Ο του Αριστοτέλους ορισμός της λέξης ‘πολιτεία’ και ο Αρτέμιος Σώρρας (βίντεο συνέντευξης στο Μ.Βραχιολίδη)

Ο του Αριστοτέλους ορισμός της λέξης ‘πολιτεία’ και ο Αρτέμιος Σώρρας

Τους μεν φίλους ωφελείν, τους δ’ εχθρούς βλάπτειν

Σιμωνίδης, στην του Πλάτωνος ‘Πολιτεία’, Α, 336a 2-3 και 334b 3-9

Από την μίαν πλευρά, γιά ένα μεγάλο ποσοστό του ελληνικού μας κόσμου, η ‘Πολιτεία’ δεν αντιπροσωπεύει παρά έναν πολύ όμορφο, ωραίον περίπατο επάνω από το Κεφαλάρι της Κηφισιάς, ενός δήμου της Αττικής, που βρίσκεται στο βόρειον τμήμα του λεκανοπεδίου των Αθηνών, στους πρόποδες της Πεντέλης. Από την άλλη πλευρά, τα ‘Πολιτικά’ (9 βιβλία), η των ‘Αθηναίων Πολιτεία’, όπως και τα ‘Οικονομικά’ (2 βιβλία) του Αριστοτέλους εξακολουθούν να αποτελούν σήμερα την βάση των ερευνών γιά όσους πραγματικά ασχολούνται με τις κοινωνικές και πολιτικές επιστήμες.

Κατά τον Αριστοτέλη λοιπόν, η λέξι ‘πολιτεία’ υποδουλώνει την διάρθρωση των εξουσιών στις πόλεις, τον τρόπο της κατανομής τους («νενέμηνται»), ποιό ακριβώς είναι το κυρίαρχον κοινωνικόν στοιχείον («κύριον»), όπως και την ενδελέχεια ή το «τέλος» της πολιτικής κοινωνίας:

«πολιτεία μεν γαρ εστί τάξις τοις πόλεσιν η περί τας αρχάς, τίνα τρόπον νενέμηνται, και τι το κύριον της πολιτείας και τι το τέλος εκάστης της κοινωνίας εστίν» (Πολιτικά, 1289α, 15-18).

Τα τρία σημαντικά σημεία του ορισμού τούτου είναι: (α) ο τρόπος κατανομής των εξουσιών, (β) η πολιτική κυριαρχία της κοινωνίας και (γ) και οι πραγματικές στοχεύσεις ή η ενδελέχεια της πολιτικής κοινωνίας. Μπορεί βέβαια η πολιτική κοινωνία της εποχής του Αριστοτέλους να μην υφίσταται πλέον, μιάς και η άρδην ανθελληνική, ξενόφερτη και απολυταρχικά τυραννική κομματοκρατία στην Ελλάδα και στην Κύπρο, τα έχει καταφέρει τέλεια να περάσει την κοινωνία του ελληνικού μας κόσμου σε μίαν τελείαν ιδιωτείαν.

Είναι πάρα πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε πως, στην πραγματικότητα, εκτός από την έλλειψη της πολιτικής κοινωνίας στον ελληνικό μας κόσμο, επίσης υπάρχει και μία παντελής έλλειψις πολιτείας, μιάς και η τυραννία γιά τον Αριστοτέλη δεν χαρακτηρίζεται καν ως πολιτεία. Η κοινωνία δε γιά τον Αριστοτέλη εξακολουθεί να είναι η κοινότητα, η πολιτική κοινωνία, που αναφέρεται στην κοινωνική συμβίωση των ανθρώπων, του οίκου και της κώμης, που αποτελούν φυσικές κοινότητες [1].

Ο Αριστοτέλης στα Πολιτικά και στα Ηθικά Νικομάχεια επικρίνει την θεωρία του Πλάτωνος πως θα ήταν αναγκαίο ένα ‘γενναίον ψεύδος’ γιά την αυστηρή κοινωνική συνοχή, με ελέω θεού φύλακες-άρχοντες από χρυσάφι, φύλακες-επικούρους από ασήμι, και δημιουργούς από σίδηρο και χαλκό. Ο Αριστοτέλης υποστηρίζει ότι θα προκαλεί στάσεις ή εξεγέρσεις στην πολιτεία και δε θα συµβάλλει στην ενότητά της τούτο το του Πλάτωνος γενναίον ψεύδος.

Είναι λεπτές οι έννοιες τούτες και αυτός είναι ο λόγος που ο Αριστοτέλης ασχολείται μαζί τους. Είναι λεπτές οι έννοιες τούτες και αυτός είναι ο λόγος που ο Μάκης Βραχιολίδης προβληματίζεται τόσο πολύ ενώ συνομιλεί με τον Αρτέμιο Σώρρα.

Είναι απολαυστικό το θέαμα. Με την μεταλλική χροιά της φωνής του, τα λεγόμενα του Αρτέμη Σώρρα όχι μόνον φαίνεται να ‘δονούν’ συγκεκριμένες περιοχές του ανθρωπίνου μας εγκεφάλου, αλλά επίσης τινί τρόπω ‘μεταφράζονται’, στους ήχους εκείνους και στους αριθμούς, που προσπαθεί να κατανοήσει μαζί μας ο Μάκης Βραχιολίδης [2].

Ευοί Ευάν,


Νίκος Γεωργαντζάς



[1] Αριστοτέλης: http://www.pi-schools.gr/books/gymnasio/anth_c/math/s_082_106.pdf

[2] Ο ΣΩΡΡΑΣ ΑΝΟΙΓΕΙ ΤΑ ΧΑΡΤΙΑ ΤΟΥ: http://www.youtube.com/watch?v=v2bju94Y8Us



http://amphiktyon.blogspot.gr/2013/01/blog-post_22.html