Μια πατέντα δισεκατομμυρίων: Ο Έλληνας που έβγαλε αμύθητα κέρδη στις ΗΠΑ με το μαλακό παγωτό του
Ο άνθρωπος που έδειξε στους Αμερικανούς τι εστί… παγωτό.
Το όνομα Θωμάς Καρβελάς μπορεί να μη λέει τίποτα στις ΗΠΑ, το αγγλιστί Tom Carvel όμως είναι πασίγνωστο. Για την ακρίβεια είναι συνώνυμο του παγωτού, ή καλύτερα της επανάστασης που έφερε στο παγωτό από τη δεκαετία του ’30 κι έπειτα ο Έλληνας ομογενής.
Ο Θωμάς Καρβελάς ήταν μόλις 4 ετών όταν η οικογένειά του μετανάστευσε από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, το 1910. Όταν ενηλικιώθηκε έκανε, όπως τόσοι και τόσοι μετανάστες, διάφορες χαμαλοδουλειές για να βγάλει τα προς το ζην. Σε ηλικία 26 ετών μετακόμισε στο Γουεστσέστερ και έπιασε δουλειά ως οδηγός, μεταφέροντας παγωτά με ένα λευκό φορτηγό. Ένα από τα πιο ζεστά Σαββατοκύριακα του 1934 για τις ΗΠΑ τον βρήκε στο δρόμο εν ώρα εργασίας. Το όχημα έπαθε λάστιχο έξω από το Χάρτσντεϊλ της Νέας Υόρκης και όλο το παγωτό κινδύνευε να λιώσει κάτω από τον καυτό ήλιο.
Ο Καρβελάς έσπευσε τότε σε ένα παρακείμενο κατάστημα πώλησης κεραμικών ειδών προκειμένου να προμηθευτεί ηλεκτρικό ρεύμα και να σώσει το εμπόρευμά του. Κάποιοι από τους περαστικούς που προσέγγισαν το φορτηγό για να δουν τι συμβαίνει, ζήτησαν να δοκιμάσουν από το σχεδόν λιωμένο «μαλακό» παγωτό και σύντομα δημιουργήθηκε ουρά. Έως τότε το παγωτό που διατίθεντο στο εμπόριο ήταν αποκλειστικά σκληρής υφής, ο παραδοσιακός τύπος κατεψυγμένου και η καινοτομία είχε απροσδόκητη απήχηση.
Δράττοντας την ευκαιρία ο Έλληνας ομογενής, που είχε ήδη αλλάξει το όνομα του σε Τομ Κάρβελ, έστησε έναν πρόχειρο πάγκο και ξεκίνησε επί τόπου να πουλάει παγωτό στους περαστικούς. Το περίεργο προϊόν έγινε ανάρπαστο. Μέσα σε λίγες ώρες ο Κάρβελ ξεπούλησε όλο το εμπόρευμα, βγάζοντας 3.500 δολάρια, που σε σημερινή αξία ξεπερνούν τις 65.000.
Δεν ήταν πια δύσκολο να συλλάβει την ιδέα. Επέστρεψε στο σημείο όπου ξεπούλησε και αγόρασε εκείνο το κατάστημα μπροστά στο οποίο είχε μείνει από λάστιχο. Μέχρι το 1939 είχε επινοήσει ένα διαφορετικό έως τότε παγωτό, το «μαλακό» παγωτό, όπως έμεινε στην ιστορία. Συνειδητοποίησε ότι οι πελάτες προτιμούσαν το παγωτό με την κρεμώδη υφή. Χάρη στις μηχανικές γνώσεις του δημιούργησε μια μηχανή στην οποία παρασκεύαζε με ζαχαροπλαστική κρέμα το γνωστό παγωτό μηχανής και κατοχύρωσε την ευρεσιτεχνία. Ο πρώτοι που είχαν φτιάξει το γνωστό παγωτό μηχανής ήταν οι Βρετανοί χημικοί, αλλά ο Κάρβελ είχε δημιουργήσει ένα μηχάνημα από το οποίο αντλούσε το παγωτό.
Πολύ σημαντικό στην τεράστια απήχηση της επιχείρησης του ήταν και το «τρικ» του 1+1, που αυτός για πρώτη φορά επικοινώνησε σε τέτοιο βαθμό στην αμερικανική αγορά. Το 1936 άνοιξε το πρώτο κατάστημα του και εφάρμοσε μια καινοτόμα τότε ιδέα προώθησης, δίνοντας δώρο στον πελάτη και δεύτερο παγωτό.
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά παγωτά της εποχής, το «μαλακό παγωτό» συνιστούσε μια μυστική φόρμουλα με βάση την κρέμα ζαχαροπλαστικής που επινόησε ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας. Το μείγμα παρέμενε μέσα στη μηχανή σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία, χωρίς όμως να παγώνει, όπως το παγωτό στο κουτί που πωλούνταν στα ψυγεία. Στην πραγματικότητα, ο Τομ Κάρβελ ήταν από τους πρώτους στον κόσμο που επινόησαν το γνωστό στην Ελλάδα ως «παγωτό μηχανής».
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η επιχείρηση του Κάρβελ άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία. Ξεκίνησε να πουλά τις θαυματουργές μηχανές του σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ, αλλά και να επισκέπτεται προσωπικά όλους τους πελάτες του για να τους εκπαιδεύσει, δείχνοντας τους τη σωστή χρήση της μηχανής. Εξελίχθηκε σε έναν από τους προδρόμους του τύπου εμπορικής ανάπτυξης που ονομάζουμε franchise. Το 1947 κατοχύρωσε το εμπορικό σήμα της αλυσίδας του, ιδρύοντας παράλληλα δική του σχολή, όπου εκπαίδευε τους καινούργιους υπαλλήλους.
Το παγωτό μηχανής Carvel διοχετευόταν σε δεκάδες σημεία στην Αμερική. Το 1951 η επιχείρηση γιόρτασε τα 100 καταστήματα στις ΗΠΑ. Μέχρι το 1980 υπήρχαν περισσότερα από 700 καταστήματα στην East Coast.
Ο Κάρβελ έγραψε ιστορία στις ΗΠΑ και λόγω της μαεστρίας του σε επίπεδο μάρκετινγκ. Πίστευε ότι η εικόνα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των προϊόντων και γι’ αυτό ήταν ο πρώτος γενικός διευθυντής εταιρείας που πρωταγωνιστούσε σε διαφημιστικά στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. «Μπορείς να βάλεις ένα ψηλό, όμορφο εκφωνητή με την τέλεια φωνή, την τέλεια προφορά και την τέλεια γραμματική. Αλλά πολλοί λίγοι αγοραστές παγωτού μοιάζουν με αυτούς. Τα διαφημιστικά μας απευθύνονται σε ανθρώπους που μοιάζουν με εμάς, μιλούν σαν και εμάς και ακούγονται σαν και εμάς», δήλωσε στους Times το 1985. Βέβαια πολύ πιο… αφοπλιστική ήταν η απάντηση του όταν χρόνια νωρίτερα είχε ρωτηθεί για ποιο λόγο αποφάσισε να γίνει ο ίδιος το κεντρικό πρόσωπο της εταιρίας. «Δεν μπορούσα να βρω κάποιον φθηνότερο από εμένα…»
Ο άνδρας με τα γαλανά μάτια και το λευκό μουστάκι εξελίχθηκε σε καλτ φιγούρα της αμερικανικής τηλεόρασης. Τα παγωτά του εμφανίστηκαν σε τηλεοπτικές σειρές και σε επεισόδια των Simpsons, όπου έχει υπάρξει και επεισόδιο με μίμησή του. Ομοίως και σε ένα σκετς της εκπομπής SNL.
«Όλα τα παγωτά σκληραίνουν όταν μπουν στο κουτί. Η διαφορά του δικού μας είναι ότι το παγώνουμε σε 24 ώρες και ο πελάτης το παίρνει στα χέρια του σε μια, το πολύ δυο μέρες. Το μέσο παγωτό ψυγείου είναι 10 εβδομάδων», έλεγε ο Τομ Κάρβελ, που κατάφερε να διατηρήσει τη φήμη του φρέσκου, μαλακού παγωτού και στις δημοφιλείς τούρτες – παγωτό που λάνσαρε τη δεκαετία του ’60.
Ο Κάρβελ παντρεύτηκε, αλλά δεν έκανε παιδιά. Πούλησε την εταιρεία του 1989 και ένα χρόνο αργότερα πέθανε από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του, σε ηλικία 84 ετών. Λίγες μέρες πριν το θάνατό του είχε αναφέρει σε στενά πρόσωπα του ότι η γραμματέας του και ο δικηγόρος του μηχανορραφούσαν εναντίον του. Βάσει φημών είχε προσπαθήσει να αλλάξει τη διαθήκη του λίγο πριν πεθάνει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Το θάνατό του ακολούθησαν δικαστικές διαμάχες μεταξύ της οικογένειας και των δικηγόρων. Το 2009 η ανιψιά του, Πάμελα, ζήτησε να γίνει εκταφή του σώματός του για να ερευνηθούν οι αιτίες θανάτου, καθώς υποψιαζόταν ότι τον είχαν δηλητηριάσει. Το αίτημα της απορρίφθηκε από τις αρχές.
Ο Τομ Κάρβελ άφησε πίσω του μια αμύθητη περιουσία και το brand μιας εταιρίας που διέθετε περισσότερα από 400 καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Στις ΗΠΑ, η ιστορία του διδάσκεται σε επιχειρηματικά σεμινάρια, εξηγώντας πώς ένας άνθρωπος κυνήγησε την τύχη του από μια… κακοτυχία της στιγμής, όταν του έσκασε το λάστιχο.
Ο Θωμάς Καρβελάς ήταν μόλις 4 ετών όταν η οικογένειά του μετανάστευσε από την Αθήνα στη Νέα Υόρκη, το 1910. Όταν ενηλικιώθηκε έκανε, όπως τόσοι και τόσοι μετανάστες, διάφορες χαμαλοδουλειές για να βγάλει τα προς το ζην. Σε ηλικία 26 ετών μετακόμισε στο Γουεστσέστερ και έπιασε δουλειά ως οδηγός, μεταφέροντας παγωτά με ένα λευκό φορτηγό. Ένα από τα πιο ζεστά Σαββατοκύριακα του 1934 για τις ΗΠΑ τον βρήκε στο δρόμο εν ώρα εργασίας. Το όχημα έπαθε λάστιχο έξω από το Χάρτσντεϊλ της Νέας Υόρκης και όλο το παγωτό κινδύνευε να λιώσει κάτω από τον καυτό ήλιο.
Ο Καρβελάς έσπευσε τότε σε ένα παρακείμενο κατάστημα πώλησης κεραμικών ειδών προκειμένου να προμηθευτεί ηλεκτρικό ρεύμα και να σώσει το εμπόρευμά του. Κάποιοι από τους περαστικούς που προσέγγισαν το φορτηγό για να δουν τι συμβαίνει, ζήτησαν να δοκιμάσουν από το σχεδόν λιωμένο «μαλακό» παγωτό και σύντομα δημιουργήθηκε ουρά. Έως τότε το παγωτό που διατίθεντο στο εμπόριο ήταν αποκλειστικά σκληρής υφής, ο παραδοσιακός τύπος κατεψυγμένου και η καινοτομία είχε απροσδόκητη απήχηση.
Δράττοντας την ευκαιρία ο Έλληνας ομογενής, που είχε ήδη αλλάξει το όνομα του σε Τομ Κάρβελ, έστησε έναν πρόχειρο πάγκο και ξεκίνησε επί τόπου να πουλάει παγωτό στους περαστικούς. Το περίεργο προϊόν έγινε ανάρπαστο. Μέσα σε λίγες ώρες ο Κάρβελ ξεπούλησε όλο το εμπόρευμα, βγάζοντας 3.500 δολάρια, που σε σημερινή αξία ξεπερνούν τις 65.000.
Δεν ήταν πια δύσκολο να συλλάβει την ιδέα. Επέστρεψε στο σημείο όπου ξεπούλησε και αγόρασε εκείνο το κατάστημα μπροστά στο οποίο είχε μείνει από λάστιχο. Μέχρι το 1939 είχε επινοήσει ένα διαφορετικό έως τότε παγωτό, το «μαλακό» παγωτό, όπως έμεινε στην ιστορία. Συνειδητοποίησε ότι οι πελάτες προτιμούσαν το παγωτό με την κρεμώδη υφή. Χάρη στις μηχανικές γνώσεις του δημιούργησε μια μηχανή στην οποία παρασκεύαζε με ζαχαροπλαστική κρέμα το γνωστό παγωτό μηχανής και κατοχύρωσε την ευρεσιτεχνία. Ο πρώτοι που είχαν φτιάξει το γνωστό παγωτό μηχανής ήταν οι Βρετανοί χημικοί, αλλά ο Κάρβελ είχε δημιουργήσει ένα μηχάνημα από το οποίο αντλούσε το παγωτό.
Πολύ σημαντικό στην τεράστια απήχηση της επιχείρησης του ήταν και το «τρικ» του 1+1, που αυτός για πρώτη φορά επικοινώνησε σε τέτοιο βαθμό στην αμερικανική αγορά. Το 1936 άνοιξε το πρώτο κατάστημα του και εφάρμοσε μια καινοτόμα τότε ιδέα προώθησης, δίνοντας δώρο στον πελάτη και δεύτερο παγωτό.
Σε αντίθεση με τα παραδοσιακά παγωτά της εποχής, το «μαλακό παγωτό» συνιστούσε μια μυστική φόρμουλα με βάση την κρέμα ζαχαροπλαστικής που επινόησε ο Ελληνοαμερικανός επιχειρηματίας. Το μείγμα παρέμενε μέσα στη μηχανή σε πολύ χαμηλή θερμοκρασία, χωρίς όμως να παγώνει, όπως το παγωτό στο κουτί που πωλούνταν στα ψυγεία. Στην πραγματικότητα, ο Τομ Κάρβελ ήταν από τους πρώτους στον κόσμο που επινόησαν το γνωστό στην Ελλάδα ως «παγωτό μηχανής».
Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο η επιχείρηση του Κάρβελ άρχισε να αναπτύσσεται ραγδαία. Ξεκίνησε να πουλά τις θαυματουργές μηχανές του σε όλη την επικράτεια των ΗΠΑ, αλλά και να επισκέπτεται προσωπικά όλους τους πελάτες του για να τους εκπαιδεύσει, δείχνοντας τους τη σωστή χρήση της μηχανής. Εξελίχθηκε σε έναν από τους προδρόμους του τύπου εμπορικής ανάπτυξης που ονομάζουμε franchise. Το 1947 κατοχύρωσε το εμπορικό σήμα της αλυσίδας του, ιδρύοντας παράλληλα δική του σχολή, όπου εκπαίδευε τους καινούργιους υπαλλήλους.
Το παγωτό μηχανής Carvel διοχετευόταν σε δεκάδες σημεία στην Αμερική. Το 1951 η επιχείρηση γιόρτασε τα 100 καταστήματα στις ΗΠΑ. Μέχρι το 1980 υπήρχαν περισσότερα από 700 καταστήματα στην East Coast.
Ο Κάρβελ έγραψε ιστορία στις ΗΠΑ και λόγω της μαεστρίας του σε επίπεδο μάρκετινγκ. Πίστευε ότι η εικόνα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στην προώθηση των προϊόντων και γι’ αυτό ήταν ο πρώτος γενικός διευθυντής εταιρείας που πρωταγωνιστούσε σε διαφημιστικά στην τηλεόραση και στο ραδιόφωνο. «Μπορείς να βάλεις ένα ψηλό, όμορφο εκφωνητή με την τέλεια φωνή, την τέλεια προφορά και την τέλεια γραμματική. Αλλά πολλοί λίγοι αγοραστές παγωτού μοιάζουν με αυτούς. Τα διαφημιστικά μας απευθύνονται σε ανθρώπους που μοιάζουν με εμάς, μιλούν σαν και εμάς και ακούγονται σαν και εμάς», δήλωσε στους Times το 1985. Βέβαια πολύ πιο… αφοπλιστική ήταν η απάντηση του όταν χρόνια νωρίτερα είχε ρωτηθεί για ποιο λόγο αποφάσισε να γίνει ο ίδιος το κεντρικό πρόσωπο της εταιρίας. «Δεν μπορούσα να βρω κάποιον φθηνότερο από εμένα…»
Ο άνδρας με τα γαλανά μάτια και το λευκό μουστάκι εξελίχθηκε σε καλτ φιγούρα της αμερικανικής τηλεόρασης. Τα παγωτά του εμφανίστηκαν σε τηλεοπτικές σειρές και σε επεισόδια των Simpsons, όπου έχει υπάρξει και επεισόδιο με μίμησή του. Ομοίως και σε ένα σκετς της εκπομπής SNL.
«Όλα τα παγωτά σκληραίνουν όταν μπουν στο κουτί. Η διαφορά του δικού μας είναι ότι το παγώνουμε σε 24 ώρες και ο πελάτης το παίρνει στα χέρια του σε μια, το πολύ δυο μέρες. Το μέσο παγωτό ψυγείου είναι 10 εβδομάδων», έλεγε ο Τομ Κάρβελ, που κατάφερε να διατηρήσει τη φήμη του φρέσκου, μαλακού παγωτού και στις δημοφιλείς τούρτες – παγωτό που λάνσαρε τη δεκαετία του ’60.
Ο Κάρβελ παντρεύτηκε, αλλά δεν έκανε παιδιά. Πούλησε την εταιρεία του 1989 και ένα χρόνο αργότερα πέθανε από καρδιακή προσβολή στον ύπνο του, σε ηλικία 84 ετών. Λίγες μέρες πριν το θάνατό του είχε αναφέρει σε στενά πρόσωπα του ότι η γραμματέας του και ο δικηγόρος του μηχανορραφούσαν εναντίον του. Βάσει φημών είχε προσπαθήσει να αλλάξει τη διαθήκη του λίγο πριν πεθάνει, χωρίς όμως αποτέλεσμα.
Το θάνατό του ακολούθησαν δικαστικές διαμάχες μεταξύ της οικογένειας και των δικηγόρων. Το 2009 η ανιψιά του, Πάμελα, ζήτησε να γίνει εκταφή του σώματός του για να ερευνηθούν οι αιτίες θανάτου, καθώς υποψιαζόταν ότι τον είχαν δηλητηριάσει. Το αίτημα της απορρίφθηκε από τις αρχές.
Ο Τομ Κάρβελ άφησε πίσω του μια αμύθητη περιουσία και το brand μιας εταιρίας που διέθετε περισσότερα από 400 καταστήματα σε όλο τον κόσμο. Στις ΗΠΑ, η ιστορία του διδάσκεται σε επιχειρηματικά σεμινάρια, εξηγώντας πώς ένας άνθρωπος κυνήγησε την τύχη του από μια… κακοτυχία της στιγμής, όταν του έσκασε το λάστιχο.
ΠΗΓΗ https://menshouse.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου