Γραφή 3.500 ετών από τη Μεσσηνία

Ανακαλύφθηκε πινακίδα που θεωρείται ότι φέρει την αρχαιότερη ελληνική γραφή

Πήλινη πινακίδα με χαραγμένη Γραμμική Β γραφή, που χρονολογείται στα 3.500 χρόνια από σήμερα

Μία πήλινη πινακίδα της Μυκηναϊκής εποχής, που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές του περασμένου καλοκαιριού στην Ικλαινα της Μεσσηνίας θεωρείται ότι φέρει γραμμένη την αρχαιότερη ελληνική - και κατά συνέπεια ευρωπαϊκή - γραφή. Η πινακίδα, την οποία έφερε στο φως μέσα σε έναν ελαιώνα αρχαιολόγος κ. Μιχάλης Κοσμόπουλος, καθηγητής του πανεπιστημίου του Σεν Λιούις του Μιζούρι είναι πολύ μικρή - στην πραγματικότητα είναι ένα θραύσμα, διαστάσεων περίπου 2,5 εκ. ύψος και 4 εκ. πλάτος - αλλά το σημαντικό είναι η χρονολόγησή της, που τοποθετείται μεταξύ του 1450 και 1450 π. Χ. 

Δηλαδή είναι πρωιμότερη κατά πολύ με τις υπόλοιπες γνωστές πινακίδες. Η γραφή στην οποία είναι γραμμένο το μικρό κείμενο που σώζεται, είναι η Γραμμική Β και περιλαμβάνει από τη μία πλευρά τον σχηματισμό ρήματος που σχετίζεται με την κατασκευή και από την άλλη ονόματα και αριθμούς, που πιθανότατα αντιστοιχούν σε κάποιον κατάλογο ιδιοκτησίας. (Η Γραμμική Β γραφή αποκρυπτογραφήθηκε στην δεκαετία του ΄50 από τον βρετανό αρχιτέκτονα Μάικλ Βέντρις).

Πινακίδες σε Γραμμική Β, την πρώτη γραφή της ελληνικής γλώσσας, έχουν έρθει στο φως και τις Μυκήνες, την Πύλο, την Θήβα και άλλα μεγάλα μυκηναϊκά κέντρα, αλλά η χρονολόγησή τους είναι μεταγενέστερη. Οπως πιστεύει λοιπόν ο κ, Κοσμόπουλος η συγκεκριμένη πινακίδα αλλάζει τις έως τώρα γνώσεις μας για τη χρήση της Γραμμικής Β αλλά ενδεχομένως και για την εξάπλωση της γραφής. «Σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε, η πινακίδα δεν έπρεπε να είναι εκεί», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Δρ Μιχάλης Κοσμόπουλος, ο οποίος έχει αποκαλύψει στην Ικλαινα ένα μυκηναϊκό ανάκτορο με πελώριους αναλημματικούς τοίχους, τοιχογραφίες και εξελιγμένο αποχετευτικό σύστημα.

Το ανάκτορο χρονολογείται στην πρώιμη Μυκηναϊκή περίοδο, ωστόσο την εποχή που κατασκευάσθηκε αυτή η πινακίδα, ο οικισμός ήταν ένας απλός δορυφόρος της πόλης της Πύλου, έδρας του βασιλιά Νέστορα. Δημιουργείται επομένως το ερώτημα μήπως η γραφή ήταν περισσότερο διαδεδομένη από ο, τι θεωρούνταν ως σήμερα και έτσι αρχεία πινακίδων δεν υπήρχαν μόνον στα μεγάλα κέντρα αλλά και σε δευτερεύοντα.

Να σημειωθεί ότι οι πινακίδες αυτές ήταν ένα είδος αρχείων για την καταγραφή προϊόντων και την διάθεσή τους στο εμπόριο, αφορούσε δηλαδή οικονομικά και λογιστικά θέματα της άρχουσας τάξης. Η διατήρησή τους ήταν για περιορισμένο χρονικό διάστημα γι΄ αυτό ο πηλός δεν ψηνόταν αλλά στέγνωνε στον ήλιο. Αυτές που έχουν διασωθεί λοιπόν ως σήμερα οφείλουν την διατήρησή τους στις πυρκαϊές που κατέστρεψαν τα μυκηναϊκά ανάκτορα «ψήνοντας» ταυτόχρονα τις πινακίδες. Στην προκειμένη περίπτωση όμως μπορεί να υπάρχει άλλη αιτιολογία: «Προφανώς την εποχή εκείνη κάποιος πέταξε την πινακίδα σε κάποιο λάκκο και ύστερα έκαψε τα σκουπίδια του. Μετά η φωτιά τη σκλήρυνε και τη διατήρησε», λέει ο κ. Κοσμόπουλος, ο οποίος θα συνεχίσει και φέτος την ανασκαφή στην Ικλαινα, που βρίσκεται 14 χλμ. βορειοανατολικά της Πύλου που άρχισε το 1999 αλλά από το 2008 διεξάγεται υπό την Αρχαιολογική Εταιρεία.

http://www.tovima.gr/culture/archaeology/article/?aid=393216&h1=true