Μ. Λαζαρίδης: Aπό το BlackΒerry στους κβαντικούς υπολογιστές

Τον χαρακτήρισαν «Ελληνοκαναδό Μπιλ Γκέιτς». Ο πόντιος πατέρας του BlackBerry Mike Lazaridis ποντάρει τώρα στην κβαντική υπολογιστική και περιμένει τα πρώτα προϊόντα μέσα στην πενταετία!

Κάτι το ιδιαίτερα σημαντικό για τη Φυσική συνέβη τον μήνα που πέρασε, κάτι που σίγουρα διέλαθε την προσοχή των τραπεζιτών που κυβερνούν τις τύχες μας: στις 3 Μαρτίου 2013 μια ομάδα ερευνητών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών του Καναδά - οι J. Z. Salvail, M. Agnew, A. S. Johnson, E. Bolduc και J. Leach, υπό τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Rochester, Robert W. Boyd - ανακοίνωσαν μέσω του περιοδικού «Nature Photonics» ότι... ντρίμπλαραν την Αρχή της Αβεβαιότητας και μπόρεσαν να μετρήσουν άμεσα την κατάσταση ενός κβαντικού συστήματος.

Μέτρησαν το - θεωρητικά - άπιαστο!
Επιστημονικά αυτό το επίτευγμα σημαίνει τη λύση ενός γόρδιου δεσμού της κβαντομηχανικής - έπειτα από 25 χρόνια προσπαθειών - και την έναρξη, επιτέλους, της τεχνολογικής αξιοποίησης των κβάντων στους υπολογιστές, στις τηλεπικοινωνίες και στην κρυπτογράφηση. Οπως μπορείτε να διαβάσετε αγγλιστί στο Διαδίκτυο (βλ. www.nature.com/nphoton/journal/vaop/ncurrent/full/nphoton.2013.24.html και www.rochester.edu/news/show.php?id=5692), παρά το ότι η Αρχή της Αβεβαιότητας μάς έλεγε πως κάποιες από τις ιδιότητες ενός κβαντικού συστήματος παραμένουν αβέβαιες όταν κάποιες άλλες μετρούνται με ακρίβεια, οι ερευνητές κατόρθωσαν να μετρήσουν τις «συζυγείς μεταβλητές» της κυματομορφής ενός κβαντικού στοιχείου. Συγκεκριμένα, μέτρησαν τις πολωμένες καταστάσεις του φωτός, δηλαδή τις κατευθύνσεις ταλάντωσης του ηλεκτρικού και του μαγνητικού πεδίου του. Η μέτρηση αυτή έγινε άμεσα, με πέρασμα του φωτός από δύο κρυστάλλους διαφορετικού πάχους, και όχι έμμεσα, με τη γνωστή κβαντική τομογραφία.

Επιχειρηματικά, οι απανταχού τραπεζίτες και χρηματοδότες «τεχνολογικών επαναστάσεων» (venture capitalists) θα αρχίσουν τώρα να σκαλίζουν το θέμα... αλλά κάποιος τους πρόλαβε. Και αυτός ο κάποιος δεν είναι άλλος από έναν Πόντιο 52 ετών που σε όλη τη ζωή του μετουσιώνει χαρακτηριστικά την αβεβαιότητα σε βεβαιότητα, έναν Ελληνα που παραδειγματικά «δημιουργεί από το τίποτε». Οπότε είναι επίκαιρα πρέπον να τον γνωρίσουμε.

Ο Μιχάλης Λαζαρίδης δεν πρόλαβε να πάει σχολείο στην Κωνσταντινούπολη και... δεν μετάνιωσε

Ελληνική σπίθα στο βροχερό Οντάριο
Το 1966 ένα πεντάχρονο πιτσιρίκι από την Κωνσταντινούπολη πρωτοπήγε σχολείο στο Windsor, την «πόλη των ρόδων», όπως λέγεται η 200.000 κατοίκων δυτικότερη πόλη του Οντάριο, ακριβώς απέναντι από το Ντιτρόιτ των ΗΠΑ. Η οικογένειά του είχε ξεριζωθεί από την Πόλη λόγω της τότε «αβρότητας» των γειτόνων μας και είχε κατευθυνθεί αρχικά στη Γερμανία αλλά κατέληξε στον ήσυχο Καναδά. Εκεί ο πατέρας Λαζαρίδης έπιασε δουλειά στην Chrysler και η μητέρα έγινε μοδίστρα, αλλά ο μικρός Μιχάλης τέλειωσε το Δημοτικό αριστούχος: στα 12 του ο «φιλομαθής Mike» κέρδισε το βραβείο της Δημοτικής Βιβλιοθήκης επειδή είχε διαβάσει όλα τα επιστημονικά βιβλία της!

Το 1979 ο Mike Lazaridis γράφτηκε στη Σχολή Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του πανεπιστημίου του γειτονικού Waterloo κερδίζοντας υποτροφία επειδή... βελτίωσε το σύστημα κουδουνιών του πανεπιστημίου. Το 1984 η αμερικανική General Motors ανακοίνωσε μια τεχνολογική πρόκληση πρόσκληση στους φοιτητές και ο Μιχάλης υπέβαλε πρόταση. Το αποτέλεσμα ήταν να του προσφέρει η General Motors συμβόλαιο 500.000 δολαρίων και... να εγκαταλείψει ο Μιχάλης το πανεπιστήμιο μόλις δύο μήνες πριν από την αποφοίτησή του. Με τα χρήματα του συμβολαίου, συν μια μικρή κρατική επιδότηση και ένα δάνειο 15.000 δολαρίων από τους γονείς του, ο Mike Lazaridis έστησε με τους φίλους του Mike Barnstijn και Douglas Fregin την εταιρεία Research in Motion (RIM) στον πρώτο όροφο μιας πιτσαρίας του Waterloo.

Αρχικά ασχολήθηκαν με τη βελτίωση οθονών LED για την General Motors και ασύρματων ψηφιακών δικτύων για τη Rogers Cantel Mobile Communications. Ομως το πρώτο ιδιαίτερα κερδοφόρο επίτευγμα της εταιρείας υπήρξε η ενσωμάτωση της τεχνολογίας των ραβδογραφημάτων (barcodes) στο μοντάζ των κινηματογραφικών ταινιών. Με τα χρήματα που αποκόμισε από το Χόλιγουντ ο Μιχάλης μπόρεσε να χρηματοδοτήσει την έρευνα για «ένα μικρό πληκτρολόγιο με οθόνη, σε συσκευή χειρός, που θα χρησιμοποιεί ο βουλευτής στην πρωτεύουσα και ο βοσκός στην επαρχία», όπως έλεγε. Ετσι, το 1999 η RIM παρουσίασε την πρώτη ασύρματη φορητή συσκευή BlackBerry, που μετεξελίχθηκε στo πρώτο παγκοσμίως κινητό τηλέφωνο με πρόσβαση σε e-mail servers. Από τότε ως σήμερα η RIM πούλησε πάνω από 75.000.000 τέτοια τηλέφωνα και ο Mike Lazaridis μπήκε στη λίστα του «Forbes» με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου, με προσωπική περιουσία 2,2 δισ. δολαρίων.

BlackBerry: εφαλτήριο για την πρωτοπορία
Η επιχειρηματική επιτυχία ενός δαιμόνιου μηχανικού, που σώρευε τη μία ευρεσιτεχνία μετά την άλλη, δεν ήταν κάτι το πρωτόγνωρο. Ούτε καν το ότι τον ονόμασαν «Ελληνοκαναδό Μπιλ Γκέιτς» λόγω της ομοιότητας εξακόντισης στην κορυφή με εγκατάλειψη του πτυχίου... Εκείνο που ήταν πρωτόγνωρο ήταν το τι έκανε ο Λαζαρίδης με τα πρώτα χρήματα που απεκόμισε από τα BlackBerry, προτού καν περάσει χρόνος από την ίδρυση της RIM: τον Οκτώβριο του 2000 δώρισε στο πανεπιστήμιο που είχε εγκαταλείψει 100 εκατ. δολάρια για να χτίσει το Ινστιτούτο Πειραματικής Φυσικής PI (Perimeter Institute for Theoretical Physics). Το ινστιτούτο αυτό αναδείχθηκε μέσα στην προηγούμενη δεκαετία σε πρωταθλητή του μαραθωνίου ενοποίησης της Θεωρίας της Σχετικότητας με την κβαντομηχανική. Από τον Μάιο του 2008 το PI έχει ως διευθυντή του τον θεμελιωτή της θεωρίας του «ανανεώσιμου Σύμπαντος» Neil Turok, ενώ από τον Νοέμβριο του 2008 έχει ως κύριο ερευνητή του τον πασίγνωστο Στίβεν Χόκινγκ.

Ενόσω οι πωλήσεις των BlackBerry αυξάνονταν, ο Λαζαρίδης συνέχιζε να εργάζεται σκληρά χωρίς να παρασύρεται σε κοσμική διαβίωση και το 2002 «ξαναχτύπησε»: μια επιταγή 33 εκατ. δολαρίων προς το ίδιο Πανεπιστήμιο Waterloo για την ίδρυση του Ινστιτούτου Κβαντικής Υπολογιστικής IQC (Institute for Quantum Computing). To 2005 - τη χρονιά που το περιοδικό «Time» τον κατέταξε στους 100 πιο σημαντικούς ανθρώπους του πλανήτη - χάρισε άλλα 17 εκατομμύρια για τη μεταστέγαση του IQC. Ευγνώμον το πανεπιστήμιο του απένειμε τον τίτλο του επίτιμου διδάκτορα Μηχανολογίας και τον εξέλεξε στη θέση του πρύτανη. Στις 9 Ιουνίου 2008 ο Mike Lazaridis και η μαθηματικός σύζυγός του Ophelia Tong εγκαινίασαν το πρώτο στον κόσμο Ινστιτούτο Νανοτεχνολογίας και Κβαντικής Υπολογιστικής WIN (Waterloo Institute for Nanotechnology), έχοντας χαρίσει συνολικά 270 εκατ. δολάρια στην επιστημονική έρευνα του Καναδά.

Το Ινστιτούτο Πειραματικής Φυσικής, PI, ήταν η πρώτη δωρεά του Μ.Λαζαρίδη στην έρευνα

Η Κοιλάδα των Κβάντων
Η RIM του Λαζαρίδη από εταιρεία 10 ατόμων το 1992 είχε φθάσει το 2007 να έχει αξία 68 δισ. δολαρίων. Τη χρονιά εκείνη όμως η Apple παρουσίασε το πρώτο της iPhone. Οι πωλήσεις των BlackBerry της RIM άρχισαν να μειώνονται και το 2011 οι μετοχές της έχασαν το 55% της αξίας τους. Επειτα από αρκετούς μήνες πίεσης για «αντίδοτο στο iPhone», στις 22 Ιανουαρίου 2012 ο Mike Lazaridis άφησε το τιμόνι της εταιρείας που δημιούργησε και παρέμεινε τιμητικά αντιπρόεδρος και επικεφαλής της Επιτροπής Καινοτομιών της.

Πέρασε ένας χρόνος σιγής για τον εκθρονισμένο Ελληνα και πολλοί θεώρησαν ότι αυτό ήταν το τέλος της μετεωρικής σταδιοδρομίας του. Οπως όμως δήλωσε σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο Μιχάλης Λαζαρίδης εκμεταλλεύτηκε στο έπακρο τον ελεύθερο χρόνο που απέκτησε. Μπόρεσε να συνομιλήσει με τα στελέχη των ινστιτούτων που είχε χρηματοδοτήσει και να μάθει λεπτομερειακά το πού τους είχαν οδηγήσει οι έρευνές τους. Τότε, σε μια τέτοια επίσκεψη στα κβαντικά εργαστήρια, του ήρθε η έκλαμψη: η καινοτομία που δεν μπόρεσε να χωρέσει στα υπερστριμωγμένα ηλεκτρονικά κυκλώματα των κινητών τηλεφώνων μπορούσε τώρα να γεννηθεί από... κβαντικά κυκλώματα.

Στις αρχές Φεβρουαρίου 2013 ο ρώσος διευθυντής της επενδυτικής εταιρείας Q-Wave Capital Σεργκέι Κουζμίν επισκέφθηκε το Ινστιτούτο Νανοτεχνολογίας και Κβαντικής Υπολογιστικής στο Waterloo. Οταν οι δημοσιογράφοι τον ρώτησαν τι έψαχνε, τους απάντησε πως ενδιαφερόταν για κβαντική ασφάλεια και κρυπτογραφία στις τηλεπικοινωνίες. «Είναι ένα εκπληκτικό ίδρυμα» συμπλήρωσε, «όπου όλα αυτά που ψάχνω βρίσκονται σε φάση υλοποίησης». Και τελείωσε σιβυλλικά: «Μαγνητικά πεδία, ηλεκτρικά πεδία, βαρυτικά πεδία, επιτάχυνση, χρόνος, απόσταση... όλα μπορούν να μετρηθούν επακριβώς μέσω κβαντικών φαινομένων. Είναι περιοχές όπου θα κάνουμε πολλές επενδύσεις και θα δούμε άμεσα πρακτικές εφαρμογές».


Κβαντική τεχνολογία καθημερινής χρήσης
Επειτα από αυτή την επίσκεψη η ανακοίνωση που έκανε στα μέσα Μαρτίου ο ίδιος οικοδεσπότης του Κουζμίν, ο Μιχάλης Λαζαρίδης, άφησε το Χρηματιστήριο σύξυλο: ίδρυσε, είπε, την πρώτη εταιρεία χρηματοδότησης επενδύσεων σε κβαντική τεχνολογία! «Μα... πώς;» ήταν η απορία των περισσοτέρων «αφού είναι όλα ακόμη σε θεωρητικό επίπεδο».

Ο Λαζαρίδης εξήγησε ότι δεν περιμένει να προκύψει αύριο ο «κβαντικός υπολογιστής» - αυτός εκτιμά ότι θα έλθει ως το τέλος της δεκαετίας. Αλλά άμεσα μπορούμε να έχουμε αισθητήρες και νανοκινητήρες με κβαντική τεχνολογία. Προκειμένου να κάνει το όραμα απτό προκήρυξε βραβείο 100 εκατ. δολαρίων για τον πρώτο που θα του φέρει ένα «κβαντικό tricorder». Αν αναρωτιέστε τι είναι το tricorder, θα πρέπει να ανατρέξετε στη μαγική διαγνωστική συσκευή που είχαν οι αστροναύτες του Star Trek: με ένα απλό πέρασμα πάνω από το σώμα του ανθρώπου, χωρίς την ανάγκη δειγματοληψίας αίματος ή ούρων, παρείχε - υποτίθεται - επακριβή εικόνα της κατάστασης υγείας του συγκεκριμένου ατόμου. Ο Λαζαρίδης επιμένει ότι κάτι τέτοιο όχι μόνο είναι εφικτό με κβαντικά κυκλώματα αλλά και ότι είναι «προ των πυλών».

Προλαβαίνοντας τους δύσπιστους ο δαιμόνιος Πόντιος παρουσίασε τη συμβουλευτική επιτροπή επιστημόνων που θα κρίνει και θα επιβοηθά τους φερέλπιδες κβαντομηχανικούς: απαρτίζεται από τον πρώην αστροναύτη και φυσικό Steve MacLean, τον καθηγητή και διευθυντή του PI Neil Turok, τον διευθύνοντα σύμβουλο του IQC Raymond Laflamme κ.ά. Στην ερώτηση τι προβλέπει να συμβεί από μια τέτοια πρωτοβουλία απάντησε ότι το πρώτο που θα συμβεί είναι να δημιουργηθεί στην περιοχή Waterloo του Oντάριο το κβαντικό αντίστοιχο της Σίλικον Βάλεϊ, δηλαδή μια Κβαντική Κοιλάδα - μολονότι δεν υπάρχουν βουνά σ' αυτή την παρόχθια περιοχή του Οντάριο. Επειτα, μετά από μια φάση ζύμωσης που θα διαρκέσει το πολύ μια πενταετία, ο Λαζαρίδης προβλέπει να αρχίσουν να βγαίνουν τα πρώτα κβαντικά κυκλώματα στην αγορά και τότε «ο κόσμος μας θα γίνει αγνώριστος» δηλώνει χαρακτηριστικά.

Η δική του «Αρχή της Βεβαιότητας»
Για πολλούς από όσους διάβασαν αυτές τις δηλώσεις στις 19 Μαρτίου 2013 - ή τις είδαν στη συνέντευξη προς το πρακτορείο Bloomberg: www.youtube.com/watch?v=K0IBgxVSWOI - πρόκειται για το «άνετο στοίχημα» ενός ανθρώπου με προσωπική περιουσία 2,2 δισ. δολαρίων. Για όσους όμως είχαν διαβάσει την είδηση της 3ης Μαρτίου, τα πράγματα ήταν πολύ πιο εύγλωττα: ο Μιχάλης Λαζαρίδης γνώριζε για το «ντριμπλάρισμα της Αρχής της Αβεβαιότητας» και πόνταρε στη νέα εποχή με βεβαιότητα. Τη βεβαιότητα ότι η επένδυση στην παιδεία και στην έρευνα είναι η μόνη που δημιουργεί μέλλον.

Πηγή:ΤΟ ΒΗΜΑ

__________________

Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι. Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις.

 

http://www.inout.gr/showthread.php?t=115338