης, ώστε σε περίπτωση άσκησης από τον αγοραστή του παραπάνω δικαιώματος, οι τιμές προμήθειας των Ε/Π (option), να είναι ίδιες με αυτές των Ε/Π αρχικής προμήθειας.
(6) Τιμές Ε/Π (Μεταφορικού και Ειδικών Αποστολών)
(α) Σύμβαση
1/ Η τιμή ανά Ε/Π (μεταφορικό και ειδικών αποστολών), που καθορίζεται στη σύμβαση, είναι κατά πολύ αυξημένη σε σχέση με την έγγραφη προσφορά της εταιρείας.
2/ Στο κοινό πρακτικό διαπραγματεύσεων, δεν καταγράφεται με ποια κριτήρια, προϋποθέσεις και διαδικασίες, διαμορφώθηκε η τελική τιμή των Ε/Π.
3/ Οι παραπάνω τιμές είναι επίσης κατά πολύ αυξημένες με αυτές που, σύμφωνα με πληροφορίες, επιτεύχθηκαν από τις σκανδιναβικές χώρες.
(β) Σχόλια: Ο ουσιαστικός σκοπός των διαπραγματεύσεων δεν επιτεύχθηκε, με τη μείωση της τιμής του Ε/Π, που θεωρείται πολύ αυξημένη σε σχέση με αυτή άλλων χωρών.
(γ) Πρόταση
1/ Να προσκομίσει η εταιρεία στοιχεία, για τον τρόπο που διαμόρφωσε τις τιμές, όπως και για τις τιμές που επιτεύχθηκαν από άλλες χώρες.
2/ Να γίνει προσπάθεια συμπίεσης της τιμής ανά μεταφορικό Ε/Π ή Ε/Π ειδικών αποστολών.
3/ Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η εταιρεία προμήθευσε σε άλλη χώρα Ε/Π ίδιας διαμόρφωσης σε μικρότερη τιμή, να εφαρμοστεί η διαδικασία του άρθρου 30 της σύμβασης (επιστροφή στον αγοραστή της διαφοράς τιμής).
(7) Διάφορα: Δεν αναλύονται με επάρκεια, υποστηριζόμενα από παραστατικά έγγραφα (είδος, ποσότητα, τιμή ανά μονάδα κ.λπ.):
(α) Η βιβλιογραφία του Παραρτήματος «Η», της κύριας σύμβασης.
(β) Τα θέματα εκπαίδευσης και τα εκπαιδευτικά βοηθήματα του Παραρτήματος «Θ» της κύριας σύμβασης.
(γ) Τα μεταφορικά των Ε/Π τα οποία είναι ενσωματωμένα κατά ενότητα, με ασαφή προσδιορισμό, γεγονός που, κατά την άποψή μας, παρέχει στο προμηθευτή τη δυνατότητα αυθαίρετων προς όφελός του ερμηνειών για τον τρόπο υλοποίησής τους και επιβαρύνει το κόστος της προμήθειας. Σημειώνεται ότι για τα ανταλλακτικά υπάρχει σαφής προσδιορισμός ειδών, ποσοτήτων, τιμών κ.λπ.
δ. Προτεινόμενα σημεία επαναδιαπραγμάτευσης Σύμβασης Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ 21/2003).
(1) Αντικατάσταση Προγράμματος ΑΩ
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 12 της σύμβασης ΑΩ, καθορίζεται ότι σε περίπτωση που μετά την ενεργοποίησή της διαμορφωθούν ειδικές συνθήκες που αποτελούν εμπόδιο στην υλοποίηση ενός προγράμματος ΑΩ, τότε ο προμηθευτής θα ενημερώσει το ΥΠΕΘΑ/ ΓΓΟΣΑΕ για το γεγονός αυτό, εντός 30 ημερών, δικαιολογώντας το γεγονός και ζητώντας αντικατάσταση αυτού του προγράμματος ΑΩ.
(β) Σχόλια
1/ Ο όρος «ειδικές συνθήκες» θεωρείται γενικός και άνευ ουσίας, δίνει τη δυνατότητα στον προμηθευτή να χρησιμοποιεί τον προσδιορισμό κάθε φορά κατά βούληση, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώνει τις δυνατότητες διεκδικήσεων της ελληνικής πλευράς, σε περίπτωση αντικατάστασης προγραμμάτων ΑΩ της σύμβασης, χωρίς τη συναίνεση της Υπηρεσίας.
2/ Σημειώνεται ότι στο άρθρο 21 της συγκεκριμένης σύμβασης ΑΩ υπάρχουν σαφείς προβλέψεις, που δίνουν στην εταιρεία τη δυνατότητα να αντικαταστήσει προγράμματα ΑΩ, σε περιπτώσεις ύπαρξης ανώτερης βίας.
(γ) Πρόταση: Να αφαιρεθεί η παράγραφος 12.2 του άρθρου 12 της σύμβασης ΑΩ 21/2003.
(2) Ανώτερη Βία
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 21.1, της σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής δεν ευθύνεται και δεν υποχρεούται στην καταβολή ποινικών ρητρών, για καθυστέρηση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών του, που προκύπτουν από τη σύμβαση ΑΩ, εξαιτίας γεγονότων πέρα από τον έλεγχό του όπως τα «παρακάτω ενδεικτικά και όχι περιοριστικά αναφερόμενα…».
(β) Σχόλια: Όπως προκύπτει από το παραπάνω άρθρο, ο προμηθευτής δεν υποχρεούται στην καταβολή ποινικών ρητρών λόγω ανώτερης βίας, που προκύπτει ενδεικτικά και όχι περιοριστικά όπως θα επίτασσε η πρόβλεψη για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.
(γ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί το άρθρο 21 της σύμβασης ΑΩ και να προσδιοριστούν συγκεκριμένα και όχι ενδεικτικά οι περιπτώσεις που συνιστούν ανώτερη βία.
(3) Προγράμματα ΑΩ (Πρόγραμμα ΑΩ υπ’ αριθμ.7)
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 4 σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής θα παραδώσει ένα κέντρο συντονισμού πυρών υποστήριξης, η ονομαστική αξία του οποίου ανέρχεται σε 17.700.000 ευρώ.
(β) Σχόλια: Θεωρείται ότι το πρόγραμμα έχει υπερβολικό κόστος, χωρίς αυτό να έχει αποδειχτεί επαρκώς.
(γ) Πρόταση: Να γίνει σαφής προσδιορισμός και επιμέρους ανάλυση κόστους των παραδοτέων υλικών του προαναφερομένου προγράμματος και να επανεξεταστούν-επαναδιαπραγματευθούν τα οικονομικά μεγέθη κάθε επιμέρους κατηγορίας, με σκοπό τη μείωση της συνολικής ονομαστικής αξίας του προγράμματος και ανάλογη τροποποίηση της σύμβασης ΑΩ 21/2003.
(4) Προγράμματα ΑΩ (Πρόγραμμα ΑΩ υπ’ αριθ. 8,9,10,11,12)
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 4 της σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής θα κατασκευάσει:
1/ Υπόστεγο AVUM, ονομαστικής αξίας 7.900.000 ευρώ.
2/ Κτίριο διοικητηρίου, ονομαστικής αξίας 1.400.000 ευρώ.
3/ Κτίριο για τη γραμμή παραγωγής σύνθετων υλικών, ονομαστικής αξίας 7.500.000 ευρώ.
4/ Υπόστεγο AVIM, ονομαστικής αξίας 12.100.000 ευρώ.
5/ Κτίριο λόχων, ονομαστικής αξίας 1.600.000 ευρώ.
(β) Σχόλια: Η τεχνική περιγραφή των οικοδομικών εργασιών είναι με στοιχεία της εταιρείας και όχι του επιχειρησιακού φορέα του ΓΕΣ (Διεύθυνση Υποδομής) και εκτιμάται ότι είναι υπερκοστολογημένη. Επίσης, με την υπογραφή της σύμβασης, ο προμηθευτής πιστώνεται απευθείας με ποσοστά που κυμαίνονται από 20-30%.
(γ) Πρόταση: Να συνταχθούν οι μελέτες της κτιριακής υποδομής και να κοστολογηθούν.
Ως συμπέρασμα
Από τα στοιχεία που παρατέθηκαν θεωρούμε ότι δύο είναι τα κυριότερα ζητήματα που αναδύονται. Πρώτον, η αρτιότητα της σύμβασης. Ας συνοψίσουμε λοιπόν μερικά συμπεράσματα της επιτροπής:
> Ενώ, από το ίδιο το ΚΥΣΕΑ, η αιτιολόγηση της προμήθειας με απευθείας ανάθεση στηρίχθηκε στη συμμετοχή της χώρας μας στη συμπαραγωγή του ελικοπτέρου, αίτηση στη NAHEMA (NATO Helicopter Design and Development Production and Logistics Management Agency) δεν υποβλήθηκε ποτέ! Δηλαδή ή το ΚΥΣΕΑ εξαπάτησε το Δημόσιο ή οι διαταγές του ΚΥΣΕΑ δεν εκτελέστηκαν.
> Ενώ τα τρία ελικόπτερα που μετείχαν στη διαδικασία επιλογής απορρίφθηκαν λόγω μη κάλυψης των απαράβατων όρων, στη συνέχεια έγινε τροποποίηση και προσαρμογή των όρων στα χαρακτηριστικά του NH-90!
> Ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας η τιμή μονάδας που πωλήθηκαν τα ελικόπτερα του ιδίου τύπου TTH στις σκανδιναβικές χώρες ήταν 20,2 εκατ. ευρώ, τιμή βάσης, η Ελλάδα, επιδεικνύοντας τη γαλαντομία της, τα αγόρασε με τιμή 28,5 εκατ. ευρώ, μόνο 41% ακριβότερα!
Στα παραπάνω ας προστεθεί και η «λεπτομέρεια» ότι η προμήθεια του συγκεκριμένου αριθμού ελικοπτέρων δεν καλύπτει τελικά την επιχειρησιακή απαίτηση του ΓΕΣ για μεταφορά καθορισμένου αριθμού ανδρών και στην οποία βασίστηκε το σκεπτικό της απόκτησης των νέων ελικοπτέρων!
Υπάρχουν όμως και άλλα:
> Η αρχική πρόβλεψη-απαίτηση, για Ελληνική Προστιθέμενη Αξία (ΕΠΑ) ύψους 10%, της συνολικής συμβατικής τιμής, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά περιορίστηκε μόλις στο 1,19% (!) Ενώ η χρηματοδότηση της προμήθειας είχε αρχικά προβλεφθεί να γίνει μέσω του ΕΜΠΑΕ 2001-2005 από τον προϋπολογισμό και δάνεια, τελικά αποφασίστηκε να γίνει με πρόγραμμα χρηματοδότησης SWAP AGREEMENT, γεγονός που επιβάρυνε το τελικό κόστος κατά 41.600.019 ευρώ.
> Το κορυφαίο όμως είναι η πρόβλεψη (άρθρο 29 της κύριας σύμβασης) ότι σε περίπτωση άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης (option), η τιμή προμήθειας του μεταφορικού ελικοπτέρου ή του ελικοπτέρου ειδικών αποστολών θα διαμορφωθεί σε 30.200.914 ευρώ και 32.913.271 ευρώ αντίστοιχα, ενώ τα αρχικά αγοράστηκαν 28.501.647 ευρώ και 31.200.914 ευρώ αντίστοιχα. Δηλαδή, με άλλα λόγια, ο αγοραστής δεσμεύτηκε να αγοράσει τα πρόσθετα ελικόπτερα ακριβότερα! Παγκόσμια πρωτοτυπία! Αντί το option να δεσμεύει τον πωλητή και να εξασφαλίζει τον αγοραστή, συνέβη το ακριβώς αντίθετο!
Για αυτούς τους λόγους λοιπόν (και αρκετούς ακόμη!) η επιτροπή κατέληξε ότι «η γενική εντύπωση που αποκόμισε η επιτροπή... είναι η προφανής ευνοϊκή αντιμετώπιση της εταιρείας».
Το πρόγραμμα προμήθειας σύγχρονων μεσαίας μεταφορικής ικανότητας ελικοπτέρων είχε και εξακολουθεί να έχει στρατηγική σημασία για τον Ελληνικό Στρατό, και κατ’ επέκταση για τις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις και το ελληνικό σύστημα ασφάλειας, για μια σειρά λόγων που έγιναν εύκολα αντιληπτοί στην κρίση των Ιμίων το 1996.
Τότε, η απουσία ενός σύγχρονου μεσαίου ελικοπτέρου έκρινε σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της κρίσης. Όμως, κατά περίεργο τρόπο, τέτοιο πρόγραμμα δεν περιελήφθη στο ΕΜΠΑΕ 1996-2000.
Περιελήφθη στο αμέσως επόμενο ΕΜΠΑΕ 2001-2005 και μετά από διεργασίες τριών ετών, τον Αύγουστο του 2003, το ΚΥΣΕΑ ενέκρινε την απόφαση προμήθειας της ευρωπαϊκής κοινοπραξίας ΝΗIndustries, στην οποία εξέχουσα θέση είχε η γαλλική πρώην Aerospatiale, νυν Eurocopter, η οποία ανήκει στην ευρύτερη κοινοπραξία της EADS, ως EADS International, η οπαία κατασκευάζει και τα AS-332C1 Super Puma που η αγορά τους σημαδεύθηκε από τις μίζες της Kestrel στον Γ.Καρατζαφέρη.
Να σημειώσουμε ότι στην υπόθεση των αντισταθμιστικών των ΝΗ-90 εμπλέκεται άμεσα η εταιρεία Apela των Θ.Λιακουνάκου και Γ.Μπόμπολα...
Είναι βέβαιο ότι αν η προμήθεια είχε γίνει στο ΕΜΠΑΕ 1996-2000, δεν θα μπορούσε να υπάρξει επιλογή τού εν λόγω τύπου, αφού δεν είχε ολοκληρωθεί η ανάπτυξη του συγκεκριμένου ελικοπτέρου. Η προμήθεια αφορούσε 16+4 ελικόπτερα, δηλαδή 16 τακτικής μεταφοράς με τέσσερις συλλογές αεροδιακομιδής (MEDEVAC) και 4 ελικόπτερα ειδικών αποστολών, συν ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης, βιβλιογραφίας και εκπαίδευσης. Το συνολικό κόστος προμήθειας ήταν 657.523.069 ευρώ.
Μία λεπτομέρεια: Βάσει της σύμβασης 034A/2003 μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και της κοινοπραξίας ΝΗΙ της 29ης Αυγούστου, η εταιρεία εισέπραξε, τον Οκτώβριο του 2003, 40% προκαταβολή, όταν οι συνήθεις προκαταβολές σε τέτοιες συμβάσεις σε καμία περίπτωση δεν υπερβαίνουν το 20%. Επισημαίνεται δε ότι η αρχική πρόβλεψη του υπουργείου ήταν για πληρωμή προκαταβολής 15% (5% ανά έτος σε μια τριετία) της συνολικής συμβατικής τιμής. Αυτό όμως δεν έγινε αποδεκτό από την εταιρεία, κι έτσι η προκαταβολή διαμορφώθηκε στο 40% της συνολικής συμβατικής τιμής, μέσα σε δύο μήνες!
Τότε η κριτική βάσιμα εστιάστηκε στο κόστος κτήσης των ελικοπτέρων, αλλά πλέον ανακύπτουν και ζητήματα επιχειεησιακής χρησιμότητας αφού από τα 11 NH-90 πετά μόνο το ένα και τα υπόλοιπα είναι καθηλωμένα από συνεχεία βλάβες και βέβαια έλλειψη σύμβασης υποστήριξης
Μετά τον Μάρτιο του 2004, η νέα κυβέρνηση, βάσει των διακηρύξεών της, σύστησε στο υπουργείο Εθνικής Άμυνας επιτροπή ερεύνης της προμήθειας.. Αυτό έγινε τον Ιούνιο του 2004. Το πόρισμα της επταμελούς επιτροπής παραδόθηκε στις 2 Σεπτεμβρίου 2004, χωρίς να υπάρξει καμία περαιτέρω ενέργεια.
Το τι ακριβώς εντόπισε αυτή η επιτροπή των επτά αξιωματικών το παραθέτουμε εν συνεχεία, ουσιαστικά χωρίς σχόλια, διότι όταν το ντοκουμέντο είναι τόσο σαφές, δεν χρειάζονται περαιτέρω επεξηγήσεις.
Το απίστευτο είναι ότι εδώ ένδεκα περίπο χρόνια, για την ακρίβεια από τις 2 Σεπτεμβρίου του 2004 που κατατέθηκε επισήμως το πρακτικό της επιτροπής, με εξαίρεση μια ρύθμιση που είχε γίνει επί Β.Βασιλάκου και καταβλήθηκαν ρήτρες 100 εκατ. ευρώ λόγω της καθυστέρησης έξι ετών στην έναρξη παραδόσεων των ελικοπτέρων, δεν έχει λυθεί το πρόβλημα της διαθεσιμότητάς τους, με αποτέλεσμα όπως αποκάλυψε ο υπουργός Εθνικής Αμυνας Π.Καμμένος χθες στην Βουλή να πετά μόνο το ένα (!) από αυτά...
Ας δούμε όμως αναλυτικά το ιστορικό των δύο συμβάσεων και τις διαπιστώσεις της επιτροπής.
ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΑΝΕΞΕΤΑΣΗ ΤΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ ΜΕ ΑΡΙΘΜΟ 034Α/2003 ΚΑΙ ΑΩ 21/2003 Στην Αθήνα, σήμερα, τη 2α του μηνός Σεπτεμβρίου, του έτους 2004, η παρακάτω επιτροπή, που αποτελείται από τους:
α. Σχη (ΑΣ) Παρτινό Γεώργιο, ως πρόεδρο
β. Σχη (Ε) Μπάκα Παναγιώτη
γ. Ανχη (ΤΧ) Λιόλιο Χρήστο
δ. Ανπχο Καουκτσή Μιχαήλ
ε. Τχη (ΑΣ) Τσιγγερλιώτη Μιχαήλ
στ. Τχη (ΑΣ) Λαμπρικίδη Λάμπρο και
ζ. Πχη (Ο) Στράτο Αναστάσιο,
ως μέλη, και συγκροτήθηκε σύμφωνα με την ΑΠΦ.900/21/18/Σ.29/17 Ιουν. 2004 διαταγή του ΥΠΕΘΑ/ΓΓΟΣΑΕ, με αποστολή την επανεξέταση της σύμβασης κύριας προμήθειας Ε/Π ΝΗ-90 (034Α/2003) και της αντίστοιχης των αντισταθμιστικών ωφελημάτων (21/2003), που συνάφθηκαν μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (υπουργείο Εθνικής Άμυνας) και της εταιρείας ΝΗ Industries, προκειμένου να διερευνηθεί εάν υπάρχουν σημεία επαναδιαπραγμάτευσής τους.
Η επιτροπή, αφού συνήλθε σε διαδοχικές συνεδριάσεις κατά το χρονικό διάστημα από 19 Ιουλίου έως 6 Αυγούστου 2004 και από 30 Αυγούστου έως 2 Σεπτεμβρίου 2004, εξέτασε τα στοιχεία που τέθηκαν υπόψη της από τη Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων/Διεύθυνση Κύριου Εξοπλισμού και διαπίστωσε τα παρακάτω:
α. Ιστορικό
(1) Το ΓΕΣ, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον Εθνικό Αμυντικό Σχεδιασμό, διαβίβασε τον Ιούλιο 1998 στη Γενική Διεύθυνση Εξοπλισμών, φάκελο αναγκαιότητας-σκοπιμότητας, με εισήγηση στον υπουργό Εθνικής Άμυνας, για την απόκτηση νέων μεταφορικών και υγειονομικών Ε/Π, προκειμένου να καλυφθούν επείγουσες επιχειρησιακές ανάγκες.
(2) Η παραπάνω ανάγκη κρίθηκε άμεση και επιτακτική, ώστε τα νέα Ε/Π, μαζί με τα υφιστάμενα Ε/Π τύπου CHINOOK, να έχουν τη δυνατότητα αερομεταφοράς 1.300 ανδρών, σε μία διαδρομή, για την κάλυψη των επιχειρησιακών αναγκών του Στρατηγείου Δυνάμεων Αντίδρασης Ενίσχυσης Εφεδρείας (ΣΔΑΕΕ/Β΄ΣΣ), που αποτελεί τη δύναμη ταχείας αντίδρασης.
(3) Η προμήθεια αποφασίστηκε να υλοποιηθεί σε 2 φάσεις, με την προμήθεια συγκεκριμένου αριθμού νέων Ε/Π, σε καθεμία από αυτές.
(4) Σύμφωνα με τις ισχύουσες διαδικασίες, το Ανώτατο Στρατιωτικό Συμβούλιο (ΑΣΣ) ενέκρινε τον Ιούλιο 1999, τη μελέτη επιχειρησιακών απαιτήσεων-προδιαγραφών επιδόσεων και, κατόπιν σχετικής πρόσκλησης, πραγματοποιήθηκε από επιτροπή που συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτό επιχειρησιακή αξιολόγηση 3 τύπων Ε/Π, ισάριθμων εταιρειών που ανταποκρίθηκαν στη συγκεκριμένη πρόσκληση (AS 532 MK2A2 της EUROCOPTER, Mi-17-IV της KAZAN και VH-60L της SIKORSKY).
(5) Το Φεβρουάριο του 2001, το ΑΣΣ, σύμφωνα με τις εισηγήσεις της επιτροπής σύνταξης πίνακα προεπιλογής Ε/Π, αποφάσισε:
(α) Την απόρριψη των παραπάνω Ε/Π, διότι δεν πληρούσαν τους απαράβατους όρους των μελετών.
(β) Τη σύνταξη νέων μελετών.
(6) Οι νέες προδιαγραφές υλοποίησης της προμήθειας εγκρίθηκαν από τα αρμόδια όργανα και, σύμφωνα με αυτές, διαπιστώθηκε ότι υφίσταντο 2 τύποι Ε/Π που ενδεχόμενα τις πληρούσαν: (α) Το Η-92, της εταιρείας SIKORSKY (ΗΠΑ), (β) Το ΝΗ-90, της κοινοπραξίας εταιρειών ΝΗΙ (Ευρώπη).
(7) Κατά τη χρονική περίοδο που ευρίσκοντο σε εξέλιξη οι διαδικασίες τελικής επιλογής του τύπου Ε/Π (Νοέμβριος 2002), κανένα από τα παραπάνω 2 Ε/Π δεν ευρίσκετο σε επιχειρησιακή χρήση, είχαν πετάξει μόνο τα 5 πρωτότυπά τους, ενώ τα χαρακτηριστικά τους δεν είχαν οριστικοποιηθεί, και μόνο για το ΝΗ-90 είχαν υπογραφεί συμβάσεις, για αριθμό Ε/Π από 8 ευρωπαϊκές χώρες.
(8) Σύμφωνα με τα στοιχεία ενός ενημερωτικού σημειώματος της Διεύθυνσης Κύριου Εξοπλισμού προς τον τότε υπουργό Εθνικής Άμυνας (κ. Γιάννο Παπαντωνίου), τον Οκτώβριο 2002, το μέσο κόστος του Ε/Π ΝΗ-90, που παρήγγειλαν οι σκανδιναβικές χώρες, ήταν 26,9 εκατομμύρια ευρώ (συμπεριλαμβανομένων εκπαιδεύσεων, υποστήριξης, ανταλλακτικών κ.λπ.), με καθαρό κόστος για κάθε Ε/Π 20,2 εκατομμύρια ευρώ, περίπου.
(9) Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, στην εισήγησή του προς το ΚΥΣΕΑ, το Νοέμβριο 2002, αναφέρει τους τρόπους προμήθειας των Ε/Π, που πρόκειται να επιλεγούν με βάση τις διατάξεις του ΠΔ 284/89:
(α) Διεθνής δημόσιος μειοδοτικός διαγωνισμός.
(β) Προμήθεια, μετά από αξιολόγηση προσφορών των 2 εταιρειών, μετά από αποστολή RFP (Request for Proposal).
(γ) Προμήθεια μετά από αξιολόγηση πληροφοριακών στοιχείων των εταιρειών, μετά την αποστολή RFI (Request for Information).
(δ) Προμήθεια με απευθείας ανάθεση, χωρίς διεξαγωγή διαγωνισμού, του τύπου Ε/Π που θα επιλέξει το ΚΥΣΕΑ.
Εισηγούμενος η επιλογή του επιθυμητού τρόπου προμήθειας να γίνει από το ΚΥΣΕΑ, ειδικά δε στην περίπτωση επιλογής του Ε/Π ΝΗ-90, προτείνει η προμήθεια να γίνει μετά από διαπραγματεύσεις.
(10) Με τη συγκεκριμένη εισήγηση εκτιμάται ότι, μολονότι είναι εφικτοί όλοι οι τρόποι προμήθειας, με βάση το σχετικό ΠΔ 284/89, οι τρεις πρώτοι παρουσιάζουν αδυναμίες λόγω μεγαλύτερων χρονικών απαιτήσεων, δεδομένου του επείγοντος του προγράμματος. Ειδικά αναφέρεται, για την περίπτωση προμήθειας του ΝΗ-90, ότι θα επιτευχθεί με συμμετοχή της χώρας σε πρόγραμμα διεθνούς συμπαραγωγής, ώστε να δικαιολογείται η απευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνισμό (παράγραφος 1θ, του άρθρου 73, του ΠΔ 284/89).
Για την επίτευξη της συμμετοχής της χώρας στο πρόγραμμα αυτό, θα έπρεπε να προηγηθεί η αποδοχή της στη ΝΑΗΕΜΑ (ΝΑΤΟ Helicopter Management Agency), μέσω σχετικών διαπραγματεύσεων, ώστε να εξασφαλιστούν ιδιαίτερα ικανοποιητικοί όροι ένταξης, με τις μεγαλύτερες δυνατές βιομηχανικές επιστροφές.
(11) Το ΚΥΣΕΑ τελικά, με την υπ’ αριθμ. 1 απόφαση της 13ης συνεδρίασης της 25ης Νοεμβρίου 2002, αποφάσισε την υλοποίηση του προγράμματος προμήθειας μεταφορικών και υγειονομικών Ε/Π νέας γενιάς, με απευθείας ανάθεση στην κοινοπραξία των κατασκευαστριών εταιρειών, μετά από διαπραγματεύσεις, εντός των ορίων πιστώσεων των 659.000.000 ευρώ, με υπογραφή σύμβασης εντός του 2003, χωρίς επιβάρυνση των οροφών πιστώσεων δανείων μέχρι το έτος 2004.
(12) Η εντολή αρχικής προμήθειας, που υπογράφεται στη συνέχεια από τον ΥΕΘΑ, καθορίζει την προμήθεια:
(α) 32 μεταφορικών Ε/Π νέας γενιάς, μεταφορικής ικανότητας (πλέον του πληρώματος) 14 ανδρών ή ανάλογου αριθμού Ε/Π μεγαλύτερης χωρητικότητας (μέχρι 24 ανδρών), με δικαίωμα προαίρεσης (OPTION) για άλλα 4.
(β) 4 υγειονομικών Ε/Π νέας γενιάς.
(γ) 6 Ε/Π ειδικών αποστολών.
(13) Για την κάλυψη των ανωτέρων αναγκών, η Γενική Διεύθυνση Αμυντικών Επενδύσεων διαβίβασε στην εταιρεία ΝΗΙ αίτηση υποβολής προσφοράς, η οποία και στη συνέχεια υποβλήθηκε από την εταιρεία.
(14) Για την αξιολόγηση της προσφοράς, συγκροτήθηκε επιτροπή τεχνοοικονομικής αξιολόγησης-διαπραγματεύσεων, με σκοπό:
(α) Την αξιολόγηση της προσφοράς.
(β) Τη διαπραγμάτευση με την εταιρεία, για τη βελτίωση των όρων προμήθειας (όπως καθόριζε η απόφαση του ΚΥΣΕΑ).
(γ) Την κατάρτιση σχεδίου σύμβασης.
Αντίστοιχη Επιτροπή συγκροτήθηκε για τα αντισταθμιστικά ωφελήματα (ΑΩ).
(15) Κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων, απαιτήθηκε η τροποποίηση από τα αρμόδια συμβούλια του ΓΕΣ, των αρχικά τεθέντων απαράβατων όρων, τους οποίους δεν πληροί το Ε/Π ΝΗ-90, ώστε να προσαρμοστούν στα τεχνικά χαρακτηριστικά και τις δυνατότητες του συγκεκριμένου Ε/Π.
(16) Η επιτροπή υπέβαλε κοινό πρακτικό διαπραγματεύσεων την 29η Ιουλίου 2003 και την 31η Ιουλίου 2003, υπογράφηκε από τον κ. ΥΕΘΑ η σχετική κατακυρωτική διαταγή.
(17) Η σύμβαση (034Α/2003), μεταξύ του Ελληνικού Δημοσίου (υπουργείο Εθνικής Άμυνας) και της εταιρείας ΝΗΙ υπογράφηκε την 29η Αυγούστου 2003, και η εταιρεία εισέπραξε τον Οκτώβριο 2003, με βάση τα καθοριζόμενα στην κατακυρωτική διαταγή, το 40% της προμήθειας ως προκαταβολή, για την ενεργοποίηση της σύμβασης.
(18) Σύμφωνα με την παραπάνω σύμβαση, προβλέπεται η προμήθεια:
(α) 16 μεταφορικών Ε/Π, με κινητήρα RTM.
(β) 4 Ε/Π ειδικών αποστολών, με ίδιο κινητήρα.
(γ) 4 υγειονομικών συλλογών.
(δ) Εξοπλισμού, συσκευών, ανταλλακτικών αρχικής υποστήριξης και ανταλλακτικών κινητήρων.
(ε) Βιβλιογραφίας.
(στ) Εκπαιδεύσεων προσωπικού (ιπτάμενου και τεχνικού). Το κόστος προμήθειας που προέκυψε από τις διαπραγματεύσεις, ανέρχεται στο ποσό των 657.523.069 €.
(19) Στα πλαίσια της κύριας προμήθειας, υπογράφηκε επίσης η υπ’ αριθμ. 21/2003 σύμβαση αντισταθμιστικών ωφελημάτων, που προβλέπει την υλοποίηση 14 επιμέρους προγραμμάτων πιστωτικής αξίας 919.191.346 €.
β. Κυριότερες Διαπιστώσεις -
Συμπεράσματα
(1) Για τις Προσυμβατικές Διαδικασίες
(α) Η απόφαση για απευθείας ανάθεση της προμήθειας των Ε/Π, χωρίς διαγωνισμό, παρά τις δυνατότητες που υπήρχαν, σύμφωνα με την εισήγηση του ΥΕΘΑ προς το ΚΥΣΕΑ, για προμήθεια με διεθνή διαγωνισμό ή για προμήθεια μετά από αξιολόγηση προσφορών των εταιρειών που παράγουν τα 2 Ε/Π (SIKORSKY και NHI) ή για προμήθεια μετά από αξιολόγηση πληροφοριακών στοιχείων των συγκεκριμένων εταιρειών.
(β) Η αιτιολόγηση της προμήθειας των Ε/Π, με απευθείας ανάθεση χωρίς διαγωνισμό, συνίστατο στην πρόβλεψη για συμμετοχή της χώρας στο πρόγραμμα διεθνούς συμπαραγωγής του (άρθρο 73 του ΠΔ 284/89), με την αποδοχή της στη ΝΑΗΕΜΑ, γεγονός που στην πράξη δεν υλοποιήθηκε, αφού δεν υποβλήθηκε ούτε η σχετική αίτηση, όπως προέκυψε από τη μελέτη των φακέλων που προσκομίστηκαν στην παρούσα επιτροπή.
(γ) Η εκ των υστέρων και μετά την απόφαση του ΚΥΣΕΑ, για την προμήθεια των Ε/Π, τροποποίηση των αρχικά τεθέντων απαράβατων όρων, ώστε να προσαρμοστούν στις δυνατότητες και τα χαρακτηριστικά του επιλεγέντος Ε/Π, όταν για τους ίδιους λόγους (μη κάλυψη απαράβατων όρων) απορρίφθηκαν τα τρία Ε/Π που συμμετείχαν στη διαδικασία επιλογής που προαναφέρθηκε [παράγραφος α (4)].
(δ) Η αυξημένη τιμή προμήθειας κατά Ε/Π (28.501.000 ευρώ για το ΤΤΗ), σε σχέση με την αντίστοιχη που επιτεύχθηκε από τις σκανδιναβικές χώρες (20.200.000 ευρώ), όπως προκύπτει από στοιχεία της σχετικής εισήγησης της Διεύθυνσης Κύριου Εξοπλισμού προς τον ΥΕΘΑ.
(ε) Η εταιρεία, όταν προσκλήθηκε, υπέβαλε δύο διαφορετικές προσφορές, που όμως δεν σχετίζονται με την τιμή εκκίνησης που έχει καταγραφεί στο πρακτικό διαπραγματεύσεων, με αποτέλεσμα η τελική τιμή αγοράς των Ε/Π, να είναι μεγαλύτερη από αυτή των προσφορών, χωρίς να φαίνονται τα κριτήρια διαμόρφωσής της.
(στ) Η προμήθεια του συγκεκριμένου αριθμού Ε/Π δεν καλύπτει τελικά την επιχειρησιακή απαίτηση του ΓΕΣ για μεταφορά καθορισμένου αριθμού ανδρών και στην οποία βασίστηκε το σκεπτικό της απόκτησης των νέων Ε/Π.
(ζ) Η πρόταση για την επιλογή του κινητήρα των Ε/Π, δεν συμπεριλαμβάνεται στο πρακτικό διαπραγματεύσεων της επιτροπής, που συγκροτήθηκε για το σκοπό αυτό, αλλά σε μεμονωμένη αναφορά-πρόταση του προέδρου της, αφού λήφθηκε υπόψη η ταυτόσημη άποψη του επιχειρησιακού φορέα του ΓΕΣ.
(η) Η προαναφερθείσα μοναδική επιτροπή που συγκροτήθηκε, κλήθηκε να υλοποιήσει την αξιολόγηση της προσφοράς, την πραγματοποίηση των διαπραγματεύσεων με την εταιρεία και τελικά την κατάρτιση της σύμβασης.
(θ) Η κατακυρωτική διαταγή εκδόθηκε μία μέρα μετά την υποβολή του πρακτικού διαπραγματεύσεων, χωρίς το τελευταίο να παραπεμφθεί στα αρμόδια γνωμοδοτικά όργανα (Κεντρική Γνωμοδοτική Επιτροπή), λόγω υψηλού κόστους και των ιδιαιτεροτήτων του.
(ι) Η αρχική πρόβλεψη της υπηρεσίας, για πληρωμή προκαταβολής 15% (5% ανά έτος σε μια τριετία) της συνολικής συμβατικής τιμής, δεν έγινε αποδεκτή από την εταιρεία, χωρίς να φαίνεται στο πρακτικό διαπραγματεύσεων ότι έγινε σχετική συζήτηση επ’ αυτού, αλλά, όπως φαίνεται στην κατακυρωτική διαταγή και όχι στη σύμβαση, διαμορφώθηκε τελικά, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της, στο 40% της συνολικής συμβατικής τιμής.
(ια) Η αρχική πρόβλεψη-απαίτηση για Ελληνική Προστιθέμενη Αξία (ΕΠΑ) ύψους 10%, της συνολικής συμβατικής τιμής, δεν επιτεύχθηκε και περιορίστηκε στο 1,19% και το υπόλοιπο συμπεριλήφθηκε στη σύμβαση ΑΩ.
(ιβ) Η χρηματοδότηση της προμήθειας, ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί να γίνει μέσω του ΕΜΠΑΕ 2001-2005 από τον προϋπολογισμό και δάνεια, τελικά αποφασίστηκε να γίνει με πρόγραμμα χρηματοδότησης SWAP AGREEMENT, γεγονός που θα επιβαρύνει το τελικό κόστος κατά 41.600.019 ευρώ.
(2) Για τις Συμβάσεις (Κύριας και Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων)
(α) Η σύμβαση κύριας προμήθειας των Ε/Π, αν και καταρτίστηκε μεταγενέστερα από τη διαταγή αρχικής προμήθειας, καθορίζει διαφορετική διαδικασία πληρωμής από την τελευταία.
(β) Δεν υφίσταται λεπτομερής ανάλυση της βιβλιογραφίας του Παραρτήματος «Η» της σύμβασης, ώστε οι υποχρεώσεις του προμηθευτή να είναι σαφείς και συγκεκριμένες, γεγονός που δημιουργεί την εντύπωση πολύ υψηλού κόστους της, χωρίς να διασφαλίζεται η προστασία του δημόσιου συμφέροντος, αφού παρέχεται η ευχέρεια σε αυτόν ευμενούς γι’ αυτόν ερμηνείας.
(γ) Ανάλογο πρόβλημα εντοπίστηκε και στο Παράρτημα «Θ» της κύριας σύμβασης, που αναφέρεται στην εκπαίδευση και τα εκπαιδευτικά βοηθήματα.
(δ) Η κύρια σύμβαση (άρθρο 3) αναφέρει ότι στις συμβατικές τιμές δεν περιλαμβάνονται οι νομοθετημένες κρατήσεις ποσοστού 4,096% επί της συνολικής συμβατικής αξίας, υπέρ του Μετοχικού Ταμείου Στρατού και χαρτοσήμου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, γεγονός που έρχεται σε αντίθεση με τις θεσμικές διατάξεις που προβλέπουν την παρακράτηση νομίμων κρατήσεων υπέρ ασφαλιστικών ταμείων. Η εξαίρεση αυτή στοιχειοθετήθηκε, με το χαρακτηρισμό του προγράμματος προμήθειας, ως ειδικού εξοπλιστικού, χωρίς να υπάρχουν κριτήρια που να προβλέπονται στις διατάξεις του σχετικού νόμου (Ν.764/78).
(3) Συνακόλουθα των ανωτέρω, σε περίληψη, εκτεθέντων πραγματικών περιστατικών, που αναφέρονται στη διαδρομή των ενεργειών των υπηρεσιακών παραγόντων εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, αλλά και των ανταποκρίσεων της κοινοπραξίας, διαπιστώθηκε, γενικά, ότι προσυμβατική συμπεριφορά των συμβληθέντων μερών, σε σχέση με τις αναληφθείσες εκατέρωθεν συμβατικές υποχρεώσεις και τις προβλέψεις της ισχύουσας νομοθεσίας, παρέχουν τη δυνατότητα για μεγιστοποίηση της ωφέλειας και επιπλέον περαιτέρω βελτίωση και διασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος.
Προς τούτο ο κ. Υπουργός Εθνικής Άμυνας, με εντολή του διέταξε την επανεξέταση των υπό κρίση συμβάσεων.
(4) Γενικές Παρατηρήσεις
(α) Η γενική εντύπωση που αποκόμισε η επιτροπή, από την εξέταση των στοιχείων της προσυμβατικής διαδικασίας, των αρχικών απαιτήσεων και των όρων που διαμορφώθηκαν και συμπεριλήφθηκαν τόσο στη σύμβαση όσο και στην κατακυρωτική διαταγή είναι η προφανής ευνοϊκή αντιμετώπιση της εταιρείας.
(β) Από τη μελέτη των όρων των υπό κρίση συμβάσεων διαπιστώθηκε ότι οι όροι αυτοί ανταποκρίνονται σχεδόν στο σύνολό τους στις απαιτήσεις, που διαλαμβάνονται στην αίτηση για υποβολή προσφοράς (R.F.P.). Οι διαπιστούμενες διαφοροποιήσεις-αποκλίσεις, από τους όρους της παραπάνω αιτήσεως, σε σχέση κυρίως με την υφιστάμενη νομοθεσία, ανάγονται στην αρχή της ελευθερίας των συμβάσεων, και, υπό την έννοια αυτή, εφόσον έχουν συμφωνηθεί από τα μέρη είναι ισχυρές. Σε κάθε περίπτωση όμως δύνανται να αποτελέσουν σημεία επανεξετάσεως του βαθμού και της εκτάσεως της αμφοτεροβαρούς υποχρεωτικότητας, υπό την προϋπόθεση ότι θα τεθούν κατά την εξέλιξη των διαπραγματεύσεων με αιτιακή βάση, τις πάγιες αρχές της καλόπιστης συμπεριφοράς, κατά την εκπλήρωση των παροχών και των χρηστών συναλλακτικών ηθών. Τούτο, τονίζεται, διότι σε διαφορετική περίπτωση, υπάρχει κίνδυνος να θεωρηθούν από την πλευρά του προμηθευτή «ως διαφορές» και υπό την έννοια αυτή, να παραπεμφθούν στην προβλεπόμενη διαδικασία επίλυσης με διαιτησία όπου δεν είναι δυνατό να εκτιμηθούν στο παρόν οι πιθανότητες αλλά και η οποιαδήποτε έκταση εκνικήσεως της ελληνικής πλευράς, σε βάρος του προμηθευτή.
γ. Προτεινόμενα Σημεία Επαναδιαπραγμάτευσης Κύριας Σύμβασης (034Α/ 2003)
(1) Εγγύηση Καλής Εκτέλεσης
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 13 της κύριας σύμβασης αναφέρεται ότι ο προμηθευτής υποχρεούται να καταθέσει εταιρικές εγγυητικές επιστολές κάλυψης και καλής εκτέλεσης, που θα εκδοθούν από την εταιρεία του προμηθευτή ως εξής:
1/ Εγγυητική προκαταβολής, ύψους 263.009.228 ευρώ, με σκοπό την κάλυψη του αγοραστή σε περίπτωση λύσης της σύμβασης ή κηρύξεως του προμηθευτή έκπτωτου. Η εγγυητική προκαταβολής θα ισχύει από την ημερομηνία εκδόσεώς της, μέχρι και την ολοκλήρωση της παράδοσης υλικών και παροχής υπηρεσιών.
2/ Εγγυητική καλής εκτέλεσης, ίσης με το 10% της συνολικής συμβατικής τιμής, η οποία θα μειώνεται αναλογικά με την αξία κάθε τμηματικής παραλαβής υλικών, μέχρι να φτάσει το 4% της συνολικής τιμής, οπότε και δεν θα μειώνεται περαιτέρω, μέχρι τη λήξη της περιόδου εγγυήσεως καλής λειτουργίας του τελευταίου παραληφθέντος ελικοπτέρου.
3/ Τα παραπάνω έρχονται σε αντίθεση με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με το άρθρο 36 του ΠΔ 284/89:
1/ Αυτός, στον οποίο έγινε αναγγελία κατακύρωσης προμήθειας, είναι υποχρεωμένος, για την υπογραφή της σύμβασης, να προσκομίσει στην αρμόδια υπηρεσία εγγυητική υπηρεσία καλής εκτέλεσης της συμβάσεως, απεριόριστης χρονικής ισχύος, η οποία θα καλύπτει ποσοστό τουλάχιστον 10% της συμβατικής αξίας της προμήθειας.
2/ Προβλέπεται, η μερική μόνο αποδέσμευση της εγγυητικής επιστολής καλής εκτέλεσης, σε περίπτωση οριστικής παραλαβής κάποιας παρτίδας τού υπό προμήθεια υλικού, χωρίς όμως να φτάνει σε όρια τέτοια που να μην εξασφαλίζεται τουλάχιστον το 10 % της συμβατικής αξίας.
(γ) Σχόλια
1/ Από το συνδυασμό των παραπάνω συνάγεται ότι οι συμφωνηθείσες εταιρικές εγγυητικές επιστολές, δεν προβλέπονται από την ισχύουσα νομοθεσία, που απαιτεί την υποχρέωση κατάθεσης τραπεζικών εγγυητικών επιστολών.
2/ Η εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης, θα πρέπει να παραμένει σε ισχύ, μέχρι τη λήξη του χρόνου εγγύησης καλής λειτουργίας, του τελευταίου παραληφθέντος υλικού, χωρίς καμία μείωση σε ποσοστό κάτω του 10%.
(δ) Πρόταση: Να ζητηθεί από τον προμηθευτή η κατάθεση τραπεζικής εγγυητικής επιστολής απεριόριστης χρονικής ισχύος, που να καλύπτει το 10% της συμβατικής αξίας των υπό προμήθεια υλικών και υπηρεσιών, σύμφωνα με τις διατάξεις του προαναφερθέντος άρθρου του ΠΔ 284/89.
(2) Προκαταβολή
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 4 της κύριας σύμβασης, προβλέπεται ότι οι πληρωμές από τον αγοραστή στον προμηθευτή θα γίνουν χωρίς διάθεση προκαταβολής, ενώ στην παράγραφο 7 της κατακυρωτικής διαταγής, προβλέπεται πληρωμή προκαταβολής στον προμηθευτή από την Τράπεζα, ίσης με το 40%, της συνολικής συμβατικής τιμής (263.009.228 ευρώ), η οποία πράγματι και χορηγήθηκε σε αυτόν τον Οκτώβριο 2003.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με το άρθρο 46 του ΠΔ 284/89, εφόσον ζητηθεί από τον προμηθευτή με την προσφορά του, χορηγείται κατά την κρίση της Υπηρεσίας, προκαταβολή μέχρι 40% της συμβατικής αξίας των υλικών, με την παροχή ισόποσης εγγύησης. Για την προκαταβολή οφείλεται τόκος με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου από δικαιοπραξία.
(γ) Σχόλια
1/ Για την προαναφερθείσα προκαταβολή, δεν έχει προβλεφθεί σε κανένα άρθρο της κύριας σύμβασης, η προβλεπόμενη από τις κείμενες θεσμικές διατάξεις του ΠΔ 284/89, (άρθρο 5 παράγραφος 4), οφειλή τόκου, για τις αναληφθείσες προκαταβολές εκ μέρους του προμηθευτή, που υπολογίζεται με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου εκ δικαιοπραξίας.
2/ Με βάση τις διατάξεις αυτές, θα έπρεπε ο προμηθευτής να έχει χρεωθεί για το ποσό της προκαταβολής, ποσό χρεωστικών τόκων, για το πρώτο έτος προκαταβολής με ισχύον επιτόκιο εκ δικαιοπραξίας 8,75 %, σύμφωνα με σημερινή απόφαση της Τράπεζας της Ελλάδας, η οποία εκταμιεύει κατ’ εντολή της υπηρεσίας τα παραπάνω ποσά.
(δ) Πρόταση
1/ Να τροποποιηθεί το άρθρο 4 της κύριας σύμβασης, ώστε να προβλέπεται η λήψη έντοκης προκαταβολής, σύμφωνα με τις κείμενες διατάξεις και να εναρμονιστεί το περιεχόμενό του, σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στην παράγραφο 7 της κατακυρωτικής διαταγής.
2/ Το υπουργείο Εθνικής Άμυνας, με τις αρμόδιες υπηρεσίες του, να ενεργήσει για τη λήψη των ανωτέρω χρεωστικών τόκων από το προμηθευτή, τα οποία πρέπει να κατατεθούν υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου. Τονίζεται ότι για την προμήθεια (σύμβαση) έχει αναληφθεί δάνειο εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου, το οποίο χρεώνεται κατ’ έτος με τους αναλογούντες χρεωστικούς τόκους και επιβαρύνει ανάλογα το δημόσιο έλλειμμα.
(3) Επιτόκια
(α) Σύμβαση: Στην παράγραφο 6α του άρθρου 4 της κύριας σύμβασης, που αναφέρεται σε περιπτώσεις λύσεως της συμβάσεως ή κηρύξεως του προμηθευτή ως εκπτώτου ή καθυστερήσεως παραδόσεως υλικών ή Υπηρεσιών, καθορίζεται ότι ο προμηθευτής οφείλει να καταβάλει στον αγοραστή τους νόμιμους τόκους επί της προκαταβολής, με υπολογισμό τόκων που θα γίνεται με βάση το εξαμηνιαίο επιτόκιο EURIBOR, που θα ισχύει την ημερομηνία της εκδόσεως της επιστολής της αρχικής προκαταβολής.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89 (άρθρο 46 παράγραφος 6), προβλέπεται ότι ο οφειλόμενος τόκος υπολογίζεται με το ανώτατο όριο του ποσοστού τόκου από δικαιοπραξίες και όχι το EURIBOR.
(γ) Πρόταση: Να γίνει τροποποίηση του άρθρου 4 (παράγραφος 6α) της κύριας σύμβασης, η οποία να καταργεί τον υπολογισμό των τόκων με βάση το εξαμηνιαίο επιτόκιο EURIBOR και να το αντικαταστήσει με το προβλεπόμενο επιτόκιο εκ δικαιοπραξίας, που καθορίζεται κάθε φορά από την Τράπεζα της Ελλάδας.
(4) Ποινικές Ρήτρες
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 15 της κύριας σύμβασης (ποινικές ρήτρες), προβλέπεται ότι το μέγιστο των ποινικών ρητρών, που είναι δυνατό να επιβληθεί στο προμηθευτή, για καθυστερημένες παραδόσεις, θα ανέρχεται σε ποσοστό 6% επί της αξίας των υλικών, για τα οποία επιβάλλεται η ποινική ρήτρα.
(β) ΠΔ 284/89 (Περί Προμηθειών Ε.Δ.)
Σύμφωνα με τις διατάξεις του ΠΔ 284/89, δεν τίθεται ανώτατο όριο ποινικών ρητρών.
(γ) Σχόλια: Η επιβολή μεγίστου ύψους ποινικών ρητρών, σε ποσοστό 6%, έρχεται σε αντίθεση με τα καθοριζόμενα στο ΠΔ 284/89, και ως εκ τούτου θεωρείται νομικά αστήρικτη.
(δ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί το άρθρο 15 της κύριας σύμβασης, σύμφωνα με τα καθοριζόμενα στα άρθρα 42 και 43 του ΠΔ 284/89 και στο άρθρο 12 του ΠΔ 284/89, όπου αναλυτικά αναφέρονται οι επιβολές ποινικών ρητρών χωρίς να αναφέρεται πουθενά, η επιβολή μεγίστου ύψους ποινής και η οποία είναι ακριβής συνάρτηση του χρόνου καθυστέρησης.
(5) Δικαίωμα Προαίρεσης (OPTION)
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 29 της κύριας σύμβασης, προβλέπεται ότι σε περίπτωση άσκησης από τον προμηθευτή του δικαιώματος προαίρεσης (option), η τιμή προμήθειας του μεταφορικού Ε/Π ή του Ε/Π ειδικών αποστολών διαμορφώνεται σε τιμές μεγαλύτερες από αυτές των Ε/Π της αρχικής προμήθειας (από 28.501.647 ευρώ και 31.200.914 ευρώ, σε 30.200.914 ευρώ και 32.913.271 ευρώ, αντίστοιχα).
(β) Σχόλια: Η πρόβλεψη για χρήση του δικαιώματος προαίρεσης, που ασκείται μέσα σε συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, με αυξημένες τιμές, δεν έχει έννοια και είναι σε βάρος του αγοραστή.
(γ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί σχετικά το άρθρο 29 της κύριας σύμβασης, ώστε σε περίπτωση άσκησης από τον αγοραστή του παραπάνω δικαιώματος, οι τιμές προμήθειας των Ε/Π (option), να είναι ίδιες με αυτές των Ε/Π αρχικής προμήθειας.
(6) Τιμές Ε/Π (Μεταφορικού και Ειδικών Αποστολών)
(α) Σύμβαση
1/ Η τιμή ανά Ε/Π (μεταφορικό και ειδικών αποστολών), που καθορίζεται στη σύμβαση, είναι κατά πολύ αυξημένη σε σχέση με την έγγραφη προσφορά της εταιρείας.
2/ Στο κοινό πρακτικό διαπραγματεύσεων, δεν καταγράφεται με ποια κριτήρια, προϋποθέσεις και διαδικασίες, διαμορφώθηκε η τελική τιμή των Ε/Π.
3/ Οι παραπάνω τιμές είναι επίσης κατά πολύ αυξημένες με αυτές που, σύμφωνα με πληροφορίες, επιτεύχθηκαν από τις σκανδιναβικές χώρες.
(β) Σχόλια: Ο ουσιαστικός σκοπός των διαπραγματεύσεων δεν επιτεύχθηκε, με τη μείωση της τιμής του Ε/Π, που θεωρείται πολύ αυξημένη σε σχέση με αυτή άλλων χωρών.
(γ) Πρόταση
1/ Να προσκομίσει η εταιρεία στοιχεία, για τον τρόπο που διαμόρφωσε τις τιμές, όπως και για τις τιμές που επιτεύχθηκαν από άλλες χώρες.
2/ Να γίνει προσπάθεια συμπίεσης της τιμής ανά μεταφορικό Ε/Π ή Ε/Π ειδικών αποστολών.
3/ Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι η εταιρεία προμήθευσε σε άλλη χώρα Ε/Π ίδιας διαμόρφωσης σε μικρότερη τιμή, να εφαρμοστεί η διαδικασία του άρθρου 30 της σύμβασης (επιστροφή στον αγοραστή της διαφοράς τιμής).
(7) Διάφορα: Δεν αναλύονται με επάρκεια, υποστηριζόμενα από παραστατικά έγγραφα (είδος, ποσότητα, τιμή ανά μονάδα κ.λπ.):
(α) Η βιβλιογραφία του Παραρτήματος «Η», της κύριας σύμβασης.
(β) Τα θέματα εκπαίδευσης και τα εκπαιδευτικά βοηθήματα του Παραρτήματος «Θ» της κύριας σύμβασης.
(γ) Τα μεταφορικά των Ε/Π τα οποία είναι ενσωματωμένα κατά ενότητα, με ασαφή προσδιορισμό, γεγονός που, κατά την άποψή μας, παρέχει στο προμηθευτή τη δυνατότητα αυθαίρετων προς όφελός του ερμηνειών για τον τρόπο υλοποίησής τους και επιβαρύνει το κόστος της προμήθειας. Σημειώνεται ότι για τα ανταλλακτικά υπάρχει σαφής προσδιορισμός ειδών, ποσοτήτων, τιμών κ.λπ.
δ. Προτεινόμενα σημεία επαναδιαπραγμάτευσης Σύμβασης Αντισταθμιστικών Ωφελημάτων (ΑΩ 21/2003).
(1) Αντικατάσταση Προγράμματος ΑΩ
(α) Σύμβαση: Στο άρθρο 12 της σύμβασης ΑΩ, καθορίζεται ότι σε περίπτωση που μετά την ενεργοποίησή της διαμορφωθούν ειδικές συνθήκες που αποτελούν εμπόδιο στην υλοποίηση ενός προγράμματος ΑΩ, τότε ο προμηθευτής θα ενημερώσει το ΥΠΕΘΑ/ ΓΓΟΣΑΕ για το γεγονός αυτό, εντός 30 ημερών, δικαιολογώντας το γεγονός και ζητώντας αντικατάσταση αυτού του προγράμματος ΑΩ.
(β) Σχόλια
1/ Ο όρος «ειδικές συνθήκες» θεωρείται γενικός και άνευ ουσίας, δίνει τη δυνατότητα στον προμηθευτή να χρησιμοποιεί τον προσδιορισμό κάθε φορά κατά βούληση, ενώ ταυτόχρονα αποδυναμώνει τις δυνατότητες διεκδικήσεων της ελληνικής πλευράς, σε περίπτωση αντικατάστασης προγραμμάτων ΑΩ της σύμβασης, χωρίς τη συναίνεση της Υπηρεσίας.
2/ Σημειώνεται ότι στο άρθρο 21 της συγκεκριμένης σύμβασης ΑΩ υπάρχουν σαφείς προβλέψεις, που δίνουν στην εταιρεία τη δυνατότητα να αντικαταστήσει προγράμματα ΑΩ, σε περιπτώσεις ύπαρξης ανώτερης βίας.
(γ) Πρόταση: Να αφαιρεθεί η παράγραφος 12.2 του άρθρου 12 της σύμβασης ΑΩ 21/2003.
(2) Ανώτερη Βία
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 21.1, της σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής δεν ευθύνεται και δεν υποχρεούται στην καταβολή ποινικών ρητρών, για καθυστέρηση στην εκπλήρωση των υποχρεώσεών του, που προκύπτουν από τη σύμβαση ΑΩ, εξαιτίας γεγονότων πέρα από τον έλεγχό του όπως τα «παρακάτω ενδεικτικά και όχι περιοριστικά αναφερόμενα…».
(β) Σχόλια: Όπως προκύπτει από το παραπάνω άρθρο, ο προμηθευτής δεν υποχρεούται στην καταβολή ποινικών ρητρών λόγω ανώτερης βίας, που προκύπτει ενδεικτικά και όχι περιοριστικά όπως θα επίτασσε η πρόβλεψη για τη διασφάλιση του δημοσίου συμφέροντος.
(γ) Πρόταση: Να τροποποιηθεί το άρθρο 21 της σύμβασης ΑΩ και να προσδιοριστούν συγκεκριμένα και όχι ενδεικτικά οι περιπτώσεις που συνιστούν ανώτερη βία.
(3) Προγράμματα ΑΩ (Πρόγραμμα ΑΩ υπ’ αριθμ.7)
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 4 σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής θα παραδώσει ένα κέντρο συντονισμού πυρών υποστήριξης, η ονομαστική αξία του οποίου ανέρχεται σε 17.700.000 ευρώ.
(β) Σχόλια: Θεωρείται ότι το πρόγραμμα έχει υπερβολικό κόστος, χωρίς αυτό να έχει αποδειχτεί επαρκώς.
(γ) Πρόταση: Να γίνει σαφής προσδιορισμός και επιμέρους ανάλυση κόστους των παραδοτέων υλικών του προαναφερομένου προγράμματος και να επανεξεταστούν-επαναδιαπραγματευθούν τα οικονομικά μεγέθη κάθε επιμέρους κατηγορίας, με σκοπό τη μείωση της συνολικής ονομαστικής αξίας του προγράμματος και ανάλογη τροποποίηση της σύμβασης ΑΩ 21/2003.
(4) Προγράμματα ΑΩ (Πρόγραμμα ΑΩ υπ’ αριθ. 8,9,10,11,12)
(α) Σύμβαση: Σύμφωνα με το άρθρο 4 της σύμβασης ΑΩ, ο προμηθευτής θα κατασκευάσει:
1/ Υπόστεγο AVUM, ονομαστικής αξίας 7.900.000 ευρώ.
2/ Κτίριο διοικητηρίου, ονομαστικής αξίας 1.400.000 ευρώ.
3/ Κτίριο για τη γραμμή παραγωγής σύνθετων υλικών, ονομαστικής αξίας 7.500.000 ευρώ.
4/ Υπόστεγο AVIM, ονομαστικής αξίας 12.100.000 ευρώ.
5/ Κτίριο λόχων, ονομαστικής αξίας 1.600.000 ευρώ.
(β) Σχόλια: Η τεχνική περιγραφή των οικοδομικών εργασιών είναι με στοιχεία της εταιρείας και όχι του επιχειρησιακού φορέα του ΓΕΣ (Διεύθυνση Υποδομής) και εκτιμάται ότι είναι υπερκοστολογημένη. Επίσης, με την υπογραφή της σύμβασης, ο προμηθευτής πιστώνεται απευθείας με ποσοστά που κυμαίνονται από 20-30%.
(γ) Πρόταση: Να συνταχθούν οι μελέτες της κτιριακής υποδομής και να κοστολογηθούν.
Ως συμπέρασμα
Από τα στοιχεία που παρατέθηκαν θεωρούμε ότι δύο είναι τα κυριότερα ζητήματα που αναδύονται. Πρώτον, η αρτιότητα της σύμβασης. Ας συνοψίσουμε λοιπόν μερικά συμπεράσματα της επιτροπής:
> Ενώ, από το ίδιο το ΚΥΣΕΑ, η αιτιολόγηση της προμήθειας με απευθείας ανάθεση στηρίχθηκε στη συμμετοχή της χώρας μας στη συμπαραγωγή του ελικοπτέρου, αίτηση στη NAHEMA (NATO Helicopter Design and Development Production and Logistics Management Agency) δεν υποβλήθηκε ποτέ! Δηλαδή ή το ΚΥΣΕΑ εξαπάτησε το Δημόσιο ή οι διαταγές του ΚΥΣΕΑ δεν εκτελέστηκαν.
> Ενώ τα τρία ελικόπτερα που μετείχαν στη διαδικασία επιλογής απορρίφθηκαν λόγω μη κάλυψης των απαράβατων όρων, στη συνέχεια έγινε τροποποίηση και προσαρμογή των όρων στα χαρακτηριστικά του NH-90!
> Ενώ σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Εθνικής Άμυνας η τιμή μονάδας που πωλήθηκαν τα ελικόπτερα του ιδίου τύπου TTH στις σκανδιναβικές χώρες ήταν 20,2 εκατ. ευρώ, τιμή βάσης, η Ελλάδα, επιδεικνύοντας τη γαλαντομία της, τα αγόρασε με τιμή 28,5 εκατ. ευρώ, μόνο 41% ακριβότερα!
Στα παραπάνω ας προστεθεί και η «λεπτομέρεια» ότι η προμήθεια του συγκεκριμένου αριθμού ελικοπτέρων δεν καλύπτει τελικά την επιχειρησιακή απαίτηση του ΓΕΣ για μεταφορά καθορισμένου αριθμού ανδρών και στην οποία βασίστηκε το σκεπτικό της απόκτησης των νέων ελικοπτέρων!
Υπάρχουν όμως και άλλα:
> Η αρχική πρόβλεψη-απαίτηση, για Ελληνική Προστιθέμενη Αξία (ΕΠΑ) ύψους 10%, της συνολικής συμβατικής τιμής, όχι μόνο δεν επιτεύχθηκε, αλλά περιορίστηκε μόλις στο 1,19% (!) Ενώ η χρηματοδότηση της προμήθειας είχε αρχικά προβλεφθεί να γίνει μέσω του ΕΜΠΑΕ 2001-2005 από τον προϋπολογισμό και δάνεια, τελικά αποφασίστηκε να γίνει με πρόγραμμα χρηματοδότησης SWAP AGREEMENT, γεγονός που επιβάρυνε το τελικό κόστος κατά 41.600.019 ευρώ.
> Το κορυφαίο όμως είναι η πρόβλεψη (άρθρο 29 της κύριας σύμβασης) ότι σε περίπτωση άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης (option), η τιμή προμήθειας του μεταφορικού ελικοπτέρου ή του ελικοπτέρου ειδικών αποστολών θα διαμορφωθεί σε 30.200.914 ευρώ και 32.913.271 ευρώ αντίστοιχα, ενώ τα αρχικά αγοράστηκαν 28.501.647 ευρώ και 31.200.914 ευρώ αντίστοιχα. Δηλαδή, με άλλα λόγια, ο αγοραστής δεσμεύτηκε να αγοράσει τα πρόσθετα ελικόπτερα ακριβότερα! Παγκόσμια πρωτοτυπία! Αντί το option να δεσμεύει τον πωλητή και να εξασφαλίζει τον αγοραστή, συνέβη το ακριβώς αντίθετο!
Για αυτούς τους λόγους λοιπόν (και αρκετούς ακόμη!) η επιτροπή κατέληξε ότι «η γενική εντύπωση που αποκόμισε η επιτροπή... είναι η προφανής ευνοϊκή αντιμετώπιση της εταιρείας».
http://amphiktyon.blogspot.gr/2015/02/90.html?zx=56140625c01c3fc
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου