Στο φως νέα έγγραφα του Foreign Office για το Κυπριακό-"Μητσοτάκης, ντομάτες και αβγά "

Προβληματισμός για τη Συνθήκη Εγγύησης μετά τη λύση  

Η βρετανική κυβέρνηση είδε με έκπληξη την εμπλοκή στη διαδικασία επίλυσης του τότε λίβυου ηγέτη Νέες πτυχές του Κυπριακού φωτίζουν έγγραφα του βρετανικού υπουργείου Εξωτερικών. Το Ηνωμένο Βασίλειο προβληματιζόνταν για τη διατήρησης της Συνθήκης Εγγύησης, ανέμενε κίνηση από τον Καντάφι, ενώ οι ΗΠΑ δεν είχαν ενδιαφέρον.Ειδικότερα, το θέμα της διατήρησης της Συνθήκης Εγγύησης του 1960 μετά από επίλυση του Κυπριακού ήγειρε στους Βρετανούς ο ειδικός αντιπρόσωπος του ΓΓ Ούγκο Κόμπι ο οποίος είχε σχετική συνομιλία με το Τούρκο Πρέσβη Μπατού.

Όπως αναφέρεται σε έγγραφο του Φόρειν 'Οφφις, ο Μπατού είπε στο Γκόμπι ότι οι Τούρκοι ήθελαν τη Συνθήκη να παραμείνει και διερωτήθηκε κατά πόσον και οι Βρετανοί επιθυμούσαν το ίδιο.

Ο Γκόμπι απάντησε ότι ουδέποτε άκουσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο ήθελε να καταργηθεί η Συνθήκη του 1960. Ο τότε Βρετανός Ύπατος Αρμοστής είπε στον Γκόμπι ότι δεν επρόκειτο για εύκολο θέμα και χρειαζόταν να εξεταστεί προσεκτικά.

Ο Ύπατος Αρμοστής σε επιστολή του τον Μάιο του 1981 στο Τμήμα Νοτίου Ευρώπης του Φόρειν 'Οφις αναφέρει ότι τώρα που υπάρχει η προοπτική για πραγματικό διάλογο με στόχο την επίτευξη περιεκτικής λύσης θα είναι δύσκολο να μην τοποθετηθούμε στη περίπτωση επίλυσης του Κυπριακού.

Ένας σημαντικός παράγοντας για οποιανδήποτε απόφαση για τη Συνθήκη θα ήταν αν θα διατηρούσαμε τις Βάσεις και για τώρα αυτό επιθυμούμε. Ομως πρόκειται για ένα θέμα που θα πρέπει να εξετάσουμε πολύ προσεκτικά στον κατάλληλο χρόνο.

Η Τουρκία
Τον Ιούνιο του 1981 ο ανώτερος αξιωματούχος του Φόρειν 'Οφις Τζούλιαν Μπούλαρτ πραγματοποίησε τριήμερη επίσκεψη τόσο στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου όσο και στα κατεχόμενα. Σε έγγραφο του υπουργείου όπου περιγράφει τις εντυπώσεις του υπογραμμίζει ότι έχουν δίκαιο όσοι υποστηρίζουν ότι η Αγκυρα κρατά το κλειδί για τη λύση του Κυπριακού. Στις ελεύθερες περιοχές υπάρχει απαισιοδοξία ενώ στην άλλη πλευρά, όπως αναφέρει, ο Ντενκτάς επιχαίρει στο ρόλο του κυριότερου εμποδίου για την επίτευξη προόδου. Αποκαλύπτει ακόμη ότι ο τότε Αμερικανός ΥΠΕΞ Τζούλιαν Ίκολμπεργκερ είπε στον Ούγκο Γκόμπι ότι η Κύπρος δεν αποτελεί τη πρώτη προτεραιότητα στις αμερικανοτουρκικές σχέσεις. Εάν αυτό σημαίνει ότι η Ουάσιγκτον δεν πρόκειται να δώσει στον Γκόμπι παρά μόνο τυπική υποστήριξη, τότε οι προτάσεις του δεν θα πετύχουν, αναφέρεται.

Ο Καντάφι 
Στην ετήσια ανασκόπηση του χρόνου από τη Βρετανική Υπάτη Αρμοστεία προς το Φόρειν Οφις αναφέρεται ότι αν το 1979 ήταν χρόνος απογοητεύσεων για τη Κύπρο το 1980 ήταν χρόνος εκπλήξεων.
Η μεγαλύτερη απ' αυτές ήταν η επανάληψη των συνομιλιών έπειτα από τη διακοπή ενός χρόνου, αλλά συνέβησαν δύο αναπάντεχα γεγονότα. Πρώτον στη διάρκεια επίσκεψης του Ντενκτάς στη Τρίπολη ο Τ/κ ηγέτης επείσθη να ταχθεί υπέρ μιας συνάντησης του με τον Πρόεδρο Κυπριανού την οποία θα διευθετούσε ο Συνταγματάρχης Γκαντάφι. Αυτό δημιούργησε δίλημμα στους Ελληνοκυπρίους. Εάν αρνούνταν θα δέχονταν επικρίσεις ότι απέρριψαν μια ευκαιρία για τερματισμό του αδιεξόδου και αυτό θα διευκόλυνε τον Ντενκτάς να υπονομεύσει την υποστήριξη της Λιβύης, μιας σημαντικής χώρας-μέλους της Ομάδας των Αδεσμεύτων. Ο κ. Κυπριανού μετατόπισε την ευθύνη για απόφαση δηλώνοντας ότι θα μετέβαινε στην Λιβύη αν ο ΓΓ του ΟΗΕ το έκρινε χρήσιμο. Η άλλη νεώτερη εξέλιξη ήταν η άφιξη στη Λευκωσία, ένα μήνα πριν τη πρωτοβουλία Γκαντάφι, ενός νέου και δραστήριου, όπως αναφέρεται, ειδικού αντιπροσώπου του ΓΓ του , του Ούγκο Γκόμπι, πρώην Αργεντινού διπλωμάτη. Σε αντίθεση με τον προκάτοχο του, ο κ. Γκόμπι δείχνει ζωηρή προθυμία να υποδείξει στις δύο πλευρές τις συνέπειες τής ακαμψίας τους. Για τις συνομιλίες υπό τον κ. Γκόμπι αναφέρεται ότι διεξάγονταν μέσα σε καλή ατμόσφαιρα αλλά οι δύο πλευρές τίποτε περισσότερο δεν έπρατταν παρά να καθορίζουν τις θέσεις τους στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό.
www.kathimerini.com.cy

Απειλές για αναβάθμιση «ΤΔΒΚ»

Φόρεϊν Όφις: Πιέσεις προς την Ε/κ για αποδοχή προτάσεων του ΟΗΕ το 1981

ΤΑ Ηνωμένα Εθνη προετοιμάζονται να υποβάλουν προτάσεις για την επίτευξη πραγματικής προόδου στο Κυπριακό μεταξύ Ιουλίου και Οκτωβρίου και εάν πρόκειται να υπάρξει οποιαδήποτε δυνατότητα επιτυχίας χρειάζονται ισχυρή εξωτερική υποστήριξη, περιλαμβανομένων και βρετανικών πιέσεων επί των Ελληνοκυπρίων.
Αυτό αποκαλύπτει έγγραφο του βρετανικού ΥΠΕΞ για το έτος 1981, το οποίο μαζί με άλλα δόθηκαν στη δημοσιότητα από τα Βρετανικά Αρχεία. Όπως μεταδίδει το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων από το Λονδίνο, στο έγγραφο αναφέρεται ότι χρειάζεται να ληφθεί απόφαση από την Κυβέρνηση αν κατ’ αρχήν είναι έτοιμη να παράσχει την υποστήριξη της στις προτάσεις αυτές σε συνεργασία με την αμερικανική Κυβέρνηση και ίσως τη Γερμανία και τη Γαλλία.

Στο έγγραφο γίνεται σειρά εισηγήσεων, μεταξύ των οποίων η άσκηση γενικής διπλωματικής πίεσης στους Τούρκους και τους Ελληνοκυπρίους να αποδεχθούν τις προτάσεις των Ηνωμένων Εθνών.
Πρέπει να καταστεί σαφές στους Ελληνοκύπριους, συνεχίζει, ότι θα έχουν ένα βαρύ τίμημα να καταβάλουν μέσω αυξημένων εμπορικών και άλλων επαφών με τους Τ/κ στο βορρά και ίσως μείωση της αριθμητικής δύναμης ή πλήρους απόσυρσης της βρετανικής δύναμης της ΟΥΝΦΙΚΥΠ εάν επιμένουν να απορρίπτουν λογικές προτάσεις των ΗΕ. Ωστόσο, οι πιέσεις αυτές πιθανόν να έστρεφαν τους Ε/κ εναντίον των πολύ σημαντικών βρετανικών συμφερόντων στις Βάσεις και με τη διένεξη όσον αφορά στην καταβολή αποζημιώσεων στην κυπριακή Κυβέρνηση σε εξέλιξη, ο κίνδυνος αντιδράσεων εναντίον της βρετανικής παρουσίας στο νησί θα ήταν μεγάλος.

Σε άλλο έγγραφο αποκαλύπτεται ότι οι Βρετανοί ήθελαν να περιορίσουν την ορατή παρουσία των Αμερικανών στις Βάσεις στον κατώτατο δυνατό βαθμό, για να αποφευχθεί η δυσαρέσκεια των Κυπρίων και να τεθούν σε κίνδυνο τα υπάρχοντα αμυντικά συμφέροντα στις Βάσεις.

Σκέφτονταν επέκταση «χωρικών υδάτων»

Σε άλλο έγγραφο αποκαλύπτεται ότι εξεταζόταν το ενδεχόμενο επέκτασης των χωρικών υδάτων των βρετανικών Βάσεων από τα τρία στα δώδεκα μίλια για καλύτερη, όπως αναφέρεται, προφύλαξη από πιθανές τρομοκρατικές επιθέσεις. Σημειώνεται περαιτέρω ότι υπήρχαν εικασίες ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση τότε θα προχωρούσε σε προσφυγή σε διεθνές δικαστήριο εναντίον των Βάσεων. Υποδεικνύεται ότι ο Ραούφ Ντενκτάς απειλούσε πως θα προχωρούσε σε αντίποινα σε περίπτωση που θα δίνονταν από βρετανικής πλευράς αποζημιώσεις στην Κυπριακή Κυβέρνηση, για τις Βάσεις.

Μητσοτάκης, ντομάτες και αβγά

ΣΤΑέγγραφα του Φόρεϊν Όφις αναφέρεται και η επίσκεψη του Κωνσταντίνου Μητσοτάκη στην Κύπρο και στις διαδηλώσεις που έγιναν στο αεροδρόμιο Λάρνακας. Όπως αναφέρεται στο έγγραφο, υπήρχαν διαδηλωτές από την Κερύνεια που διαμαρτύρονταν εναντίον του Μητσοτάκη αλλά και από την ΕΔΕΚ, οι οποίοι έριξαν στον Ελλαδίτη αξιωματούχο ντομάτες και αβγά. Σημειώνεται ότι φέτος για πρώτη φορά η δημοσιοποίηση των εγγράφων έγινε με μεγάλη καθυστέρηση. Συνήθως τα έγγραφα αυτά δημοσιοποιούνταν τις παραμονές νέας χρονιάς. Όπως επίσης έχει αναφερθεί για τα έγγραφα του 1981, ότι έχουν «κοπεί» αρκετά και παρέμειναν απόρρητα και μη προσβάσιμα σε ερευνητές και στους πολίτες εν γένει. 

 

http://infognomonpolitics.blogspot.com/2012/01/foreign-office.html