Ναός Αγ. Νικολάου των Υπερπόντιων Ελλήνων … Σε ανάμνηση του Αργοναύτη Ιάσονα

 

Η εκκλησία του Αγ.Νικολάου του Ιασωνείου ακρωτηρίου. Ο Υπερπόντιος Ελληνισμός το έκτισε προς μνήμη του Αργοναύτη Ιάσονα.

Τι ήταν οι Συμπληγάδες Πέτρες που τρόμαζαν τους ναυτικούς και κατάφεραν να περάσουν οι Αργοναύτες. Το ακρωτήρι πήρε το όνομα του μυθικού Ιάσονα και οι Πόντιοι ανήγειραν τον επιβλητικό Άγιο Νικόλαο

Συμπληγάδες: Ένα από τα εμπόδια που συνάντησε ο μυθικός Ιάσωνας και οι Αργοναύτες στην εκστρατεία τους στον Εύξεινο Πόντο ήταν οι Συμπληγάδες Πέτρες. Τις συνάντησαν στην προσπάθειά τους να φέρουν το Χρυσόμαλλο Δέρας από την Κολχίδα.

 Σύμφωνα με τον μύθο ήταν δύο τεράστιοι βράχοι που ανοιγόκλειναν μπροστά από το πέρασμα ενός θαλάσσιου στενού.  Οι αρχαίοι τις αποκαλούσαν επίσης «Πλαγκταί», «Κυανέαι» και «Συνδρομάδες», ενώ ο Λόρδος Βύρωνας τις χαρακτήρισε «Κυανές Συμπληγάδες». Ο Ηρόδοτος και ο Ευριπίδης ανέφεραν ότι οι Συμπληγάδες βρίσκονταν στην είσοδο του Βοσπόρου, του στενότερου πορθμού του κόσμου.
 

Η Αργώ ξεκίνησε από την Ιωλκό με προορισμό την Κολχίδα, η οποία με βάση τις περιγραφές τωv αρχαίωv πηγώv βρίσκεται στην αvατoλική άκρη τoυ Εύξειvoυ Πόvτoυ, στα vότια τoυ Καυκάσoυ στη σημερινή Γεωργία. Αφού πέρασαν από τη Λήμνο και τη Σαμοθράκη, έφτασαν στον Ελλήσποντο και από εκεί έπλευσαν στη Σαλμηθησσό της Αvατoλικής Θράκης, όπoυ συνάντησαν τον τυφλό μάvτη, Φινέα, γιο τoυ Αγήvoρα.

Φανταστική απεικόνιση του θαλάσσιου περάσματος

 Ο Φινέας τους βοήθησε να περάσουν τις Συμπληγάδες Πέτρες, τις οποίες δεν είχε καταφέρει να διασχίσει μέχρι τότε κανένα πλοίο. Τους συμβούλεψε να αφήσουν ένα περιστέρι να πετάξει ανάμεσα στις πέτρες και να περάσουν, καθώς θα άνοιγαν, ώστε να έχουν χρόνο να φτάσουν στην απέναντι πλευρά.

Πράγματι, ο Ιάσονας άφησε το περιστέρι να πετάξει ανάμεσα στις συμπληγάδες, το οποίο έχασε μόνο μερικά φτερά της ουράς του καθώς έκλειναν οι βράχοι. Μόλις άνοιξαν, οι αργοναύτες κωπηλάτησαν γρήγορα και η Αργώ έγινε το πρώτο πλοίο που πέρασε τις συμπληγάδες.

 

 Ιασώνειο Ακρωτήριο και Ναός του Αγίου Νικόλαου, όπου όλοι οι Πόντιοι ναυτικοί άναβαν ένα κερί, πράξη που είναι κατάλοιπο της αρχαίας λατρείας του Ιάσονα από την Αργοναυτική Εκστρατεία.- Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της Δήμητρας Στασινοπούλου

Η οφθαλμαπάτη των ναυτικών 

 Μια ερμηνεία του μύθου είναι πως πρόκειται για ένα εμπόδιο το οποίο αντιμετωπίζουν και σήμερα τα μικρά πλοία που επιχειρούν διάπλου σε στενό θαλάσσιο πέρασμα με κυματισμό. Αυτό γίνεται λόγω του περιορισμένου οπτικού πεδίου του πληρώματος σε τέτοιες περιπτώσεις.

 

Καθώς πλέουν ανάμεσα στο στενό πέρασμα τα κύματα σηκώνουν την πλώρη με αποτέλεσμα να μειώνεται το οπτικό πεδίο, καθώς τα κύματα μετακινούν την πρύμνη, με αποτέλεσμα να πέφτουν πάνω στα βράχια.

 

Οι αρχαίοι ναυτικοί νόμιζαν ότι οι πέτρες έπεφταν πάνω τους, ωστόσο στην ουσία ο δυνατός άνεμος και τα κύματα οδηγούσε τα πλοία πάνω στα βράχια.

 

Η είσοδος του ναού

Ο Ιάσονας και οι Αργοναύτες κατάφεραν να περάσουν με τη βοήθεια του περιστεριού, το οποίο τους βοήθησε να καταλάβουν ότι ήταν οφθαλμαπάτη, γι’αυτό κωπηλάτησαν γρήγορα με αποτέλεσμα να καταφέρουν να κρατήσουν ευθεία πορεία και να συνεχίσουν το ταξίδι τους προς την Κολχίδα.

Το Ιασόνιον Άκρον βρίσκεται ανάμεσα στις δυο αποικίες της Σινώπης, την αρχαία Αμισό (Σαμψούντα) και τα Κοτύωρα (Ορντού). Η Ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου στο Ιασώνειο ακρωτήριο χρονολογείται από το 1868. Οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της Δήμητρας Στασινοπούλου.

Λίγο αργότερα έφτασαν στο ακρωτήριο, το οποίο βρίσκεται στην σημερινή περιοχή Περσεμπέ και ονομάζεται Ιασώνειο. Οι αργοναύτες έκαναν θυσίες προς τιμή του Δία για να τον ευχαριστήσουν.

 

Οι αρχαίοι θαλασσοπόροι έχτισαν ναό προς τιμήν του Δία και του Ιάσωνα, ο οποίος προστάτευε τους ναυτικούς από τα ύπουλα νερά της Μαύρης θάλασσας. 

 

Στα χριστιανικά χρόνια, στο ίδιο σημείο ανεγέρθηκε ο ναός του Αγίου Νικολάου, ο οποίος είναι ο προστάτης των ναυτικών. Η εκκλησία χτίστηκε ακριβώς δίπλα σε έναν φάρο. Περιβάλλεται από ένα κατάφυτο περιβάλλον και έχει θέα τα νερά του Εύξεινου Πόντου.Σήμερα ο Άγιος Νικόλος είναι από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της Σαμψούντας.

 

ΜΕ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΑΠΟ .http://www.mixanitouxronou.gr

 

Το  Ιασώνειον Ακρωτήριο

To Ακρωτήριο Ιασώνειον  είναι ακρωτήρι στην άκρη της ομώνυμης χερσονήσου (Ιασόνιο Άκρο), το οποίο βρίσκεται κοντά στα χωριά Çaytepe και Çaka (επίσημη ονομασία: Aziziye), της περιοχής Περσεμπέ (τουρκικά: Perşembe, πρώην Vona, η Βώνα)[1] της Επαρχίας Ορντού, στις βορειοανατολικές ακτές της κεντρικής Τουρκίας, προς τον Εύξεινο Πόντο.

 

Το όνομα του ακρωτηρίου προέρχεται, από τον μυθικό ηγέτη των Αργοναυτών Ιάσονα.

 

Το Ακρωτήριο Ιασώνειον και η ομώνυμη χερσόνησος, αναφέρονται στη βιβλιογραφία και ως Ιασονία ακτή ή Ιασόνιο Άκρο ή «Ιασονίαν ακράν» ή «άκραν Ιασόνιον» ή «Ιασώνιον άκρον» ή «Ιασώνειον άκρον»[2] ή Ιασώνειον Ακρωτήριον[3][4] ή Ίασον ή Βοώνα ή Καπό Βόνα, ακρωτήρι του Ευξείνου Πόντου,[5][6]

Κατά την αρχαιότητα κοντά στο ακρωτήριο, στην Ιασόνια ακτή, υπήρχε εκεί ναός αφιερωμένος στον Δία και τον Ιάσωνα κοντά στο σημείο, που είχε σταθεί κατά την διάρκεια της Αργοναυτικής εκστρατείας (ακολουθώντας τον μύθο για το Χρυσόμαλλο δέρας), με σκοπό του ναού την προστασία των ναυτικών από τα ύπουλα νερά της Μαύρης Θάλασσας.[7]

Ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Νικολάου, του 1868, στο Ιασώνειο ακρωτήριο.

Μια εκκλησία αργότερα, αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο[8][9] αντικατέστησε τον αρχαϊκό ναό με παρόμοια αποστολή (την προστασία των ναυτικών). Κείτεται σε κατάφυτο μοναχικό σημείο, ακριβώς δίπλα σε ένα φάρο, με θέα τα κύματα του Εύξεινου, να χτυπούν τον Πόντο. Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου ή εκκλησία του Ιάσονα, όπως λέγεται ακόμα και σήμερα, χτίστηκε με ιδιαίτερη αρχιτεκτονική το 1868 από χριστιανούς Γεωργιανούς και Έλληνες κατοίκους της περιοχής, ενώ έγιναν εργασίες συντήρησης, αναστήλωσης και αποκατάστασης το 2004. Η εκκλησία, στέκεται ακόμα, παράλληλα με τα ερείπια της περίφραξης του κήπου της.

Γενικά, υπήρχαν τουλάχιστον τρεις εκκλησίες που βρίσκονταν στο Ιασόνιον Άκρο, όπως αυτές του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Ανδρέα και της Θεοτόκου, η οποία πιθανόν να ήταν μοναστήρι. Αρχαιολογικά κατάλοιπα κοντά στη θάλασσα έχουν ταυτιστεί με τους βοηθητικούς χώρους του μοναστηριού. Στο κέντρο περίπου της χερσονήσου δεσπόζει σήμερα μόνο η εκκλησία του Αγίου Νικολάου.[10]

Ο φυσικός και αρχαιολογικός χώρος του Ιασωνείου συνορεύει με το χωριό Çaytepe της περιοχής Περσεμπέ, σε μια μικρή χερσόνησο με θέα τη θάλασσα. Αυτή η περιοχή είναι σήμερα ενταγμένη σε κυβερνητικό πρόγραμμα προστασίας του περιβάλλοντος, κατατασσόμενη ως δευτέρου βαθμού. Ο χώρος λειτουργεί τουριστικά από την 10η Ιανουαρίου του 2008.

Στη χερσόνησο Ιασόνιο Άκρο,[11] που διαμορφώνει το ακρωτήριο, (Yaso) ουσιαστικά βρισκόταν ένας πολύ παλιός οικισμός – πόλη,[12] μόλις 300 μέτρα δυτικά του Γιαλαντζί Γιασών (Ψευδο-Ιάσωνα, Yalancı Yason).

Η ελληνική πόλη Σινώπη

Το Ιασόνιον Άκρον βρίσκεται ανάμεσα στις δυο αποικίες της Σινώπης, την αρχαία Αμισό (Σαμψούντα) και τα Κοτύωρα (Ορντού), εκεί που σύμφωνα με τη μυθολογία οι Αργοναύτες έκαναν θυσίες προς τιμή του Δία πριν φθάσουν στην Κολχίδα και μέχρι σήμερα διατηρεί το όνομα του Ιάσωνα (Γιασών Μπουρουνού ή Γιασούν Μπουρουνού, δηλαδή το ακρωτήριο του Ιάσωνα, Yason Burunu).

Το βορειοδυτικό τμήμα αυτής της χερσονήσου είναι το βραχώδες ακρωτήριο, ενώ στο ανατολικό τμήμα υπήρχε ένα από τα καλύτερα φυσικά λιμάνια του Πόντου, το οποίο ονομαζόταν Γενήτης.[13][14][15] Κατά την αρχαιότητα υπήρχε ναός αφιερωμένος στο Δία.[16]

Η έρευνα στις καταθέσεις αργίλου και την κεραμική, κατά την αρχαιότητα, δείχνει στοιχεία κέντρου παραγωγής και εμπορίου. Η πόλη συνέχισε να λειτουργεί κατά και μετά την αρχαιότητα ως περιφερειακό κέντρο για το θαλάσσιο εμπόριο. 

Υπόλοιπα από τα ερείπια βρίσκονται διάσπαρτα σε διάφορα σημεία της ακτογραμμής. Αρχαία λιμάνια και σημεία αναπαραγωγής των ψαριών μπορεί επίσης ακόμα να δει κανείς και σήμερα. Τους βυζαντινούς και υστεροβυζαντινούς χρόνους οι χριστιανοί κάτοικοι της περιοχής, έρχονταν εδώ, μετά τον εορτασμό της γέννησης του Ιησού (Χριστούγεννα), κατά τον εορτασμό των Θεοφανείων (γιορτή των Φώτων) προκειμένου να παρακολουθήσουν τον αγιασμό των υδάτων.

Ένας κεραμικός κλίβανος στα ανατολικά και μία λαξευμένη δεξαμενή, ίσως για την επεξεργασία αλατιού, συμπληρώνουν επίσης τα αρχαιολογικά ευρήματα, του Ιασονίου Άκρου.[17]

Η κατασκευή της Αργούς  με τη βοήθεια της θεάς Αθηνάς

Ο χώρος έχει προκαλέσει την προσοχή εγχώριων και ξένων τουριστών, καθώς απέχει από το αεροδρόμιο Σαμψούν-Καρσαμπά (τουρκικά: Samsun Çarşamba Havalimanı, αγγλικά: Samsun-Çarşamba Airport), της Σαμψούντας (Samsun, αρχαία ελληνικά: Αμισός) περίπου 100 χιλιόμετρα, από τα Κοτύωρα (Ορντού, Ordu) 35 χιλιόμετρα και την Περσεμπέ (Perşembe) περίπου 20 χιλιόμετρα.

Η διαδρομή γίνεται από τον αυτοκινητόδρομο Ορντού – Σαμψούντας και στη συνέχεια τον παραλιακό δρόμο (Bolaman-Efirli) για 42 χιλιόμετρα.[18]
Παρά το γεγονός ότι το μπροστινό μέρος του ακρωτηρίου είναι βραχώδες, υπάρχουν σημεία προσβασιμότητας στην περιοχή και με πλοίο. Επιπλέον, στην ακτή της χερσονήσου, που είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου διακοσμημένη με βότσαλα και κοχύλια, πολλοί τουρίστες πηγαίνουν εκεί, για θαλάσσια σπορ και καταδύσεις.
Παραπομπές

1.  The Greek villages of Pontus – Κοτύωρα (Ορδού) – Kotyora (Ordou), Τμήμα Βώνας (Section Vona): Γιασών (Ιασώνιον) – Yiason (Yiasonion), με πηγές: Center of Asia Minor Studies (Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών) και Christos Samouilidis, «The History of Pontian Hellenism», Thessaloniki 1992.
2.  Ιασώνειον Άκρον (Yason burnu)
3.  Μελέτιος, «Μελετίου Γεωγραφία παλαιά και νέα». Συλλεχθείσα εκ διαφόρων Συγγραφέων Παλαιών τε και Νέων, και εκ διαφόρων Επιγραφών των εν Λίθοις, και εις κοινήν Διάλεκτον εκτεθείσα, χάριν των πολλών του ημετέρου Γένους. Προσφωνηθείσα δε τω εντιμοτάτω και ευγενεστάτω Κυρίω Κυρίω Παναγιώτη Σαράφη Τανύν πρώτον εκδοθείσα τύποις, και μετ΄ επιμελείας διορθωθείσα. 1η έκδ. Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων. Ενετίησι 1728, επίσης: Geōgraphia Palaia Kai Nea Syllechtheisa ek diaphorōn Syngrapheōn Palaiōte kai Neōn, Εκδότης: Para Nikolaō Glykei, 1728, σελ. 479: Ασία, Καππαδοκία: […] «και το Ιασώνειον Ακρωτήριον, κοινώς Κάβο του Αγίου Θωμά, και Ποταμός του αυτού ονόματος». […]
4.  Ιασώνειον Ακρωτήριο (Aziziye Köyü)
5.  Ξενοφών, «Κύρου Ανάβασις», Βιβλ. 5, Κεφ. 10, σελ. 317, «Recognovit et illustravit» (συγγραφέας, επιμέλεια: Carl Wilhelm Krüger), 1826.
6. ↑ Νικόλαος Λωρέντης, «Λεξικόν των αρχαίων μυθολογικών, ιστορικών και γεωγραφικών κυρίων ονομάτων», εκ της τυπογραφίας Αντωνίου Μπένκου, Εν Βιέννη της Αυστρίας 1837, σελ. 214: […] «όθεν η Ιασονία ακτή. Ακρωτήριον του Ευξείνου Πόντου πλησίον της Σινώπης εις το οποίον λέγεται ότι ήραξεν ο Ιάσων μετά των Αργοναυτών ότε έπλεεν εις την Κολχίδα. τανύν Ίασον ή Καπό Βόνα. Ξεφ. Κυρ. Αναβ. στ’, 2, 1. η άκρα, παρά Στράβ. και Αρριαν.»[…]
7.  Ξενοφών, «Ανάβασις», VI.2.1: […] «καὶ παραπλέοντες ἐθεώρουν τήν τε Ἰασονίαν ἀκτήν, ἔνθα ἡ Ἀργὼ λέγεται ὁρμίσασθαι.» […]
8.  Μητροπολίτη Πάφου Γεωργίου, «Προσφώνηση στο Συνέδριο για τον Ποντιακό Ελληνισμό, Πάφος, 3/05/2014», στην ιστοσελίδα: http://www.impaphou.org
9.  Ο Άγιος Νικόλαος στο Ιασόνειο ακρωτήριο, 11/06/2010, στην ιστοσελίδα: «Εύξεινος Λέσχη Ποντίων Κέρκυρας».
10.  Ιασόνειον Άκρον, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
11.  Στράβων, ΧΙΙ.3.17: […] «Έν δὲ τῇ παραλίᾳ ταύτῃ ἀπὸ Ἀμισοῦ πλέουσιν ἡ Ἡράκλειος ἄκρα πρῶτον ἔστιν, εἶτ᾽ ἄλλη ἄκρα Ἰασόνιον καὶ ὁ Γενήτης, εἶτα Κοτύωρα πολίχνη». […]
12.  Ιασώνειον, Γιασών, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών, Πηγή: Γεωγραφία του Πόντου, Γ. Δομνηνού 1896 – Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών.
13.  Σκύλαξ, «Περίπλους», 88: […] «Μετά δε Τιβαρινούς, Χάλυβες εἰσίν ἒθνος, και Γενήτη λιμήν κλειστός Ἀμένεια πόλις Ἐλληνίς, και Ἀσινεία ἀκρόπολις Ἐλληνίς». […]
14.  Απολλώνιος Ρόδιος, «Αργοναυτικά», ΙΙ.378; […] «Ζηνὸς Ἐυξείνοιο Γενηταίην ὑπὲρ ἄκρην». […]
15.  Στράβων, ΧΙΙ.3.17: […] «Έν δὲ τῇ παραλίᾳ ταύτῃ ἀπὸ Ἀμισοῦ πλέουσιν ἡ Ἡράκλειος ἄκρα πρῶτον ἔστιν, εἶτ᾽ ἄλλη ἄκρα Ἰασόνιον καὶ ὁ Γενήτης, εἶτα Κοτύωρα πολίχνη». […]
16.  Ιασόνειον Άκρον, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
17.  Ιασόνειον Άκρον, Επιτροπή Ποντιακών Μελετών
18.  Πηγή: Türkiye Karayolları Yol Haritası (Τουρκία: Αυτοκινητόδρομοι: Χάρτης πορείας).

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• A. Joanne, E. Isambert, «Itinéraire Descriptif, Historique et Archéologique de l’Orient», Paris 1861,
• Οδυσσέας Λαμψίδης, “Μιχαήλ του Πανάρετου Περί των Μεγάλων Κομνηνών”, Αρχείον Πόντου 22:5-128, 1958
• A. Bryer, D. Winfierld, «The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos», Wascington 1985,
• Özhan Öztürk, “Black Sea: Encyclopedic Dictionary”. 2 Volumes. Heyamola Publishing. Istanbul. 2005. (Μαύρη Θάλασσα: Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό. 2 τόμοι, Κωνσταντινούπολη 2005), ISBN 975-6121-00-9.

ΠΗΓΕΣ : el.wikipedia.org/ ΑΡΧΑΙΟΓΝΩΜΩΝ

 

 

https://ellasellas.wordpress.com