Αγριελιά Αγριελιά είναι θάμνος μακρόβιος, στην ουσία αθάνατος. Έχει πολλά κλαδιά, στρεβλά που όταν ξεραθούν δημιουργούνται παραβλαστήματα από το υπόγειο τμήμα του βλαστού και το δένδρο συνεχίζει τη ζωή του. Τα φύλλα της είναι μικρά, αντίθετα, βραχύμισχα, ωοειδή, με σκουροπράσινο χρώμα από πάνω και αργυρόλευκο από κάτω. Το αργυρό χρώμα στο κάτω μέρος του φύλλου της ελιάς οφείλεται στο μεγάλο αριθμό πολυκύτταρων λεπιοειδών τριχών που υπάρχουν στην κάτω επιδερμίδα. Οι καρποί της είναι μικρές μαύρες δρύπες που παράγουν εξαιρετικής ποιότητας λάδι. Είναι το ονομαστό "αγριόλαδο", που χρησιμοποιείται στη λαϊκή ιατρική ως φάρμακο, σε δερματικές και άλλες παθήσεις. Η Αγριελιά είναι ένα από τα τυπικά φυτά των μεσογειακών οικοσυστημάτων και ειδικά των διαπλάσεων των αειφύλλων σκληροφύλλων θάμνων (μακκί). Υπάρχουν στη χώρα μας αναρίθμητες άγριες ελιές που φυτρώνουν στις χαμηλές πλαγιές των βουνών, μαζί με άλλους θάμνους. Είναι γνωστά και με τα κοινά ονόματα Αγριλιός, Γριλολιά, Κοσίνη, Κόστινος, Λευκάδα, Σκαντζογριλιός, Αρκολιά κτλ. Πολύ συχνά η άγρια ελιά χρησιμοποιείται ως υποκείμενο για εμβολιαστούν πάνω σ΄ αυτή διάφορες ποικιλίες ήμερης, καλλιεργούμενης ελιάς. Έτσι οι ελαιώνες επεκτείνονται όλο και περισσότερο. Ενδιαφέρον έχει και η προσπάθεια επέκτασης των ελαιώνων με εμβολιασμό των παραβλαστημάτων της άγριας ελιάς σε περιοχές που καταστράφηκαν από πυρκαγιές. Κάτι τέτοιο συμβαίνει κυρίως στην Κρήτη και έχει εξαιρετική σημασία από οικολογική άποψηΓια την αρχαία θεραπευτική το εκλεκτότερο εξ όλων των ελαιόλαδων ήταν αυτό που έδινε η αγριελιά, το οποίο ήταν και λίγο σπάνιο, καθώς και το ελαιόλαδο της πρώτης συμπίεσης (ομφάκινον), που λαμβάνεται με την «απαλή» σύνθλιψη της ελιάς και χωρίς την παρεμβολή ζεστού νερού. Κατά τον Πλίνιο, το λάδι αυτό λαμβάνεται πρώτον πιέζοντας την ελιά όταν είναι ακόμη άσπρη (άγουρη), και δεύτερον όταν η ελιά αρχίζει να αλλάζει χρώμα χωρίς να έχει, ωστόσο, ωριμάσει. Το πρώτον ομφακικόν είναι λευκό, το δεύτερο πράσινο. Το δεύτερο κάνει καλό στα ούλα και είναι εξαίρετο για να διατηρηθούν τα δόντια λευκά. .παράγουν εξαιρετικής ποιότητας λάδι και για το οποίο κυμαίνεται η αγορά του από 70-400 ευρώ το κιλό
ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ ΦΩΝΑΖΟΥΜΕ ..Η ΑΓΡΙΕΛΙΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΣΩΣΕΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Είδη και ποικιλίεςΕίδη και ποικιλίες ώριμοι καρποί της ελιάς Είναι δέντρο αειθαλές, έχει φύλλα αντίθετα, λογχοειδή, δερματώδη, σκουροπράσινα στην άνω επιφάνεια και αργυρόχροα στην κάτω. Τα άνθη της είναι λευκωπά, μονοπέταλα και πολύ μικρά, σχηματίζουν ταξιανθία βότρυος και εμφανίζονται προς το τέλος Μαΐου, ενώ ο καρπός ωριμάζει και συλλέγεται κατά τα τέλη του φθινοπώρου και αρχές του χειμώνα. Ο κορμός της ελιάς είναι οζώδης και καλύπτεται από τεφρόφαιο φλοιό.Το γένος Olea περιλαμβάνει τα εξής είδη και ποικιλίες:Σε μερικές απ' αυτές τις ποικιλίες, με ορθολογική επιλογή, έχει επιτευχθεί μεγαλύτερη απόδοση σε ελαιόλαδο χάρη σε μια αξιόλογη σμίκρυνση του πυρήνα προς όφελος της σάρκας.Η ελιά ευδοκιμεί σε κλίματα εύκρατα χωρίς ακρότητες θερμοκρασίας (με μέση ετήσια θερμοκρασία 16οC) και υγρασίας, για αυτό είναι ευρύτατα διαδεδομένη στη μεσογειακή ζώνη (όπως στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στην Ισπανία, στην Τουρκία, την Αλγερία και αλλού). Ευδοκιμεί σε πολλές περιοχές του κόσμου, αρκεί η θερμοκρασία να μη κατέρχεται πολύ και για μεγάλα χρονικά διαστήματα κάτω από το μηδέν. Γι' αυτό και ιδιαίτερα κατάλληλες περιοχές για την καλλιέργειά της είναι οι παραθαλάσσιες. Τα δένδρα φυτεύονται σε ευθείες σειρές ή σε ρομβοειδείς διατάξεις. Ανάλογα με την ποικιλία και την ποιότητα του εδάφους η απόσταση μεταξύ των σειρών κυμαίνεται από 7 έως 20 μέτρα. Η περιοχή στην οποία καλλιεργούνται ελαιόδενδρα ονομάζεται "ελαιώναςΤο γένος Olea περιλαμβάνει τα εξής είδη και ποικιλίες:
- Ελαία η αγρία (Olea sylvestris), κοινώς αγρελιά ή αγρελίδι
- Ελαία η ευρωπαϊκή (Olea europaea) ή κοινή, το συνηθέστερα καλλιεργούμενο είδος ανά τον Κόσμο
- Ελαία η αιολόκαρπος (Olea aeolocarpus)
- Ελαία η ηδύκαρπος (Olea nigra dulcis)
- Ελαία η ισπανική (Olea hispanica)
- Ελαία η κρανιόμορφος (Olea craniomorpha), κοινώς σουβλολιά
- Ελαία η εκκρεμής (Olea pendula), κοινώς κρεβατοελιά
- Ελαία η κωνική (Olea conica) κοινώς ελιά σαλωνίτικη
- Ελαία η λευκόκαρπος (Olea leucocarpa)
- Ελαία η μακρόκαρπος (Olea macrocarpa), κοινώς αετονυχολιά
- Ελαία η μικρόκαρπος (Olea microcarpa), κοινώς λιανολιά ή λαδοελιά
- Ελαία η μαστοειδής (Olea mamillaris), κοινώς λιάστρος
- Ελαία η πρώιμος (Olea precox), κοινώς καλοκαιρίδα
- Ελαία η σαλέρνιος (Olea salerniensis), κοινώς γαϊδουρολιά
- Ελαία η στρεπτή (Olea contorta), κοινώς στριφτολιά
- Ελαία η στρόγγυλος (Olea rotunda virida)
- Ελαία η υποστρόγγυλος (Olea subrotunda)
- Ελαία η σφαιρική (Olea sphaerica)
- Ελαία η υπόχλωρος (Olea virida)[
Το εκλεκτότερο λάδι όλων των εποχών . Τίτλος ...Λάδι αγριελιάς αγουρέλαιο ομφάκινο .... δηλαδή λάδι από αγριελιά άγουρη χωρίς να σπάσει ο πυρήνας της.. Κάποτε θα πωλείται προς 1000 ευρώ το κιλό...........χάνονται κάθε χρόνο δις ευρώ από την μη συλλογή του καρπόύ των αγριελιών της χώρας μας ...και όλα αυτό γιατί κάποιοι λένε πως το αγριέλαιο είναι πικρό ..είναι πιο γλυλό από το ελαιόλαδο ...και πιο πλούσιο σε συστατικά .... 1.400.000 από άγριες αγριελιές μόνο για φέτος έμειναν χωρίς να γίνει συλλογή των καρπών των στην περιοχή της Θεσσαλίας .!!Αν σκεφτούμε ότι μία αγριελιά μπορεί να δώσει μέχρι και 100 κιλά αγριελιάς,τότε ι με την φετινή υψηλή απόδοση σε αγριέλαιο χάθηκαν 5.600.000 κιλά έξτρα παρθένου αγριέλαιου υπολογίζοντας στο 50% τις αποδόσεις .Με μια μέση τιμή διάθεσης 40 ευρώ το κιλό χάθηκαν 224.000.000 ευρώ !!Αν σκεφτούμε ότι η Ελλάδα είναι ΄΄πνιγμένη΄΄ στην αγριελιά χάθηκαν για μια ακόμη φορά και για μία ακόμη χρονιά δις ευρώ ...και όλα αυτά από μια προκατάληψη άκυρη που χάνεται στους αιώνες προς το εξαιρετικό αυτό βιολογικό θεικό προιόν το ΑΓΡΙΟΛΑΔΟ ..Θερμά συγχαρητήριακαι στην Κρήτη που τυποποίησε με συνεταιρισμό το αγριέλαιο και σε ιδιώτες όπως η VOLVI ESTATE και στο Βόλο.του κ.Βασιλάκη που επένδυσαν πάνω στο σαυτό το θεικό προιόν ..και η χώρα μας αν οι Ιταλοί πωλούν το αγριέλαιο μέχρι 480 ευρώ το κιλά μπορεί να τους ξεπεράσει γιατί έχουμε συγκριτικά πλεονεκτήματα πολλά .... συγκομιδή Χρήση εργαλείου συγκομιδής ελιάς Ο καρπός της ελιάς ωριμάζει στα μέσα προς τέλη του φθινοπώρου, οπότε και ξεκινάει η συγκομιδή, ή το λιομάζωμα. Η ελιά παραδοσιακά μαζεύεται με το χέρι, και το μάζεμα της ελιάς αποτελεί εδώ και αιώνες σημαντική αγροτική δραστηριότητα σε πολλές περιοχές της Μεσογείου. Στη σημερινή εποχή ευδοκιμεί ακόμη η παραδοσιακή μέθοδος συγκομιδής, με τη βοήθεια ίσως κάποιων νεότερων εργαλείων: τα κλαδιά περνούνται με το "χτένι" για να αποσπαστεί ο καρπός με μεγαλύτερη ευκολία και ταχύτητα, ενώ το έδαφος κάτω από την ελιά στρώνεται με λιόπανα ή με ειδικό δίχτυ από συνθετικό υλικό. Σκάλες από ξύλο ή αλουμίνιο χρησιμοποιούνται για το μάζεμα των δυσπρόσιτων κλαδιών. Αφού πέσουν οι ελιές από το δέντρο, οι αγρότες τινάζουν τα άκρα των ελαιόπανων ώστε να δημιουργηθούν σωροί, οι οποίοι θα καθαριστούν με το χέρι από χοντρά κλαριά και τσαμπιά προκειμένου να τοποθετηθούν στη συνέχεια σε δοχεία μεταφοράς (κουβάδες, τενεκέδες κλπ.) και σακιά και να μεταφερθούν στον χώρο αποθήκευσης. Δεν είναι απαραίτητη η απομάκρυνση των φύλλων, αφού υπάρχει στο ελαιοτριβείο ειδικό μηχάνημα που τα απομακρύνει με αέρα. Εναλλακτική τεχνική είναι το "τίναγμα" της ελιάς με ξύλινα ραβδιά, η τεχνική όμως αυτή μπορεί να εφαρμοστεί μόνο όταν έχει ωριμάσει πλήρως ο καρπός και είναι εύκολη η απόσπασή του από το δέντρο. Τέλος, είναι σύνηθες κατά τη συγκομιδή να κόβονται με πριόνι επιλεγμένα κλαδιά του δέντρου, τόσο για τη διευκόλυνση της συγκομιδής, όσο και για να βοηθηθεί η σωστή ανάπτυξη του δέντρου.
