Οι μιναρέδες και οι χοντρέλες της Ομόνοιας 
Το 1934 τοποθετήθηκαν περιμετρικά της στρογγυλής τότε πλατείας Ομόνοιας οκτώ ψηλές στήλες από μπετόν αρμέ. Κάλυπταν τις τρύπες εξαερισμού του υπόγειου σιδηροδρομικού σταθμού. Στη βάση τους κατασκευάστηκαν κουβούκλια, που λειτουργούσαν ως περίπτερα. Στην εξωτερική πλευρά αυτών των κουβουκλίων, με πρόσωπο στον δρόμο, τοποθετήθηκαν οκτώ αγάλματα γυναικείων μορφών.
Υποτίθεται πως ήταν οι εννέα μούσες! Η Καλλιόπη δεν είδε ποτέ το φως του ήλιου. Καταχωνιάστηκε στο υπόγειο δίπλα στα ουρητήρια. Μούσες ήταν τα έξι από τα οκτώ αγάλματα της πλατείας. Τα άλλα δύο ήταν η Ηγεμόνη και η Αγλαΐα, δύο από τις τρεις Χάριτες.
Το εξωραϊστικό έργο «οι εννέα Μούσες ήταν οκτώ, οι εξής έξι» ήταν αποτυχία από κάθε πλευρά. Ο αυθαίρετος αριθμός των αγαλμάτων, οι αναλογίες και η ασχήμια των μορφών, η φτήνια των υλικών, η συνύπαρξη των Μουσών με τα περίπτερα και οι πανύψηλες στήλες που θύμιζαν μιναρέδες προκαλούσαν σαρκαστικά σχόλια.
— Ιβί, καλέ, ήρταν οι χοντρέλες να μας πάρουν τα κουκλιά! έκραζαν οι αδερφές.
Τον Δεκέμβρη του 1937 οι… μουσοτραφείς μορφές απομακρύνθηκαν από την πλατεία.
Ο τότε υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης, πρώην δήμαρχος, Κώστας Κοτζιάς κάλεσε τους Αθηναίους να παραστούν στην τελετή: «Τα συνεργεία του Δήμου Αθηναίων θ’ αρχίσουν να καταρρίπτουν τους μιναρέδες της Ομόνοιας και να αφαιρούν τα βάθρα επί των οποίων κάθηνται τα γνωστά παχύσαρκα θήλεα».
Πρώτη κατέβηκε η Ηγεμόνη από το περίπτερο-βάθρο της. Αιωρήθηκε για λίγο στη σκαλωσιά και προσγειώθηκε στο καμιόνι.
— Ηγεμόνη, πού πας μόνη; φώναξε ένας μικρός.
Από τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της εποχής φαίνεται ότι οι Αθηναίοι αντιμετώπισαν την αποκαθήλωση χωρίς συγκίνηση.
Αι Μούσαι φεύγουν. Θέαμα περιπαθούς εικόνος.
Γυρίζουν στην κοιτίδα των, εις τόπον Ελικώνος.
Όμως εκεί τι θα συμβεί αν θυρωρός κανένας
τας δει τοσούτον γηραιάς και παραμορφωμένας
και αποτόμως αρνηθεί την είσοδον πασών
για να μην ασχημίσουνε τα άντρα των Μουσών;
Η συνύπαρξη των… μιναρέδων και των περιπτέρων με την απομίμηση του αρχαίου κάλλους φαίνεται πως ήταν μια αρπαχτή που έγινε επί δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη και «που πολύ ολίγον εσκότισε τους εντεταλμένους, όταν τους βαστούσε το κουράγιο να βγάλουν οι αθεόφοβοι από το ξένο ταμείο και να πετάξουν εκατομμύρια».
«Τι θα κτισθεί απάνω στα ερείπια; Μα και τίποτε, πάντως θα είναι προτιμότερο απ’ αυτό που έπεσε».
Άραγε τι θα έλεγε ο συντάκτης αυτού του άρθρου του 1937, αν έβλεπε τη σημερινή τσιμεντόπληκτη Ομόνοια;
Τα αγάλματα δεν πήγαν εις τόπον Ελικώνος. Έμειναν για χρόνια σε αποθήκη και αργότερα χωρίστηκαν. Η Κλειώ, η Θάλεια, η Αγλαΐα και ένα ακόμη που στο βάθρο του δεν αναφέρεται όνομα, βρίσκονται στην Καρδίτσα. Δύο βρίσκονται στις Καρυές της Λακωνίας. Παρόλο που στα βάθρα τους δεν αναφέρονται τα ονόματά τους, το ένα είναι η Ουρανία· ξεχωρίζει από το κάτι σαν προφιτερόλ που κρατάει στο χέρι. Το άλλο αναφέρεται ως Θάλεια, η οποία όμως ήδη υπάρχει στην Καρδίτσα με το όνομά της στο βάθρο. Η Ερατώ βρίσκεται στην Αμοργό, στο λιμάνι.
Η Μελπομένη βρίσκεται σ’ ένα άλσος της Νέας Σμύρνης. Το ένατο άγαλμα αγνοείται. Λένε ότι είναι η Καλλιόπη. Λένε ότι έγινε θρύψαλα.
Ευχαριστώ τον Πέτρο Ζερβό για το οδοιπορικό της Μελπομένης.
Υ.Γ. Λίγους μήνες μετά το παραπάνω άρθρο, ενώ έψαχνα για τον γλύπτη Ρούμπο, βρέθηκα μπροστά στην πληροφορία ότι οι γλύπτες, που συνεργάστηκαν για τη δημιουργία των αγαλμάτων της πλατείας Ομονοίας, ήταν όλοι μέλη του Σωματείου Ελλήνων Γλυπτών (ανάμεσά τους και ο Ρούμπος που έψαχνα). Όλοι πλην ενός. Εκείνου που φιλοτέχνησε την Καλλιόπη.
Όλοι όλοι αντάμα κι η Καλλιόπη χώρια
Ποιος ήταν ο γλύπτης που φιλοτέχνησε την Καλλιόπη; Γιατί την ξεχώρισαν και την τοποθέτησαν σε μια τόσο υποτιμητική θέση, στο υπόγειο, δίπλα στις «καλλιόπες»; Γιατί αγνοείται η τύχη της;
Τελικά, η μοίρα της κρύβει κάποιο μυστήριο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου