Επιτύμβιον Αντιόχου, βασιλέως Κομμαγηνής 
Μετά που επέστρεψε, περίλυπη, απ” την κηδεία του,
η αδελφή του εγκρατώς και πράως ζήσαντος,
του λίαν εγγραμμάτου Αντιόχου, βασιλέως
Κομμαγηνής, ήθελ” ένα επιτύμβιον γι” αυτόν.
Κι ο Εφέσιος σοφιστής Καλλίστρατος – ο κατοικών
συχνά εν τω κρατιδίω της Κομμαγηνής,
κι από τον οίκον τον βασιλικόν
ασμένως κ” επανειλημμένως φιλοξενηθείς-
το έγραψε, τη υποδείξει Σύρων αυλικών,
και το έστειλε εις την γραίαν δέσποιναν.
η αδελφή του εγκρατώς και πράως ζήσαντος,
του λίαν εγγραμμάτου Αντιόχου, βασιλέως
Κομμαγηνής, ήθελ” ένα επιτύμβιον γι” αυτόν.
Κι ο Εφέσιος σοφιστής Καλλίστρατος – ο κατοικών
συχνά εν τω κρατιδίω της Κομμαγηνής,
κι από τον οίκον τον βασιλικόν
ασμένως κ” επανειλημμένως φιλοξενηθείς-
το έγραψε, τη υποδείξει Σύρων αυλικών,
και το έστειλε εις την γραίαν δέσποιναν.
«Του Αντιόχου του ευεργέτου βασιλέως
να υμνηθεί επαξίως, ω Κομμαγηνοί, το κλέος.
Ήταν της χώρας κυβερνήτης προνοητικός.
Υπήρξε δίκαιος, σοφός, γενναίος.
Υπήρξεν έτι το άριστον εκείνο, Ελληνικός* -
ιδιότητα δεν έχ” η ανθρωπότης τιμιοτέραν·
εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν.»
να υμνηθεί επαξίως, ω Κομμαγηνοί, το κλέος.
Ήταν της χώρας κυβερνήτης προνοητικός.
Υπήρξε δίκαιος, σοφός, γενναίος.
Υπήρξεν έτι το άριστον εκείνο, Ελληνικός* -
ιδιότητα δεν έχ” η ανθρωπότης τιμιοτέραν·
εις τους θεούς ευρίσκονται τα πέραν.»
» Κωνσταντίνος Π. Καβάφης
*Στην Ελληνιστική εποχή «Ελληνισμός»
και «ελληνίζειν» σήμαιναν την πρόσληψη της γλώσσας και του πολιτισμού
των Ελλήνων από τους ξένους λαούς της Ασίας και της -βόρειας- Αφρικής,
που προέκυψαν από τις κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου (Αίγυπτος,
Συρία, Παλαιστίνη, Μεσοποταμία κ.ά.) – και είναι ακριβώς αυτός ο
ευρύτερος εξωελλαδικός ιστορικός χώρος, στον οποίο κινείται όχι μόνον
αυτό το ποίημα, αλλά και το σημαντικότερο μέρος της ποίησης του Καβάφη
και ο ίδιος ο ποιητής: Ο Καβάφης καταγόταν από τον πατέρα και τη μητέρα
του από δύο παλιές οικογένειες «Φαναριωτών», πλούσιων μεγαλεμπόρων και
αξιωματούχων της Κωνσταντινούπολης· στην αυτόγραφη «Γενεαλογία» του
(1909) χαρακτήριζε την καταγωγή του «βυζαντινή» και τους συμπατριώτες
του «Γραικούς». Η αποξένωση της οικογένειάς του από τον ελλαδικό χώρο
καταφαίνεται από τα λόγια της μητέρας του στον γιο της (14/26.5.1897),
αμέσως μετά τη μεγάλη ήττα της Ελλάδας στον τυχοδιωκτικό ελληνοτουρκικό
πόλεμο του 1897: «Πλην οι Ελληνες, Κωστάκη μου, τα κάμαν ωσάν τα μούτρα
τους. Τώρα δέχονται τα πάντα από τας Δυνάμεις ό,τι θέλουν να τους
κάμουν…». Τώρα γίνεται κατανοητό τι εννοούσε ο Καβάφης, όταν δήλωνε στον
Στρ. Τσίρκα: «Είμαι κ” εγώ ελληνικός. Προσοχή, όχι Ελλην, ούτε
Ελληνίζων, αλλά Ελληνικός». Ο Καβάφης ήταν, όπως και τα ποιητικά του
είδωλα, ο βασιλιάς της Κομμαγηνής Αντίοχος Α” ή ο βασιλιάς της
Καππαδοκίας «Οροφέρνης» (1904/1915), ένας ελληνορωμαίος, ένας
εξελληνισμένος στη γλώσσα και στους τρόπους Ασιανός της ελληνιστικής και
ρωμαϊκής εποχής – «ελληνικός» είναι «ιδιότητα», όχι εθνικότητα. Πηγή1 Πηγή2
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου