Φρασίκλεια, μία από τις μεγαλύτερες στιγμές της Αρχαιολογίας

Μετά από μία πολύχρονη και πολύπαθη ανασκαφή στη Μερέντα (και στο Κλασικό δήμο Μυρρίνους) έρχεται στο φως το Μαϊο του 1972 η Φρασίκλεια και ένας κούρος που βρέθηκαν μαζί και χαρακτηρίστηκε ως "αδερφός" της. Την εντυπωσιακή αυτή ανακάλυψη οφείλουμε στην επίμονη εργασία του αρχαιολόγου Ευάγγελου Κακαβογιάννη.
Τα δύο αυτά αγάλματα κοσμούσαν πιθανότατα τους τάφους μελών μίας εύπορης οικογένειας της αρχαϊκής περιόδου. Εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι μάλλον θάφτηκαν από συγγενείς των νεκρών στο σημείο όπου βρέθηκαν για να προφυλαχθούν από τις περσικές εισβολές ή από πολιτικούς αντιπάλους της οικογένειας.
Σήμερα η Φρασίκλεια και ο "αδερφός" της φιλοξενούνται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο έτσι ώστε να μην διακοπεί βίαια η αιώνια συμβίωσή τους.

Η Φρασίκλεια διατηρείται σε άριστη κατάσταση και η περίτεχνη περιβολή της εντυπωσιάζει πάντα τον επισκέπτη του μουσείου. Είναι μετωπική και φορά ένα βαθυκόκκινο χιτώνα ζωσμένο στη μέση, του οποίου το χρώμα έστω και αχνό διατηρείται ακόμα και σήμερα. Με το δεξί της χέρι ανασηκώνει τον χιτώνα της ενώ με το αριστερό κρατά ένα μπουμπούκι λωτού. Ο χιτώνας της είναι διακοσμημένος με διάφορα σχέδια όπως μαιανδρικούς σταυρούς, ρόδακες και άστρα. Στο λαιμό της φορά εντυπωσιακό περιδέραιο, στα αυτιά σκουλαρίκια και στα χέρια βραχιόλια. Στο κεφάλι φορά ψηλή στεφάνη διακοσμημένη με άνθη και μπουμπούκια λωτού εναλλάξ. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με το υλικό κατασκευής της (παριανό μάρμαρο) και το εντυπωσιακό της μέγεθος (1.79μ και μαζί με το βάθρο 2.115μ) δηλώνουν σαφώς την αριστοκρατική καταγωγή, της οποίας το μνήμα διακοσμούσε αυτό το εντυπωσιακό έργο τέχνης.

Το βάθρο της γνωστό από το 1730 ήταν εντοιχισμένο στο ναό της Παναγίας σε μικρή απόσταση από το σημείο που βρέθηκε η Φρασίκλεια. Το βάθρο φέρει την επιγραφή:


"Σῆμα Φρασικλείας· κόρη κεκλήσομαι αἰεί, ἀντί γάμου παρά θεῶν τοῦτο λαχοῦσ’ ὄνομα"
που σημαίνει
"Μνήμα της Φρασίκλειας, θα καλούμαι κόρη για πάντα, αφού αντί για γάμο οι θεοί αυτό το όνομα μου όρισαν."
και την επιγραφή:
"Ἀριστίων Πάρι[ος μ' ἐπ]ό[ε]σε"
που σημαίνει "Με έφτιαξε ο Αριστίων ο Πάριος" και δηλώνει καθαρά τον καλλιτέχνη που την φιλοτέχνησε.
Ο κούρος που βρέθηκε μαζί της είναι επίσης από παριανό μάρμαρο και έχει ύψος 1.89. Είναι γυμνός κατά το πρότυπο των αρχαίων Ελληνικών κούρων, έχουν χαθεί τα πόδια του από τους αστραγάλους και κάτω και το δεξί του χέρι από τον καρπό και κάτω.
 Ενώ φορά διάδημα στο κεφάλι πάνω από το μέτωπο.
Και σε αυτό το έργο σώζονται ίχνη κόκκινου χρώματος στα μαλλιά, τα φρύδια, τις θηλές του στήθους, την περιοχή της ήβης και στο περιδέραιο που φορούσε στο λαιμό.

Χρωματική αναπαράσταση της αρχαιολόγου
Αικατερίνης Καρακάση

Βιβλιογραφία:
Νικόλαος Καλτσάς,"Τα γλυπτά, Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο" Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 2002.
Πάνος Βαλαβάνης, "Μεγάλες στιγμές της Ελληνικής Αρχαιολογίας" Εκδόσεις ΚΑΠΟΝ, Αθήνα 2007.
Πηγές εικόνων: http://educandus.forumotion.com/forum-f31/topic-t1479-45.htm , http://users.sch.gr/ipap/Ellinikos%20Politismos/AR/Frasikleia.htm

Ἔρρωσο