Παγκοσμιοποίηση και… Παγκοσμιοποίηση

 

Το κείμενο αυτό γράφτηκε με αφορμή το αξιόλογο άρθρο του Γεράσιμου Γερολυμάτου “Η Τέχνη και ο Πολιτισμός υπό το πρίσμα της παγκοσμιοποίησης”. Ξεκίνησε ως σχόλιο επί του άρθρου, κατέληξε σε μια ευρύτερη τοποθέτηση, όχι όμως σε μια εκτενή ανάλυση του διάσημου όρου.

Ως προς την σχέση των πυλώνων της παγκοσμιοποίησης: Η πολιτική παγκοσμιοποίηση φαίνεται να έχει ως όχημα την πολιτισμική παγκοσμιοποίηση. Πολιτική ενοποίηση δεν μπορεί να επιτευχθεί, αν δεν εμπεδωθεί η αντίστοιχη πολιτισμική (σ’ αυτό φαίνεται ότι συμπίπτουμε). Είναι όμως ζήτημα προς διερεύνηση ποιος είναι ο στόχος της πολιτικής ενοποίησης, όταν η εκμετάλλευση του ανθρώπου από τον άνθρωπο, που γίνεται κάτω από έναν ιστό δηλωμένων αγαθών προθέσεων και μέσα σ’ ένα πλαίσιο δηλωμένης θεσμικής υπεροχής, μοιάζει στοιχείο πολιτισμικής ταυτότητας και όχι ενέργεια που προκύπτει μέσα από έναν μαθηματικό υπολογισμό. Μήπως τότε ανατρέπονται τελείως το όχημα και ο προορισμός;

Ας παρατηρήσουμε τις εγχώριες “αναγκαίες”, ριζοσπαστικές (όπως κι ο Στουρνάρας λέει εσχάτως) “μεταρρυθμίσεις” στην κοινωνική ζωή και στην παιδεία που αναδιατάσσουν την οικογένεια, την ιστορία, τη γλώσσα, το έθνος, το έθνος-κράτος και τον χριστιανισμό, ακόμα και αυτόν τον εθνικό χριστιανισμό (τον υποκείμενο στο κράτος) που επέβαλε και στην Ελλάδα ο διαφωτισμός. Τα στοιχεία αυτά τείνουν να θεωρούνται άσχετα και υποδεέστερα της οικονομίας, ιδιαίτερα όταν εκβιαστικά τίθεται ζήτημα επιβίωσης μέσω της ανεργίας ή της υγείας. Είναι όμως έτσι ή εκπαιδευθήκαμε να τα θεωρούμε έτσι; ή μήπως οργανωθήκαμε κατάλληλα ώστε να μπορούμε να εκβιαστούμε ως προς άλλες ζωτικές μας ανάγκες (διατροφή, στέγη…) και να δεχθούμε εύκολα τον δημιουργό του προβλήματος ως Σωτήρα; Στην σημερινή Ελλάδα, μια βασική δυσκολία συγκρότησης ενιαίας αντιστασιακής φωνής, (αν εξαιρέσουμε την παραπληροφόρηση και την τεχνητή διαίρεση την οποία θα δούμε πιο κάτω), είναι η επικράτηση του πολιτισμού της ατομικότητας, η έκπτωση και η απονέκρωση των στοιχείων της παραδοσιακής συλλογικότητας· όχι όμως στον βαθμό που να εξασφαλίζεται πλήρως η διατήρηση του δόγματος “δανείζομαι άρα υπάρχω”. Γι’ αυτό και βλέπουμε τις πιέσεις να εντείνονται· τελικός στόχος για όσους επιζήσουν δεν είναι η φτωχοποίηση. Όχημα και προορισμός, προσχήματα και πραγματικοί στόχοι, όλα συγχέονται. Έχουμε μπλεχτεί στο ότι από την μια “εξορθολογίζεται” η ΕΡΤ επειδή ήταν μνημονιακή πρόβλεψη, από την άλλη διαφωνούμε ως προς τον βαθμό απόλυτου και συγκριτικού βαθμού διαφθοράς των υπαλλήλων της. Από την μια φορολογούνται τα παιδιά, καταργούνται τα οικογενειακά και πολυτεκνικά επιδόματα, η αργία της Κυριακής, τα δώρα Χριστουγέννων-Πάσχα, από την άλλη νομίζουμε ότι αυτά γίνονται επειδή υπάρχει “οικονομική κρίση”. Από την μια ιδιωτικοποιούνται η ενέργεια και το νερό, από την άλλη συζητούμε αν αυτά θα φέρουν ανταγωνιστικότητα. Από την μια βρίσκουμε πετρέλαιο και αέριο αφού ήρθε το ΔΝΤ στην Ελλάδα, από την άλλη ο πρωθυπουργός κάνει το θέμα των κοιτασμάτων “ευρωπαϊκό”. Από τη μια Κομισιόν και Γερμανία μας λένε πότε να κάνουμε εκλογές και τι να ψηφίζουμε, από την άλλη δημιουργείται Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (κι αλληλεγγύης).  Από την μια επανασυκοφαντούνται οι Καραϊσκάκης, Κολοκοτρώνης, Καποδίστριας, από την άλλη διαφωνούμε στο αν οι ιστορικοί που το κάνουν είναι “προοδευτικοί” ή “συντηρητικοί” … κ.ο.κ.

 

Ως προς την παγκοσμιοποίηση με την γενική, ουδέτερη σημασία, για την οποία ο Γ. Γερολυμάτος κάνει λόγο αρχικά, θα συμφωνήσω επίσης. Άλλωστε, πρέπει να αναρωτηθούμε: είναι τα έθνη που αντιστέκονται στον διεθνισμό; Είναι μια η παγκοσμιοποίηση;. Ή μήπως έχουμε να κάνουμε με δυο μορφές, όπου η δεύτερη υποσκάπτει την πρώτη, προκειμένου να επικρατήσει; Μήπως όλες αυτές οι ταραχώδεις διαδικασίες έχουν κεντρικό κορμό και παρακλάδια άσχετα κατ’ αρχήν με την ουσία, που έμμεσα προωθούν την ουσία; Η Ε.Ε., η Βρετανική Αυτοκρατορία είναι οι μοναδικές ιστορικές προσπάθειες για παγκόσμια επικράτηση; Ανατρέχοντας στην ιστορία διακρίνουμε την γνωστή μας παγκοσμιοποίηση και βλέπουμε πώς προωθεί εαυτόν έναντι της άλλης: αποδυναμώνει την οικονομία της και ταυτόχρονα διασπά την πολιτισμική της ενοποίηση προβάλλοντας τα διχαστικά μηνύματα, δημιουργώντας τα εθνικά κράτη. Στη συνέχεια, αφού προβάλλει τα δικά της πολιτικά ενοποιητικά μηνύματα, σπεύδει να διαλύσει τη συνοχή των κοινωνιών και τα εθνικά κράτη, προκειμένου να φτάσει στη δική της κυριαρχία (αυτήν που όλο και περισσότεροι αντιλαμβάνονται ως ένα εφιαλτικό σχέδιο για όλη την ανθρωπότητα). Η ανατροπή αυτή: α) είναι μια καλυμμένη και αργή διαδικασία, άρα δύσκολα ανιχνεύσιμη, β) δεν αφορά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, αφού αυτή ουδέποτε επεδίωξε μια πνευματική επικράτηση. Όμως παρά την Αμερικανική κυριαρχία του τελευταίου αιώνα (συνέχεια και ανανέωση της Βρετανικής Αυτοκρατορίας), η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είναι καταφανώς ο παγίως διεκδικούμενος τίτλος της παγκοσμιοποίησης, με επιφανείς σταθμούς τον Μέγα Κωνσταντίνο, τον Μέγα Κάρολο, τον Όθωνα Α΄, τον Φίλιππο Β΄, τον Ιωσήφ Β΄, τον Ναπολέοντα, τον Μπίσμαρκ, τον Χίτλερ, τον Ρομπάι και ανάμεσα το εξωγήινο “Βυζάντιο”, το ορφανό 1821, κάποιους τσάρους, και κάτι περίεργες κινήσεις σε χρηματιστήρια και κεντρικές τράπεζες. Τελικό στάδιο πριν την επανένωση φαίνεται ότι είναι ο περαιτέρω πολιτικός κατακερματισμός των εθνών-κρατών που θα γίνει πάνω στην βάση των προσχεδιασμένων εκρήξεων και υποδαυλιζόμενων πολιτισμικών διαφοροποιήσεων (στο όνομα της ελεύθερης έκφρασης των μειονοτήτων). Ο κατακερματισμός αυτός θα δημιουργήσει εκατέρωθεν επιθετικότητα και χάος, αφού ο οικονομικός μαρασμός όλων ή προεπιλεγμένων περιοχών είναι παιχνίδι για το διεθνές οικονομικό σύστημα. Τα ενδιαφέροντα σημεία είναι κάποιες καλά κρυμμένες αντιφάσεις: α) η αμυντική παγκοσμιοποίηση καταγγέλλεται από την επιθετική ως “εθνικισμός”, ενώ πηγή των εθνικισμών και της επιθετικότητας είναι η καταγγέλλουσα, β) αρκετοί υπερασπιστές των εθνικισμών (εξαιρούνται οι λαϊκιστές τραμπούκοι) στην πραγματικότητα υπερασπίζονται έναν άλλο διεθνισμό, δηλαδή την άλλη παγκοσμιοποίηση, στην οποία οι εθνότητες γίνονται σεβαστές και συνυπάρχουν, χωρίς να απαιτούνται ΟΗΕ, Συνθήκη της Λισαβόνας, Πρέσβεις καλής θελήσεως, Δουβλίνο ΙΙ, διαθρησκειακοί διάλογοι κλπ. Ειδικότερα στην Ελλάδα όπου το “εθνικό” ζήτημα εκκρεμεί επί δύο αιώνες, είναι κωμικό να εμφανίζονται ως διεθνιστές οι υποστηρικτές των εθνικών επαναστάσεων. Οι συγκεκριμένοι διεθνιστές προβάλλουν ως δικαιολογία την νεοτερική σημασία του έθνους (ότι είναι πολιτική και όχι πολιτισμική κοινότητα). Όμως, δεν χρειάζεται να πάμε στα λεγόμενα Βαλκάνια όπου το χριστιανικό ζήτημα υπήρξε η ρομφαία των Επαναστάσεων, είτε ως αιτία, είτε ως τεχνητό δημιούργημα για να φανεί η πραγματική έννοια του Έθνους. Ακόμα και στην Γαλλία, το (αμυντικό/επιθετικό) σύνθημα Allons enfants de la Patrie, παρασάγγας απείχε στη συνείδηση του μέσου Γάλλου από την διάσταση που προσπαθούσαν να επιβάλλουν οι Γιακωβίνοι. Από την άλλη πλευρά, είναι τραγικό να αρθρώνεται μια καταδίκη του ελληνικού εθνικισμού (είπαμε την εξαίρεση), όταν ο Ελληνικός πολιτισμός μέχρι την ίδρυση του κράτους ήταν οικουμενικός και όχι εθνικός, συνεπώς στην αναγκαστικά εθνική διάσταση διασώζονται και τα υπερεθνικά του στοιχεία.

 

Αν ισχύουν τα προηγούμενα, οδηγούμαστε σε ένα ακόμη συμπέρασμα. Η νεοτερική κοινοβουλευτική δημοκρατία υπήρξε το απαραίτητο στάδιο για την επιβολή της παγκοσμιοποίησης που σήμερα προωθείται, αφού: α) αποτελεί το καλύτερο άλλοθι (ο κυρίαρχος λαός γαρ), β) αποτελεί και μια άριστη μέθοδο ελέγχου των κυβερνήσεων και απροσωποποίησης του παγκοσμιοποιητή που δρα δια της οικονομίας από το τραπεζικό-νομισματικό παρασκήνιο, γ) περιέχει το καλύτερο εργαλείο διχασμού των πολιτών και δ) ελέγχει το επίπεδο διαβίωσης και πληροφόρησης των πολιτών. Μια δήθεν δημοκρατία δεν ανατρέπεται εύκολα από ένα πόπολο βαυκαλιζόμενο, παραζαλισμένο και απληροφόρητο. Η αστικοποίηση αποτέλεσε τον καθοριστικό παράγοντα για τα προηγούμενα και μοχλός της ήταν η αστική τρυφηλότητα. Αστικές ανέσεις και ψευδοδημοκρατία ήταν το προϊόν 2 σε 1 που προβλήθηκε ως “ευρωπαϊκός πολιτισμός και δυτικό φως” τα τελευταία 250 χρόνια. Δεν θα έπρεπε με κάτι να είναι απασχολημένες και διαιρεμένες οι μάζες; Κομματισμός! εξίσου πλαστός με την κοινοβουλευτική δημοκρατία, όπου η “αριστερά” είναι το άλλο πρόσωπο της “δεξιάς”. Αυτό δεν σημαίνει ότι ήταν ανύπαρκτοι οι αριστεροί, σημαίνει ότι ήταν ανύπαρκτη η αριστερά ως αυθόρμητο, μη καθοδηγούμενο αστικό κίνημα που έθετε την κοινωνική ισότητα ως πολιτισμικό ζητούμενο. Γιατί πολιτισμικό; Επειδή η κοινωνική ισότητα, η δικαιοσύνη, η ισονομία και τα συναφή είναι έννοιες πολιτισμικώς οριζόμενες, όχι νεοτερικά κοινωνικά συμβόλαια, νομικός πολιτισμός – πολιτισμός του υπερανθρώπου, μοιρασιές της πίτας, οικονομική φιλοσοφία και αναδιάταξη της εθνικής οικονομίας, όπου η “οικονομία” και κυρίως η “νομισματική πολιτική” αποτελεί τον πυρήνα του προβλήματος. Άρα, η πρόσκαιρη ευμάρεια, κυρίως όμως οι διαρκείς διαψεύσεις του δυτικού κράτους δικαίου ουδόλως είχαν να κάνουν με ανεπαρκείς δόσεις αριστερής πολιτικής, αλλά με την μεταβατική κατάσταση προς την παγκοσμιοποίηση του ανθρώπου-σκλάβου. Μέσα στο σκηνικό αυτό, το παρασκήνιο επέλεγε τους αρχηγούς των κομμάτων (πριν από μας για μας), εξέτρεπε τυχόν “λανθασμένες” πορείες, εκβίαζε (αν χρειαζότανε) τις πολιτικές ηγεσίες, αφού είχε φροντίσει, πριν τις χρίσει, να τις βουτήξει σε σκάνδαλα απ’ αυτά που δεν θα ανεχόταν η κοινή γνώμη. Με την σειρά της λοιπόν η εκάστοτε ηγεσία, προσποιούμενη την άμεμπτη, δρούσε εξωθεσμικά, προσπαθώντας κατά το δυνατόν να βουτήξει στην διαφθορά τους πολίτες. Με δυο λόγια, η ψευδοδημοκρατία δεν ήταν άλλο από μια “ανταποδοτική” δημοκρατία όπου η ανταπόδοση λειτουργούσε σε τέτοιο επίπεδο, που από τη μια να συγκρατεί τις τάσεις ανατροπής, (κατ’ εξαίρεση λειτουργούσαν και το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα του πολίτη) από την άλλη να δικαιολογεί σε περιόδους “κρίσης” τα ενοχικά αστικά σύνδρομα που εξέτρεφαν οι αναμεταδότες κυβερνοοχετοί, με άλλα λόγια, στην δική μας περίπτωση “τεμπέληδες, επίορκοι, κοπανατζήδες, τα φάγαμε όλοι μαζί”. Αυτά, καθώς και πολλά περισσότερα δείχνουν ότι η αστική δημοκρατία δεν ήταν μια λαϊκή κατάκτηση όπως η σχολική ιστορία ψευδώς διδάσκει, αλλά η επιβολή μιας βραδυφλεγούς αντικοινωνικής βόμβας που έφερε αυτάρεσκα τον αποκοιμιστικό μανδύα της “κατάκτησης από τα κάτω”. Σήμερα, η ανταποδοτική δημοκρατία μεταλλάσσεται σε τρομοκρατική δημοκρατία, επειδή έχουμε περάσει στην φάση όπου η τοπική εξουσία εκβιαζόμενη, ιεραρχεί χαμηλότερα την πελατειακή της σχέση με τους ψηφοφόρους και επειδή έχει θεμελιωθεί ο απαιτούμενος βαθμός πνευματικής αποσυσπείρωσης. Το κράτος έχοντας το χρέος ως πρόσχημα ενός προμελετημένου εγκλήματος, γίνεται προσωρινά ο θεσμός που λαμβάνει τα πάντα και παρέχει ουδέν στους υπηκόους του, έως ότου η μαζική απόγνωση γίνει αιτία στους εναπομείναντες να ανταλλάξουν τον πολιτισμό τους με την πλήρη υποταγή και την στοιχειώδη επιβίωσή τους. Η καταστροφή της εθνικής οικονομίας και κάθε προοπτικής ανόρθωσής της εκεί στοχεύει, στην αδυναμία ανατροπής αυτής της κατάστασης. Παρόμοια, προαποφασισμένα και συντονισμένα σχέδια θα επιχειρηθούν διεθνώς μέχρι την οριστική αποδοχή της παγκόσμιας δικτατορίας από την παγκόσμια κοινότητα. Προφανώς λοιπόν, όλα αυτά δεν γίνονται με στόχο να κερδίζει χρήματα ο ανάδοχος του παγκοσμιοποιητή, όταν μάλιστα τυχαίνει αυτός να είναι ο δημιουργός του χρήματος.

Είναι τελικά η τέχνη πυλώνας της παγκοσμιοποίησης; Φυσικά, είναι τεχνικός πυλώνας όπως η οικονομία, αλλά αν μιλήσουμε ευρύτερα για “πολιτισμό” θα έλεγα ότι αυτός είναι ο στόχος της παγκοσμιοποίησης, ενώ η οικονομία και το “δημοκρατικό” κράτος είναι τα μέσα για την επίτευξη του στόχου.

23.06.2013

Στέργιος Ζυγούρας

http://karavaki.wordpress.com/2013/06/23/globalization-and-globalization/