ΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ ΣΤΗ ΧΩΡΑ ΤΩΝ Α-ΝΑΞΙΩΝΟΔΟΙΠΟΡΙΚΟ
ΣΤΗ ΧΩΡΑ
ΤΩΝ Α-ΝΑΞΙΩΝ
Το καλοκαίρι που μας πέρασε επισκέφτηκα με τους καλούς μου φίλους τη Νάξο, το νησί του Διονύσου και της Αριάδνης, σύμφωνα με την αρχαία παράδοση. Όμως, όπως συμβαίνει και σε κάθε περιοχή της χώρας μας, η Ρωμιοσύνη και τα παρατράγουδά της είναι πάντοτε παρόντα και κραταιά. Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα το νησί κατοικούταν τουλάχιστον απ΄ την 5η π.Χ. χιλιετία. Στα αρχαία χρόνια η Νάξος ήταν όχι μόνο το μεγαλύτερο, αλλά και το πιό εύφορο νησί των Κυκλάδων, διάσημο για το κρασί και τη λατρεία στο Διόνυσο, που έσμιξε εκεί με την Αριάδνη· ήταν ένα σπουδαίο εμπορικό, πολιτιστικό και καλλιτεχνικό κέντρο. Κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων ήταν υποστηρικτής της Αθηναϊκής Συμμαχίας. Aργότερα έγινε μέρος της Αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου κι ύστερα της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας.
Κατά τη Μυθολογία ο Διόνυσος είχε γεννηθεί στην Νάξο. Από ευγνωμοσύνη και αγάπη προς τον Διόνυσο, που τους έφερνε την ευθυμία και την ψυχαγωγία, οι αρχαίοι Νάξιοι ίδρυσαν ναό για τη λατρεία του στα Ύρια. Ο Πλούταρχος λέει, πως είχαν καθιερώσει εορταστικές εκδηλώσεις προς τιμήν του, «τα Διονύσια», δύο φορές το χρόνο με αγώνες και θυσίες. Γινόταν ταυτόχρονα στη Χώρα για τους αστούς και στα Ύρια για τους κατοίκους της υπαίθρου. Η μία γιορτή γινόταν την Άνοιξη, που έβγαιναν τα φύλλα του αμπελιού και περιείχε παιχνίδια κι ευθυμία, ενώ η άλλη το Φθινόπωρο με τον τρύγο και το πάτημα των σταφυλιών.
* * *
Σήμερα η Ρωμαίικη Νάξος είναι το νησί του αγίου Νικοδήμου και των εκατοντάδων μονών κι εκκλησιών της Ρωμιοσύνης. Δεν υπάρχουν ούτε καν τα ερείπια του ένδοξου αρχαίου παρελθόντος της, παρά μόνο εκατοντάδες εκκλησίες, εκ των οποίων πλείστες Παναγίες, όπως: Παναγία η Φιλοτίτισσα, Παναγία η Μυρτιδιώτισσα, Παναγία η Υψηλοτέρα, Παναγία η Βλαχερνιώτισσα, Παναγία η Απειρανθίτισσα, Παναγία η Αργοκιλιώτισσα, Παναγία η Πρωτόθρονος, Παναγία η Δαμνιώτισσα, Παναγία η Δροσιανή, Παναγία η Καλορίτσα, Παναγία η Θεοσκέπαστη κ.λπ.. Η Μητρόπολη Παροναξίας διαθέτει συνολικά 44 ενοριακούς ναούς, 260 παρεκκλήσια, 570 εξωκκλήσια, 18 ναούς νεκροταφείων, 20 μοναστηριακούς ναούς, 8 ναούς μετοχίων και 43 ιερείς.
Πολλοί ναοί έχουν κτισθεί στη θέση κατεδαφισθέντων αρχαίων ναών με τα υλικά τους, όπως: Ο μητροπολιτικός ναός της Ζωοδόχου Πηγής· βρίσκεται στην περιοχή της Αρχαίας Αγοράς. Οι μονολιθικές κολώνες από γρανίτη, που βρίσκονται στην εκκλησία έχουν μεταφερθεί από το ναό του Απόλλωνα της Δήλου. Ο Άγιος Αρτέμιος Χαλάντρων και ο Άγιος Δημήτριος έχουν κτισθεί επί του αρχαϊκού οικισμού του Κινίδαρου· εκεί υπήρχε ναός της Αρτέμιδας. Στον Άγιο Αρτέμιο Σαγκρίου υπάρχουν ρόμβοι, έλικες, σπείρες, ρόδακες κ.λπ.. Η Παναγία η Απειρανθίτισσα έχει κτιστεί επί ναού του Απόλλωνα. Η Παναγία η Μυρτιδιώτισσα επί ναού του Ποσειδώνα. Ο Άγιος Γεώργιος Διασορίτης επί ναού του Διός κ.λπ..
Όμως, στην βαρβαρότητα αυτή, στο γκρέμισμα και στην ισοπέδωση των αρχαίων μνημείων, εκτός απ΄ τους γνωστούς - αγνώστους θρησκευτικούς καταστροφείς, έλαβαν μέρος κι οι εκβαρβαρισμένοι Ρωμιοί κάτοικοι του νησιού. Εκτός απ΄ τις εκκλησίες και τις μονές, παντού στο νησί υπάρχουν μεσαιωνικές, αλλά και νεότερες προχειροκατασκευές, τοίχοι, μάνδρες, σπίτια και άλλα οικοδομήματα, που έχουν φτιαχτεί από υλικά ναών και άλλων αρχαίων κτιρίων (κυρίως μάρμαρα). Συνομιλώντας με ντόπιους κατοίκους μου εκμυστηρεύτηκαν με υπερηφάνεια, ότι τα αρχαία ενσωματωμένα μάρμαρα σε τοίχους, σπίτια κι εκκλησίες δείχνουν την συνέχεια και το πάντρεμα του Ελληνικού πολιτισμού με τον Χριστιανισμό! Δηλαδή ο δολοφόνος, αφού βασάνισε και εξετέλεσε το θύμα του, μετά παντρεύτηκε το πτώμα του! Έλεος Ρωμιοί μου, έλεος… |
Στο οδοιπορικό αυτό με την βοήθεια του Αλβανού φίλου και ερασιτέχνη φωτογράφου, Eri S., αποτυπώσαμε τις ομορφιές του νησιού, αλλά και τα κακώς κείμενα που επιλέξαμε να σας παρουσιάσουμε, διότι τις ομορφιές της Νάξου λίγο πολύ όλοι τις γνωρίζουν.
| Τα χριστιανικά βαφτίσια του ναού του Απόλλωνα στη Ρωμαίικη ...«Πορτάρα», την δήθεν αναστυλωμένη πύλη του ναού, τα σκόρπια απομεινάρια του οποίου αποτελούν σήμα κατατεθέν του νησιού. |
Το Ενετικό Κάστρο του άρχοντα Μάρκου Σανούδου είναι κτισμένο επάνω στη χριστιανική εκκλησία, που είχε κτιστεί επάνω στην Ακρόπολη της Νάξου. Για την κατασκευή του χρησιμοποιήθηκαν υλικά από τη βασιλική, που είχε κτισθεί επάνω στο ναό του Απόλλωνα και σωζόταν μέχρι την Ενετοκρατία. Το κτίσιμο του κτισίματος! Γύρω απ΄ τα παραπεταμένα ερείπια της Πορτάρας ένα χαλαρωμένο σχοινάκι υποτίθεται, ότι δείχνει τα όρια του αρχαιολογικού χώρου. Στη φωτογραφία βλέπετε τους φίλους της παρέας, που φωτογραφήθηκαν μέσα στον αρχαιολογικό χώρο. Καμμία προφύλαξη, κανένας φύλακας δεν μας σταμάτησε. Προς μεγάλη μας έκπληξη και προς τιμήν της, μία ξένη υπήκοος, μιλώντας άπταιστα ελληνικά μας παρακάλεσε ευγενικά να βγούμε έξω απ΄ το μνημείο και να σεβαστούμε τον αρχαιολογικό χώρο! Οι Ρωμιοί ήταν πάλι απόντες… | |
Η Αριάδνη της Ρωμιοσύνης… |  |
Σύμφωνα με το μύθο, όπως αναφέρει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης, ο Θησέας, μετά την εξόντωση του Μινώταυρου με τη βοήθεια της Αριάδνης, κόρης του Μίνωα, απέπλευσε από την Κρήτη με προορισμό την Αθήνα παίρνοντας μαζί του την όμορφη κόρη. Θαλασσοταραχή τους υποχρέωσε ν΄ αγκυροβολήσουν στην Νάξο, για να ξεκουραστούν. Η ταλαιπωρημένη και πανέμορφη Αριάδνη έγειρε στην αμμουδιά και την πήρε ο ύπνος. Εκεί την είδε ο Διόνυσος, την ερωτεύθηκε και την παντρεύτηκε. Φυσικά δεν ερωτεύτηκε επ΄ ουδενί αυτό το τερατούργημα… Σήμερα η πανέμορφη Αριάδνη τιμάται απ΄ την Ρωμιοσύνη με το άρρωστο και σακατεμένο αυτό άγαλμα της φωτογραφίας, που βρίσκεται δίπλα στο λιμάνι. | |
Παπαδαριό σε μινιατούρες σε όλες τις στάσεις… Ένα απ΄ τα πολλά παρατράγουδα
της σημερινής Ρωμιο-νάξου. (Φωτογραφία από κατάστημα τουριστικών ειδών)..
 | H Παναγία η Μυρτιδιώτισσα, που βρίσκεται μπροστά στο κεντρικό λιμάνι, έχει κτιστεί επάνω στο ναό του Ποσειδώνα. Κολώνες και τεμάχια αρχαίων μελών βρίσκονται πεταμένα παντού τριγύρω. Πολλά θαύματα έχουν επιτευχθεί εκεί σύμφωνα με τους κατοίκους του νησιού. Μεταξύ αυτών, η λύση της στειρότητας μιας Εβραίας από την Αλεξάνδρεια. |
Αρχαία μέλη πεταμένα μπροστά στο δρόμο. Όποιος θέλει, τουρίστας ή περαστικός, διαλέγει και παίρνει αρχαία μέλη και κολώνες για ενθύμια… Η Ρωμιοσύνη στο απόγειό της. |  |
Πολλές νταλίκες με ονόματα αγίων της Ορθοδοξίας περιφέρονται στο νησί.
Οι άγιοι νταλικέρηδες της Νάξου…
Πεταμένα απομεινάρια αρχαίου ναού στο κέντρο της πόλης. Στη βάση του κτίστηκε η μεγαλοπρεπής εκκλησία. |  |
Η Νάξος εκτός απ΄ τις φυσικές ομορφιές της (πανέμορφες παραλίες και ενδοχώρα) και την αρχιτεκτονική της, έχει και πολλά παρατράγουδα. Όπως και όλη η επικράτεια είναι ένα πολύ βρώμικο νησί γεμάτο σκουπίδια σε κάθε σημείο του και η χωματερή σχεδόν μέσα στην Χώρα αποτελεί το σήμα κατατεθέν της Ρωμιοσύνης. Η ανακύκλωση δεν υφίσταται καν σαν ιδέα στο νησί.
Στην Νάξο δεν υπάρχει κανένας σεβασμός και φροντίδα για τους αρχαιολογικούς χώρους. Πολλές υποθέσεις αρχαιοκαπηλείας έχουν κουκουλωθεί μέχρι σήμερα. Μπροστά στο λιμάνι ένας ολόκληρος ναός, που βρίσκεται βυθισμένος μέσα στη θάλασσα, με πολλά ευρήματα έχει καταληστεφθεί πολλές φορές μπροστά στα μάτια των αρχών.
Δύο περίπου χιλιόμετρα έξω απ΄ τη Χώρα και πρωτεύουσα της Νάξου βρίσκεται και η χωματερή, ένα απ΄ τα πολλά «μνημεία» της σύγχρονης Ρωμιοσύνης. Όταν φυσάει βοριάς η δυσωδία των σκουπιδιών κατακλύζει την πόλη. Η τριτοκοσμική Νάξος σε όλο το μεγαλείο της.
 |
Αριστερά στην φωτογραφία κείται ξαπλωμένος και παρατημένος ο μεγαλύτερος κούρος του νησιού μεγέθους |
Αριστερά: Αρχαία μέλη ναού ενσωματωμένα σε τοίχους σε διάφορα σοκάκια του νησιού.
Δεξιά: Αρχαία μάρμαρα ενσωματωμένα στην καμάρα του δρόμου. Σε όλο το νησί υπάρχουν πλείστες κατασκευές από μάρμαρα αρχαίων ναών και οικοδομημάτων. Κανένας σεβασμός των κατοίκων του νησιού για τα αρχαία μνημεία.
 |
Εικόνα ντροπής και παρακμής απ΄ το αρχαιολογικό μουσείο της Νάξου. Αρχαία μέλη σπασμένα και πεταμένα σε χώρο της αυλής. Δείτε τον άθλιο εξωτερικό τοίχο του Μουσείου. |
Ο άγιος Νικόδημος ο σημερινός προστάτης του νησιού. Οι σημερινοί α-Νάξιοι Ρωμιοί τιμούν με κατάνυξη και τυφλή πίστη τούς πνευματικούς δυνάστες τους… |  |
Οικόπεδο-αρχαιολογικός χώρος στο κέντρο της πόλης.
Ο χώρος είναι ακάλυπτος και τελείως παρατημένος, όπως όλα τα μνημεία του νησιού.
Η πολιτιστική παράδοση του νησιού έχει κρητικές βυζαντινές ρίζες, αφού η ναξιώτικη μουσική, οι παραδοσιακές ενδυμασίες ακόμα και η κουζίνα μοιάζουν πολύ με την κρητική. Για όσους γνωρίζουν, η Μινωική Κρήτη (πιθανόν και η Νάξος, αφού έχει την ίδια παράδοση με την Βυζαντινή Κρήτη) καταστράφηκε και οι μινωίτες κάτοικοί της γενοκτονήθηκαν κατά την διάρκεια της βαρβαρικής επιδρομής (μάχη του Χάνδακα) των Βυζαντινών του Νικηφόρου Φωκά στα μέσα του 9ου μ.Χ. αιώνα. Το σίγουρο είναι, ότι σήμερα δεν υπάρχει καμία σχέση με το αρχαίο και ένδοξο παρελθόν του νησιού.
Ντόπιοι φίλοι μού κατήγγειλαν την μάστιγα της παράνομης και ανεξέλεγκτης αλιείας, που γίνεται με χρήση δυναμίτιδας, κομπρεσέρ και φιαλών οξυγόνου, που καταστρέφουν την υποθαλάσσια ιχθυοπανίδα και αποδεκατίζουν τους θαλάσσιους οργανισμούς. Η παθητική στάση του Λιμενικού και της Αστυνομίας σε όλες αυτές τις υποθέσεις, υποδηλώνει απλά συνενοχή.
* * *
Ως επισκέπτες δεν περιμέναμε να συναντήσουμε κάτι διαφορετικό και σ΄ αυτό το νησί της Ρωμιοσύνης. Συνένοχοι στην Ρωμαίικη βαρβαρότητα και στην τριτοκοσμική κατάντια, που πλήττει την χώρα μας και φυσικά και τη Νάξο, είμαστε όλοι όσοι ζούμε σ’ αυτή τη χώρα, απ΄ τους ανώτατους άρχοντες μέχρι τους τελευταίους κατοίκους της. Κανείς δεν μιλά, δεν διαμαρτύρεται, δεν νοιάζεται. Ωχ-αδερφιμός και ραθυμία. Είθε κάποια στιγμή να επιτελεστεί έστω και σταδιακά, η αποβυζαντινοποίηση της κοινωνίας μας…
Κωνσταντίνος Παραβάτης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου