ΠΟΙΟΣ ΚΥΒΕΡΝΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΓΗΣ;

Το ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον εαυτό της το ξέρουμε όλοι. Οπως και το ότι η περιστροφή της δεν γίνεται ακριβώς γύρω από τον γεωγραφικό άξονα Βορρά- Νότου, αλλά με μια κλίση 23,5 μοιρών... συνήθως. Συνήθως, διότι η κλίση αυτή εξαρτάται τόσο από το......
σχήμα της Γης (πόσο φαρδύτερη είναι στη «μέση» της απ΄ ό,τι στο «ύψος» της) όσο και από το «πόσο νερό έχει επάνω της». Αυτό το δεύτερο έχει να κάνει με το ότι η κλίση περιστροφής του πλανήτη είναι τώρα μεγαλύτερη απ΄ ό,τι επί Εποχής των Παγετώνων. Καθώς οι πάγοι έλιωσαν στον Βορρά, έγιναν νερά που χύθηκαν στους ωκεανούς και μετατόπισαν το βάρος προς τον Ισημερινό. Απόρροια αυτού ήταν μια ταλάντωση του άξονα, που μετακινεί τον Βόρειο Πόλο κατά 10 εκατοστά κατ΄ έτος, κατά μήκος του μεσημβρινού που περνάει από το Τορόντο και τον Παναμά. Αυτή η ταλάντωση, σύμφωνα με τη μελέτη των F. W. Landerer, J. Η. Jungclaus και J. Μarotzke (Geophys. Res. Lett., 36, L17603, doi:10.1029/2009GL039692, 2009), επιτείνεται από το «θερμοκήπιο» που έστησαν οι άνθρωποι με τα καυσαέριά τους και το αφύσικο λιώσιμο των πάγων, με συνέπεια να έχουμε περαιτέρω ετήσια μετατόπιση του Βόρειου Πόλου κατά 2,6 εκατοστά. Και, σαν να μη φθάνει αυτό, οι εν λόγω επιστήμονες προειδοποιούν ότι η υπερθέρμανση των ωκεανών και η επέκτασή τους θα επιφέρουν ακόμη μεγαλύτερη κλίση του άξονα περιστροφής!

Η μετατόπιση και τα στριφογυρίσματα δεν είναι χαρακτηριστικά μόνο του γεωγραφικού Βόρειου Πόλου: Παρόμοια «τσαλίμια» κάνει και ο Μαγνητικός Βόρειος Πόλος. Από τότε που τον πρωτοεντοπίσαμε, το 1831, διαπιστώσαμε ότι το 1904 άρχισε να «ταξιδεύει» ΒΑ, με ταχύτητα 15 χιλιομέτρων κατ΄ έτος.Το 1989 άρχισε να επιταχύνει εκ νέου τον βηματισμό του και, το 2007, βεβαιωθήκαμε ότι πλέον καλπάζει προς τη Σιβηρία με ταχύτητα 55- 60 χιλιόμετρα τον χρόνο! Αλλά γιατί; Γιατί δεν είναι σταθερός;

Η ως πρόσφατα κρατούσα θεωρία έλεγε ότι το μαγνητικό πεδίο της Γης γεννιέται από την κίνηση λιωμένων σιδηρομεταλλευμάτων γύρω από την ακόμη ταχύτερα περιστρεφόμενη «στέρεη σιδερένια καρδιά» του πλανήτη, εν είδει «δυναμό». Επομένως, ένας τρόπος να αλλάζει ο άξονας αυτού του μαγνητικού πεδίου είναι να γεννιούνται πυλώνες λιωμένου σιδηρομεταλλεύματος που αναβλύζουν προς την επιφάνεια, στη μία πλευρά του πλανήτη.Την εξήγηση αυτή έδωσε ο γεωφυσικός Αrnaud Chulliat, του Ιnstitut de Ρhysique du Globe στο Παρίσι, τον Δεκέμβριο του 2009. Αλλά, τον Ιούνιο της ίδιας χρονιάς, ο Gregory Ryskin, του Νorthwestern University στο Ιllinois των ΗΠΑ, διετύπωσε μια ακόμη πιο ριζοσπαστική θεωρία (βλ. http:

//iopscience. iop. org/1367-2630/11/6/063015/fulltext): Είπε ότι τα ηλεκτραγωγά άλατα των θαλασσών δημιουργούν ένα «ωκεάνιο μαγνητικό πεδίο» που αλλοιώνει εκείνο που παράγεται από το εσωτερικό της Γης.

Οι περισσότεροι γεωφυσικοί αντέδρασαν οργισμένα στη θεωρία του Ryskin, αλλά εντύπωση προκαλεί ο κοινός τόπος της αντίδρασής τους: Είπαν ότι η θεωρία του ήταν τόσο μαθηματικοποιημένη που τους ήταν δύσκολο να βρουν πού έκανε λάθος! Αν όμως πραγματικά δεν λάθεψε, τότε το λιώσιμο των πάγων σαφώς εξηγεί τον ξέφρενο καλπασμό του πόλου προς τη Σιβηρία...

Το μόνο που απομένει είναι να δούμε αν οι όποιες μαγνητικές αλλαγές έχουν «προϊστορία αιφνιδιασμού». Και όντως, όπως δημοσίευσαν στο Geophysical Research Letters(Vol. 37, L21308, 5 P.Ρ., 2010) οι γεωλόγοι Scott Βogue και Jonathan Glen, βρήκαν στη Νεβάδα στρώματα λάβας ηλικίας 15 εκατομμυρίων ετών που η κρυστάλλωσή τους έδειχνε αλλαγή κατεύθυνσης του μαγνητικού πεδίου με ρυθμό μία μοίρα κάθε εβδομάδα!

Επομένως ο κλασικός εφησυχασμός μας ότι αντιστροφή των πόλων γίνεται κάθε 780.000

χρόνια και ότι, όταν συμβεί, συμβαίνει με πολύ αργό ρυθμό... δεν ισχύει πια.

 OXI ALLO KAPBOYNO