ΥΠΑΤΙΑ ΚΑΙ ΑΓΙΑ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ, ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ Ο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΣΜΟΣ ΤΑ ΤΑΥΤΙΣΕ
Στις 8 Μαρτίου 410 (ή 418 κατ’ άλλους) λιντσαρίστηκε και κατακρεουργήθηκε από χριστιανούς η Ελληνίδα νεοπλατωνική φιλόσοφος,Αικατερίνη!!!
Εκόνα: Στους δρόμους της Αλεξάνδρειας ο όχλος δολοφονεί βάναυσα την
Υπατία («Ο θάνατος της φιλοσόφου Υπατίας στην Αλεξάνδρεια» από τον Louis Figuier, 1866).
Αικατερίνη και Υπατία, δύο μάρτυρες – παρθένες που έζησαν στην Αλεξάνδρεια στη δύση τηςαρχαιότητας και στην αυγή του χριστιανικού κόσμου. Τότε που η σύγκρουση τουχριστιανισμού με το Αρχαίο Πνεύμα είχε φτάσει στο βίαιο κορύφωμά της.
Το ιδεολογικό υπόβαθρο αυτής της σύγκρουσης είχε διαμορφωθεί ήδη από τους
απολογητές του χριστιανισμού:
«Μα τι το κοινό υπάρχει ανάμεσαστην Αθήνα και την Ιερουσαλήμ, την Ακαδημία και την εκκλησία, τους αιρετικούς και τους Χριστιανούς; Τι το κοινό υπάρχει ανάμεσα στο φως και τα σκοτάδια;
Ανάμεσα στη ζωή και το θάνατο; Η δική μας διδαχή βγαίνει απευθείας από τη στοά του Σολομώντα, που, όπως δίδαξε, πρέπει ν’ αναζητήσεις το Θεό μ’ όλη την
απλότητα της καρδιάς (…). Ενας Χριστιανός είναι ταπεινός ακόμη και με το φτωχό (…). Αλλά οι φιλόσοφοι μετά από τόσα εγκλήματα και τέτοιες ποταπότητες
διατηρούν ανάμεσά σας τ’ όνομα και τις τιμές των σοφών. Τι σχέση υπάρχει
ανάμεσα σ’ ένα φιλόσοφο κι ένα Χριστιανό; Ανάμεσα σ’ έναν οπαδό της Ελλάδας κι έναν οπαδό του ουρανού; Ανάμεσα σ’ έναν άνθρωπο που κυνηγά μια μάταιη δόξα κι έναν άνθρωπο αποκλειστικά απασχολημένο με τη σωτηρία του; Ανάμεσα σ’ έναν άνθρωπο που μιλεί σα σοφός κι έναν άνθρωπο που ζει σα σοφός; Ανάμεσα σ’ έναν άνθρωπο επιδέξιο για να καταστρέφει κι έναν άνθρωπο που δεν ξέρει παρά να οικοδομεί; Πώς τολμάτε να συγκρίνετε τον οπαδό της αμαρτίας με τον ανταγωνιστή του; Τον διαφθορέα της αλήθειας με τον εκδικητή της! Εκείνον που την κλέβει, μεκείνον που είναι ο πιο παλιός ιδιοκτήτης της και φύλακάς της; Ακόμη για μια φορά ποιο είναι το κοινό σημείο ανάμεσα σ’ αυτούς τους δυο ανθρώπους;» (Τερτυλλιανός, «Απολογία», τ. 2ος).
Αικατερίνη και Υπατία, δύο πρόσωπα που η χριστιανική παράδοση τα ταύτισε.
Απέδωσε τις γνώσεις και τις φιλοσοφικέςιδιότητες της Υπατίας στην Αικατερίνη
.
Πολλοί ιστορικοί πιστεύουν ότι η Αικατερίνη πιθανόν να μην υπήρξε και ότι ήταν μάλλον
μια εξιδανικευμένη παρά ιστορική μορφή, αντίπαλο δέος στην Ελληνίδα φιλόσοφο Υπατία
κατά τη μεσαιωνική σκέψη.
Παρόμοια με την Υπατία, λέγεται ότι ήταν σοφή, πολύ όμορφη, αγνή και ότι δολοφονήθηκε άγρια λόγω της δημόσιας έκθεσης της πίστης της – 105 χρόνια προ του θανάτου της Υπατίας.
Για τη δράση και τη ζωή της Αγίας δεν υπάρχουν ιστορικές πληροφορίες. Πρωτογίνεται
λόγος γι’ αυτή στο τέλους του 9ου αιώνα και με δεδομένο ότι η εποχή του
μαρτυρικού της θανάτου προσδιορίσθηκε περί το 307, υπάρχει σιωπή πέντε αιώνων.
Tο 1969
η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία αφαίρεσε τη γιορτή της από το γενικό εορτολόγιο των αγίων, επικαλούμενη την έλλειψη ιστορικών αποδείξεων για την ύπαρξή της.
Το 2002, περιελήφθηκε ξανά στο ημερολόγιο. Την περίοδο αυτή τοΒατικανό επέτρεπε ως παραχώρηση την τήρηση της εορτής της όπως προηγουμένως.
Η Αγία Αικατερίνη…
Η πάνσοφη, εκπληκτικά όμορφη, δεινή ρήτορας και με ωραίο παράστημα Αγία
Αικατερίνη σπούδασε φιλολογία, φιλοσοφία και απέκτησε ευρύτατες θεολογικές
γνώσεις. Σύμφωνα με τους θρύλους και τα συναξάρια της Αγίας, όταν πληροφορήθηκε
ο Αυτοκράτορας Μαξιμίνος όσα διαδίδονταν περί αυτής, ανέθεσε σε πενήντα ή κατ’ άλλους σε εκατόν πενήντα περίφημους ρήτορες προκειμένου συζητώντας μαζί της νατης αποδείξουν το αβάσιμο και στρεβλό των ιδεών (δοξασιών) της. Το αποτέλεσμα όμως υπήρξε το αντίθετο. Θύμωσε ο αυτοκράτορας και την υπέβαλε σε μαρτύρια μέχρι θανάτου. Ετσι έγινε αγία και προστάτρια όσων ασχολούνται με τα γράμματα, ιδιαίτερα των παρθένων φοιτητριών. Χριστιανικό σύμβολο σοφίας και επιστήμης.
Συχνά εικονίζεται να κρατά σφαίρα και διαβήτη.
Σύμφωνα με μια άλλη ακόμη εκδοχή του θρύλου, η Αικατερίνη απέρριψε πολλές γαμήλιες προτάσεις. Ισως με αυτό συνδέεται μια εύθυμη γιορτή της αγίας στο Παρίσι.
Νεανίδες ηλικίας 25 ετών ανύπανδρες, ανήμερα της εορτής της Αγίας, περιφέρονταν εν ευθυμία στην πόλη φέροντας ή σκεπάζοντας τα μαλλιά τους με λευκό δαντελωτό «κεκρύφαλο» (σκούφο) εκ του οποίου και προήλθε η γαλλική έκφραση «elle a la coiffure de Sainte Catherine» (= έχει το κτένισμα της ΑγίαςΑικατερίνης, κότσο τα μαλλιά) που αποτελεί ιδιωματισμό και λέγεται για
γεροντοκόρες, ιδιαίτερα αυτές που αυτοπροσδιορίζονται ως «μνηστευμένες» με τηνπίστη στον Κύριο.
… και η
φιλόσοφος Υπατία
Η Υπατία έζησε το 370-418 – την εποχή που ο χριστιανός επίσκοπος Κύριλλος
συγκρούεται με τον έπαρχο Ορέστη για τον έλεγχο της πόλης. Ηταν Εθνική, δηλαδή Ελληνίδα και δίδασκε μαθηματικά, φιλοσοφία, Πλάτωνα και Αριστοτέλη. Δίδασκε δημόσια, στους δρόμους της πόλης. Ηταν τόσο χαρισματική δασκάλα, τόσο γοητευτική που προσέλκυε πολλούς και σημαντικούς μαθητές. Γι’ αυτό θεωρήθηκε επικίνδυνη για το χριστιανισμό και λιντσαρίστηκε από το φανατισμένο χριστιανικό όχλο που οδηγήθηκε από τον επίσκοπο Κύριλλο (τιμά τη μνήμη του η εκκλησία συγκαταλέγοντάς τον στους αγίους…).
Την έσυραν σε μια εκκλησία, την έγδυσαν και την έγδαραν ζωντανή με θραύσματα πήλινων αγγείων. Στη συνέχεια τη διαμέλισαν και διασκόρπισαν τα μέλη της στην πόλη… Πρόφαση, η σχέση της με τον έπαρχο
της πόλης Ορέστη.
Αιτία, η Υπατία αποτελούσε σύμβολο της επιστήμης και της μάθησης, που για τους χριστιανούς ταυτίζονταν με την ειδωλολατρία
. Από καιρό ήδη οι απολογητές του μάζευαν κάθε πέτρα για να τηνπετάξουν στη μόρφωση και στο μορφωμένο.
Από τότε αρχίζει αυτός ο «λιθοβολισμός» της επιστήμης. Για το χριστιανισμό ό,τι γίνεται στη φύσηκαι στην κοινωνία είναι θεϊκά δοσμένο, ενώ η επιστήμη αναζητά τους νόμους πουδιέπουν τα φυσικά και κοινωνικά φαινόμενα.
Η φυγή πολλών λογίων αμέσως μετά το λιντσάρισμα της Υπατίας σήμανε την αρχή του μαρασμού της Αλεξάνδρειας ως κέντρου μάθησης. Η μορφή της όμως δεν έσβησε, όπως ίσως επιδίωκε η εκκλησία με την ταύτιση Αικατερίνης και Υπατίας.
Το Λεξικό Σουίδα («Η αρχαιότερη εγκυκλοπαίδεια που φιλοδόξησε να συμπεριλάβει “πάντας τους αιώνας και πάντα τα γένη της φιλολογίας”», 10ος αιώνας) αφιερώνει στο λήμμα Υπατία μια ολόκληρη σελίδα – δεν αφιερώνει σε πολλά λήμματα αυτό το χώρο
– ενώ στο λήμμα «Αικατερίνη» περιορίζεται στο «όνομα κύριον».
Στον πίνακα του Αναγεννησιακού καλλιτέχνη Ραφαήλ «Η
σχολή των Αθηνών»
τα μεγαλύτερα μυαλά του αρχαίου κόσμου συγκεντρώνονται για
συζήτηση. . . και ανάμεσά τους βρίσκεται μια μονάχα γυναίκα.
Είναι ντυμένη λευκά, που στέκεται προς τα εμπρός-αριστερά και ατενίζει έξω από την εικόνα προς εμάς.
Είναι η Υπατία της Αλεξάνδρειας.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής της Υπατίας απέδωσε κινηματογραφικά με την ταινία «Αγορά» (Agora, ο πρωτότυπος
τίτλος) το 2009 ο Ισπανο-χιλιανός σκηνοθέτης Αλεχάντρο Αμενάμπαρ. (Ολόκληρη η ταινία ΕΔΩ)
Ηρακλής
Κακαβάνης
http://atexnos.gr
Ο ΜΑΡΤΥΡΙΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΗΣ ΥΠΑΤΙΑΣ
ΥΠΑΤΙΑ Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ
ΥΠΑΤΙΑ. Η ΑΛΕΞΑΝΔΡΙΝΗ ΦΙΛΟΣΟΦΟΣ ΠΟΥ ΒΑΣΑΝΙΣΤΗΚΕ ΚΑΙ ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΗΚΕ ΑΠΟ ΦΑΝΑΤΙΚΟΥΣ XΡΙΣΤΙΑΝΟΥΣ, ΠΟΥ ΤΗΝ ΕΓΔΑΡΑΝ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΜΕΛΙΣΑΝ...
Ο ΔΙΩΓΜΟΣ ΤΗΣ ΑΡΧΑΙΑΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ (4ος – 5ος αιών) Η ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
ΥΠΑΤΙΑ. Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΣ ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΣΤΗΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑ, ΟΙ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΕΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΩΝ ...ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΝΩΣΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου