Η ατολμία της Αθήνας στο θέμα των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών (ΑΟΖ)

Του Δημήτρη Μπεκιάρη - Μετά την επισημοποίηση της συμφωνίας για τον καθορισμό των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών ανάμεσα στην Κύπρο και το Ισραήλ, δημιουργούνται μεγαλύτερα ερωτηματικά αναφορικά με την στάση της Αθήνας στο θέμα του καθορισμού των δικών της ΑΟΖ. Η Αθήνα διαχρονικά αντιλαμβάνεται το ενδεχόμενο της ανάληψης συγκεκριμένων πρωτοβουλιών για τον καθορισμό των δικών της Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, ως αφορμή για την ανάπτυξη σφοδρής συγκρουσιακής σχέσης με την Άγκυρα, η οποία σταθερά επιδιώκει σταθερά την εξαίρεση του Καστελόριζου από οποιαδήποτε διαδικασία διευθέτησης της υφαλοκρηπίδας.

Οι εξελίξεις, όμως στην ανατολική Μεσόγειο, σήμερα υπερβαίνουν, επί της ουσίας, τα στερεότυπα που κυριάρχησαν επί δεκαετίες στην ελληνική διπλωματία. Η Αθήνα παραμένει άτολμη, καθώς φοβάται την αντίδραση της Τουρκίας. Κάποιοι, μάλιστα, εγχώριοι κύκλοι, οι οποίοι επηρεάζονται κυρίως από βρετανικά κέντρα πολιτικής σκέψης, υποστηρίζουν ότι, η συνεκμετάλλευση και στη συνέχεια η συνδιαχείριση του Αιγαίου είναι μονόδρομος με βάση την επιχειρηματολογία η οποία έχει ως σημείο αναφοράς «το δίκαιο του ισχυρού». Και προφανώς εννοούν ότι ο «ισχυρός» είναι η Τουρκία, η οποία φιλοδοξεί να εξελιχθεί σε περιφερειακή και εν συνεχεία σε παγκόσμια δύναμη, ενώ ταυτόχρονα αυτοί οι κύκλοι εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στην «επίθεση» φιλίας που εξαπολύει το Ισραήλ.
Αντίθετα η Κύπρος από το 2003 μέχρι σήμερα, ακολουθεί μια απόλυτα ορθολογική και, επίσης, εθνικά ωφέλιμη πολιτική στο πεδίο της εκμετάλλευσης των κοιτασμάτων φυσικού αερίου που εντοπίζονται στα όρια των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών που έχει ήδη καθορίσει είτε με το Ισραήλ πρόσφατα, είτε με την Αίγυπτο και τον Λίβανο παλαιότερα. Η πρόσφατη πρόσκληση από το ισραηλινό κολοσσό Delek Group για την υπογραφή συμφωνίας, η οποία αφορά στην κατασκευή μονάδας υγροποιημένου φυσικού αέριου, είναι δείγμα της σοβαρότητας με την οποία η κυπριακή πολιτική ηγεσία, από την εποχή που ο μακαρίτης πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Τάσσος Παπαδόπουλος είχε ξεκίνησε τη διαδικασία καθορισμού των Αποκλειστικών Οικονομικών Ζωνών, μέχρι σήμερα που ο Πρόεδρος τη Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Δημήτρης Χριστόφιας προωθεί με ιδιαίτερα αποτελεσματικό τρόπο την πολιτική συγκρότησης ενός ισχυρού περιφερειακού άξονα Κύπρου – Ισραήλ.
Ενώ, όμως, η συνεργασία Λευκωσίας – Τελ Αβίβ προχωρά με γοργούς ρυθμούς, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη χαράξει Αποκλειστικές Οικονομικές Ζώνες με την Κύπρο την Ιταλία, την Αίγυπτο και την Λιβύη. Ωστόσο το Ισραήλ καλεί την Αθήνα σε συνεργασία και στο πεδίο της χάραξης της ΑΟΖ με την Κύπρο, ενώ δεν βρισκόμαστε μακριά από την απόσυρση τελικά του σχετικού ενδιαφέροντος από την Κύπρο με αποκλειστική ευθύνη της Αθήνας. Και ενώ η ελληνική πολιτική ηγεσία, η σημερινή δηλαδή ελληνική κυβέρνηση έστειλε αισιόδοξα μηνύματα είτε μέσω της προσέγγισης με το Ισραήλ για μια σειρά από συμφωνίες, είτε μέσω της ίδρυσης του Εθνικού Φορέα Έρευνας Υδρογονανθράκων που φέρει την επωνυμία «Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων Α.Ε.» (ΕΔΕΥ Α.Ε.)στην πραγματικότητα συμβαίνει το εξής: Η Αθήνα ακόμη δεν τολμά να «αγγίξει» είτε το θέμα του καθορισμού Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης με την Κύπρο, είτε το θέμα της έρευνας και της ενδεχόμενης μελλοντικής διαδικασίας εξόρυξης πετρελαίου και, ίσως, φυσικού αερίου στο Αιγαίο. Για αυτόν τον ακριβώς το λόγο το βάρος, εν αρχή τουλάχιστον, θα δοθεί στα κοιτάσματα πετρελαίου στο Ιόνιο. Δεν είναι τυχαίο, ότι πριν από την συγκρότηση του Εθνικού Φορέα Υδρογονανθράκων, ο ίδιος ο υφυπουργός Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής κ. Γιάννης Μανιάτης, ήδη από τον προηγούμενο Μάιο προανήγγειλε όχι μόνο την ίδρυση του φορέα, αλλά και την έναρξη ερευνών στο Ιόνιο Πέλαγος. Οι πολιτικοί και διπλωματικοί λόγοι της μετατόπισης του ενδιαφέροντος σε ενεργειακά κοιτάσματα του Ιονίου, αντί του Αιγαίου, εντοπίζονται στα διαχρονικά φοβικά σύνδρομα που διακατέχουν την ελληνική πολιτική ηγεσία, έναντι της Άγκυρας.
Εκτός αυτών, όμως, η Αθήνα αποδεικνύεται άτολμη και σε ότι έχει να κάνει με τα προσκλητήρια, τα οποία απευθύνει το Ισραήλ για συνεργασία στον ενεργειακό τομέα, δεδομένου ότι το Ισραήλ θα ήθελε η Ελλάδα να διαδραματίζει ρόλο διαμετακομιστικού κέντρου (είτε μέσω υποθαλάσσιου αγωγού, είτε με άλλους τρόπους) μεταφοράς φυσικού αερίου από το κοίτασμα φυσικού Λεβιάθαν. Σε αυτή τη βάση, στο παρασκήνιο, χρησιμοποιούνται ως επιχειρήματα είτε το γεγονός ότι η εκμετάλλευση του κοιτάσματος Λεβιάθαν θα ξεκινήσει το 2014 (οπότε όπως λένε «έχουμε χρόνο), είτε ότι το Ισραήλ δεν έχει αποφασίσει τον τρόπο μεταφοράς., είτε το γεγονός ότι δεν έχουν καθοριστεί τα μερίδια κέρδους των εμπλεκομένων εταρειών.


newscode