Η σκοτεινή πλευρά του Ήλιου

Συνεντεύξεις: Σωτήρης Σκουλούδης, Παναγιώτης Βλαχουτσάκος
Κάμερα: Κωνσταντίνος Τριανταφυλλόπουλος
Μοντάζ: Μάριος Τρίμπαλης, Αποστόλης Μαρούσης, Νίκος Στρατηγός

Από τις απαρχές του κόσμου ο άνθρωπος λάτρεψε τον ήλιο σαν Θεό. Τον τίμησε χτίζοντας μεγαλοπρεπείς ναούς και πρόσφερε θυσίες για την εύνοιά του. 

Το άστρο μας αποτελεί τη μοναδική πηγή ενέργειας για τη συντήρηση της ζωής στη Γη με σημαντικές επιδράσεις στον άνθρωπο, τόσο βιολογικές όσο και ψυχολογικές.
Ωστόσο ο ήλιος έχει ακόμη μία πλευρά, πιο σκοτεινή και επικίνδυνη.

Μία πλευρά που όταν βγαίνει στην επιφάνεια τον μετατρέπει από ζωοδότη σε εν δυνάμει καταστροφέα. Ο λόγος για τις ηλιακές καταιγίδες, για τεράστιες δηλαδή εκρήξεις πλάσματος σε μορφή ηλιακής ενέργειας που, ανάλογα με την έντασή τους, θα μπορούσαν να βυθίσουν τον πλανήτη στο σκοτάδι για μήνες ή ακόμα και για χρόνια, γυρίζοντας την ανθρωπότητα ακόμη και δύο αιώνες πίσω... 



Το «επεισόδιο του Κάρινγκτον»

Το 1859 ο Ήλιος έγινε ξαφνικά πιο φωτεινός, τα καλώδια του τηλέγραφου έπιασαν φωτιά και το σέλας πάνω από τη Ρώμη αρκούσε για να διαβάσει κανείς εφημερίδα μέσα στη νύχτα. Πρόκειται για το λεγόμενο «επεισόδιο του Κάρινγκτον», την ισχυρότερη ηλιακή καταιγίδα που έχει καταγραφεί ποτέ. 

Ευτυχώς έγινε σε μία χρονική περίοδο που η εξάρτηση του ανθρώπου από τον ηλεκτρισμό ήταν ανύπαρκτη και ως εκ τούτου δεν επηρέασε καθόλου τον τρόπο ζωής.

Το «επεισόδιο του Κάρινγκτον» δεν ήταν το μοναδικό. Ήταν πριν από 29 χρόνια όταν στον Καναδά παρατηρήθηκε διακοπή της ηλεκτροδότησης σε πολλές περιοχές μετά από ξέσπασμα ηλιακής καταιγίδας. Οι ηλεκτρικές συσκευές έσβησαν και περίεργες λάμψεις φώτισαν την ατμόσφαιρα. Η ζημιά ωστόσο δεν ήταν πολύ μεγάλη και τα προβλήματα αποκαταστάθηκαν γρήγορα. 

Στο... παρά πέντεΤίποτα ωστόσο δεν μπορεί να συγκριθεί με αυτό που πήγε να συμβεί το 2012. Τότε, η Γη βρέθηκε στο χείλος μίας, ενδεχομένως, ανυπολόγιστης καταστροφής καθώς μία τεράστια ηλιακή «καταιγίδα» πέρασε ξυστά από τον πλανήτη μας. 

Η έντασή της ήταν τέτοια που σύμφωνα με εκτιμήσεις επιστημόνων, αν τότε είχε χτυπήσει τη Γη, η ζωή δεν θα ήταν πια αυτή που ξέρουμε και ο ανθρώπινος πολιτισμός, είναι πιθανόν, σε κάποιες περιοχές του πλανήτη, να είχε γυρίσει στον 18ο αιώνα.

Αν σήμερα συνέβαινε ένα αντίστοιχο φαινόμενο, -και κανείς δεν μπορεί να διασφαλίσει ότι δεν μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε- σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ, οι αρχικές -μόνο- ζημιές θα ξεπερνούσαν σε κόστος τα 2 τρισεκατομμύρια ευρώ, ενώ το χάος που θα επακολουθούσε (διακοπή της ηλεκτροδότησης, κατάρρευση των επικοινωνιών) θα διαρκούσε από λίγους μήνες, έως 10 χρόνια!

Το ερώτημα λοιπόν που ανακύπτει είναι το εξής: Έχουμε πλέον τη δυνατότητα να προβλέψουμε ένα τέτοιο γεγονός και να προστατευθούμε; Και αν ναι, με ποιους τρόπους; 
Σε αυτά τα ερωτήματα απαντά ο Δρ. Μανώλης Γεωργούλης του Κέντρου Ερευνών Αστρονομίας και Εφηρμοσμένων Μαθηματικών (ΚΕΑΕΜ) της Ακαδημίας Αθηνών, εξηγώντας το φαινόμενο. 

Παράλληλα,  εξηγεί τη συνεισφορά της Ελλάδας στη μελέτη των ηλιακών φαινομένων, η οποία είναι πολύ μεγαλύτερη από όσο πιστεύαμε: Για πρώτη φορά, παρουσιάζεται στον φάκο του zougla.gr το ειδικό μηχάνημα -ένα από ελάχιστα που υπάρχουν στον κόσμο- καταγραφής των πολύτιμων δεδομένων που προέρχονται από το άστρο μας...



Ο Δρ. Γιάννης Κοντογιάννης, Αστροφυσικός, Μεταδιδακτορικός ερευνητής, κάνει μία αναδρομή στις ηλιακές καταιγίδες που έχουν κατά καιρούς χτυπήσει τη Γη αναλύοντας το πώς επηρέασαν τότε τον πλανήτη μας, αλλά και το τι θα συνέβαινε αν μια ισχυρή ηλιακή καταιγίδα χτυπήσει τον πλανήτη στις μέρες μας. 

Επίσης, παρουσιάζει το διεθνές πρωτοποριακό ερευνητικό πρόγραμμα «Flarecast», στο οποίο συμμετέχει, που αποτελεί μια πλατφόρμα μελέτης αλλά και πρόγνωσης των ηλιακών καταιγίδων, καθιστώντας το έτσι ως την πρώτη γραμμή «άμυνας» και προστασίας του πλανήτη έναντι του φαινομένου... 

(Εικόνα από το Flarecast)




https://www.zougla.gr