Το λάδι αγριελιάς είναι το πιο σπάνιο ελαιόλαδο στον κόσμο.Η απόδοσή φτάνει στα 8%.Μπορεί να δώσει καρπό κάθε χρόνο αλλά και κάθε 2 χρόνια . Τα πλεονεκτήματα του λαδιού από Αγριελιά : το Αγριέλαιο, εκτός από την χαμηλή οξύτητα, είναι πιο πλούσιο σε ω-3 και ω-6 λιπαρά. Επίσης περιέχει υψηλότερο ποσοστό σε ελαιοευρωπεΐνη,χημική ένωση που υπάρχει στον καρπό της ελιάς και προσδίδει πολύτιμες αντιοξειδωτικές ιδιότητες στο λάδι. Ως προς την γεύση , το συγκεκριμένο προϊόν είναι κορυφαίο σε γεύση . Σήμερα πωλείται από 50 - 70 ευρώ το κιλό στην Ελληνική αγορά . Ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» του αναφέρεται στη θεραπεία της μαστίτιδας με νερό και λάδι – «υδρέλαιο».
Για την αρχαία θεραπευτική το εκλεκτότερο εξ όλων των ελαιόλαδων ήταν αυτό που έδινε η αγριελιά, το οποίο ήταν και λίγο σπάνιο, καθώς και το ελαιόλαδο της πρώτης συμπίεσης (ομφάκινον), που λαμβάνεται με την «απαλή» σύνθλιψη της ελιάς και χωρίς την παρεμβολή ζεστού νερού. Κατά τον Πλίνιο, το λάδι αυτό λαμβάνεται πρώτον πιέζοντας την ελιά όταν είναι ακόμη άσπρη (άγουρη), και δεύτερον όταν η ελιά αρχίζει να αλλάζει χρώμα χωρίς να έχει, ωστόσο, ωριμάσει. Το πρώτον ομφακικόν είναι λευκό, το δεύτερο πράσινο. Το δεύτερο κάνει καλό στα ούλα και είναι εξαίρετο για να διατηρηθούν τα δόντια λευκά.
Ο εγγενής πολλαπλασιασµός της ελιάς περιλαµβάνει τη σπορά πυρήνων-σπόρων, κυρίως αγριελιάς αλλά και καλλιεργούµενων ποικιλιών. Για να επιτευχθεί υψηλή βλαστικότητα των σπόρων πρέπει πρώτα να «ξεπλυθεί» το περίβληµα τους από το ελαιώδες στρώµα που το περιβάλει και το εµποτίζει, το οποίο ως αδιάβροχο εµποδίζει την απρόσκοπτη απορρόφηση νερού και οξυγόνου από τα σπέρµατα. Συνήθης τεχνική είναι η εµβάπτιση των σπόρων σε διαλύµατα σόδας προς έκπλυση της ελαιώδους αυτής φάσης καθώς επίσης και η εµβάπτιση των σπόρων σε ζεστό νερό (30-35 0C) για περίοδο περίπου 5-6 ηµερών (Ποντίκης, 1992). Πολλοί φυτωριούχοι επίσης θάβουν όλους µαζί τους σπόρους στο χώµα λίγο µετά την περίοδο της συγκοµιδής των καρπών και τους ξεθάβουν κατά τα µέσα του καλοκαιριού και στη συνέχεια τους σπέρνουν στο σπορείο. Με την τεχνική αυτή οι πυρήνες υφίστανται για µια περίοδο περίπου 5 και πλέον µηνών ένα είδος ζύµωσης, κατά την οποία αποµακρύνεται ή τουλάχιστον µειώνεται η ελαιώδης φάση και διευκολύνεται η είσοδος τόσο του νερού όσο και του οξυγόνου. Παλαιότερα εφαρµόζονταν είτε σπάσιµο (ράγισµα) του σκληρού περιβλήµατος του σπόρου µε µηχανικά µέσα, για να διευκολυνθεί η είσοδος του οξυγόνου και του νερού είτε µε ειδικό εργαλείο (ένα είδος τανάλιας) αποκόπτονταν η µία άκρη του σπόρου ώστε να διευκολυνθεί επιπλέον και η έξοδος του ριζιδίου ( Εικόνα 1 ). Όπως είναι φυσικό τέτοιου είδους τεχνικές µολονότι έχουν φυσιολογική βάση, είναι πολύ πιθανόν να τραυµατίζουν και να καταστρέφουν το σπέρµα είτε να διευκολύνουν τη σήψη αυτού µε αποτέλεσµα χαµηλά ποσοστά επιτυχίας και υψηλά ταυτόχρονα ηµεροµίσθια. Τα σπορόφυτα που παράγονται µε τις προαναφερθείσες τεχνικές µεγαλώνουν στο σπορείο και περίπου ένα χρόνο αργότερα µεταφυτεύονται είτε στο φυτώριο είτε σε µαύρες σακούλες πολυαιθυλενίου (σακούλες φυτωρίου) είτε σε ατοµικά γλαστράκια. Η ανάπτυξή τους συνεχίζεται εκεί και όταν πλέον αποκτήσει ο κορµός τους πάχος περί το 1 εκ. τότε εµβολιάζονται µε την επιθυµητή ποικιλία. ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ ΜΕ ΞΥΛΟΠΟΙΗΜΕΝΑ ΑΦΥΛΛΑ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΑ. Ο τρόπος αυτός αγενούς πολλαπλασιασµού της ελιάς δεν είναι πάντοτε δόκιµος, τόσο όσον αφορά τα ποσοστά ριζοβολίας των µοσχευµάτων όσο και την ευκολία εξεύρεσης φυτικού υλικού. Χρησιµοποιείται εδώ και πολλά χρόνια µε διάφορες παραλλαγές τόσο από φυτωριούχους όσο και από τους ίδιους τους παραγωγούς. Τα µοσχεύµατα προέρχονται από κλάδους ηλικίας 2-4 ετών και έχουν διάµετρο που ποικίλει από 3-5 εκατοστά, ενώ το µήκος αυτών είναι περίπου 40-60 εκατοστά (Ποντίκης, 1992). Κόβονται συνήθως το χειµώνα κατά το κλάδεµα της ελιάς και φυτεύονται είτε όρθια είτε οριζόντια. Η φύτευση αυτών γίνεται συνήθως σε ελαφρύ υπόστρωµα (συνήθως φυτεύονται σε ειδικές κατασκευές προφυλαγµένες από τις καιρικές συνθήκες τα λεγόµενα τζάκια, στα οποία το υπόστρωµα είναι µίγµα ποταµίσιας άµµου και τύρφης σε αναλογία περίπου 3:1 ενώ συχνά χρησιµοποιούνται και πριονίδια τα οποία καθ’ όλη τη διάρκεια της ριζογένεσης παραµένουν υγρά). Προς διευκόλυνση της ριζοβολίας των µοσχευµάτων καλό είναι να εµβαπτίζεται η βάση αυτών (περίπου 5 εκ.) σε αλκοολούχο (50% κ.ό. αιθυλική αλκοόλη) διάλυµα ορµόνης ριζοβολίας ίνδολο-βουτυρικού οξέος (ΙΒΑ) σε συγκέντρωση 5 γρ. στο λίτρο για 5 δευτερόλεπτα. Η καταλληλότερη εποχή για τη ριζοβολία αυτών των µοσχευµάτων είναι από τα τέλη φθινοπώρου έως τα τέλη του χειµώνα, οπότε και επιτυγχάνονται υψηλότερα ποσοστά ριζοβολίας και επιβίωσης των νέων φυτών.ΟΜΦΑΚΙΝΟ ΛΑΔΙ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ
ΤΟ ΑΝΩΤΕΡΟ ΛΑΔΙ ΠΟΥ ΥΠΑΡΧΕΙ..... ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΟΜΦΑΚΙΝΟ ΛΑΔΙ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ ......ΔΗΛΑΔΗ ΛΑΔΙ ΠΟΥ ΠΑΡΑΓΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ ΤΗΣ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ .........ΤΗΣ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΜΑΖΕΜΕΝΗ ΓΙΑ ΤΟ ΒΟΡΕΙΟ ΗΜΙΣΦΑΊΡΙΟ ΑΡΧΕΣ ΝΟΕΜΒΡΊΟΥ .ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΜΕΝΗ -ΣΥΝΘΛΙΒΟΝΤΑΣ ΜΟΝΟ ΤΗΝ ΣΑΡΚΑ ΤΗΣ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ- ΣΤΟΥΣ 21 ΒΑΘΜΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕΣΑ ΣΕ 2 ΩΡΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΥΛΛΟΓΉ ΤΗΣ .....ΔΥΣΤΥΧΩΣ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΑΔΙ ΔΕΝ ΤΟ ΠΑΡΑΓΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΣΗΜΕΡΑ ......ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΝ ΕΣΠΑΓΕ ΕΣΤΩ ΚΑΙ ΕΝΑ ΚΟΥΚΟΥΤΣΙ ΕΛΙΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΩΡΟΥΣΑΝ ΟΤΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΛΑΔΙ ΗΤΑΝ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΟ...ΦΑΝΤΑΣΤΕΙΤΕ ΟΤΙ ΤΟ ΠΙΟ ΕΞΑΙΡΕΤΙΚΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ ΛΑΔΙ ΟΙ ΑΡΧΑΙΟΙ ΤΟ ΕΙΧΑΝ ΓΙΑ ΝΑ ΦΩΤΊΖΟΝΤΑΙ ΜΟΝΟ... ΑΝ ΥΠΗΡΧΕ ΕΝΑ ΜΗΧΑΝΗΜΑ ΠΟΥ ΝΑ ΕΚΑΝΕ ΤΗΝ ΣΥΝΘΛΙΨΗ ΜΟΝΟ ΤΗς ΣΑΡΚΑΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ Η ΤΗΣ ΑΓΡΙΕΛΙΑΣ ΚΑΙ ΓΙΝΟΤΑΝ ΑΜΕΣΑ Η ΕΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΤΕ ΙΣΩΣ ΝΑ ΤΟΥΣ ΞΕΠΕΡΝΟΥΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ.... ΓΙΑΤΙ ΜΗΝ ΞΕΧΜΑΜΕ ΟΤΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΛΙΨΗ ΤΗΣ ΣΑΡΚΑΣ ΤΗΣ ΕΛΙΑΣ ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΕΛΑΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ- ΤΟΤΕ -ΑΠΑΙΤΟΥΣΕ ΧΡΟΝΟ ΠΟΥ ΜΕΣΑ ΣΑΥΤΟΝ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ Ο ΠΟΛΤΟΣ ΥΦΊΣΤΑΤΟ ΟΞΕΊΔΩΣΗ Παραγωγή ελαιολάδου χωρίς σύνθλιψη καρπού Ο πολιτικός μηχανικός Μουράτ Ναρίν απ’ το Γκομέτς, χωριό έξω απ’ το Αϊβαλί, επί 16 χρόνια ασχολείται με τη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου ελαιολάδου. Ο πολιτικός μηχανικός Μουράτ Ναρίν απ’ το Γκομέτς, χωριό έξω απ’ το Αϊβαλί, επί 16 χρόνια ασχολείται με τη βελτίωση της ποιότητας του παραγόμενου ελαιολάδου. Ήταν ο πρώτος στην περιοχή που ξαναέφερε το ζήτημα της «ψυχρής» άλεσης, της παραγωγής και διάθεσης του αγουρόλαδου και της τυποποίησης αρωματικού λαδιού με χρήση ρίγανης. Η καινούργια του «εφεύρεση» αφορά στη χρησιμοποίηση μόνο της σάρκας του ελαιοκάρπου, χωρίς να σπάσει το κουκούτσι. Έτσι επιτυγχάνεται παραγωγή υψηλής ποιότητας λαδιού και η εν συνεχεία χρήση του κουκουτσιού, είτε για έκθλιψη και παραγωγή πυρηνελαίου είτε για ενεργειακές χρήσεις. Στην ανακοίνωσή του, αναφέρεται στις 2.800 ουσίες που περιέχει ο ελαιόκαρπος (!) και στο ότι οι μεγάλες στο μέγεθος ελιές παράγουν καλύτερης ποιότητας ελαιόλαδο, αλλά δεν αποκαλύπτει με ποια τεχνική διαχωρίζει τη σάρκα της ελιάς απ’ το κουκούτσι της, τι κόστος απαιτείται και πόσο η μέθοδός του υστερεί σε παραγόμενο λάδι σε σύγκριση με τον έως τώρα πανάρχαιο τρόπο της έκθλιψης του ελαιοκάρπου. EmprosNet.gr Η ελιά στον αθλητισμό
Επεξεργασία] Χάλκινη κεφαλή πυγμάχου στο Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών. Ο αθλητής στέφεται με κότινο, από τον οποίο σώζεται μονο το στέλεχος. Πηγές αναφέρουν ότι οι έξι πρώτες Ολυμπιάδες είχαν ως έπαθλο ένα μήλο. Μετά καθιερώθηκε ως έπαθλο των Ολυμπίων ο κότινος, το στεφάνι από κλαδί της ιερής αγριελιάς που είχε βλαστήσει έξω από τον οπισθόδομο του ναού του Δία στην Ολυμπία.[6] Στα Παναθήναια σημαντικό ρόλο έπαιζε η ελιά του Ερεχθείου, αλλά και τα στέφανα που φτιάχνονταν με τα κλαδιά της. Στην ιερή πομπή στους δρόμους της Αθήνας συμμετείχαν οι θαλλοφόροι, γέροντες ωραίοι και ευθυτενείς, που κρατούσαν στα χέρια τους κλάδους ελαίας.[7] Μια λεπτομέρεια που αξίζει να σημειωθεί είναι ότι οι Αθηναίοι, που θεωρούσαν τους εαυτούς τους πολιτισμένους, κρατούσαν κλαδιά ελιάς, ενώ οι χειραφετημένοι δούλοι και οι βάρβαροι κρατούν κλαδιά βελανιδιάς, αφού η βελανιδιά σηματοδοτεί τον πρωτόγονο πολιτισμό, την τραχύτητα και τη βιαιότητα.[8] Ενδιαφέρον παρουσιάζει ότι οι Ολυμπιακοί αγώνες ονομάστηκαν στεφανίτες ή ιεροί αφού τα έπαθλα είναι απλά στέφανα, σε αντίθεση με τα Παναθήναια που ήταν χρηματίτες, όπου το έπαθλο του στεφανιού ελιάς συνοδευόταν από βαρύτιμα υλικά έπαθλα.
Κρητική αγριελιά στην ΟλυμπίαΣύμφωνα με τους Αρχαίους, οι Κουρήτες και οι Ιδαίοι Δάκτυλοι είναι εκείνοι που διαδίδουν την ελιά στον ελληνικό χώρο. Τους αγαθούς αυτούς δαίμονες τους θεωρούσαν οι Κρήτες της εποχής του Διόδωρου του Σικελιώτη σπουδαίους ευεργέτες της ανθρωπότητας, εφευρέτες τεχνικών και αντικειμένων, μεταλλουργούς και γιατρούς, εφευρέτες της μελισσοκομίας, της κτηνοτροφίας, των κυνηγετικών όπλων (του τόξου), του τελετουργικού χορού, του τυμπάνου κ.α. Ο κρητικός Κουρήτης ή Ιδαίος Δάκτυλος Ηρακλής είχε φέρει την αγριελιά από τον Βορρά ή από την πατρίδα του την Κρήτη. Ο Ηρακλής φύτεψε για πρώτη φορά αγριελιά στην Ολυμπία. Ήταν ο εφευρέτης του αθλητισμού και ο θεμελιωτής των Ολυμπιακών αγώνων. Ο Ιδαίος Ηρακλής είχε τέσσερα αδέρφια, τον Παιωναίο, τον Επιμίδη, τον Ιάσιο και τον Ίδα. Ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός και κάποια μέρα τους πήγε στην Ολυμπία για να τρέξουν. Ήταν ο πρώτος αγώνας δρόμου που έγινε στον κόσμο. Ο Ηρακλής στεφάνωσε τον νικητή με ένα κλαδί από την ελιά που είχε φυτέψει εκεί. Κι από τότε έμεινε η συνήθεια να στεφανώνουν με κλαδιά - στεφάνια αγριελιάς τους νικητές των Ολυμπιακών αγώνων. Από την Ολυμπία η ελιά επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Πελοπόννησο και στη συνέχεια μεταφυτεύθηκε στην Αθήνα.
Κότινος (αγριελιά) Κότινος (αγριελιά) ήτανε το ιερό δένδρο από το οποίο έφτιαχναν τα στεφάνια, ως μοναδικό βραβείο στους Ολυμπιακούς και Παναθηναϊκούς Αγώνες. Κότινος (αγριελιά) ήτανε το ιερό δένδρο από το οποίο έφτιαχναν τα στεφάνια, ως μοναδικό βραβείο στους Ολυμπιακούς και Παναθηναϊκούς Αγώνες. Στις μέρες μας, οι νικητές σε μεγάλους αγώνες όπως είναι οι Ολυμπιακοί Αγώνες, έχουν πολλά οικονομικά ωφέλη. Στα αρχαία χρόνια όμως, μοναδική τιμή και δόξα για τον νικητή ήτανε να στεφανωθεί με τον Κότινο, χωρίς να περιμένει κανένα υλικό ώφελος. Όσο κι αν όλοι οι αγωνιζόμενοι επιθυμούσαν την πρωτιά, το πιό σημαντικό κίνητρο γι αυτούς ήταν η προσπάθεια τους να ξεπεράσουν τον ίδιο τους τον εαυτό, να προσπαθήσουν όσο μπορούν, άσχετο αν κερδίσουν ή αν χάσουν. Και για τους αθλητές της Αρχαιότητας, αυτή η δοκιμασία άξιζε τον κόπο, ώστε αφήνανε τις οικογένειες, τις δουλειές τους, σταματούσαν τον πόλεμο και πήγαιναν στην Ολυμπία. Η ιστορία του κότινου αναφέρεται στην Αττική Μυθολογία, όπου δύο Θεοί, η Αθηνά και ο Ποσειδών διεκδικούσαν την Αττική. Ο Ποσειδών εκτύπησε με την τρίαινα του τον βράχο της Ακροπόλεως, και θαλάσσιο νερό ανέβλυσε. (Μέχρι σήμερα φαίνονται τα σημάδια της τρίαινας στον βράχο πάνω από το σχισμένο φρέαρ του Ερεχθείου). Η θεά Αθηνά έκανε να βλαστήσει η ιερή ελιά πάνω στον βράχο της Ακροπόλεως. Ο Ζευς κάλεσε τους υπολοίπους Ολυμπίους Θεούς στον Άρειο Πάγο για να κρίνουν ποιος από τους δύο θεούς θα λατρευότανε στην πόλη. Νίκησε η Θεά Αθηνά, δίνοντας το όνομα της στην πόλη. Στον Θεό Ποσειδώνα, δόθηκε η περιοχή του Σουνίου, όπου και χτίστηκε μεγαλοπρεπής Ναός για να λατρεύεται και να επιβλέπει το βασίλειο του, την θάλασσα. Από την ιερή ελιά της Αθηνάς στο Ερέχθειο, πλέκανε οι Αθηναίοι τα στεφάνια στους αγώνες τους (Παναθήναια). Στην Ολυμπία, κοντά στον βωμό των Νυμφών και πίσω από τον περίλαμπρο ναό του Διός υπήρχε η «Καλλιστέφανος Ελαία», η ιερή ελιά από την οποία φτιάχνανε τα Ολύμπια, δηλαδή τα στεφάνια των νικητών κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες.
ΤΟ ΕΛΑΙΟΛΑΔΟ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ
Στον Ιπποκράτειο Κώδικα συναντώνται περισσότερες από εξήντα φαρμακευτικές χρήσεις του ελαιόλαδου, με κυριότατη τη χρήση κατά των δερματικών παθήσεων, αλλά και ως αντισυλληπτικό μέσο. Μάλιστα γίνεται σαφής διαχωρισμός του ελαιόλαδου, το οποίο, σε συνδυασμό με το σίτο και τον οίνο, αποτελεί τη βάση της ιπποκρατικής διαιτητικής από άλλα έλαια, όπως του σχίνου, της πικραμυγδαλιάς και της βελανιδιάς. Στο βιβλίο του «Διαιτητική και Θεραπευτική», ο Ιπποκράτης γράφει για το λάδι: «Οι ασκήσεις στη σκόνη και οι ασκήσεις με λάδι διαφέρουν στο εξής: Η σκόνη είναι κρύα, το λάδι είναι ζεστό. Το χειμώνα το λάδι ευνοεί περισσότερο την ανάπτυξη, γιατί εμποδίζει την ψυχρότητα να απομακρυνθεί από το σώμα. Το καλοκαίρι το λάδι με την παραγωγή λιώνει τη σάρκα καθώς αυτή ζεσταίνεται λόγω εποχής… Η εντριβή με λάδι και νερό μαλακώνει το σώμα και δεν το αφήνει να ζεσταθεί υπερβολικά». Με ζεστό ελαιόλαδο αλείφονταν οι γυναίκες που απέβαλαν, και κυρίως σε περιπτώσεις προχωρημένης εγκυμοσύνης ενώ σε περιπτώσεις μητρορραγίας δινόταν ένα μείγμα από βρασμένα φύλλα άγριας ελιάς μέσα σε ξίδι. Για τη διευκόλυνση του τοκετού προτείνει παρασκεύασμα που «…φτιάχνετε και με ρετσίνι τερμίνθου (κοκορεβιθιάς), μέλι και λάδι διπλάσιο σε ποσότητα από τα προηγούμενα και αρωματικό κρασί», το οποίο και πρέπει να πιει η επίτοκος. Άλλες εφαρμογές του ελαιόλαδου που αναφέρονται από τον Ιπποκράτη ήταν στη θεραπεία των χρόνιων πυρετών, των μικρών πληγών, των διηθημάτων, όπως οι καλόγεροι και τα αποστήματα, των ερεθισμένων ούλων, καθώς και στη διατήρηση της λευκότητας των δοντιών και ως αντίδοτο σε περιπτώσεις ελαφρών δηλητηριάσεων. Ο Πλούταρχος στα «Ηθικά» του αναφέρεται στη θεραπεία της μαστίτιδας με νερό και λάδι – «υδρέλαιο». Για την αρχαία θεραπευτική το εκλεκτότερο εξ όλων των ελαιόλαδων ήταν αυτό που έδινε η αγριελιά, το οποίο ήταν και λίγο σπάνιο, καθώς και το ελαιόλαδο της πρώτης συμπίεσης (ομφάκινον), που λαμβάνεται με την «απαλή» σύνθλιψη της ελιάς και χωρίς την παρεμβολή ζεστού νερού. Κατά τον Πλίνιο, το λάδι αυτό λαμβάνεται πρώτον πιέζοντας την ελιά όταν είναι ακόμη άσπρη (άγουρη), και δεύτερον όταν η ελιά αρχίζει να αλλάζει χρώμα χωρίς να έχει, ωστόσο, ωριμάσει. Το πρώτον ομφακικόν είναι λευκό, το δεύτερο πράσινο. Το δεύτερο κάνει καλό στα ούλα και είναι εξαίρετο για να διατηρηθούν τα δόντια λευκά. Στις επιγραφές του φημισμένου Ασκληπιού της Λεβήνας, στην Κρήτη, όπου λατρευόταν η Υγιεία Σώτειρα, αναφέρεται ότι «ο θεός έδωσε μια οδηγία να τοποθετηθεί πάνω στο στρείδι το όστρακο, αφού καεί και τριφτεί για να γίνει λείο με λάδι αρωματισμένο με ρόδα και μολόχα με λάδι…». Στο ιερό του Ασκληπιού χρησιμοποιούσαν το έλαιον για να παρασκευάσουν ειδικές αλοιφές και ιάματα. Ροφήματα, τέλος, από φύλλα και άνθη ελιάς χρησιμοποιήθηκαν ως κρύο κολλύριο για τα ερεθισμένα μάτια αλλά και για το έλκος του στομάχου. Η χρησιμοποίηση των ελαιόκλαδων σε πολλών ειδών αρχαίες τελετουργίες (όπως εξαγνισμοί, καθαρμοί) προσδιορίζει το συμβολισμό της ελιάς ως δέντρο του καλού. Η έμμεση σύνδεσή του με το φως ( το καιόμενον έλαιον είναι η αρχέγονη πηγή του φωτός) αντιμετωπίστηκε από τον άνθρωπο με την ιδιαιτερότητα του δέντρου που συμμετέχει στη λατρεία. Στην Παλαιά Διαθήκη είναι το δέντρο της ελπίδας, αλλά και το δέντρο – αγγελιοφόρος του θείου ελέους. Είναι το δέντρο που καταδεικνύει τη γαλήνη μετά τον κατακλυσμό του Νώε: «Το βραδάκι επέστρεψε το περιστέρι και κρατούσε ένα φύλλο ελιάς στο στόμα του και κατάλαβε ο Νώε ότι το νερό είχε υποχωρήσει στη στεριά…» Στην ελληνική παράδοση είναι το δέντρο της ειρήνης. Η ίδια η Ειρήνη (θεότητα που ήταν κόρη του Δία και της Θέτιδας) εικονιζόταν με κλαδί ελιάς στα χέρια της. Στους πολέμους δεν υπήρχε καλύτερος τρόπος αλλά και καλύτερο σύμβολο για τη λήξη των επιχειρήσεων. Οι αγγελιοφόροι που στέλνονταν για να μεταφέρουν το μήνυμα της ειρήνης ή να ζητήσουν ανακωχή έπρεπε να κρατούν στο χέρι τους κλάδον ελαίας. Ήταν το αναμφισβήτητο ιερό σύμβολο που δήλωνε τις προθέσεις εκείνων που αποφάσιζαν να το στείλουν. Η Ιοκάστη μετέφερε κλαδί ελιάς στον Πολυνείκη ζητώντας του να συμφιλιωθεί με τον αδερφό του Ετεοκλή, στην τραγική ιστορία του Οιδίποδα και των απογόνων του, δηλαδή το μύθο που ενέπνευσε το Σοφοκλή και τον Ευριπίδη. Οι αντιλήψεις για το συμβολισμό των κλάδων της ελιάς αλλά και του ίδιου του δέντρου, διατηρήθηκαν ακόμη και στις νεώτερες εποχές. Η φράση «κλάδον ελαίας» διατηρείται ακόμη στην ελληνική γλώσσα ως δηλωτική ειρηνευτικών προσπαθειών («τείνει κλάδον ελαίας ή ήρθε με κλάδο ελαίας».
Δεντρολατρεία Στην μινωική Κρήτη η ελιά διαδραματίζει ξεχωριστό ρόλο στη λατρεία, όπως φαίνεται από την παράσταση της σαρκοφάγου που βρέθηκε στην Αγία Τριάδα, στη Μεσαρά της Κρήτης. Ο ρόλος της ελιάς στη μινωική οικονομία και τη διατροφή είναι σχετικός και με την πανάρχαιη λατρεία του. Οι παραστάσεις ιερών δέντρων στη μινωική εικονογραφία είναι πολλές αλλά σχετίζονται περισσότερο με τη γενικότερη τάση της λατρείας, παρά με τις ιδιότητες της ελιάς. Οι ιδιότητες αυτές, φαίνεται πως μπορούσαν να εκφράσουν, περισσότερο απ’ όλα τα άλλα δέντρα, τις πανάρχαιες βλαστικές δοξασίες. Ο θάνατος και η ανάσταση ήταν τα στοιχεία που καθόριζαν τη μορφή της λατρείας. Η ιδιότητα της ελιάς να αναβλασταίνει διαρκώς και να μην πεθαίνει σχεδόν ποτέ ήταν πολύ κοντά στις αντιλήψεις για αναγέννηση και διαιώνιση της ζωής μέσα από το θάνατο, όπως ακριβώς συμβαίνει με την αναγέννηση της ίδιας της φύσης. Ο Δίας, ο μεγάλος θεός της ελληνικής μυθολογίας, ήταν στην Κρήτη θεός που γεννιόταν και πέθαινε, είχε κληρονομήσει τις ιδιότητες του νεαρού θεού της βλάστησης που λατρευόταν σε ολόκληρη την ανατολική Μεσόγειο, και ονομαζόταν Κρητογενής Ζευς. Ο ίδιος βλαστικός θεός λατρεύτηκε και ως Διόνυσος - Ζαγρεύς, ως Υάκινθος, ως Απόλλων Στυρακίτης και ως Ερμής Κεδρίτης. Η βλαστική υπόσταση του Δία, του Ερμή, του Απόλλωνα και άλλων θεοτήτων στην κλασική, την Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Κρήτη μας δίνει ξεκάθαρη την εικόνα για το ρόλο της βλαστικής λατρείας. Σε μια παράσταση, που βρέθηκε στο ιερό της Σύμης στη Βιάννο, βλέπουμε από το κεφάλι του Ερμή να ξεφυτρώνουν δυο κλαδιά δέντρου που μοιάζει πολύ με ελιά. Ο Ερμής της Σύμης ονομαζόταν Κεδρίτης. Τα ευρήματα συμφωνούν πως εδώ υπάρχει αναμφισβήτητη μαρτυρία δεντρολατρείας. Η ιερή ελιά της Αθήνας αποτελεί ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα δεντρολατρείας. Βρίσκεται μέσα στον ιερό περίβολο προστατευμένη και ο περίβολος οριοθετεί αυτόν ακριβώς το χώρο. Στην Ακρόπολη επίσης οι Αθηναίοι προσφέρουν μελωμένους άρτους στο ιερό φίδι. Η παρουσία του ιερού δέντρου και του φιδιού μας δίνει μια ξεκάθαρη εικόνα μινωικής λατρείας, δεδομένου ότι και η ίδια η Αθηνά φαίνεται να έχει τις ρίζες της στη λατρεία της μινωικής θεάς των όφεων. Στην αρχαιότητα υπήρχε η συνήθεια να αναρτούν αναθήματα σε αγριελιές και άλλα δέντρα: «…γιατί παντού σε αγριελιές και άλλα δέντρα κοντά σε ναούς αναρτούν αφιερώματα. Άλλως: Συνηθίζουν να αναρτούν στα δέντρα μέλη από σκελετούς και κρανία, για να αποτρέψουν τη βασκανία και να μην ξεραίνονται [οι καρποί…] Πιθανότατα ο Σχολιαστής εννοεί τα ειδικά αφιερώματα που από τα προϊστορικά χρόνια συνηθίζουν να κρεμούν στα κλαδιά των ιερών δέντρων. Πρόκειται για ομοιώματα που κατασκευάζονταν με διάφορα υλικά, όπως πηλό, μέταλλα, ακόμη και ζυμάρι που το έψηναν. Ήταν μια μόνο πτυχή της λατρείας των ιερών δέντρων. Ειρεσιώνη, σύμβολο γονιμότητας Κατά την αρχαιότητα η πληθώρα των αλσυλλίων με ελιές στην Αττική, αλλά και στην Κρήτη, που πλαισίωναν τους ναούς, είναι αδιάψευστος μάρτυρας της ιερότητας του δέντρου της ελιάς. Εξάλλου, η παρουσία της ελιάς κατά τις τελετές γονιμότητας των Αρχαίων ήταν κυρίαρχη. Χαρακτηριστικό σύμβολο των τελετών αυτών, που χρησιμοποιούνταν στις γιορτές των Πυανεψιών και Θαργηλιών στην Αθήνα, ήταν η ειρεσιώνη (από τη λέξη «έριο», μαλλί). Η «ειρεσιώνη» ήταν ένας κλάδος καλλιεργημένης ελιάς ή δάφνης, περιτυλιγμένος με μικρές μάλλινες ταινίες ( οι μάλλινες ταινίες και ειδικά οι κόκκινες ήταν φορείς θεϊκής δύναμης ) και φορτωμένος με διάφορα φρούτα και καρπούς της εποχής (εκτός από αχλάδια και μήλα) αλλά και άρτους. Ήταν μια εκδήλωση ευχαριστιών προς τους θεούς για την ευφορία της γης που χάρισε στους ανθρώπους τα απαραίτητα είδη για τη διατροφή και την επιβίωσή του. Το κλαδί αυτό της ελιάς ήταν αφιερωμένο στον Απόλλωνα και στα Πυανέψια και Θαργήλια, γιορτές κατά τις οποίες γίνονταν προσφορές στον Ήλιο και τις Ώρες, γεροδεμένα παιδιά το περιέφεραν από σπίτι σε σπίτι. Στο τέλος το κρεμούσαν στην κεντρική πύλη του ιερού του Απόλλωνα. Το κλαδί της ελιάς δεν ήταν τυχαίο, προερχόταν από τη «μορία ελαία» την ιερή ελιά αυτής της πόλης, εκείνη που πίστευαν πως είχε φυτέψει η ίδια η Αθηνά ή , έστω, από ελαιόδεντρο που θεωρούνταν πως ήταν απόγονος αυτού του δέντρου. Το έκοβαν, μάλιστα, κατά την διάρκεια της εορτής των Παναθηναίων και περιφερόταν εν πομπή και με άσματα γύρω από την Ακρόπολη προς τιμή της Πολιάδος Αθηνάς. Η ειρεσιώνη παρέμεινε εκεί μέχρι την αντικατάστασή της τον επόμενο χρόνο. Δεν ήταν τυχαία η επιλογή του κλάδου της ελιάς γι’ αυτή την τελετουργία. Η ελιά δίνει την εικόνα της αιώνιας θαλερότητας, της βλάστησης που δεν επηρεάζεται από την αλλαγή των εποχών, είναι η προσδοκία του αέναου και του αειθαλούς. Ο κλάδος της ελιάς ήταν εκείνος που μετέφερε τη γονιμοποιό δύναμη της γης αλλά και την ελπίδα της βλάστησης που ανακυκλώνεται και προκαλεί τη γονιμότητα, σύμφωνα με τις δοξασίες περί θνήσκοντος και αναγεννώμενου Νεαρού Θεού της προϊστορικής θρησκείας και δη της θρησκείας της μινωικής Κρήτης. Η επαφή με τον κλάδο της ελιάς ( ή άλλου δέντρου ) μεταδίδει με ομοιοπαθητικό τρόπο τη δύναμη της βλάστησης. Τέτοιες συνήθειες έχουν επιβιώσει πολλές στην Ελλάδα, όπως η σούρβα στις βόρειες περιοχές ή τα απλά χτυπήματα με ζωηρούς κλάδους κάθε πρωτομηνιά ( και ιδιαιτέρως κατά τους ανοιξιάτικους μήνες ) που επιβίωσε στην Κρήτη (και αλλού) μέχρι και τις τελευταίες δεκαετίες. Στην ελαιοπαραγωγική επαρχία Πεδιάδος τα ανοιξιάτικα
ΙΚΕΤΗΡΙΑΗ ΙΚΕΤΗΡΙΑ Η ελιά χρησιμοποιήθηκε κατά την αρχαιότητα ως βασικό εξαγνιστικό υλικό. Με κλάδους ελιάς προσέφευγαν στα ιερά των θεών οι αιτούντες «ικεσίαν», δηλαδή, όσοι είχαν διαπράξει φόνους ή άλλα σοβαρά αδικήματα. Ο ικέτης ζητούσε κατά κάποιον τρόπο άσυλο στους ιερούς βωμούς, γνωρίζοντας ότι εκεί δεν μπορεί κανείς να τον πειράξει. Ήταν ένας θεσμός εθιμικού δικαίου, ευρύτατα διαδεδομένος στον αρχαίο κόσμο, ένας θεσμός που σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις αγνοήθηκε. Και τότε που αγνοήθηκε, οι ασεβείς παραβάτες του άγραφου νόμου αντιμετώπισαν την μήνιν των θεών. Ο «ικέτης», βεβαρημένος συνήθως με το φοβερό αδίκημα της ανθρωποκτονίας, προσέφευγε στα ιερά των θεών κρατώντας την «ικετηρία», ένα κλαδί ελιάς πάνω στο οποίο είχε τυλίξει μαλλί προβάτου, συνήθως λευκό. Άφηνε τον κλάδο ελιάς, την ικετηρία, πάνω στο βωμό και περίμενε εκεί για να αποφύγει την οργή των συγγενών του δολοφονημένου, οι οποίοι τον καταδίωκαν. Το κλαδί της ελιάς παρέμενε πάνω στο βωμό όσο εκκρεμούσε η αίτηση για ικεσία. Όταν ο άρχων της πόλης αποδεχόταν την αίτηση ικεσίας ο ικέτης έπαιρνε από το βωμό τον κλάδο της ελιάς και έφευγε, περιμένοντας συνήθως να εκδικαστεί η υπόθεσή του από κάποιο δικαστήριο. Προστάτης των ικετών ήταν ο ίδιος ο Δίας, ο οποίος γι’ αυτό το λόγο ονομαζόταν Ικέσιος και Καθάρσιος. Η ονομασία αυτή αποκαλύπτει και τη σχέση της ελιάς με τους τελετουργικούς καθαρμούς. Ο Κρητικός Επιμενίδης, φημισμένος εξαγνιστής που συγκαταλέγεται ανάμεσα στους επτά σοφούς του αρχαίου κόσμου, χρησιμοποίησε τους κλάδους της ελιάς στις καθαρτικές τελετουργίες. Ο Επιμενίδης είχε κληθεί από την πατρίδα του τη Φαιστό στην Αθήνα για να την καθαρίσει από το «Κυλώνειον άγος» (μίασμα της πόλης λόγω δολοφονιών που είχαν γίνει μέσα στα ιερά των θεών), το οποίο είχε γίνει αφορμή να παρουσιαστούν ξαφνικά νοσήματα στην πόλη. Οι Αθηναίοι μετά την λύτρωση, θέλησαν να του προσφέρουν δώρα, αλλά εκείνος… «…αφού ζήτησε και πήρε ένα κλαδί από την ιερή ελιά, έφυγε…» Η κάθαρση και ο εξαγνισμός ήταν απαραίτητες διαδικασίες πριν από κάποια σημαντική ενέργεια ή κάποια μάχη. Ο Πλούταρχος μας πληροφορεί πως αυτό επιδίωξε ο Θησέας, όταν, σύμφωνα με τον αττικό μύθο, ξεκίνησε το ταξίδι του για την Κρήτη. Πήγε, λέει, στην ιερή ελιά της Ακρόπολης, έκοψε ένα κλαδί , τύλιξε σ’ αυτό λευκό μαλλί, έφτιαξε μιαν «ικετηρία» την οποία αφιέρωσε στον Δελφίνιο Απόλλωνα, το θεό που θα τον προστάτευε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού. Και στις πομπές των θυσιών βλέπουμε τους λατρευτές να βαδίζουν προς το ιερό (το βωμό) κρατώντας κλάδους δέντρου που πιθανότατα είναι κλάδοι ελιάς. Στο πέρασμα του χρόνου καθιερώθηκε σ’ ολόκληρο τον ελληνικό και το ρωμαϊκό κόσμο η συνήθεια να μεταβαίνουν οι ικέτες- προσκυνητές στους ιερούς χώρους με κλάδους ελιάς. Ίσως να είναι σχετική με τις εξαγνιστικές ιδιότητες της ελιάς η παράδοση που θέλει τους ασχολούμενους με την περιποίηση και την καλλιέργεια της ελιάς να είναι «αγνοί». Στην αρχαιότητα πίστευαν πως οι ελιές έπρεπε να φυτεύονται από παιδιά ή από παρθένους. Και εκείνοι που μάζευαν τις ελιές έπρεπε να είναι πιστοί στις συζύγους τους. Ήταν μια δοξασία που αποσκοπούσε στο να εξασφαλιστεί η παραγωγή της επόμενης χρονιάς. Υπάρχουν πολλά εθνολογικά παράλληλα που συνδέουν την παραγωγή των καρπών με την «καθαρότητα» ή μη των καλλιεργητών, που συνήθως είναι και ιδιοκτήτες των γεωργικών εκμεταλλεύσεων. Η συνήθεια να τοποθετούν τους νεκρούς πάνω σε κλάδους ελιάς φαίνεται να ήταν γνωστή από τα μυκηναϊκά χρόνια. Σε τέσσερις τάφους των Φερών, οι οποίοι χρονολογούνται στο τέλος του 5ου π. Χ. αιώνα, οι νεκροί βρέθηκαν τοποθετημένοι πάνω σε ένα παχύ στρώμα από φύλλα και κλώνους ελιάς.
Ταφικά έθιμα
Στην Σπάρτη ο Λυκούργος, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, επέβαλε να γίνονται οι ταφές πάνω σε κλάδους ελιάς. Έλαβε αυστηρά μέτρα για να πατάξει και να εξαφανίσει τις δεισιδαιμονίες από τη Σπάρτη, χρησιμοποιώντας ως προληπτικό εξαγνιστικό υλικό τους κλάδους της ελιάς. Στα ελληνιστικά χρόνια η συνήθεια φαίνεται να ήταν διαδεδομένη σε ευρύτερες περιοχές του ελληνικού χώρου. Ο Καλλίμαχος ο Κυρηναίος (4ος –3ος αι. π.Χ.) μας πληροφορεί πως όχι μόνον οι νεκροί τοποθετούνταν πάνω σε φύλλα ελιάς, αλλά και οι συγγενείς τους φορούσαν στεφάνια που φτιάχνονταν με κλάδους ελιάς. Οι κλάδοι της ελιάς και η χρήση τους στις νεκρικές τελετές φαίνεται να σχετίζονται με τους καθαρμούς που ήταν απαραίτητοι την ώρα του μεγάλου ταξιδιού. Ακόμη και η συνήθεια του στεφανώματος των νεκρών με στεφάνι από φύλλα δέντρων θεωρείται ως ενέργεια που έχει σκοπό να τους προστατεύει από το κακό και ιδιαιτέρως από τις δυνάμεις που μπορούν να προξενήσουν κακό. Οι Πυθαγόρειοι συνήθιζαν να τοποθετούν τους νεκρούς πάνω σε στρώμα από φύλλα ελιάς, λεύκας και μυρτιάς. Η χρήση κλάδων ελαίας στις νεκρικές τελετές αντιμετωπιζόταν ευνοϊκά ακόμη και από τους αυστηρότατους αττικούς νόμους προστασίας των ελαιοδέντρωνΤΟ ΛΑΔΙ ΚΑΙ ΕΛΙΑ ΣΤΗΝ ΛΑΪΚΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ Μυρσίνη Λαμπράκη Δημοσιογράφος
Το ελαιόλαδο , κυρίως εκείνο της πρώτης έκθλιψης - πίεσης, χωρίς την παρέμβαση του ζεστού νερού καθώς και το αγουρόλαδο χρησιμοποιήθηκε εδώ και αιώνες ως άμεσο και βασικό εργαλείο της λαϊκής θεραπευτικής . Κατά τον Πλίνιο και του λαϊκούς θεραπευτές της αρχαιότητας το εκλεκτότερο εξ όλων των ελαιολάδων ήταν αυτό που έδινε η αγριελιά, το οποίο όμως ήταν λίγο και σπάνιο, καθώς και το «Ομφάκινον» λάδι που λαμβάνετε με την απαλή σύνθηψη μόνο της σάρκας της ελιάς, χωρίς όμως να σπάσει το κουκούτσι . Σύμφωνα με τον Πλίνιο, το λάδι αυτό λαμβάνετε πρώτον πιέζοντας την ελιά όταν είναι ακόμη άσπρη δηλαδή άγουρη, και δεύτερον όταν η ελιά αρχίζει να αλλάζει χρώμα χωρίς να έχει ωστόσο ωριμάσει. Το δεύτερο, σχολιάζει, κάνει καλό στα ούλα και είναι εξαίρετο για να διατηρηθούν τα δόντια λευκά. Μαζί του φαίνετε να συμφωνεί και ο Αγάπιος Μοναχός ο Κρης όπου σε ένα από τα ποιο σημαντικά συγγράμματα του 15ου αιώνα, το οποίο εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Βενετία με τίτλο Γεωπονικόν σημειώνει : «Το αγουρόλαδο είναι πλέον λεπτότερον και βλάπτει το λαιμό και εις ταις αλειφάς και τα έμπλαστρα χρησιμότερον, τούτο το ονομάζουν ομφαρμάκιον.......» Ένα πλήθος συνταγών, μεθόδων και πρακτικών παρασκευασμάτων, όπου το λάδι της ελιάς μόνο τους ή σε συνδυασμό με διάφορα ιαματικά βότανα, κατέχει ως υλικό πρωταγωνιστικό ρόλο, σώζονται σε ιατρικά κείμενα της αρχαιότητας, βυζαντινά και μεσαίωνα ιατροσόφια , σε γλαφυρά αφηγηματικά κείμενα των περιηγητών, σε λαογραφικές καταγραφές ακόμα και σε σημειωματάρια μοναχών και ασκητών του Αγίου Όρους. Οι κύριες θεραπευτικές χρήσεις του ελαιολάδου - χωρίς αυτές να είναι και μοναδικές- εστιάζονται σε νοσήματα που φορούν τις παθήσεις της επιδερμίδας, των ματιών, τις νευραλγίες , τα γυναικολογικά προβλήματα , τις δύσκολες περιπτώσεις τοκετού, τα μικρά τραύματα και πληγές, τα τσιμπήματα των εντόμων, τους ρευματισμούς, τη δυσπεψία καθώς και σε ελαφριές περιπτώσεις δηλητηριάσεων. Ανακουφιστικά ελαιόλουτρα και μασάζ κατά των μυϊκών πόνων, των νευραλγιών και των σωμάτων που μόλις έχουν εξέλθει από μια μακρά περίοδο ασθένειας συνιστούνται από τους γιατρούς της αρχαιότητας αλλά και πολλούς σύγχρονους πρακτικούς γιατρούς. Ο Ηρόδικος ο Σηλυμβριανός εφεύρε ένα σύστημα, το οποίο και ανέπτυξε αναλυτικά σε ειδικό σύγγραμμα, όπου συνιστά περπάτημα, θερμά λουτρά, άσκηση, κατάλληλη δίαιτα εναρμονισμένη με τις επαλείψεις με λάδι για την αποκατάσταση της υγείας. Οι «Αλείπτες» εξειδικευμένα άτομα και καλοί γνώστες της ανατομίας και την υγιεινής του σώματος περνούσαν πολλές ώρες της ημέρας τους στο προσκέφαλο ασθενών όπου προκειμένου να τους ανακουφίσουν από τους πόνους τους πρόσφεραν μασάζ με χλιαρό ελαιόλαδο. Ο ίδιος ο Ιπποκράτης συνιστά μετά από μια επώδυνη αποβολή σε προχωρημένη εγκυμοσύνη τρίψιμο του γυναικείου σώματος με λάδι ελιάς σχολιάζοντας ότι η εντριβή με λάδι και νερό μαλακώνει το σώμα και δεν το αφήνει να ζεσταθεί υπερβολικά. Ο Πλούταρχος στο κεφάλαιο «Ηθικά» κάνει λόγο για την θεραπεία της επώδυνης μαστίτιδας με επαλείψεις χλιαρού «υδρέλαιου». Ενώ ο Δημόκριτος όταν ρωτήθηκε πως μπορεί κάποιος να διατηρήσει το σώμα του υγιή απάντησε λακωνικά και περιεκτικά : «Μουσκεύοντας το εσωτερικό με μέλι και το εξωτερικό με λάδι» Ο Αγιορείτης Μοναχός Πάτερ Γυμνάσιος προτείνει για την ανακούφιση του κουρασμένου και εξασθενημένου σώματος ζεστά λουτρά και εντριβές με ένα μίγμα από χτυπημένο ελαιόλαδο, κρόκο αυγού και ούζο . Σημαντική θέση καταλαμβάνει ως πρακτικό φάρμακο, το λάδι της ελιάς, στις περιπτώσεις γυναικολογικών προβλημάτων και στους δύσκολους τοκετούς όπου έπρεπε ακόμα και πριν μερικά χρόνια, σε απομακρυσμένες περιοχές να αντιμετωπιστούν από την λαϊκή μαιευτική . Ο Γάλλος περιηγητής Olivier καταγράφει στις ταξιδιωτικές του εντυπώσεις την συνήθεια που συνάντησε σε ορισμένα νησιά του Αιγαίου να τρίβουν δηλαδή με ελαιόλαδο την μέση και τον κόλπο των επιτόκων για να διευκολύνουν την γέννηση του παιδιού. Το ίδιο έθιμο με παραβολικό ίσως χαρακτήρα συναντιέται στην Θράκη όπου οι γυναίκες που παρευρίσκονται στον τοκετό δίνουν στην επίτοκη λίγο νερό και της εύχονται : « Καλή λευθεριά, ήλθε ένα καίκι λάδι να γλυστρήσ’ το παιδί σαν το λάδι» Ο Ιπποκράτης για την διευκόλυνση του τοκετού στο βιβλίο του «Γυναικολογία-Μαιευτική» προτείνει ένα παρασκεύασμα το οποίο πρέπει η γυναίκα να πιει πολλές φορές, μια μέρα πριν και το οποίο φτιάχνετε όπως λέει με ρετσίνι τερμίνθου(κοκορεβυθιά), μέλι, και λάδι ελιάς σε διπλάσια ποσότητα από τα προηγούμενα και αρωματικό κρασί. Σε περιπτώσεις Δε καθαρισμού της μήτρας συστήνει καθαρτικούς υποκαπνισμούς βράζοντας σκυλόβρουβες μέσα σε νερό και χύνοντας από πάνω λάδι ελιάς. Ενώ σε περιπτώσεις μητρορραγίας δινόταν ένα πικρό ρόφημα από φύλλα άγριας ελιάς μουσκεμένα σε δυνατό ξύδι. Αλλά κι όταν τα παιδία ερχόταν στο κόσμο οι πρώτες περιποιήσεις που δεχόταν από τα έμπειρα χέρια είτε των αυτοδίδακτων μαμήδων ήταν το απαλό και ανακουφιστικό «άγγιγμα» του μαγικού χυμού της ελιάς. Οι μαμές στην Μάνη έκαναν στα νεογέννητα μωρά το λεγόμενο «πλατάρωμα» με χλιαρό λάδι ελιάς και το ταυτόχρονο πασπάλισμα με βρασμένο χαμομήλι. Μετά το σχολαστικό τρίψιμο των αρθρώσεων με λάδι «μετρούσαν» το μωρό για να διαπιστώσουν αν «μόλαραν» τα μέλη του ενώνοντας εναλλάξ το δεξί χέρι με το αριστερό πόδι. Ένα μίγμα από ελαιόλαδο, τριμμένη μαστίχα Χίου και ανθό χαμομηλιού ήταν στα χωρία του Μαλεβυζίου Κρήτης το ποιο συνηθισμένο παρασκεύασμα κατά των πονόκοιλων των βρεφών. Λάδι ή βρασμένο σαπούνι κατασκευασμένο από λάδι ελιάς, χρησιμοποιήθηκε και μέχρι 20 χρόνια πριν ευρύτατα σε απομακρυσμένα χωριά της Κρήτης, της Εύβοιας και της Πελοποννήσου σε πολύ απλές περιπτώσεις όπως για την ανακούφιση με απλή επάλειψη της φλογώδης δερματοπάθειας των μωρών αλλά και για την απομάκρυνση της νινίδας (το χαρακτηριστικό ξεφλούδισμα που παρουσιάζει το επάνω μέρος της κεφαλής των βρεφών τους πρώτους μήνες της ζωής τους). Το λάδι της ελιάς αποτέλεσε και το πιο συνηθισμένο φάρμακο ακόμα και σε αρκετά σοβαρές περιπτώσεων δερματοπαθειών όπως εκείνης της λέπρας, της ψώρας και της φυματίωσης τους δέρματος ιδιαίτερα σε ελαιοπαραγωγικές περιοχές όπως η Κρήτη, η Πελοπόννησος, η Μυτιλήνη, η Κύπρος . Στις αρχές του αιώνα μας λαϊκός θεραπευτής μοναχός Πάτερ Γυμνάσιος προτείνει για την θεραπεία της φυματίωσης της επιδερμίδας 1/2 οκά λάδι και 50 δράμια μοσχοκάρφια (γαρίφαλα) τα οποία αφού βράσουν και γίνουν αλοιφή τοποθετούνται καθημερινά στο άρρωστο δέρμα. Για την λέπρα των νυχιών σώζετε μια αρκετά περίεργη συνταγή παρασκευής αλοιφής από σπασμένα κουκούτσια άγριας ελιάς ανακατεμένα με λίπος κατσίκας και αλεύρι σταρένιο . Αλλά και σε περιπτώσει ψωρίασης του δέρματος, μια αρρώστια που μάστιζε τους πληθυσμούς των νησιών τον 18ο αιώνα καταγράφετε ένα απλό γιατροσόφι όπου χλωρά φύλλα αγριελιάς καίγονται και το ζουμί τους που τρέχει χρησιμοποιείται ως θαυματουργό φάρμακο . Ενώ ο Αγάπιος Μοναχός ο Κρής γενικεύει την χρήση του ελαιολάδου δίνοντας μια πολύ λιτή συνταγή για την θεραπεία κάθε είδους πρηξίματος ή πονέματος του δέρματος : «Βρέξε, συμβουλεύει, μια ψύχαν ψώμιον εις νερόν, και βάλε λάδι μαζί, μαλαξέ την και βάλε εις το πρίσμα να ξεπρισθεί». Για τα απλά πονέματα του δέρματος, άνοιγμα διηθημάτων , σπυριά με πυώδη μορφή, την εξαγωγή αγκαθιών από τα δάχτυλα των χεριών η των ποδιών, τα δαγκάματα εντόμων οι λαϊκοί θεραπευτές χρησιμοποίησαν μια απίστευτα μεγάλη ποικιλία καταπλασμάτων όπου βότανα, χόρτα , λαχανικά, λίπος χοιρινό ή κατσικίσιο αναμεμιγμένα με λάδι ελιάς θεωρούνται αποτελεσματικότατα φάρμακα . Μια πλήρη συνταγή για την αντιμετώπιση τέτοιου είδους δερματικών προβλημάτων μας δίνετε στο «Ιατροσοφικόν» του Μητροφάνους : «Κόψε έναν κρομμίδιν στην μέσην εύγαλε τα μέσα φύλλα . Άφησε από έξωθεν χλωρά τρία μέσα το υπόλλοιπο γεμισέ το με λάδι . Βάλε τα στα κάρβουνα πάνω να ψηθούν και όσον το δέχεσε ζεστόν βάλε το εις τον καρφίτην (εξάνθημα) και είναι πολλά ωφέλιμον.» Ο ίδιος συμβουλεύει όσους έχουν τσιμπηθεί από μέλισσα ή σφίγγα να αφαιρέσουν το κεντρί τοποθετώντας επάνω φύλλα μολόχας ή φύλλα απήγανου κοπανισμένα με λάδι. Αυτή την δράση του ελαιολάδου ακόμα και του άνθους της ελιάς επιβεβαίωνε μερικούς αιώνες πριν ο Αιλιανός στο έργο του «περί ζώων ιδιότητος»: Όταν λεει ο ελέφαντας πληγωθεί από βέλη και δόρατα τρωει το άνθος της ελιάς ή και λάδι και έτσι αποβάλει από το σώμα του ότι τον έχει τρυπήσει. Μια παρόμοια συνταγή για το άνοιγμα διηθημάτων – καλόγερων μας παρέδωσαν και οι Καπαδόκες πρακτικοί ιατροί , όπου σε αυτή την εκδοχή, «προζύμι σαπούνι κρεμμύδι και λάδι ανακατεμένα τοποθετούνται πάνω στο πόνεμα». Σήμερα σύμφωνα με νεότερες επιστημονικές έρευνες έχει ανακαλυφθεί ότι η δραστική αποτελεσματικότητα του ελαιολάδου σε ορισμένες δερματοπάθειες καθώς και σε εγκαύματα οφείλεται στην ύπαρξη της βιταμίνης Ε και της προβιταμίνης Α καθώς και στις πολυακόρεστες λιπαρές ουσίες του.. Μόλις το 1988 ανακοινώθηκαν τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνας, σύμφωνα με την οποία η χλωροφύλλη που ως ουσία συναντάται αποκλειστικά στο ελαιόλαδο προάγει τον μεταβολισμό, διεγείρει την αύξηση των κυττάρων και συμβάλει στην αιμοποιήση, με αποτέλεσμα να επιταχύνεται η διαδικασία επούλωσης των τραυμάτων. Συχνά όμως πέρα από τα καταπλάσματα, τις αλοιφές και τα περίεργα μίγματα έχομε απλά παρασκευάσματα όπου κάποια βότανα ή μπαχαρικά εμβαπτίζονται για ολλές μέρες μέσα σε ελαιόλαδο συμπληρώνοντας και ενισχύοντας την ιαματική δύναμη του. Στην Κρήτη η πρακτική ιατρική η οποία φυσικά πολλές φορές ασκείται από τις ίδιες της γυναίκες της οικογενείας παρασκεύασε ένα άοσμο ελαιόλαδο με βάση τα πέταλα της κόκκινης βρώσιμης παπαρούνας (γνωστής και ως κουτσουνάδας) και το λάδι της ελιάς. Την παρασκευή του «Κοκκινόλαδου» το οποίο αποτέλεσε και βασικό συστατικό στην προετοιμασία του Μαγιάτικού«σαρανταβότανου» περιγράφει η λαϊκή μούσα : « Απήγανο και βάρσαμο τση γής το χαμομήλιτη μυριστή αμπερόριζα που δένουν στο μαντήλι Πάρε και κοκκινόχορτο βάλε και κουτσουνάδα που κάνουν κοκκινόλαδο στου ήλιου την πυράδα» Το λάδι αυτό με το εντυπωσιακό κόκκινο χρώμα χρησιμοποιήθηκε κύρια ως μαλακτικό σε πονέματα του δέρματος αλλά και ως αντιβηχικό σιρόπι στον παιδικό πονόλαιμο, όπως άλλωστε και το λιγότερο εντυπωσιακό αλλά έντονα αρωματικό φασκομηλόλαδο. Ως αντιβηχικό λαϊκό παρασκεύασμα μας δένετε και η παρακάτω απλή συνταγή « Μισόν φλιτζάνι λάδιν και μισόν δράμιν μαστίχιν ανάλυε τα εις την φωτιά κάθε βράδυ και πίνε το ολίγον ζεστό ….» Ακούγοντας κάποιος όλα τα παραπάνω αντιλαμβάνεται τους λόγους που ο καρπός της ελιάς θεωρήθηκε «Μέγιστο αγαθό προς πάσα του βίου θεραπεία». Εκείνη όμως η ιαματική ιδιότητα του ελαιολάδου, που είναι περισσότερο από όλες γνωστές και έχει σημαντικές αναφορές τόσο σε αρχαία όσο και σε Βυζαντινά , Ευαγγελικά και νεότερα κείμενα είναι η επουλωτική δράση του επάνω σε πληγές και τραύματα. Μια ιδιότητα που ο λαός μας εκθείασε με τον γνωστό έμμετρο τρόπο: Για βάλε λάδι στην πληγή να δεις πως θα γλυκάνει μα ο γιατρός εις το σεβντά, ήντα μπορεί να κάνει Άλλωστε είναι μια ιδιότητα που περιγράφεται με αναλυτικό τρόπο στο βιβλίο της Ιπποκρατικής ιατρικής και στο κεφάλαιο «Περί Ελκών» με τον ακόλουθο τρόπο : «Ύστερα από την ροή του αίματος οφείλει να τοποθετήσει πάνω σε αυτού του είδους τα τραύματα μαλακό και συμπαγές σφουγγάρι. Το λάδι και όλα τα μαλακτικά και ελαιώδη φάρμακα είναι ακατάλληλα για τέτοια μεγάλα τραύματα εκτός αν αυτά βρίσκονται κοντά στην θεραπεία τους. Αντίθετα αν πρόκειται για τραύματα μικρά και σε περίπτωση φλεβοτομίας προτείνεται «γάζα διπλωμένη στα δύο βρεγμένη με κρασί και από πάνω καθαρό μαλλί μουσκεμένο με λάδι ελιάς». Είναι ακριβώς αυτά τα δύο υλικά που θα χρησιμοποιήσει και ο Καλός Σαμαρείτης στο «Κατά Λουκάν Ευαγγέλιο» για την περιποίηση των πληγών του οδοιπόρου……. «Σαμαρείτης Δε τις οδεύων ήλθε κατ’ αυτόν, και ιδών αυτόν εσπλαχνίσθει και προσελθών κατέδεσε τα τραύματα αυτού επιχέων έλαιον και οίνον» Κι αν η δημώδη ιατρική των ελλήνων διέθετε μια σειρά από ιαματικά «ροφήματα και καταπλάσματα » εμπλουτισμένα με βότανα σίγουρα η ποιο ασυνήθιστη ομοιοπαθητική μάλιστα συνταγή είναι η ακόλουθη : « Το κέντημα του σκορπιού και το κρούσιμον του είναι σφοδρότατο και δριμύτατο διότι είς όλον το κορμίν ακολουθεί πόνος……… Γι αυτό βάλε αμέσως λαδί από σκορπιούς στην πληγή. Και είναι πολλά ωφέλιμο. Κατασκευάζετε Δε ούτω αν βάλεις μέσα σε γυάλα σκορπιούς με λάδι και σαράντα ημέρες το αφήσεις στον ήλιο». ΤΟ ΛΑΔΙ ΣΤΑ ΨΙΜΙΘΙΑ ΤΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ (Καλλωπισμός) Στην Αγιάσο της Μυτιλήνης έβαφαν τα φρύδια και τα ματοτσίνορα τους με καμένο κλωναράκι ελιάς ενώ οι γυναίκες έφτιαχναν μόνες τους και μια κρέμα προσώπου την οποία χρησιμοποιούσαν κάθε βράδυ για 8 ημέρες και την έδωσαν το χαρακτηριστικό όνομα «νυχτικιά». Παρασκεύαζαν την κρέμα αυτή με λάδι ελιάς εξαιρετικής ποιότητας, μαστίχα, υδράργυρο, άγριο κερί, βούτυρο φρέσκο ανάλατο, μερικές σταγόνες λεμόνι, και τρεμεντίνα (ρητινώδης ουσία των επιπλοποιών που παράγεται από τον σκίνο) Στις Αρχάνες πάλι έβαζαν την ρίζα της καρυδιάς σαράντα μέρες στο χώμα την έτριβαν μέσα σε λάδι ελιάς και έβαφαν με αυτόν τον πολτό τα μαλλιά τους. Γενικά στην Κρήτη καταγράφεται η συνήθεια οι κοπελιές να βουτούν τις χτένες τους σε ελαιόλαδο και νερό για να αποκτήσουν τα μαλλιά τους ιδιαίτερη λάμψη και για να μειώσουν την τριχόπτωση.Η περιποίηση των γυναικείων μαλλιών με ελαιόλαδο είναι μια συνήθεια έπου καταγράφεται ακόμα και στον Όμηρο. Συνήθεια μάλιστα που δεν περιορίζεται στα ανθρώπινα μαλλιά αλλά και στις χαίτες των αλόγων μια και σώζεται η περίφημη περιγραφή της περιποίησης της χαίτης του αλόγου του Αχιλλέα με λάδι ελιάς. Στην Οδύσσεια επίσης αναφέρεται ότι οι γυναίκες άλειφαν με λάδι ακόμα και του χιτώνες τους πράγμα που επιβεβαιώνει και Πλούταρχος στο έργο του (Βίος του Αλεξάνδρου) Στην συνήθεια της επάλειψης των ρούχων με ελαιόλαδο αναφέρεται και ο Ιπποκράτης στο έργο του «Περί Διαίτης Υγιεινής» : Οι Λεπτοί λεει πρέπει να πλένονται περισσότερο από τους παχύσαρκους . Τον χειμώνα πρέπει να φορούν καθαρά ρούχα ενώ το καλοκαίρι ρούχα βουτηγμένα στο λάδι. Αυτό ίσως εξηγεί και γιατί πριν ακόμη και μερικά χρόνια στην Θράκη και την Μυτιλήνη ο γαμπρός μαζί με τα διάφορα προικιά στέλνει για το μπάνιο της νύφης και 2 κιλά λάδι ελιάς. Αδύνατα και λεπτά νύχια δυναμώνουν αν βυθιστούν για 5-7 λεπτά σ χλιαρό ελαιόλαδο, ενώ η επάλειψη του προσώπου με μίγμα λεμονιού και ελαιόλαδο προλαμβάνει την εμφάνιση των ρυτίδων.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΛΙΟΠΟΥΛΟΣ Λάδι «λ», υγρός χρυσός Γιώργος Κολιόπουλος: Ιδρυτής και διευθύνων της Speiron Επάγγελμα: τελειομανής. Οραμά του να πουλήσει το καλύτερο λάδι στον κόσμο... στους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο. Και να συνεχίσει να επιλέγει και να λανσάρει και άλλα ελληνικά προϊόντα ως τα καλύτερα στον κόσμο. Απόφοιτος Νομικής με καριέρα στη διαφήμιση ο Γιώργος Κολιόπουλος δεν είναι ελαιοπαραγωγός. Εγινε γνωστός όμως με το λάδι «λ», «το πιο εκπληκτικό λάδι στον κόσμο» όπως του αρέσει να το περιγράφει. Συνέντευξη στη Μαρίνα Πρωτονοτάριου Πού οφείλεται αυτή η ιδιαίτερη και πρωτότυπη επιτυχία σας; Η επιτυχία οφείλεται στο όραμα και στην επιμονή στο όραμα. Να έχεις ένα στόχο, ένα όραμα ακέραιο και αυτό να σε οπλίζει με δύναμη για να αντιμετωπίζεις τα εμπόδια. Το όραμά μου, λοιπόν, είναι η δημιουργία προϊόντων πολύ υψηλής ποιότητας. Ήθελα να δημιουργήσουμε εδώ στην Ελλάδα, μια κατηγορία προϊόντων εξαιρετικών τα οποία να τα πουλάμε με την αυτοπεποίθηση ότι είναι τα καλύτερα στον κόσμο. Να τολμήσουμε να τα οραματιστούμε, να τα φτιάξουμε και να τα πουλήσουμε. Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με το λάδι; Η Ελλάδα είναι η τρίτη χώρα στον κόσμο στην παραγωγή λαδιού. Το 10% της ελληνικής παραγωγής λαδιού είναι πάρα πολύ καλύτερο από οποιοδήποτε άλλο λάδι στο εξωτερικό. Αυτό όμως, δυστυχώς, δεν το ξέρουμε και δεν το πιστεύουμε και έτσι δεν δίνουμε στο λάδι μας τη θέση που του αξίζει στα ράφια του εξωτερικού και ούτε βέβαια το πουλάμε στην τιμή που του αξίζει. Δεν έχουμε όμως εμπιστοσύνη στον εαυτό μας και όραμα για να πιστέψουμε στην αξία μας. Το ελληνικό ελαιόλαδο το 2006 περιγραφόταν ως value for money. Αυτό με ενοχλούσε γιατί το ελληνικό λάδι είναι πολύ καλύτερο από αυτό. Το ελληνικό λάδι είναι καταπληκτικό και πωλείται στα ράφια στο εξωτερικό σε πέντε φορές χαμηλότερη τιμή από άλλα λάδια άλλων χωρών. Δεν μας λείπει η πρώτη ύλη, μας λείπει η στρατηγική και ο άνθρωπος που με γνώση θα αποφασίσει να σπρώξει τα ελληνικά ελαιόλαδα στις αγορές του εξωτερικού. Με αφορμή το «λ», έχει ανοίξει η αγορά του ελαιόλαδου ποιότητας του εξωτερικού και πλέον όλο και περισσότερα ελληνικά λάδια τολμούν να μιλήσουν για την ποιότητά τους και να ανεβάσουν την τιμή τους. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει πόσο υψηλής ποιότητα λάδι έχει η χώρα. Εχουμε υγρό χρυσό. Γιατί είναι καλύτερο το λάδι «λ» από άλλα extra virgin ελαιόλαδα; Το extra virgin ελαιόλαδο η οξύτητα είναι μέχρι 0,8. Στην αρχή η οξύτητα του extra virgin ήταν 1 και μετά κατέβηκε το όριο στο 0,8. Η οξύτητα κατεβαίνει για να υπάρχει διαβάθμιση ποιότητας και να μπορεί ο παραγωγός να πάρει καλύτερες τιμές για την καλύτερη ποιότητα. Το 2007 ξεκινάω εγώ με το Ultra Premium Extra Virgin με οξύτητα 0,3 και έμμεσα ξεκινάω μια ακόμη ανώτερη κατηγορία. Εκτός από την οξύτητα, προστίθενται και άλλα κριτήρια όπως η απορρόφηση της υπεριώδους ακτινοβολίας και τα υπεροξείδια. Είναι θέμα χρόνου να θεσμοθετηθεί ευρωπαϊκά η κατηγορία ανώτερης ποιότητας γιατί η Premiumisation είναι μια τάση σε διάφορα προϊόντα, στα αλκοολούχα, τα νερά κ.λ.π. Ομως η τάση υπάρχει και την περιμένουμε και στο λάδι. Πώς ξεκινήσατε και ποιά ήταν η στρατηγική για να πετύχετε; Από το 2006 ξεκίνησε την ιδέα και το Μάρτιο του 2007 λανσαρίστηκε. Εκανα πρώτα μια τυποποίηση με συνεργασία. Δεν είχε κανένα νόημα για μένα να έχω δικές μου υποδομές. Λειτουργήσαμε από την αρχή σαν Luxury προϊόν, χρησιμοποιώντας με βάση τις οδηγίες μας τις υποδομές άλλων. Το μπουκάλι είχα αποφασίσει από την αρχή να είναι ξεχωριστό. Ξεκινώντας από το ότι στόχος ήταν όχι μόνο να μπει στις αγορές του εξωτερικού αλλά να μπει και να κερδίσει ένα πολύ υψηλής στάθμης πελατολόγιο. Αυτό έγινε με πολλή δυσκολία και πολύ κόπο. Για να στοχεύσω σε αυτό το ειδικό κοινό που ήθελα για πελάτες μου η μέθοδος ήταν το word of mouth. Ολοκλήρωσα μέσα σε δυόμισι μήνες μια έρευνα μέσα από το lab top σε όλο τον κόσμο για να εντοπίσω πού έπρεπε να σταλούν τα πρώτα δείγματα αλλά και μια επιστολή που μιλούσε για το νέο λάδι. Ετσι το λάδι έπεισε και μπήκε σε ειδικά περιοδικά τροφίμων πολυτελείας, ξενοδοχεία, εφημερίδες και δισεκατομμυριούχους με στόχο να ξεκινήσει η φήμη γι' αυτό το προϊόν. Τότε περίπου ήρθε και η βράβευση για το μπουκάλι. Ασημένιο βραβείο στα New York Festivals για το σχεδιασμό. Το είχα όνειρο να κερδίσω αυτό το διαγωνισμό συσκευασίας. Το ασημένιο βραβείο το θεώρησα αποτυχία αν και ήταν το ανώτερο βραβείο ελληνικής εταιρείας εκείνη τη χρονιά.
|
|
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου