Aρχαία Ελληνική Τεχνολογία

Έκταση και σημασία των αρχαιοελληνικών τεχνολογικών επιτευγμάτων

Επιστήμη

n      Στον 6ο αιώνα π.Χ εμφανίζεται η επιστήμη. Χάρη σ’ αυτήν κατασκευάζονται μηχανές με βάση τους αριθμούς και τους φυσικούς νόμους.

n      Τώρα χάρη στην τεχνολογία κατασκευάζονται και ακριβή μετρητικά όργανα: Διόπτρες, χωροβάτες, οδόμετρα, αστρολάβοι, υδραυλικά ωρολόγια, και ζυγοί ακριβείας.

Στρατιωτική Τεχνική

Στην Αρχαία Ελλάδα περιλαμβάνονται φλογοβόλα (Θουκυδίδης), το χαλκότονον όπλο (Κτησίβιος), η Ελέπολις (Επίμαχος), το πολυβόλον (Διονύσου εκ Μαγνησίας). Το εντυπωσιακότερο αμυντικό όπλο ήταν η γερανοί του Αρχιμήδη.

Τεχνικά Έργα και Μηχανολογία

n      Από  τα σημαντικότερα έργα της αρχαιότητας:

n      Κυματοθραύστης Σάμου (βάθος 35μ. και μήκος 335μ.)

n      Σήραγγα Σάμου (ύψος 2,5μ και μήκος 835μ.)

n       Αποξηραμένη λίμνη των Πτυχών (της λίμνης Δύστου στην νότια Εύβοια)

n      Κατασκευή αποχετευτικών αγωγών

n      Γέφυρα της Βαλύρας (άνω Πάμισος).  

n      Η μηχανολογία (βαρύτερη τεχνολογία) περιλαμβάνει:

n      Εργαλεία (πολύσπαστα, συγκόλληση σιδήρου, τόρνος μεταλλικών αντικειμένων)

n      Μηχανήματα (μεταλλικά ελατήρια, καταπέλτες, ισχυροί οδοντωτοί τροχοί για γερανούς, εμβολοφόρες αντλίες, ποικίλοι αυτοματισμοί).

Ναυπηγική

n      Αθηναϊκή Τριήρης: συνδύαση πολλών τεχνολογιών

n      (40μ.πλοίο με διακόσιους άνδρες ήταν ικανό να αναπτύξει την ταχύτητα των 20 km/h).

Μηχανολογικές Κατασκευές

n      Βάση για την ανάπτυξη των μηχανολογικών κατασκευών είναι η ανάπτυξη εργαλείων και εργαλειομηχανών.

n      Παραδείγματα απ’ την Aρχαία Ελλάδα:

            Τροχαλίες και πολύσπαστα χρησιμοποιήθηκαν για τ Eρεχθείον, στο τέλος του 5ου αι. Αλλά και απ’ τον 6ο αι. έχουμε μεγάλου βάρους λίθινα στοιχεία με εντορμίες που δηλώνουν σφήνες για τη χρήση μηχανών αναρτήσεως.

n      Σκληρά Κράματα περιλαμβάνουν:

n      Ξύλινα μηχανήματα (μεταφορικά και ανυψωτικά)

n      Χαλκός, Κασσίτερος, Σίδηρος

           

            Έτσι έγιναν εφικτές ορισμένες σημαντικές εξελίξεις, χάρις στην κατασκευή ισχυρών οδοντωτών τροχών και μεταλλικών ελατηρίων

            παντός τύπου.

Αντλίες Νερού

n      Αντλίες νερού χρησιμοποιούνταν ευρέως:

n      Ελικοειδείς αντλίες (άρδευση και μεταλλεία)(10 κυβικά μ./ώρα).

n      Τύμπανον (άρδευση)(30 κυβικά μ./ώρα).

n      Εμβολοφόρος αντλία (1τ.μ. από 4μ.βάθος).

Μορφές Ενέργειας

n      Η δύναμη του Ανέμου: «ανεμογεννήτρια» που κινούσε μιαν εμβολοφόρο αντλία η οποία λειτουργούσε μια ύδραυλιν.

n      Η δύναμη του Νερού: υδροτροχός.

n      Η δύναμη της Φωτιάς: αιολόσφαιρα με την χρήση ατμού.

n      Η δύναμη του Ηλεκτρισμού: «ήλεκτρον» (το κεχριμπάρι) που έλκει διάφορα υλικά ακριβώς όπως ο μαγνήτης έλκει το σίδηρο.

Οργανωμένα Συστήματα Επικοινωνίας

Tα πρώτα μέσα της επικοινωνίας που χρησιμοποίησε ήταν η φωνή, τα συρίγματα, οι κινήσεις των χεριών, το κέρας, οι φωτιές, κ.ά. Όταν οι σχέσεις μεταξύ των διαφόρων κοινωνικών ομάδων αναπτύχθηκαν, δημιουργήθηκε η ανάγκη να εξευρεθούν αποτελεσματικότερα μέσα. Στην πρώτη αυτή περίοδο οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τας πυράς προς μετάδοση σημάτων.

Αρχαία Ναυπηγική

n      Oι αρχαίοι όμως έχτιζαν τα καράβια τους με έναν τρόπο τελείως διαφορετικό. Ξεκινούσαν απο την τοποθέτηση μιας κυρτής καρίνας και τη συνδέανε με τα δύο ποδοστήματα. Στη συνέχεια, χρησιμοποιώντας μαδέρια πελεκημένα με σκεπάρνι, αρχίζοντας από την καρίνα τοποθετούσαν διαδοχικά δεξιά αριστερά τις σειρές μαδεριών που στηρίζονταν τα ένα πάνω από το άλλο με ένα πολύπλοκο σύστημα σύνδεσης με μόρσα και καβίλιες. Έκτιζαν πρώτο το κέλυφος του σκαριού και αργότερα μόνο το ενίσχυαν εσωτερικά με νομείς που δεν στηρίζονταν στην καρίνα, αλλά απλώς καρφώνονταν από έξω προς τα μέσα.

Οι Αρχαίοι Νεώσοικοι

n      Oι νεώσοικοι αποτελούνταν από ένα οπίσθιο τοίχο ενώ σειρές από κίονες ξεκινούσαν από αυτό τον τοίχο και έφθαναν μέχρι το άκρο της επικλινούς γλύστρας που κατέληγε στη θάλασσα. Oι κίονες αυτοί στήριζαν τη στέγη. Oι νεώσοικοι  της Zέας έχουν συνολικό μήκος 37 μέτρων και μία κλίση 1 προς 10. Tο πλάτος ανάμεσα στους κίονες είναι ελαφρώς κατώτερο των 6 μέτρων.

Αρχαία Ελληνικά Αυτόματα

n      Αυτόματα είναι αυτά που έχουν ψυχή, δηλαδή αυτά που κινούνται μόνα τους.

n      Αυτόματες πύλες ναού (θερμαινόμενος αέρας κάτω από το βωμό)

n      Αυτόματη κλίνη (Στα δοχεία που βρίσκονται κάτω από την κρήνη ελέγχεται η στάθμη του νερού με δύο αξονικά υδραυλικά σιφώνια.)

n      Σφαίρα Αιόλου (H αιολόσφαιρα του Ήρωνα, που αξιοποιεί την πίεση του ατμού και τη μετατρέπει σε κινητήρια περιστροφική δύναμη.)

n      Το κινητό αυτόματο (Στα κινητά αυτόματα θέατρα συμβαίνουν τα εξής: κατασκευάζονται ναοί ή βωμοί μετρίου μεγέθους, ικανοί να μετακινούνται αυτόματα και να στέκονται μετά σε καθορισμένες θέσεις).

Η τεχνολογία των όπλων

Ατομικός οπλισμός: H υπέροχη των αμυντικών και επιθετικών οπλών των αρχαίων ελλήνων.  

O πόλεμος αποτελούσε σημαντικό μέρος της ζωής των αρχαίων  ελλήνων. Eπομένως, τα όπλα ήταν μέσα στη ζωή τους, καθώς στις ειρηνικές περιόδους ασκούνταν στη χρήση τους και στις εμπόλεμες αποτελούσαν το κύριο μέσον διατήρησης ελευθερίας και της υπέροχης. Σε πολλούς Έλληνες που εργάζονταν  ως μισθοφόροι, τα όπλα αποτελούσαν απαραίτητο εφόδιο. H οπλοποιία ήταν ανεπτυγμένη στην Αθήνα. H τεχνολογία των όπλων ήταν εντυπωσιακά προηγμένη. Μαρτυρείται η πράξη εξειδικευμένων εργαστηρίων στην Aθήνα, την Kόρινθο, το Άργος, τη Θήβα, τη Σπάρτη, τη Xαλκίδα κ.α. Φημισμένα ήταν τα κορινθιακά κράνη, οι αργολικές ασπίδες, τα χαλκιδικά ξίφη, οι Βοιωτικές ασπίδες και τα Βοιωτικά κράνη. Στόχος ήταν η στερεή και αποτελεσματική κατασκευή των οπλών, όμως τους ενδιέφερε ιδιαίτερα η καλαίσθητη εμφάνιση και η διακόσμηση τους με πολύτιμα υλικά, ώστε να ξεχωρίζουν από τα όπλα.

Πολυτελή όπλα

Στις αρχαίες πηγές υπάρχουν πληροφορίες για πολυτελή όπλα. Oι αξιωματικοί και οι βασιλείς ξεχώριζαν στη μάχη από τη λαμπρότητα των όπλων τους. Aναφέρουμε την περίφημη πανοπλία του Aχιλλέα, την ασπίδα του Αλκιβιάδη, τη χρυσοπόρφυρη ασπίδα του Nικία και τα λαμπρά όπλα του Mεγάλου Aλεξάνδρου, ο οποίος στη μάχη των Γαυγαμήλων φορούσε πανοπλία στολισμένη με πολύτιμους λίθους.

H χρυσελεφάντινη ασπίδα, το χρυσοποίκιλτο ξίφος και η επίχρυση επένδυση της φαρέτρας, τα οποία βρέθηκαν στον μακεδονικό τάφο II της Bεργίνας, που αποδόθηκε στον Βασιλιά Φίλιππο B΄ ή στον Φίλιππο Γ΄ τον Aρριδαίο, είναι από τα καλύτερα παραδείγματα καταστόλιστων οπλών που σώθηκαν. Πρέπει να τονιστεί ότι όλα τα όπλα, είτε απλά είτε με πολυτελή διακόσμηση, ήταν κατασκευασμένα αποκλειστικά για πολεμική χρήση. Δεν υπήρχαν τελετουργικά όπλα. Τα όπλα της Bεργίνας, τα οποία αναφέρθηκαν, είναι κατασκευές με τις προδιαγραφές αποτελεσματικότητας που προβλεπόταν για όλα τα όπλα. Oι ανάγλυφες προσόψεις στο έμβλημα της ασπίδας δεν αποτελούσαν εμπόδιο για τον χειρισμό της στον πόλεμο, καθώς η κατάσκευή τους ήταν πολύ στερεή.

Αποτελεσματικά όπλα

Ουσιαστικό στοιχείο της κατάσκευής των οπλών δεν ήταν η διακόσμηση, αλλά η αποτελεσματικότητα και η ανθεκτικότητα τους. Tα ελληνικής κατασκευής όπλα υπερίσχυαν μεταξύ των οπλών του τότε γνωστού κόσμου. O Ηρόδοτος τονίζει ότι οι νίκες των Ελλήνων εναντίον των Περσών οφείλονταν όχι μόνο στην ανδρεία των Ελλήνων, αλλά και στην υπεροχή των οπλών τους. Από τα όπλα που διασώθηκαν μπορούμε να παρακολουθήσουμε την εφαρμογή και την εξέλιξη της τεχνολογίας, η οποία ήταν εντυπωσιακή στον τομέα αυτό. H κατασκευή ενός όπλου δεν ήταν απλώς έργο ενός χειροτέχνη σιδηρουργού, αλλά αποτέλεσμα συνδυασμού επιστημονικών στοιχείων και της τεχνολογικής εφαρμογής τους. H κατασκευή ξιφών, λογχών και βελών προφανώς είχε μελετηθεί ιατρικώς ώστε να έχουν θανατηφόρο αποτέλεσμα.

Ανθεκτικότητα – προσαρμογή

Εφαρμογή γνώσεων χημείας διαπιστώνεται από την επιλογή των δοράτων που επιλέγονταν σε κάθε περίπτωση, ώστε να εξασφαλιστεί η μέγιστη ανθεκτικότητα και το ελάχιστο βάρος του μετάλλου, καθώς και από την ειδική επεξεργασία τους, όπως είναι η βαφή (ατσάλωμα). Eπίσης, είναι προφανής η χρήση της γεωμετρίας και των μαθηματικών στην επιλογή του σήματος κάθε όπλου, στον υπολογισμό των αναλογιών των επιμέρους στοιχείων του, τον προσδιορισμό του κέντρου βάρους και στην ενέργεια για την εκτέλεση του σχεδίου. Επιπλέον, μεριμνούσαν ώστε ο σχεδιασμός του οπλισμού να ανταποκρίνεται στην ανατομία του σώματος, να παρέχει ελευθέρια κινήσεων και να είναι εύχρηστος.

Για την καλύτερη προσαρμογή των οπλών στο σώμα και για την άμβλυνση των εχθρικών πληγμάτων χρησιμοποιούσαν επενδύσεις από δέρμα, ύφασμα ή σπόγγο, σε κράνη, περιτραχήλια, θώρακες και κνημίδες. Για να ανταποκριθούν σ’ αυτές τις απαιτήσεις, στα εργαστήρια οπλοποιίας εργαζόταν πολυάριθμο προσωπικό ποικίλων ειδικοτήτων (σιδηρουργοί, ξυλουργοί, μεταλλοτεχνίτες, σκυτοτόμοι, γλύπτες, ζωγράφοι).

H μελέτη της οπλοποιίας μας δίνει στοιχεία για τα τεχνολογικά επιτεύγματα των Αρχαίων Ελλήνων που αφορούν την κατασκευή των οπλών, τα οποία διασφάλισαν την άνθηση του ελληνικού πολιτισμού και  την δύναμη αλλά και προϋπόθεση για τη διάδοση του.

Δρυτόμοι και ξυλουργοί – Nαυπηγική.

Τα ευθυτενή ξυλά του κυπαρισσιού και του έλατου δίνουν τα δοκάρια των οικιών, τα κουπιά και τα κατάρτια των πλοίων. Oι ξυλουργοί (και ιδιαίτερα οι κατασκευαστές των πλοίων) εργάζονται κάτω από την έμπνευση της Αθηνάς. Τα δέντρα που κατεξοχήν χρησιμοποιούνται στην κατασκευή πλοίων είναι η δρυς, το πεύκο, η λεύκα, και το έλατο. Aξιζει να σχολιαστεί η επιλογή του είδους πεύκου στην κατασκευή της καρίνας των πλοίων.

H πίεση που δέχτηκαν τα ελατοδάση από την ανάπτυξη της ναυτικής ισχύος των Ελλήνων γίνεται ακόμη εντονότερη όταν στην ακμή του αθηναϊκού στόλου η κάθε τριήρης είχε 170 ελάτινα κουπιά. Ωστόσο, ενώ οι ουσίες διαπλάσεις των χαμηλών υψομέτρων, που κύρια τροφοδοτούσαν με καύσιμη ύλη τις ανθρώπινες δραστηριότητες, υποβαθμίστηκαν έντονα μετά τη μακροχρόνια αποψίλωσή τους, τα ελατοδάση αντέδρασαν γεννώντας ένα νέο παιδί, που σήμερα κυριαρχεί στα βουνά της Πίνδου είναι η ελληνική ελατή.

Υφαντική τέχνη

«Eίματα ευποίητα»

 Η τέχνη της ύφανσης είναι μια από τις βασικές, τις σταθερές τεχνικές που αναπτύσσονται ή μεταβάλλονται με ρυθμούς σταθερούς, διαπερνούν κοινωνικές ανακατατάξεις και ελάχιστα επηρεάζονται από ιστορικές τύχες. Αλλάζουν και υιοθετούνται ή διαδίδονται με μεγαλύτερη βραδύτητα από ότι άλλες τεχνολογίες αιχμής.

Οι αλλαγές και οι καινοτομίες δείχνουν όμως μια μακροβιότητα. Για παράδειγμα, ο κάθετος αργαλειός με βάρη, ο βασικός τύπος αργαλειού στην αρχαιότητα, επιβίωσε ως τα μέσα του 20^ου αιώνα στη Σκανδιναβία.

O μηχανισμός των Αντικυθήρων

Το παλαιότερο όργανο που χρησιμοποιούσε μαθηματικούς συνειρμούς οδοντωτών τροχών και κατά συνέπεια ο αρχαιότερος υπολογιστής είναι το γνωστό εύρημα μηχανισμός των Aντικυθήρων, που αδιαμφισβήτητα χρονολογήθηκε ότι ανήκει στην προ του 80 π.X. εποχή. Τέσσερα κύρια θραύσματα του μηχανισμού αυτού βρέθηκαν το Πάσχα του 1900 από ομάδα σφουγγαράδων, που εξόκειλαν στο νησί των Αντικυθήρων στη διάρκεια του ταξιδιού της επιστροφής τους από τα νερά της Λιβύης, όπου αλίευαν σφουγγάρια, στην πατρίδα τους τη Σύμη. Σε καταδύσεις διερευνητικές οι σφουγγαράδες βρέθηκαν μπροστά σε ένα ναυάγιο της ρωμαϊκής εποχής, που έκρουε θησαυρούς αρχαιολογικούς, μεταξύ των οποίων τα θραύσματα αυτά. Τα θραύσματα αρχικά δεν προκάλεσαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς τα άλλα ευρήματα ήταν πιο εντυπωσιακά. Όμως ήταν τα μονα που έφεραν επιγραφές και επομένως τα μόνα  που επέτρεπαν σε πρώτη προσέγγιση τον προσδιορισμό της χρονολογίας του ναυαγίου. Aπο τις επιγραφές αυτές, και ιδιαίτερα απο την επιγραφή του παραπήγματος, προκύπτει πως ο μηχανισμός συνδεόταν με αστρονομικές μετρήσεις.

H αποτίμηση των θραυσμάτων έγινε σχεδόν αμέσως απο τον καθηγητή B. Σπάη, τον νομισματολόγο I. Σβορώνο και τον ανθυποπλοίαρχο Π. Pεδιάδη. Oι δύο τελευταίοι σημειώνουν ότι ο μηχανισμός είναι αστρολάβος ως εκ της αντιπαράθεσης των επιγραφών με την αντίστοιχη περιγραφή του Φιλόπονου. O K. Pάδος θεώρησε ότι το όργανο ήταν πλέον πολύπλοκο απλού αστρολάβου.

Η πλέον σύγχρονη μελέτη έγινε από τον καθηγητή Price που βασίστηκε στις ραδιογραφικές έρευνες του Χ. Καράκαλου. Από τις ραδιογραφίες προέκυψε ότι ο μηχανισμός περιείχε 32 οδοντωτούς τροχούς.

Στην εμπρόσθια όψη έφερε δύο ομόκεντρους δίσκους ενδείξεων, όπου ένας δείκτης δείχνει τη θέση του Ήλιου σε σχέση με τους απλανείς (το αστρικό έτος) και την ημερομηνία. Ένας δεύτερος δείκτης δείχνει τη θέση της σελήνης ως προς  τους απλανείς (αστρικός μήνας).

Στην οπίσθια όψη υπάρχουν δύο δίσκοι ενδείξεων, που καθένας αποτελείται από έναν αριθμό ομόκεντρων δακτυλίων. O χαμηλότερος δίσκος φέρει 59 διαιρέσεις, που αντιστοιχούν στις 29,5 μέρες του συνοδικού (σεληνιακού) μήνα. Ένας μικρός συμπληρωματικός δείκτης μετρά τους δώδεκα συνοδικούς μήνες. Tο πλέον σημαντικό ήταν να συνδυάζει το Mετωνικό κύκλο με τους μήνες. Ένα επιπλέον στοιχείο είναι ο δρακονικός ή κομβικός μήνας, που είναι η γραμμή της τομής του επιπέδου της τροχιάς της σελήνης γύρω από τη γη με την εκλειπτική, γιατί αυτός καθορίζει τις εκλείψεις. Με το συνδυασμό αυτόν οδηγούμαστε στο κύκλο Σάρος, δηλαδή τον κύκλο των εκλείψεων, που αποδεικνύεται από την ανάγνωση των επιγραφών της οπίσθιας πλάκας (γραμμή 42, όπου ο αριθμός 223 προφανώς υποδηλώνει τους συνοδικούς μήνες όπου συμβαίνουν 19 εκλείψεις).

Οι αριθμοί των δοντιών των τροχών και ο συνδυασμος σε συρμούς, όπως δόθηκε από τον Price και μετά από τον Bromley επιτρέπει να αποδώσουμε στον μηχανισμό λειτουργίες που συνδέονται με την κίνηση της σελήνης, του ήλιου και των μεταξύ τους σχέσεων (εκλείψεις), που όμως απαιτούν υπολογισμούς που πρέπει να εκτιμούν μέχρι και έξι δεκαδικά ψηφία. Π.χ. ο συνδυασμός 19 ετών (Mετωνικός κύκλος) με τους 223 συνοδικούς μήνες και τους 242 δρακόντειους μήνες, οπου ο δρακόντειος μήνας ισούται με 27,212220 μέρες και 0,921493 συνοδικούς μοίρες, δείχνει την απαιτούμενη ακρίβεια που έπρεπε να εκφράζει ο μηχανικός αυτός υπολογιστής.

Ιατρική τεχνολογία

Τα πρώτα σπέρματα της Ιατρικής Τεχνολογίας ανευρίσκονται μέσα στην ελληνική αρχαιότητα, στο μινωικό και μυκηναϊκό πολιτισμό και στη γεωγραφική περιοχή του Αιγαίου, όπως μαρτυρούν αναρίθμητα αρχαιολογικά ευρήματα που κοσμούν αρκετά φημισμένα μουσεία. Οι ακλόνητες όμως ρίζες της, όπως προκύπτει από την αναδρομική ιστοριογραφική έρευνα της Ιατρικής Τεχνολογίας, εντοπίζονται κυρίως μέσα στα ιπποκρατικά κείμενα και σε άλλα ευρήματα εκείνης της εποχής· και δεν είναι τυχαίο, ούτε συμπτωματικό, ότι πρόκειται για την περίοδο του Χρυσού Αιώνα. Ήταν η περίοδος εκείνη κατά την οποία η ελληνική ιατρική εναγκαλίστηκε για πρώτη φορά τον φιλοσοφικό στοχασμό και ενστερνίσθηκε το τεχνολογικό πνεύμα που είχε ήδη αρχίσει να διαμορφώνεται στην Ιωνία και την Κάτω Ιταλία. H ιπποκρατική τέχνη άρχισε να γίνεται επιστήμη, χωρίς όμως να απομακρύνεται από το «βαθύτατο ανθρωπιστικό χαρακτήρα της…»

H ιπποκρατική εργαλειοθήκη

Κάθε μορφή δραστηριότητος του ανθρώπινου πνεύματος έχει τα δικά της εργαλεία. Το ίδιο ακριβώς δεν θα μπορούσε να μη συμβαίνει και με την ιατρική, η οποία «πάντα πάλαι υπάρχει». Mε κύριο και χαρακτηριστικό παράδειγμα τη χειρουργική (χειρουργία = έργον χειρός).

Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινιστεί ότι στην αρχαιότητα τα περισσότερα εργαλεία (έκτος φυσικά από τα ιατρικά εργαλεία της λίθινης εποχής) ήταν κατασκευασμένα κυρίως από χαλκό (ή από διάφορα κράματα του χαλκού με άλλα μέταλλα) και από σίδηρο.

Η Ιπποκρατική εργαλειοθήκη είναι πλούσια σε χειρουργικά εργαλεία. Οι μελετητές της κυριολεκτικά εντυπωσιάζονται! Ενδεικτικά, σκόρπια και στην τύχη, σημειώνονται ονομαστικά τα μαχαίρια (νυστέρια), οι μήλες (στειλεοί), τα άγκιστρα, οι βελόνες (ακίδες), τα ράμματα, οι διαστολείς, οι σμίλες, οι λαβίδες, οι αυλοί, οι καθετήρες (σιδήρια), οι καθετήρες, οι κατοπτήρες, οι οστάγρες (οστεόκοποι), οι οδοντάγρες (ριζάγρες), οι σταφυλάγρες, οι νάρθηκες και οι σικύες (βεντούζες), που αποτελούν μερικά απο τα πάμπολλα διαγνωστικά και θεραπευτικά της εξαρτήματα.

H τεχνολογική εξάπλωση

Οι εφευρέσεις εργαλείων και οργάνων, οι επινοήσεις μεθόδων και οι ανακαλύψεις μηχανημάτων –που είχαν τις καταβολές τους στην ιπποκρατική ιατρική– συνεχίστηκαν, εμπλουτίστηκαν και πολλαπλασιάστηκαν στους Αλεξανδρινούς και τους Ρωμαϊκούς χρόνους, με πρωταγωνιστές Έλληνες ιατρούς και κορυφαίο ηγέτη τον επονομασθέντα «δεύτερο Ιπποκράτη», τον ενδοξότατο Γαληνό.

Aμαξήλατη επικοινωνία

Oι Αρχαίοι Έλληνες, γνωστοί ήδη από τα τόσα τους επιτεύγματα στο χώρο της τεχνολογίας, δεν θα μπορούσαν να υστερούν στον τομέα της χερσαίας επικοινωνίας και των μεταφορών. Οι πρόσφατες συναφείς έρευνες αποδεικνύουν την πρόοδο τους στην οδοποιία και αναδεικνύουν τα άξια θαυμασμού στα έργα τους. Aνέπτυξαν και δημιούργησαν πυκνότατο οδικό δίκτυο, τελείως ιδιότυπο και ρηξικέλευθο, εξασφαλίζοντας έτσι την απρόσκοπτη αμαξηλάτη επικοινωνία σε όλο σχεδον τον ελλαδικό χώρο. Οι δρόμοι που διέσχιζαν την ελληνική ύπαιθρο –αλλά και αυτήν των αποικιών– ήταν δύο ειδών: αυτός που προοριζόταν μόνο για πεζοπόρους και υποζύγια, ένα δηλαδή στενό πολυπαθημένο μονοπάτι, και αυτός που είχε κατασκευασθεί για άμαξες.

Οι αρχαίοι Eλληνες, λοιπόν, είχαν δημιουργήσει ένα εντελώς δικό τους σύστημα αμαξηλάτης επικοινωνίας: Xάραζαν στα «βραχώδη» μέρη αυλάκια παντού και πάντοτε με σταθερό μετατρόχιο 1.40 μ., μέσα στα οποία κινιόταν η δίτροχη ή τετράτροχη άμαξα. Οι αρχαίοι ονόμαζαν αυτά τα αυλάκια αρματροχιές ή αμαξοτροχιές. H άμαξα είχε προκαθορισμένη διαδρομή και κινιόταν με τους τροχούς μέσα στις αρματροχιές, χωρίς να μπορεί να λοξοδρομήσει. Αυτό ήταν και το μείζον επίτευγμα των Eλλήνων οδοποιών. Στην πραγματικότητα, παραλληλίζοντας το σύστημά τους με τα σημερινά δεδομένα, θα λέγαμε ότι επρόκειτο για ένα είδος σιδηρόδρομου· όπως ο σιδηρόδρομος έχει τους τροχούς επάνω στις ράγες, αντιστοίχως οι αρχαίοι Eλληνες είχαν την άμαξα να κινείται σταθερά μέσα στις αρματροχιές. Προφανώς η δυνατότητα να διασταυρωθούν δύο άμαξες σε τόπο δύσκολο ήταν αδύνατη και γινόταν μόνο σε επιλεγμένα σημεία. Aν θυμηθούμε μάλιστα τη γνωστή ιστορία της οδικής διαμάχης Οιδίποδος και Λαΐου [Σοφ. OT 800–812], γίνεται κατανοητό ότι εφάμιλλες με τις σημερινές θα ήταν οι διαμάχες των αμαξηλατών, όταν ξαφνικά ευρίσκονταν αντιμέτωποι. Oι διακλαδώσεις, εκτροπές κατά τους αρχαίους, μάλιστα είναι ίδιες με τα «ψαλίδια» του σιδηροδρόμου, ώστε να καθίσταται εφικτή η αλλαγή πορείας της άμαξας.

http://www.tetradio.gr/html/modules/pico5/index.php?content_id=15