Οι εταιρείες που κυβερνούν την Ευρώπη!

Τα πανίσχυρα λόμπι που δρουν ανεξέλεγκτα εκφράζοντας τις βουλές του χρηματοπιστωτικού τομέα και των πολυεθνικών της ενέργειας, των φαρμάκων και των τροφίμων είναι τα πραγματικά αφεντικά της σημερινής Ε.Ε.

∆υστυχώς, δεν πρόκειται για θεωρίες συνωµοσίας, αλλά για την τραγική πραγµατικότητα που χαρακτηρίζει την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπου οι δοµικές, οι θεσµικές αποφάσεις σε όλους τους κρίσιµους τοµείς λαµβάνονται κάτω από την ισχυρή πίεση - καθοδήγηση των συµφερόντων που εκπροσωπούν τους µετρηµένους στα δάχτυλα µεγάλους παίκτες των αγορών.

Τα λόµπι των µεγάλων συµφερόντων (ανάλυση) είναι πανίσχυρα στις Βρυξέλλες και οριοθετούν χειρουργικά το πλαίσιο και τους ευρωπαϊκούς νόµους που διέπουν τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα και τους τοµείς της ενέργειας και του πετρελαίου.

Τοµείς που χαρακτηρίζονται είτε από την έλλειψη κανόνων και διαφάνειας είτε από την υιοθέτηση µέτρων που ευνοούν, σε βάρος των Ευρωπαίων πολιτών, τις πολυεθνικές, τις πανίσχυρες τράπεζες επενδύσεων και γενικά αυτό που τελευταία προσδιορίζεται γενικά και αόριστα ως «αγορές».

Είναι χαρακτηριστικό ότι το χρηµατοπιστωτικό λόµπι έχει καταφέρει να οδηγήσει την Κοµισιόν στη µη λήψη κανόνων διαφάνειας για τη ρύθµιση των αγορών, ενώ το λόµπι του άνθρακα έχει υποχρεώσει την Κοµισιόν σε δειλά βήµατα για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής και στη δηµιουργία µιας ακόµα κερδοσκοπικής αγοράς σε βάρος των Ευρωπαίων πολιτών, αυτήν της εµπορίας των ρύπων.

Τη λειτουργία των λόµπι παρακολουθεί εδώ και χρόνια η οργάνωση Corporate Europe Observatory(CEO ) - Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών -, ένα ερευνητικό παρατηρητήριο που στόχο έχει να εκθέσει και να αµφισβητήσει την προνοµιακή πρόσβαση που απολαµβάνουν και την επιρροή που ασκούν συγκεκριµένες εταιρείες στη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής.

Το «Πράσινο Ποντίκι» πριν λίγα χρόνια παρουσίασε σε ένα εξαιρετικό ρεπορτάζ της Βάλιας Μπαζού μια άκρως διαφωτιστική έκθεση της CEO µε τίτλο «Ο πλανήτης του λόµπι», έκθεση που, όπως επισήµανε ο Γιώργος Βασσάλος εκ µέρους της CEO, «πρόκειται για έναν καινούργιο οδηγό, συνέχεια του πετυχηµένου πρώτου που είχε εκδοθεί το 2004 και αποτέλεσε ένα εύχρηστο εργαλείο για την κατανόηση του κόσµου των λόµπι στις Βρυξέλλες για δηµοσιογράφους, συνδικαλιστές, ΜΚΟ και το ευρύ κοινό. Στη νέα αυτή έκδοση έχουν προστεθεί θεµατικά τουρ για την επιρροή των πολυεθνικών στη ρύθµιση του τραπεζικού τοµέα, στις κλιµατικές πολιτικές και στη βιοτεχνολογία». 

Στην έκθεση αποκαλύπτονται ονοµαστικά οι ισχυρότερες οµάδες συµφερόντων καθώς και οι θέσεις και οι τακτικές τους στον υπόγειο αγώνα που διεξάγουν, δυστυχώς, µε επιτυχία για τη χειραγώγηση των οργάνων της Ε. Ε. και την υιοθέτηση φιλικών προς τα συµφέροντά τους πολιτικών.

Ο παράδεισος του λόµπι

Η δράση των οµάδων συµφερόντων στις Βρυξέλλες είναι νόµιµη και θεσµοθετηµένη τόσο στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Το πρόβληµα έγκειται, όµως, στο γεγονός ότι επί της ουσίας δεν υπάρχουν όροι και κανόνες για το πλαίσιο λειτουργίας των οµάδων συµφερόντων, για το πού σταµατούν τα όριά τους, ποιες ενέργειες µπορούν να θεωρηθούν θεµιτές και ποιες όχι για την ανάδειξη των στόχων τους και την επίτευξη των επιδιώξεών τους. Η πρακτική έχει δείξει ότι οι ισχυρές οµάδες συµφερόντων που παίζουν σηµαντικό ρόλο στη διαδικασία διαµόρφωσης της ευρωπαϊκής πολιτικής, δρουν χωρίς κανόνες, στο παρασκήνιο και χρησιµοποιούν κάθε µέσο για την επίτευξη των πολιτικών τους.

Όπως επισήμανε ο Γιώργος Βασσάλος εκ μέρους του Παρατηρητηρίου της Ευρώπης των Πολυεθνικών:

«γύρω στο 70% των 15.000 με 30.000 λομπιστών που εδρεύουν στις Βρυξέλλες εκπροσωπεί τα συμφέροντα πολυεθνικών εταιρειών. Οι άνθρωποι αυτοί συγγράφουν την πλειονότητα ίσως των τροπολογιών που καταθέτουν οι ευρωβουλευτές στα διάφορα νομοθετήματα. Προσλαμβάνουν πρώην επιτρόπους και αξιωματούχους με παχυλούς μισθούς (300 με 500 ευρώ την ώρα) και πραγματοποιούν παραπλανητικές καμπάνιες χρηματοδοτώντας οργανώσεις - βιτρίνες».

Οι σχέσεις… στοργής των εκπροσώπων των εταιρικών λόμπι με ανώτατα στελέχη της Κομισιόν αλλά ακόμα και με εκλεγμένους αντιπροσώπους των Ευρωπαίων πολιτών, έχουν καταγγελθεί κατά το παρελθόν, χωρίς όμως αυτές οι καταγγελίες να μπορέσουν να επηρεάσουν το πανίσχυρο σύστημα που δρα στο παρασκήνιο έχοντας εξέχοντες κρυφούς συνεργάτες σε θέσεις - κλειδιά της ευρωπαϊκής διακυβέρνησης.

Ο πρωταρχικός στόχος των ομάδων συμφερόντων είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που χαράσσει την ευρωπαϊκή πολιτική και αποφασίζει για την ευρωπαϊκή νομοθεσία.

Όπως επίσης υπογράμμισε ο Γιώργος Βασσάλος:

«η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξαρτάται από τις ομάδες εμπειρογνωμόνων (expert groups) ώστε να συλλέξει τις αναγκαίες πληροφορίες για τη σύνταξη των νομοθετημάτων. Αν εξαιρέσουμε τις εθνικές κυβερνήσεις, η μεγάλη πλειονότητα των συμβούλων της προέρχεται από πολυεθνικές. Με αυτόν τον τρόπο η Επιτροπή αναθέτει μεγάλο μέρος της συγγραφής των νομοθετημάτων στις εταιρείες αυτές».

Η δύναμη του χρήματος σε συνδυασμό με τις πολύπλοκες διαδικασίες και την απουσία οποιουδήποτε πραγματικού ελέγχου, έχουν δημιουργήσει το ιδανικό περιβάλλον για την ανάπτυξη των ομάδων συμφερόντων που μπορούν να επιβάλλουν την πολιτική ατζέντα με αποτέλεσμα οι Βρυξέλλες να θεωρούνται ο παράδεισος του λόμπινγκ.

Το οικονομικό λόµπι

Το ισχυρό λόμπι της βιομηχανίας και των αγορών έχει παίξει τον πιο καθοριστικό ρόλο τόσο στις ΗΠΑ όσο και στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην προσπάθεια να μην περάσουν ρυθμίσεις διαφάνειας για τις χρηματοπιστωτικές αγορές, ρυθμίσεις που ίσως είχαν αποτρέψει την οικονομική κατάρρευση το 2008. 

Παρά τις καταστροφικές επιπτώσεις της κρίσης, οι μεγάλες τράπεζες, τα hedge funds και άλλα επενδυτικά κεφάλαια συνεχίζουν τις πιέσεις για να μην υιοθετηθούν κανόνες για τη ρύθμιση των δραστηριοτήτων τους.

Οι κυρίαρχοι λομπίστες στον οικονομικό και χρηματοπιστωτικό τομέα που δρουν στις Βρυξέλλες είναι, σύμφωνα με τη νέα έκθεση της οργάνωσης Corporate Europe Observatory, οι εξής:


1. City of London

Οι λομπίστες της City of London δρουν για λογαριασμό εκατοντάδων τραπεζών και επενδυτικών κεφαλαίων που κινούν τα νήματα παγκοσμίως από το οικονομικό κέντρο της βρετανικής πρωτεύουσα. Η ομάδα πίεσης που κατοικοεδρεύει στις Βρυξέλλες, έχει παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στο να μην υιοθετηθούν από την Ευρωπαϊκή Ένωση ρυθμίσεις για τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια. Η City of Londo n δεν έχει εγγραφεί και δεν προσδιορίζει τις δραστηριότητές της στο Μητρώο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διαφάνεια των λόμπι.

2.  European Financial Services Roundtable (ΕΡ5Ρ)

Η EFSR έχει στηθεί στο πρότυπο της European Roundtable of Industrialists (ERT) και αποτελεί ένα πολύ κλειστό κλαµπ, στο οποίο δεν συµµετέχουν εταιρείες, αλλά ως πρόσωπα µόνο πρόεδροι και γενικοί διευθυντές από τις µεγαλύτερες επιχειρήσεις, βιοµηχανίες και τράπεζες της Ευρώπης. Η EFSR έχει 18 µέλη και συνεργάζεται στενά µε το αδελφό κλειστό κλαµπ των Αµερικανών της ελίτ του λόµπι, τη Financial Services Roundtable . Η κρεµ ντε λα κρεµ των λοµπιστών έχει δραστηριοποιηθεί ενεργά στη δηµιουργία µιας ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς για τις ιδιωτικές συντάξεις µέσω της πλήρους απελευθέρωσης του ασφαλιστικού τοµέα.

3.  DG Internal Market

Η Γενική ∆ιεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών της Ε.Ε. διατηρεί στενούς δεσµούς µε τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, µεταξύ άλλων, µέσω διαφόρων συµβουλευτικών οµάδων που συστάθηκαν µε σκοπό την παροχή συµβουλών στην Επιτροπή σχετικά µε τη νοµοθεσία. Οι περισσότερες από τις λεγόµενες «οµάδες εµπειρογνωµόνων» που συµβουλεύουν την Επιτροπή στην υιοθέτηση νοµοθεσιών για τον χρηµατοπιστωτικό τοµέα, συγκροτούνται από εκπροσώπους συµφερόντων του ιδιωτικού τοµέα. Ο αριθµός των λοµπιστών που συµβουλεύουν την Επιτροπή ως µέλη των «οµάδων εµπειρογνωµόνων» είναι µεγαλύτερος από τον αριθµό των υπαλλήλων της Επιτροπής που έχουν την ευθύνη για τη χάραξη της ευρωπαϊκής πολιτικής.


4. Alternative Investment Management Association (ΑΙΜΑ)

Η AIMA είναι µια οργάνωση λόµπι που εκπροσωπεί τα συµφέροντα της «βιοµηχανίας» του κλάδου των αµοιβαίων κεφαλαίων και συνεργάζεται στενά µε το µεγαλύτερο λόµπι των hedge funds στις ΗΠΑ, τη Managed Funds Associatio n. Κύριος στόχος της ΑΙΜΑ είναι να υπάρξουν επιδερµικές και «αθώες» ρυθµίσεις στον τοµέα των αµοιβαίων κεφαλαίων γι’ αυτό και πολέµησε λυσσαλέα το σχέδιο Οδηγίας για τα επενδυτικά κεφάλαια. Είναι χαρακτηριστικό ότι, αν και το σχέδιο Οδηγίας είχε επικριθεί ως εξαιρετικά αδύναµο, οι λοµπίστες πολέµησαν ακόµα και αυτές τις µέτριες ρυθµίσεις διαφάνειας που προωθούσε η Επιτροπή.

5. European Banking Federation

Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Οµοσπονδία αντιπροσωπεύει 5.000 τράπεζες από 31 ευρωπαϊκές χώρες, ανάµεσά τους την ελίτ των ευρωπαϊκών τραπεζών όπως η HSBC, η BNP Paribas , η Deutsche η Bank, η Barclay’s, η Royal Bank of Scotland και η Crédit Agricole. Τον Ιούλιο του 2009 το EBF µαζί µε άλλες οµάδες πίεσης ζήτησε από την Ε.Ε. να συντονίσει και να βελτιστοποιηθεί το σχέδιο για τη διάσωση των τραπεζών και των ασφαλιστικών εταιρειών που είχαν φθάσει σε σηµείο κατάρρευσης.

Την ίδια στιγµή, όµως, πίεζαν για τη λήψη µέτρων λιτότητας και απορρύθµισης της αγοράς εργασίας ως απάντηση στην κρίση που δηµιουργήθηκε από τα µέλη της. Επίσης έχει ασκήσει πιέσεις για την καθυστέρηση της υιοθέτησης ευρωπαϊκής νοµοθεσίας για την καταπολέµηση των φορολογικών παραδείσων. Πολλά από τα µέλη της EBF είναι επίσης µέλη του σκιώδους συµβουλίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας («Shadow ECB Council »), ενός σώµατος που απαρτίζεται από εκπροσώπους συµφερόντων τραπεζών που πριν από κάθε συνεδρίαση ΕΚΤ ασχολείται µε τα δικά τους ζητήµατα.

Οι µεγάλες τράπεζες ασκούσαν πιέσεις από τον Μάιο του 2009 για να διατηρήσουν το προνοµιακό επιτόκιο του 1% που είχαν για τον δανεισµό τους από την ΕΚΤ. Όταν η ΕΚΤ άρχισε να δανείζει στα τέλη του 2010 τις χώρες που είχαν πρόβληµα, οι µεγάλες τράπεζες είχαν τη δυνατότητα για τεράστια κέρδη αφού δανείζονταν µε 1% και δάνειζαν µε πολύ υψηλότερο επιτόκιο τις κυβερνήσεις της Ελλάδας, της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας.


6.  European Parliamentary Financial Services Forum (ΕΡΡ5Ρ)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβουλευτικό Φόρουµ για τις Χρηµατοοικονοµικές Υπηρεσίες αυτοπαρουσιάζεται ως ένας οργανισµός που συστάθηκε για να διευκολύνει και να ενισχύει την ανταλλαγή πληροφοριών µεταξύ του χρηµατοπιστωτικού κλάδου και των µελών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Μέλη του µπορούν να γίνουν όλοι οι ευρωβουλευτές όπως επίσης επιχειρήσεις και οµάδες συµφερόντων. Σύµφωνα µε την οργάνωση Corporate Europe Observatory , ενώ στη θεωρία πρόκειται για ένα φόρουµ διαλόγου µεταξύ του κλάδου της βιοµηχανίας, τα µέλη του φόρουµ επί της ουσίας στόχο έχουν να επηρεάζουν τη γνώµη των ευρωβουλευτών υπέρ συγκεκριµένων συµφερόντων.

7.  International Swaps and Derivatives Association (Ι5ϋΑ)

Η ∆ιεθνής Ένωση Swaps και Παραγώγων κέρδισε το 2010 από µεγάλες διεθνείς οργανώσεις που µάχονται το λόµπινγκ το βραβείο της χειρότερης οµάδας συµφερόντων στον χρηµατοοικονοµικό τοµέα για το πιο επικίνδυνο λόµπινγκ που ασκεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.Αν και η έλλειψη διαφάνειας και οι σχεδόν ανύπαρκτες ρυθμίσεις στον τομέα της αγοράς παραγώγων είχαν προκαλέσει έντονες επικρίσεις μετά την οικονομική κρίση, η ISDA, εξέχων μέλος της οποίας είναι η Goldman Sachs , πίεσε την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να μην αναλάβει πρωτοβουλίες για υιοθέτηση σκληρών κανόνων με το επιχείρημα ότι αυτό θα ήταν κακό για τις επιχειρήσεις.

Η ISDA αποτελεί έναν οργανισμό - «κλειδί» και στον κόσμο των CDS, μεταξύ άλλων επειδή καθορίζει όλους τους συμβατικούς τους όρους, που περιέχονται σε κοινά αποδεκτό κείμενο, γνωστό ως ISDA Master Agreement . Επισημαίνεται ότι η ISDA έχει συστήσει, επίσης, την ευρωπαϊκή επιτροπή EMEA Credit Derivatives Determination Committee , στην οποία συμμετέχουν ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες και επενδυτικοί φορείς, όπως η Deutsche Bank , η Goldman Sachs και η Merrill Lynch .

Στην περίπτωση της Ελλάδας η επιτροπή αυτή είναι αποκλειστικά αρμόδια για να κρίνει εάν στη χώρα μας έχει συμβεί «πιστωτικό γεγονός» (credit event ) και θα πρέπει να ενεργοποιηθεί η καταβολή της προβλεπόμενης αποζημίωσης στους κατόχους συμβολαίων ασφάλισης κινδύνου κατά χρεοκοπίας, γνωστών και ως CDS.


8. Deutsche Bank

Ο τραπεζικός κολοσσός της Γερμανίας είναι από τους πιο ενεργούς παίκτες στο τραπεζικό λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, με πολλούς εκπροσώπους σε πολλές συμβουλευτικές ομάδες της Κομισιόν. Είναι επίσης μια από τις τράπεζες που ενεπλάκη στην κερδοσκοπία με τις τιμές των τροφίμων, διαφημίζοντας ειδικό fund που είχε συστήσει κατά την περίοδο της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης το 2007-2008 και προσφέροντας στους επενδυτές τη δυνατότητα να κερδοσκοπήσουν από την αύξηση της τιμής των τροφίμων, που οδήγησε περισσότερα από 100 εκατομμύρια πολίτες στις υπό ανάπτυξη χώρες κάτω από το όριο της φτώχειας.

Οι κερδοσκόποι στην παγκόσμια αγορά τροφίμων χρησιμοποιούν τα ίδια αμφιλεγόμενα οικονομικά εργαλεία που οδήγησαν στην κατάρρευση τις οικονομικές αγορές των ΗΠΑ και της Ευρώπης. Σύμφωνα με την έκθεση της οργάνωσης Corporate Europe Observatory, τα κερδοσκοπικά εργαλεία προωθήθηκαν στις Βρυξέλλες από τη Διεθνή Ένωση Swaps και Παραγώγων και τη «Futures and Options Association», ένωση επιχειρηματικών συμφερόντων, που και οι δυο έχουν ως μέλος στις τάξεις τους την Deutsche Bank.


9. European Venture Capital Association

Οργανισμός που μάχεται κατά της υιοθέτησης ρυθμιστικών κανόνων για τα αμοιβαία κεφάλαια κινδύνου και τα ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια, υποστηρίζοντας ότι ένας αυστηρότερος κανονισμός θα έβλαπτε την ανταγωνιστικότητα της Ε.Ε. Διαθέτει, περίπου, 30 στελέχη που εκπροσωπούν τα συμφέροντα των μεγαλύτερων επενδυτικών οίκων και κινούν τα νήματα πίσω από τις κουρτίνες.

 

Το λόµπι του άνθρακα

Το λόμπι της βιομηχανίας του άνθρακα έχει αποδειχθεί ότι έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην αποδυνάμωση και στην υπονόμευση της αποτελεσματικότητας των πολιτικών για το κλίμα της Ε.Ε. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η πολιτική της Ε.Ε. να βασίζεται σε έναν συνδυασµό αδύναµων µέτρων για τη µείωση του διοξειδίου του άνθρακα, του µηχανισµού της εµπορίας ρύπων και άλλων επικίνδυνων ψευδο-λύσεων, µέτρα που επί της ουσίας επέτρεψαν στις εταιρείες - κολοσσούς και να συνεχίσουν να εκπέµπουν αλλά και να επωφελούνται από µια νέα αγορά.

1. ΒΡ

Ο πετρελαϊκός κολοσσός άσκησε ισχυρές πιέσεις για να χειραγωγήσει τις προσπάθειες της Ε.Ε. για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής, προωθώντας ως βέλτιστη λύση την υιοθέτηση του µηχανισµού εµπορίας των ρύπων. Με τη συµπαράσταση της βρετανικής κυβέρνησης, είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη συγκρότηση του Ευρωπαϊκού Μηχανισµού Εµπορίας Ρύπων (ETS) και στη µετατροπή σε βασικό παράγοντα της ευρωπαϊκής πολιτικής για την ανάσχεση της κλιµατικής αλλαγής.

Μετά την υιοθέτηση του συστήµατος εµπορίας εκποµπών ρύπων, η BP πιέζει για να εξασφαλιστούν δωρεάν άδειες για τα διυλιστήρια. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2007 ο τότε πρόεδρος της ΒΡ Peter Sutherland διορίστηκε σύµβουλος για την Ενέργεια και την Αλλαγή του Κλίµατος του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μανουέλ Μπαρόζο.



2. Shell

Η µεγαλύτερη ίσως πετρελαϊκή εταιρεία στον κόσµο απέκτησε πρόσφατα γραφεία στις Βρυξέλλες για να προωθεί τα συµφέροντά της.

Η πολιτική της χαρακτηρίζεται από την επαναλαµβανόµενη άρνησή της να αναλαµβάνει τις ευθύνες της για τα περιβαλλοντικά εγκλήµατα που έχει διαπράξει, για τη διείσδυσή της σε κυβερνήσεις, µε πλέον χαρακτηριστικό παράδειγµα αυτό της Νιγηρίας.

Ο πετρελαϊκός κολοσσός έχει ρόλο - «κλειδί» στο Παγκόσµιο Επιχειρηµατικό Συµβούλιο για τη Βιώσιµη Ανάπτυξη (World Business Council for Sustainable Development ), στο Global Climate Coalition - οργανισµός που είχε συσταθεί από αµερικάνικες επιχειρήσεις που ήταν αντίθετες µε τη λήψη µέτρων για τη µείωση του διοξειδίου του άνθρακα και είναι ανενεργός από το 2002 - και στο Κέντρο Μελετών Ευρωπαϊκής Πολιτικής (Centre for European Policy Studies ). Η Shell ασκεί πιέσεις για να υιοθετηθούν χαµηλότεροι στόχοι µείωσης των επικίνδυνων αερίων και για την υιοθέτηση επιδοτήσεων για την τεχνολογία αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα, υποστηρίζοντας ότι αποτελεί τη λύση για το πρόβληµα υπερθέρµανσης του πλανήτη.


3. Vettenfall

Η σουηδική εταιρεία ενέργειας είναι µια από τις τέσσερις µεγαλύτερες στην Ευρώπη, εκπέµπει περισσότερους από 83 εκατοµµύρια τόνους διοξειδίου του άνθρακα (µε στοιχεία του 2008) και έχει κατηγορηθεί για πρακτικές «πράσινου ξεπλύµατος» (greenwash). Στο παρελθόν είχε χρησιµοποιήσει εντυπωσιακές επικοινωνιακές πρακτικές για να προωθήσει το λεγόµενο «Μανιφέστο για το Κλίµα», σχέδιο που είχε χαρακτηριστεί ως προσπάθεια «πράσινου ξεπλύµατος» του προφίλ της εταιρείας, που είναι από τους µεγαλύτερους παίκτες στο λόµπι του άνθρακα. Είναι µέλος σε πολλούς διεθνείς οργανισµούς που έχουν συσταθεί από επιχειρήσεις µε στόχο να πολεµηθεί η στρατηγική του ΟΗΕ για την κλιµατική αλλαγή και να µην υιοθετηθούν δεσµευτικοί οι κανόνες για τη µείωση των εκποµπών διοξειδίου του άνθρακα.

4. International Emissions Trading Association (ΙΕΤΑ)

Η IETA αποτελεί τη βασική οµάδα πίεσης που εκπροσωπεί την παγκόσµια αγορά ρύπων,µηχανισµός που επί της ουσίας επιτρέπει στις εταιρείες αλλά και στις χώρες που είναι οι µεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη, να εµπορεύονται τη ρύπανση. Αντιπροσωπεύει όλους τους µεγάλους παίκτες που έχουν συµφέροντα από το εµπόριο των ρύπων, µεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η Shell, η BP, η JP Morgan και η Deutsche Bank . Η IETA έχει τη µεγαλύτερη µη κυβερνητική αντιπροσωπεία στον ΟΗΕ και τις συνδιασκέψεις για την κλιµατική αλλαγή ενώ παρέχει επιχειρηµατική υποστήριξη για την αντιµετώπιση της κλιµατικής αλλαγής µε όρους αγοράς στα Ηνωµένα Έθνη και την Ευρωπαϊκή Ένωση.

5. Daimler

Μια από τις µεγαλύτερες αυτοκινητοβιοµηχανίες στον κόσµο, τη δεκαετία του ’90 δεσµεύθηκε να µειώσει της εκποµπές διοξειδίου του άνθρακα από τα αυτοκίνητα το 2010, συµµετέχοντας σε ένα εθελοντικό πρωτόκολλο που συνέταξε η Κοµισιόν. Το 2006, έγινε φανερό ότι ο στόχος δεν µπορούσε να επιτευχθεί σε εθελοντική βάση και η Επιτροπή αποφάσισε να κάνει τον στόχο υποχρεωτικό. Η Daimler, ακολουθούµενη από άλλες αυτοκινητοβιοµηχανίες, ηγήθηκε εκστρατείας κατά της λήψης µέτρων από την Κοµισιόν και πέτυχε την καθυστέρηση στην υιοθέτηση δραστικών υποχρεωτικών µέτρων για τις εκποµπές των αυτοκινήτων.

6. International Air Transport Association

Η ∆ιεθνής Ένωση Αεροµεταφορών (ΙΑΤΑ) είναι η οργάνωση - οµπρέλα που αντιπροσωπεύει τα συµφέροντα της αεροπορικής βιοµηχανίας. Εδώ και χρόνια ασκεί ισχυρές πιέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα Ηνωµένα Έθνη για να µη υιοθετηθούν µέτρα για την κλιµατική αλλαγή στις αεροµεταφορές.

Έχει κατηγορηθεί για «πράσινο ξέπλυµα» και για παρουσίαση αναληθών στοιχείων όσον αφορά τις εκποµπές των ρύπων. Ο κλάδος των αεροµεταφορών θα ενταχθεί στο σύστηµα εµπορίας ρύπων το 2012, πράγµα που σηµαίνει ότι οι εταιρείες που θα χρησιµοποιούν ευρωπαϊκά αεροδρόµια θα πρέπει να έχουν άδειες για να καλύπτουν τις εκποµπές τους. Στην παγκόσµια διάσκεψη για το κλίµα στην Κοπεγχάγη το 2009, η ΙΑΤΑ ζήτησε να είναι εθελοντική η µείωση των εκποµπών ρύπων για τις αεροπορικές εταιρείες.

Δρουν χωρίς έλεγχο, «λαδώνουν» και νομοθετούν ό,τι θέλουν

Η πραγματικότητα που δεν μπορεί κανείς να αμφισβητήσει είναι ότι τα λόµπι είναι πανίσχυρα και έχουν εκλεκτούς υπαλλήλους δαπανώντας εκατομμύρια ευρώ σε μισθούς, αφού στην κορυφή της λίστας των προσλήψεών τους βρίσκονται πρώην επίτροποι και αξιωματούχοι των Βρυξελλών. (Βλέπε: Οι περιστρεφόμενες πόρτες της διαπλοκής)

Παράλληλα, και οι ομάδες εμπειρογνωμόνων της Κομισιόν, στη συντριπτική τους πλειονότητα, προέρχονται από πολυεθνικές εταιρείες.

• 7.867 ομάδες συμφερόντων ήταν εγγεγραμμένες στο Μητρώο Διαφάνειας μέχρι τις 23 Φεβρουαρίου 2015

• 3.848 είναι οι εκπρόσωποι ομάδων συμφερόντων εμπορικών, επιχειρηματικών και επαγγελματικών ενώσεων

• 1.006 άτομα εκπροσωπούν γραφεία συμβούλων, εταιρείες νομικών, αυτοαπασχολούμενους συμβούλους

• Το 70% των ατόμων που απαρτίζουν τις ομάδες των εμπειρογνωμόνων είναι εκπρόσωποι των χρηματοπιστωτικών λόμπι και μόλις το 0,8% μέλη των ΜΚΟ και 0,5% των συνδικάτων και άλλων οργανώσεων

• 123 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, εκ των οποίων υπολογίζεται ότι τα 97 εκατομμύρια δαπανώνται από λόμπι καταχωρισμένα στο Μητρώο Διαφάνειας, και 26 εκατομμύρια από μη καταχωρισμένες ομάδες συμφερόντων δαπανά ο χρηματοπιστωτικός τομέας


• 1.700 λομπίστες διαθέτει ο χρηματοπιστωτικός τομέας, εκ των οποίων καταχωρισμένοι είναι 1.250


• 900 από τις 1.700 τροπολογίες μιας ευρωπαϊκής Οδηγίας για τα επενδυτικά κεφάλαια γράφτηκαν από λομπίστες

• 39 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο δαπανούν σε λόμπι 10 πολυεθνικές, μεταξύ των οποίων η Siemens, η Bayer, η General Electric, η Philip Morris International, η ExxonMobil Petroleum & Chemical, η Microsoft και η Shell

Τα λόμπι τροφοδοτούν με «νομοθετήματα» τους υπάκουους ευρωβουλευτές και συντάσσουν τα προσχέδια των Οδηγιών ή κάνουν τα αδύνατα δυνατά προκειμένου να μην περάσουν ρυθμίσεις διαφάνειας για τις χρηματοπιστωτικές αγορές.

Το πρόβλημα με τη δράση των ομάδων συμφερόντων είναι διπλό: Αφενός υπάρχουν λόμπι που είναι καταχωρημένα στο Μητρώο Διαφάνειας, μια διαδικασία που περιορίζεται σε τυπικούς και άνευ ουσίας ελέγχους, και αφετέρου λόμπι που δρουν εκτός Μητρώου, μια και η εγγραφή δεν είναι υποχρεωτική!

Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση που παρουσίασε τον Απρίλιο του 2014 το Παρατηρητήριο της Ευρώπης των Πολυεθνικών (Corporate Europe Observatory - CEO) με τίτλο «Τhe fire power of the financial lobby», το χρηματοπιστωτικό λόμπι διαθέτει πάνω από 700 οργανισμούς, εκ των οποίων οι 450 δεν είναι καν καταχωρημένοι στο Μητρώο Διαφάνειας, άρα δρουν τελείως εκτός κανόνων και δεν υπόκεινται ούτε σε τυπικό έλεγχο.

Οι ομάδες συμφερόντων του χρηματοπιστωτικού λόμπι επηρεάζουν τη λήψη αποφάσεων στην Ε.Ε. πέντε φορές περισσότερο απ' ό,τι οι ΜΚΟ, οι συνδικαλιστικές οργανώσεις και οι οργανώσεις καταναλωτών.

Χαρακτηριστικό της προνομιακής σχέσης που έχουν με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς είναι το ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία που αποκαλύπτονται στην έκθεση, το χρηματοπιστωτικό λόμπι είχε 7 φορές περισσότερες συναντήσεις με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς απ' ό,τι είχαν οι ΜΚΟ και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις.

Τα χρήματα που δαπανούν οι ομάδες συμφερόντων του χρηματοπιστωτικού τομέα, εκτιμώνται σε 123 εκατομμύρια ευρώ τον χρόνο, εκ των οποίων υπολογίζεται ότι τα 97 εκατομμύρια δαπανώνται από λόμπι καταχωρισμένα στο Μητρώο Διαφάνειας και 26 εκατομμύρια από μη καταχωρισμένες ομάδες συμφερόντων. Αντίστοιχα, από τους 1.700 λομπίστες του χρηματοπιστωτικού τομέα, καταχωρισμένοι είναι 1.250 ενώ 450 δρουν ως καμικάζι εκτός κανόνων παντελώς.

Ο τραπεζικός κολοσσός της Γερμανίας είναι από τους πιο ενεργούς παίκτες στο τραπεζικό λόμπινγκ στις Βρυξέλλες, με πολλούς εκπροσώπους σε πολλές συμβουλευτικές ομάδες της Κομισιόν.

Όταν έκλαψε ο Γιούνκερ

Η ανεξέλεγκτη δράση των λόμπι μέσω των προνομιακών σχέσεών τους με τους ευρωπαϊκούς Θεσμούς προς όφελος συγκεκριμένων συμφερόντων έχει ξεπεράσει σε τέτοιο σημείο την κόκκινη γραμμή συναγερμού, που ο ίδιος ο πρόεδρος της Επιτροπής, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αναγκάστηκε να τοποθετηθεί και να πάρει κάποια δειλά πρώτα μέτρα.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις στις 27 Ιανουαρίου 2015, εξέφρασε την πρόθεση - που απομένει να αποδειχθεί στην πράξη - για τη θέσπιση νέων κανόνων που θα διέπουν τη λειτουργία των ομάδων συμφερόντων στην Ε.Ε. Η πρόθεση αυτή έχει να κάνει μόνο με εκείνες τις ομάδες που είναι εγγεγραμμένες στο Μητρώο, αφού για εκείνες που δρουν εκτός δεν υπάρχει καμιά απολύτως πρόβλεψη.

Η ενδελεχής ανάγνωση της ανακοίνωσης Γιούνκερ αποκαλύπτει ότι ακόμα και η ίδια η Επιτροπή διαπιστώνει ότι το σύστημα έχει ξεχειλώσει τελείως και, εάν δεν ληφθούν κάποια δειλά μέτρα, η Ε.Ε. θα χάσει ακόμα και το φύλλο συκής της.

Έτσι, η Επιτροπή προσανατολίζεται, όσον αφορά τις ομάδες συμφερόντων που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Διαφάνειας, σε αλλαγές όπως:

• Πρόσθετες πληροφορίες για τους λομπίστες που συμμετέχουν σε επιτροπές, φόρα, διακομματικές ομάδες ή παρόμοιες δομές της Ε.Ε.


• Δήλωση του εκτιμώμενου κόστους που σχετίζεται με την εκπροσώπηση ομάδων συμφερόντων.


• Δημοσίευση πληροφοριών σχετικά με τις συνεδριάσεις που πραγματοποιούν οι επίτροποι, τα μέλη των ιδιαίτερων γραφείων τους και οι γενικοί διευθυντές με οργανώσεις συμφερόντων ή αυτοαπασχολούμενους λομπίστες.


• Συμμετοχή μόνο των οργανώσεων και των λομπιστών με επιτρόπους, μέλη των ιδιαίτερων γραφείων τους, γενικών διευθυντών, μόνο με οργανώσεις συμφερόντων που έχουν εγγραφεί στο Μητρώο Διαφάνειας.

Η Επιτροπή Γιούνκερ, όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση, «προτίθεται να υποβάλει το 2015 τη δική της πρόταση για ένα υποχρεωτικό Μητρώο εκπροσώπων συμφερόντων που θα καλύπτει την Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, πρόθεση που από μόνη της δεν λέει απολύτως τίποτε αφού δεν συνιστά ξεκάθαρη δέσμευση.

Γιατί δεν θέλουν το υποχρεωτικό Μητρώο

Η προαιρετική εγγραφή των λόμπι στο Μητρώο Διαφάνειας είναι επιλογή τόσο της Κομισιόν όσο και του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Οι λόγοι που προβάλλονται είναι δυο. Ο ένας είναι επί της ουσίας και ο άλλος επί της διαδικασίας.

Ο επί της ουσίας λόγος όπως αναφέρει καθαρότατα η Επιτροπή σε έγγραφό της τον Απρίλιο του 2014 για το αναθεωρημένο Μητρώο Διαφάνειας είναι ότι επιθυμία «της Επιτροπής και του Κοινοβουλίου είναι να παραμείνουν ανοιχτοί στον διάλογο με όλους τους φορείς, ανεξάρτητα από το καθεστώς τους». Από τη φράση αυτή φαίνεται ξεκάθαρα ότι οι ευρωπαϊκοί Θεσμοί επιθυμούν διακαώς να συνεχίσουν να είναι συνομιλητές με ομάδες συμφερόντων, ακόμα και αν αυτές δεν υπόκεινται σε κανέναν απολύτως έλεγχο και δεν ακολουθούν κανέναν απολύτως κανόνα.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι, σύμφωνα με την Κομισιόν, δεν υπάρχει σαφής και απλή νομική βάση η οποία θα επέτρεπε να καταστεί υποχρεωτικό το Μητρώο Διαφάνειας.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «η μόνη νομική βάση για υποχρεωτική εγγραφή στο Μητρώο είναι το άρθρο 352 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης». Η χρήση του άρθρου αυτού θα δημιουργούσε πολυάριθμα περίπλοκα νομικά ζητήματα, ιδίως όσον αφορά το πεδίο του Μητρώου και τη συμμόρφωση προς άλλα άρθρα των Συνθηκών. Το άρθρο 352 προϋποθέτει ομοφωνία στο Συμβούλιο, ενώ σε ορισμένα κράτη - μέλη απαιτείται επίσης έγκριση από τα εθνικά Κοινοβούλια.

Επίλογος

Εν τέλει υπάρχει κάτι μεμπτό ή παράνομο σ' αυτό, θα αναρωτηθεί κάποιος. Προφανώς όχι. Το «μεμπτό» είναι να υποστηρίζεις δημοσίως ότι μια νομισματική ένωση που δημιουργήθηκε κατ’ εντολή και με τις οδηγίες συγκεκριμένων επιχειρηματικών κολοσσών θα μπορούσε να λειτουργήσει προς το συμφέρον των πολιτών της Ευρώπης –πολύ περισσότερο αν ανήκεις σ' αυτούς που ψήφισαν το Μάαστριχτ και στη συνέχεια δηλώνεις «εγκλωβισμένος» από τους Ευρωπαίους εταίρους.

Τίποτα σάπιο λοιπόν δεν υπάρχει στην Ε.Ε. και στα θεσμικά όργανα που επιβλέπουν τη λειτουργία της ευρωζώνης. Ολα λειτουργούν ρολόι. Το να ζητάς από την Ευρωπαϊκή Ενωση να μην προωθεί τα συμφέροντα των μεγαλύτερων επιχειρήσεων είναι σαν να ζητάς από το διαφημιστικό τμήμα της Coca-Cola να σταματήσει να προωθεί τα προϊόντα της εταιρείας. Στην καλύτερη περίπτωση είναι ένα αίτημα παράλογο. Στη χειρότερη θα μπορούσε να είναι και ύποπτο.

Επιμέλεια: www.logiosermis.net

https://www.logiosermis.net