Είναι τελικά ο Παρθενώνας Ανθρώπων Έργο ?

Κατοικήθηκε τη Λίθινη εποχή από τους Πελασγούς, κατόπιν, στους Μυκηναϊκούς χρόνους έγινε μια μικρή πόλη - κράτος, οχυρωμένη από περιμετρικό ισχυρό τείχος, για την προστασία του. 

επάνω φωτό: Μυκηναϊκή Περίοδος 

Από το 1200 π.χ. άρχισαν να κτίζονται στην κορυφή τα ιερότερα κτίρια. Τα πρώτα προπύλαια έγιναν την εποχή του Πεισίστρατου, αλλά καταστράφηκαν από την εισβολή των Περσών όπως και όλα τα άλλα ιερά το 480 π.Χ.
Ο λόγος για έναν "πέτρινο λόφο". Έναν "βράχο" που οι Αθηναίοι τον έκαναν ιερό.

Η περσική κατάκτηση της Αθήνας το 480-479 π.Χ. οδήγησε σε εκτεταμένες καταστροφές σε όλη την πόλη... 

Η πραγματική εικόνα της Αγοράς στην έναρξη της Κλασικής περιόδου (479 π.Χ.), μετά την αποχώρηση των Περσών ήταν μια σειρά από ερειπωμένα κτήρια, που είχαν υποστεί ανεπανόρθωτες καταστροφές... 
Η Αθήνα πια ήταν η "Πόλις των ερειπίων". Ιδιαίτερα τα κτήρια της δυτικής πλευράς που καταστράφηκαν ολοσχερώς. 
Τα πηγάδια του βράχου κλείνουν, σφραγίζονται σχεδόν όλα με κεραμικό υλικό που προέρχεται από την περίοδο 500-480 π.Χ. 

Μετά το 480 π.Χ., ο Θεμιστοκλής και μετέπειτα ο Κίμωνας αναλαμβάνουν τη διευθέτηση ενός νέου διοικητικού κέντρου για την Αθήνα...

Δημιουργούνται μια σειρά κτήρια διοικητικού και θρησκευτικού χαρακτήρα: 

- Η Θόλος χτίζεται γύρω στο 465 π.Χ., προκειμένου να στεγάσει τους πρυτάνεις. 

- Το Νέο Βουλευτήριο αναλαμβάνει τη θέση του Παλαιού, το οποίο μετατρέπεται σε τόπο φύλαξης των αρχείων του κράτους και χώρο λατρείας της Μητέρας των Θεών. 

- Στη βόρεια πλευρά: η Βασίλειος Στοά ξαναχτίζεται με το αυθεντικό υλικό των ετών του 550-500 π.Χ. και το ίδιο ο Βωμός των Δώδεκα Θεών, που ξαναχτίζεται λίγο μετά το 480 π.Χ. 

Υστερορρωμαϊκή οχύρωση δυτικά των Προπυλαίων,
όπου ανοίγονταν δύο πύλες, μία προς δυσμάς
(πύλη Beulé) και μία δεύτερη νοτίως της πρώτης,
κάτω από τον πύργο της Νίκης.

- Ακόμα, η περίφημη Ποικίλη Στοά από το γαμπρό του Κίμωνα, τον Πεισιάνακτα, και στολίζεται με ζωγραφικά έργα μεγάλης αξίας από τον Πολύγνωτο, το Μικίωνα και τον Πάναινο.

- Τα κτήρια της ανατολικής πλευράς έχουν δικαστική χρήση. Αντίθετα... 
- στη νότια οικοδομείται γύρω στο 430 π.Χ. η Νότια Στοά Ι, όπου τελούνται συσσίτια. 
- Άλλα κτήρια της ίδιας περιόδου είναι η Στοά του Ελευθερίου Διός και το Νομισματοκοπείο.

Η πόλη τώρα εντάσσεται στο οικοδομικό πρόγραμμα του Περικλή... Χτίζεται ο περίφημος ναός του Ηφαίστου και της Αθηνάς Εργάνης, το λεγόμενο «Θησείο», λίγο μετά το 450 π.Χ. 


Με την επιστασία του Φειδία, 
επί Περικλή επανακτίζονται τα πασίγνωστα οικοδομήματα, θαυμαστά για την αρχιτεκτονικής τους.

Ο Παρθενώνας το πιο σημαντικό από τα κτήρια της Ακρόπολης με σχεδιαστές και εκτελεστές τον Ικτίνο και τον Καλλικράτη (πιθανόν σε σχέδια του Φειδία). 

Τα προπύλαια και το Ερεχθείο με τις Καρυάτιδες, που σχεδιάστηκαν και κτίσθηκαν από τον Μνησικλή.

Ο ναός της Απτέρου Νίκης που κτίστηκε από τον Καλλικράτη. 

Την ίδια εποχή χτίζεται το θέατρο του Διονύσου, το Ωδείο του Περικλή και το ιερό του Ασκληπιού. Πολύ αργότερα κτίζεται το θέατρο του Ηρώδου του Αττικού.

"... Ηταν ο κεντρικός πυρήνας μιας ανώτερης αντίληψης. Η "φυσική" -μαρμάρινη- ενσάρκωση των αξιών τους, των πεποιθήσεων τους, των μύθων τους, της ιδεολογίας τους, η Ακρόπολη   με τα κτίσματα γύρω από το βράχο και πάνω σ' αυτόν... με κυρίαρχο τον Παρθενώνα...", λέει ο ερευνητής καθηγητής και μελετητής Τζέφρι Χέργουντ (Jeffrey M. Hurwit).'

Η είσοδος της ακρόπολης κατά την κλασσική περίοδο

Μετά τα μέσα του 5ου αι. π.Χ., η Αγορά της Αθήνας οργανώνεται ως το διοικητικό κέντρο μιας δημοκρατίας, η οποία αποτελούσε ταυτόχρονα και το κέντρο μιας «αυτοκρατορίας». Η μεγαλοπρέπεια των κτηρίων της Ακρόπολης δε γίνεται αισθητή στο χώρο της Αγοράς. 

Σε ελάχιστες μόνο περιπτώσεις κάποια μνημεία διακρίνονται για την πολυτέλειά τους, όπως για παράδειγμα η Στοά του Ελευθερίου Διός.

Δραματικά τα γεγονότα που ακολουθούν... 

Ο πελοποννησιακός Πόλεμος, το ολιγαρχικό πραξικόπημα του 411 π.Χ., η πτώση της Αθήνας στους Σπαρτιάτες το 404 π.Χ. και η τυραννία των τριάκοντα.

Το Πρόπυλο*, σε σχέδια του Μνησικλή, η μνημειακή είσοδος από όπου ο προσκυνητής περνάει κατευθυνόμενος προς τον ιερό περίβολο και τα μεγάλα μνημεία του Βράχου, δείγμα μεγάλης αρχιτεκτονικής σύλληψης που επηρέασε όχι μόνο σύγχρονές του αλλά και μεταγενέστερες δημιουργίες, δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω Πελοποννησιακού Πολέμου.

Χίλια χρόνια μετά αυτή η αρχαία είσοδος σφραγίζεται... 

Το Πρόπυλο κλείνει. Για να ανέβει κάποιος στον Παρθενώνα το 1388 πρέπει να περάσει από έναν ελικοειδή δρόμο που καταλήγει στο πίσω μέρος της σημερινής εισόδου. Η Αθήνα είναι στην κυριαρχία των Φράγκων και τα προπύλαια...

...μετατρέπονται τώρα σε παλάτι-οικία των Ατσαγιόλι, προσθέτοντας κι ένα καθολικό εκκλησάκι ! 

Έξω από τα προπύλαια οικοδομείται και ο ψηλός φράγκικος πύργος που κατόπτευε όλη την πόλη.

Αυτή η θέα εντυπωσίασε τόσο τον Μακιαβέλι (Niccolo Machiavelli), της ίδια οικογένειας, που τον έκανε να γράψει: 
"Θεέ μου... δεν έχεις δει ποτέ σου χώρα πιο ωραία από αυτή, ούτε πιο ωραίο κάστρο !".  

Η Αθήνα μετονομάζεται σε Δουκάτο των Αθηνών, στο οποίο βασιλεύει η διάσημη οικογένεια της Φλωρεντίας Ατσαγιόλι (το όνομά της από το εμπόριο ατσαλιού), για 73 χρόνια μέχρι να παραδώσουν την σκυτάλη στους επόμενους κατακτητές, τους Οθωμανούς. 

"Ο Παρθενώνας είναι το μεγαλύτερο μνημείο και το μεγαλύτερο ιερό στη μεγαλύτερη πόλη της κλασσικής Αθήνας" λέει ο καθηγητής Τζέφρι Χέργουντ. 

Ολοκληρώνεται το 432 π.Χ. ώς η μέγιστη έκφραση των Αθηναϊκών Ιδανικών. Του Δίκαιου έναντι του άδικου, του Πολιτισμού έναντι της βαρβαρότητας, της Τάξης έναντι του χάους. 
Ο ναός διακοσμείται με μυθολογικές νικηφόρες νίκες. Κι ίσως για πρώτη φορά σε ελληνικό ναό οι Αθηναίοι, σαν κοινοί θνητοί απεικονίζονται στο πλάι των θεών.

Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι το ανθρώπινο μυαλό ακόμα δεν μπορεί να δεχτεί σαν έργο ανθρώπων τον Παρθενώνα μη μπορώντας να απαντήσει σε τόσα ερωτηματικά κατασκευής, που μοιραία γεννιούνται...

Τα μυστικά του Παρθενώνα

Το εκπληκτικό ντοκιμαντέρ του PBS με τίτλο: "Secrets of the Parthenon" (τα μυστικά του Παρθενώνα) αναλύει τον τρόπο που χτίστηκε ο περίφημος Παρθενώνας...

____________________________________________________________________________


* Πρόπυλο, Το βιβλίο "Τα Προπύλαια της Αθηναϊκής Ακρόπολης" του αρχιτέκτονα Τάσου Τανούλα είναι αφιερωμένο στην οικοδομική ιστορία των προπυλαίων από το 437 π.Χ. που άρχισαν να κτίζονται από το Μνησικλή, ως σήμερα που οι αρχαιολόγοι και οι αρχιτέκτονες της Επιτροπής Ακροπόλεως μελετούν και επιχειρούν την αποκατάσταση των μνημείων που επί 25 αιώνες στεφανώνουν το ιερό Βράχο. 
"Ιωνικούς κίονες στο εσωτερικό κτηρίων δωρικού ρυθμού είχε ήδη εφαρμοστεί και αλλού, στα Προπύλαια όμως ο επισκέπτης μπορούσε να δει, για πρώτη φορά, και τους δύο ρυθμούς ταυτόχρονα, σε άμεση παράθεση, εναρμονισμένους στο ίδιο κτήριο" αναφέρει ο συγγραφέας, "

Από όλα τα μνημεία της Ακρόπολης, τα Προπύλαια, τουλάχιστον για τον κοινό επισκέπτη, είναι τα πιο "αδικημένα". Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Παρθενώνας είναι το σημαντικότερο μνημείο που δεσπόζει επάνω στο Βράχο. Μετά έρχεται το Ερέχθειο όπου η γοητεία της χθόνιας λατρείας σε συνδυασμό με τις θελκτικές Κόρες της πρόστασης μαγνητίζουν τη φαντασία μας ενώ ο ναός της νίκης μένει σχετικά έξω από τον οπτικό άξονα του προσκυνητή κατά την είσοδό του. 


  Scholeio.com  

http://scholeio.blogspot.gr