Με τα σπουδαία στοιχεία δημογραφικά έρχεται και η μεγάλη δύναμη για ένα έθνος

Γιατί ο πληθυσμός θα καθοδηγήσει την γεωπολιτική

Τα δημογραφικά στοιχεία μπορεί να μην αποτελούν πεπρωμένο, αλλά για τους μαθητές της γεωπολιτικής, μοιάζουν πολύ.

Του Nicholas Eberstadt

Παρόλο που τα συμβατικά μεγέθη της οικονομικής και στρατιωτικής ισχύος προσελκύουν συχνά περισσότερη προσοχή, λίγοι παράγοντες επηρεάζουν τον μακροπρόθεσμο ανταγωνισμό μεταξύ μεγάλων δυνάμεων τόσο όσο οι μεταβολές στο μέγεθος, τις δυνατότητες, και τα χαρακτηριστικά των εθνικών πληθυσμών.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι ένα σχετικό παράδειγμα. Το 1850, στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η πατρίδα για περίπου 23 εκατομμύρια ανθρώπους, 13 εκατομμύρια λιγότεροι από της Γαλλίας. Σήμερα, ο πληθυσμός των ΗΠΑ είναι κοντά στα 330 εκατομμύρια, μεγαλύτερος από τον βρετανικό, ολλανδικό, γαλλικό, γερμανικό και ιταλικό πληθυσμό συνολικά. Για περισσότερο από έναν αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν το μεγαλύτερο εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό στον κόσμο, και με μέτρα όπως ο μέσος όρος των ετών εκπαίδευσης ενηλίκων, είναι εδώ και πολύ καιρό ανάμεσα στους πιο μορφωμένους πληθυσμούς στον κόσμο [2]. Αυτά τα ευνοϊκά δημογραφικά στοιχεία, πέρα από την γεωγραφία ή τους φυσικούς πόρους, εξηγούν γιατί οι Ηνωμένες Πολιτείες αναδύθηκαν ως η εξέχουσα οικονομική και στρατιωτική δύναμη του κόσμου μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο -και γιατί εξακολουθούν να κατέχουν αυτή την θέση σήμερα.

Αφήστε τα να έρχονται συνέχεια: Σε κέντρο ημερήσιας φροντίδας στην πόλη της Νέας Υόρκης, τον Μάιο του 2010. Ruth Fremson / The New York Times / Redux
--------------------------------------------------------------------------

Ωστόσο, οι προηγούμενες επιδόσεις δεν αποτελούν εγγύηση για μελλοντικά αποτελέσματα. Χάρη κυρίως στα δημογραφικά στοιχεία, αντίπαλες χώρες όπως η Κίνα έχουν γίνει πραγματικές ανταγωνίστριες μεγάλες δυνάμεις τις τελευταίες δεκαετίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εν τω μεταξύ, έχουν διαβρώσει ή σπαταλήσει το δημογραφικό τους πλεονέκτημα με πολλούς τρόπους, ακόμη και όταν οι παραδοσιακοί σύμμαχοί τους στην Ευρώπη και την Ασία παλεύουν με την στασιμότητα ή την παρακμή του πληθυσμού τους [3]. Μέχρι στιγμής, η ζημιά στην ισχύ των ΗΠΑ είναι περιορισμένη λόγω του γεγονότος ότι οι κύριοι γεωπολιτικοί αντίπαλοι των Ηνωμένων Πολιτειών αντιμετωπίζουν δικά τους σοβαρά δημογραφικά προβλήματα. Ωστόσο, η αύξηση του πληθυσμού και η άνοδος του επιπέδου εκπαίδευσης μπορούν να ωθήσουν νέες χώρες προς την θέση της μεγάλης δύναμης.

Τα δημογραφικά στοιχεία προσφέρουν μια ένδειξη για τον μελλοντικό γεωπολιτικό κόσμο -και πώς πρέπει να προετοιμαστεί η Ουάσινγκτον για αυτόν. Για να διατηρήσουν τις Ηνωμένες Πολιτείες στην αιχμή, οι Αμερικανοί ηγέτες πρέπει να λάβουν μέτρα για να επιβραδύνουν ή να αντιστρέψουν τις αρνητικές δημογραφικές τάσεις που τώρα κατατρώνε [4] τα θεμέλια της ισχύος των ΗΠΑ. Πρέπει επίσης να αρχίσουν να ξανασκέπτονται την παγκόσμια στρατηγική της Ουάσινγκτον, αναγνωρίζοντας ότι το μέλλον της υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνούς τάξης έγκειται στις νέες και αναπτυσσόμενες δημοκρατίες του αναπτυσσόμενου κόσμου. Με την σώφρονα εσωτερική πολιτική και την οξυδερκή διπλωματία [5], οι ηγέτες των ΗΠΑ μπορούν να διασφαλίσουν ότι το ακόμα σημαντικό ανθρώπινο δυναμικό της χώρας τους θα ενισχύει την αμερικανική ισχύ για μεγάλο διάστημα στον επόμενο αιώνα.

ΛΑΪΚΗ ΙΣΧΥΣ

Για τις αρχικές αυτοκρατορίες και τα βασίλεια, ένας μεγαλύτερος πληθυσμός σήμαινε περισσότερους ανθρώπους που φορολογούνται και στέλνονται τον πόλεμο. Αλλά χάρη στην σύγχρονη οικονομική ανάπτυξη, τα δημογραφικά στοιχεία είναι πιο σημαντικά τώρα από ποτέ άλλοτε. Από την εποχή της Βιομηχανικής Επανάστασης, οι τεχνολογικές καινοτομίες και άλλες βελτιώσεις στην ανθρώπινη παραγωγικότητα οδήγησαν σε μακροπρόθεσμη μείωση της τιμής των φυσικών πόρων και των βασικών αγαθών όπως τα τρόφιμα. Ταυτόχρονα, έχουν αυξήσει σημαντικά τις αμοιβές στο ειδικευμένο εργατικό δυναμικό. Στην πραγματικότητα, η μεγαλύτερη παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο μπορεί να αποδοθεί σε δύο παράγοντες: Την βελτίωση του ανθρώπινου κεφαλαίου [6] –ένας γενικός όρος για την εκπαίδευση, την υγεία, την διατροφή, την κατάρτιση και άλλους παράγοντες που καθορίζουν την δυναμική ενός μεμονωμένου εργαζόμενου- και το ευνοϊκό επιχειρηματικό κλίμα, που επέτρεψε το ξεκλείδωμα της αξίας αυτών των ανθρώπινων πόρων. Ειδικότερα, το ανθρώπινο κεφάλαιο έχει εξαιρετικές επιπτώσεις στις οικονομίες. Για κάθε έτος αυξημένου προσδόκιμου ζωής, για παράδειγμα, μια χώρα βλέπει μια μόνιμη αύξηση του κατά κεφαλήν εισοδήματος περίπου 4%. Και για κάθε επιπλέον έτος σχολικής φοίτησης που αποκτούν οι πολίτες μιας χώρας, η χώρα βλέπει κατά μέσο όρο αύξηση κατά 10% του κατά κεφαλήν ΑΕΠ.

Οι έντονες διαφορές μεταξύ της ανάπτυξης του ανθρώπινου κεφαλαίου στις διάφορες χώρες έχουν προκαλέσει χάσματα στην οικονομική παραγωγικότητα που είναι μεγαλύτερα σήμερα από όσο σε οποιοδήποτε προηγούμενο σημείο της ιστορίας. Για παράδειγμα, το 2017, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, το κατά κεφαλή ΑΕΠ της Ιρλανδίας ήταν περίπου 100 φορές υψηλότερο από εκείνο της Κεντροαφρικανικής Δημοκρατίας (όταν προσαρμόστηκε για την σχετική αγοραστική δύναμη). Ωστόσο, αυτές οι ανισότητες δεν είναι θέσφατα: Χάρη στις τεχνολογικές εξελίξεις, τα έθνη μπορούν τώρα να αυξήσουν το ανθρώπινο κεφάλαιό τους ταχύτερα από ποτέ. Η Σουηδία χρειάστηκε από το 1886 έως το 2003 να αυξήσει το προσδόκιμο ζωής από 50 στα 80 χρόνια˙ η Νότια Κορέα ολοκλήρωσε τον ίδιο άθλο σε λιγότερο από τον μισό χρόνο, ανάμεσα στα τέλη της δεκαετίας του 1950 και το 2009.

Παρά την πιθανότητα μιας τέτοιας ταχείας και συχνά απροσδόκητης βελτίωσης του ανθρώπινου κεφαλαίου, η δημογραφία ως σύνολο είναι μια αρκετά προβλέψιμη κοινωνική επιστήμη. Σε αντίθεση με τις οικονομικές ή τεχνολογικές προβλέψεις, οι πληθυσμιακές προβολές τείνουν να είναι αρκετά ακριβείς τουλάχιστον για μερικές δεκαετίες, δεδομένου ότι οι περισσότεροι άνθρωποι που θα ζουν στον κόσμο του 2040, για παράδειγμα, είναι ήδη ζωντανοί σήμερα. Και παρόλο που τέτοιες προβολές δεν μπορούν να προβλέψουν το μέλλον, μπορούν να προσφέρουν έναν χονδρικό οδηγό για τα αναδυόμενα περιγράμματα της διεθνούς πολιτικής -το μεταβαλλόμενο βασίλειο του πιθανού στις παγκόσμιες υποθέσεις. Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής που επιθυμούν να προγραμματίσουν μακροπρόθεσμα θα πρέπει να δώσουν προσοχή.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Donald Trump, στο Easter Egg Roll του Λευκού Οίκου, τον Απρίλιο του 2019. Alexander Drago / Reuters
----------------------------------------------------------------

ΠΛΗΘΥΣΜΙΑΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΛΑΪΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΤΗΣ ΚΙΝΑΣ

Σήμερα, η διεθνής αρένα κυριαρχείται από μια υπερδύναμη (τις Ηνωμένες Πολιτείες) και δύο μεγάλες δυνάμεις (την Κίνα και την Ρωσία). Οι πρόσφατες αναποδιές των ΗΠΑ στο εξωτερικό και οι πολιτικές αναταράξεις εγχωρίως έχουν φυσικά οδηγήσει ορισμένους να υποδηλώνουν ότι η αμερικανική ισχύς βρίσκεται σε πτώση. Μια ματιά στις δημογραφικές προβολές για την Κίνα και την Ρωσία, ωστόσο, υποδηλώνει πως οι φόβοι ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα χάσουν την πρωτεύουσα θέση τους οποτεδήποτε σύντομα είναι άστοχες.

Η Κίνα είναι ο κύριος διεθνής αντίπαλος των Ηνωμένων Πολιτειών και, με μια πρώτη ματιά, είναι πράγματι ένας εντυπωσιακός αντίπαλος. Είναι η πιο πολυπληθής χώρα στον κόσμο, με σχεδόν 1,4 δισεκατομμύρια ανθρώπους, και τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες είδε την ταχύτερη και διαρκέστερη έκρηξη οικονομικής ανάπτυξης στην ανθρώπινη ιστορία. Προσαρμοσμένη στην σχετική αγοραστική δύναμη (relative purchasing power), η κινεζική οικονομία είναι πλέον η μεγαλύτερη στον κόσμο. Η ανάπτυξη της Κίνας από την δεκαετία του 1970 αποδίδεται συνήθως στις πολιτικές του Deng Xiaoping, ο οποίος ώθησε την χώρα σε μια κατεύθυνση φιλικότερη προς την αγορά αφότου κατέστη ο υπέρτατος ηγέτης το 1978. Αλλά τα δημογραφικά στοιχεία διαδραμάτισαν επίσης έναν κρίσιμο ρόλο. Μεταξύ του 1975 και του 2010, ο ενεργός πληθυσμός της Κίνας (ηλικίας 15-64 ετών) σχεδόν διπλασιάστηκε και οι συνολικές ώρες εργασίας αυξήθηκαν ακόμη πιο γρήγορα καθώς η χώρα εγκατέλειψε τις μαοϊκές πολιτικές που είχαν κάνει τη μισθωτή εργασία λιγότερο διαθέσιμη και λιγότερο ελκυστική. Το συνολικό επίπεδο υγείας και εκπαίδευσης αυξήθηκε επίσης γρήγορα.

Δεδομένου αυτού του εντυπωσιακού ιστορικού, πολλοί -περιλαμβανομένης της ηγεσίας της Κίνας- αναμένουν ότι η Κίνα θα ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες ως την κορυφαία δύναμη στον κόσμο [7] κάποια στιγμή κατά τις επόμενες δύο δεκαετίες. Ωστόσο, οι μακροπρόθεσμες δημογραφικές προοπτικές [8] της χώρας υπονοούν κάτι διαφορετικό. Κατά την διάρκεια των τελευταίων δύο γενεών, η Κίνα έχει δει μια κατάρρευση της γονιμότητας, η οποία επιδεινώνεται από τα αδίστακτα προγράμματα του Πεκίνου για τον πληθυσμιακό έλεγχο. Η πολιτική του ενός παιδιού, που θεσπίστηκε το 1979, έληξε το 2015, αλλά η ζημία είχε ήδη γίνει. Το συνολικό ποσοστό γονιμότητας της Κίνας (total fertility rate, TFR) ήταν χαμηλότερο από το επίπεδο αντικατάστασης [του πληθυσμού] των 2,1 παιδιών ανά γυναίκα από τουλάχιστον τις αρχές της δεκαετίας του 1990. Σύμφωνα με το Τμήμα Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών (UN Population Division), ο δείκτης TFR της Κίνας βρίσκεται τώρα στο 1,6, αλλά ορισμένοι αναλυτές όπως ο Cai Fang, ένας Κινέζος δημογράφος και μέλος της Μόνιμης Επιτροπής της Εθνικής Λαϊκής Συνέλευσης, πιστεύουν ότι μπορεί να είναι τόσο χαμηλά ως και 1,4 –πάνω από 30% χαμηλότερα από την αντικατάσταση. Σε μεγάλες πόλεις όπως η Σαγκάη, η γονιμότητα μπορεί να ανέρχεται σε μια γέννηση ανά γυναίκα ή και λιγότερο.

Με δεκαετίες εξαιρετικά χαμηλής γονιμότητας στο άμεσο παρελθόν, δεκαετίες περισσότερης από αυτήν να έρχονται, και καμία πιθανότητα μαζικής μετανάστευσης, η Κίνα θα δει τον πληθυσμό της να φτάνει στο μέγιστο έως το 2027, σύμφωνα με τις προβλέψεις του Γραφείου Απογραφής των ΗΠΑ (U.S. Census Bureau). Ο πληθυσμός της σε ηλικία εργασίας έχει ήδη συρρικνωθεί τα τελευταία πέντε χρόνια και προβλέπεται να μειωθεί τουλάχιστον κατά 100 εκατομμύρια μεταξύ 2015 και 2040. Η χώρα θα δει μια ιδιαίτερα μεγάλη πτώση του πληθυσμού σε ηλικία εργασίας κάτω των 30 ετών, ο οποίος ίσως βουτήξει κατά σχεδόν 30% στην διάρκεια αυτών των ετών. Παρόλο που ετούτη η ανερχόμενη γενιά θα είναι η καλύτερα εκπαιδευμένη στην κινεζική ιστορία, η συνολική αύξηση της εκπαιδευτικής ικανότητας της χώρας θα επιβραδυνθεί, καθώς οι λιγότερο μορφωμένες ηλικιωμένες γενιές έρχονται να καλύψουν όλο και μεγαλύτερο μερίδιο του συνολικού πληθυσμού. Το «Κέντρο για τη Δημογραφία και το Παγκόσμιο Ανθρώπινο Κεφάλαιο Wittgenstein» εκτιμά ότι μέχρι το 2040 ο ενήλικος πληθυσμός της Κίνας θα έχει λιγότερα κατά μέσο όρο χρόνια εκπαίδευσης από εκείνον της Βολιβίας ή της Ζιμπάμπουε.

Καθώς ο ενεργός πληθυσμός της Κίνας υποχωρεί, ο άνω των 65 ετών πληθυσμός της αναμένεται να εκραγεί. Μεταξύ 2015 και 2040, ο αριθμός των Κινέζων ηλικίας άνω των 65 ετών αναμένεται να αυξηθεί από περίπου 135 εκατομμύρια σε 325 εκατομμύρια ή και περισσότερα. Μέχρι το 2040, η Κίνα θα μπορούσε να έχει διπλάσιο αριθμό ηλικιωμένων από όσο παιδιά ηλικίας κάτω των 15 ετών, και η μέση ηλικία του πληθυσμού της Κίνας θα μπορούσε να ανέλθει στα 48, από 37 το 2015 και λιγότερο από 25 το 1990. Καμία χώρα δεν έχει γκριζάρει με ταχύτερο ρυθμό. Η διαδικασία θα είναι ιδιαίτερα ακραία στην αγροτική Κίνα, καθώς οι νέοι Κινέζοι μεταναστεύουν στις πόλεις σε αναζήτηση ευκαιριών. Σε γενικές γραμμές, οι ηλικιωμένοι της Κίνας το 2040 θα είναι τόσο φτωχοί όσο και ανεπαρκώς εκπαιδευμένοι, εξαρτώμενοι από τους άλλους για την συντριπτική πλειοψηφία των καταναλωτικών και των άλλων αναγκών τους.

Συνολικά, αυτές οι δυσμενείς δημογραφικές τάσεις δημιουργούν έντονες προκλήσεις για την κινεζική οικονομία. Για να γίνουν τα πράγματα χειρότερα, η Κίνα αντιμετωπίζει επιπλέον δυσμενείς δημογραφικούς παράγοντες. Υπό την πολιτική του ενός παιδιού, για παράδειγμα, οι Κινέζοι γονείς συχνά επέλεγαν μια άμβλωση αντί για την γέννηση ενός κοριτσιού, δημιουργώντας μια από τις πιο ανισόρροπες αναλογίες βρεφών και παιδιών στον σύγχρονο κόσμο. Τα επόμενα χρόνια, η Κίνα θα πρέπει να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των δεκάδων εκατομμυρίων πλεοναζόντων ανδρών, κυρίως από μειονεκτούσες αγροτικές περιοχές, χωρίς προοπτικές να παντρευτούν, να αποκτήσουν παιδιά ή να συνεχίσουν την οικογενειακή τους γραμμή.

Χορός για τον εορτασμό του Φεστιβάλ των Φαναριών, στην Σαγκάη, τον Φεβρουάριο του 2009. Aly Song / Reuters
---------------------------------------------------------------

Η Κίνα θα αντιμετωπίσει επίσης ένα σχετικό πρόβλημα κατά την επόμενη γενιά, καθώς οι παραδοσιακές κινεζικές οικογενειακές δομές ατροφούν ή διαλύονται. Από την αρχή της γραπτής ιστορίας, η κινεζική κοινωνία έχει βασιστεί σε εκτεταμένα δίκτυα συγγένειας για να αντιμετωπίσει τους οικονομικούς κινδύνους. Ωστόσο, μια αυξανόμενη γενιά αστικής κινεζικής νεολαίας αποτελείται από μοναχοπαίδια μοναχοπαιδιών, νεαρούς άνδρες και γυναίκες χωρίς αδέλφια, ξαδέλφια, θείες ή θείους. Το τέλος των 2.500 χρόνων οικογενειακής παράδοσης θα είναι μια αναχώρηση στο άγνωστο για τον κινεζικό πολιτισμό -και το Πεκίνο είναι προφανώς απροετοίμαστο για αυτό το επικείμενο μεγάλο άλμα.

ΤΟ ΡΩΣΙΚΟ ΠΑΡΑΔΟΞΟ

Για την Ρωσία, οι δημογραφικές προοπτικές μπορεί να είναι ακόμη χειρότερες [9]. Το Κρεμλίνο θεωρεί τον εαυτό του ως ότι τιμονεύει μια παγκόσμια δύναμη, όμως η πομπώδης αυτοθεώρησή του [10] είναι άσχημα αταίριαστη με τους ανθρώπινους πόρους που έχει στην διάθεσή του. Από την σκοπιά του πληθυσμού και του ανθρώπινου κεφαλαίου, η Ρωσία μοιάζει με μια δύναμη καταδικασμένη σε ανεπανόρθωτη παρακμή.

Από ορισμένες απόψεις, η Ρωσία είναι μια τυπική ευρωπαϊκή χώρα: Έχει έναν γηράσκοντα, συρρικνούμενο πληθυσμό και δυσκολίες αφομοίωσης του εργατικού δυναμικού των μεταναστών με χαμηλή ειδίκευση από το οποίο εξαρτάται όλο και περισσότερο η οικονομία της. Ωστόσο, όσον αφορά το ανθρώπινο κεφάλαιο, η Ρωσία αντιμετωπίζει μια οξεία κρίση. Μετά από μισό αιώνα στασιμότητας ή υποχώρησης, η Ρωσία σημείωσε τελικά βελτίωση κατά την τελευταία δεκαετία στην γενική υγεία του λαού της, όπως αποδεικνύεται από μέτρα όπως το προσδόκιμο ζωής κατά την γέννηση. Αλλά η κατάσταση είναι ακόμα ζοφερή. Το 2016, σύμφωνα με την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, οι Ρώσοι άνδρες ηλικίας 15 ετών θα μπορούσαν να αναμένουν να ζήσουν άλλα 52,3 χρόνια: Ελαφρώς λιγότερα από τους ομολόγους τους στην Αϊτή. Οι δεκαπεντάχρονες Ρωσίδες, αν και είναι καλύτερα από τους άρρενες, είχαν προσδόκιμο ζωής μόνο ελάχιστα πάνω από το εύρος του καταλόγου των λιγότερο αναπτυγμένων χωρών του ΟΗΕ.

Εκτός από τα προβλήματα υγείας της, η Ρωσία αποτυγχάνει στην παραγωγή γνώσης. Ονομάστε το «το ρωσικό παράδοξο»: Υψηλά επίπεδα εκπαίδευσης, χαμηλά επίπεδα ανθρώπινου κεφαλαίου. Παρά μια φαινομενικά μορφωμένη κοινωνία, η Ρωσία (με πληθυσμό 145 εκατομμυρίων) αποσπά λιγότερα διπλώματα ευρεσιτεχνίας ετησίως από το Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας και Εμπορικών Σημάτων των ΗΠΑ από όσα η πολιτεία της Αλαμπάμα (πληθυσμός: Πέντε εκατομμύρια). Η Ρωσία κερδίζει λιγότερα από τις εξαγωγές υπηρεσιών από όσα η Δανία, με πληθυσμό έξι εκατομμυρίων κατοίκων, και έχει μικρότερο ιδιωτικό πλούτο από την Σουηδία, με πληθυσμό δέκα εκατομμυρίων. Και δεδομένου ότι ο ενεργός πληθυσμός της Ρωσίας θα φθάσει στο γήρας και θα συρρικνωθεί μεταξύ 2015 και 2040, το σχετικό οικονομικό δυναμικό του θα μειωθεί επίσης.

Φιλόδοξα ρεβιζιονιστικά κράτη όπως η Ρωσία μπορούν, για κάποιο χρονικό διάστημα, να χτυπούν πάνω από το επίπεδό τους στις διεθνείς υποθέσεις. Ωστόσο, παρ’ όλα τα διεθνή μπερδέματα και τους στρατιωτικούς τυχοδιωκτισμούς του Ρώσου προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, η χώρα του αντιμετωπίζει δημογραφικούς περιορισμούς που θα καταστήσουν εξαιρετικά δυσχερές για τον ίδιο και τους διαδόχους του να διατηρήσουν και να βελτιώσουν σημαντικά την γεωπολιτική θέση της Ρωσίας.

ΤΟ ΑΜΕΡΙΚΑΝΙΚΟ ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑ

Σε σχέση με τους κύριους αντιπάλους τους, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται σε μια αξιοζήλευτη θέση. Αυτό δεν πρέπει να αποτελεί έκπληξη: Οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η ισχυρότερη χώρα στον κόσμο μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο και τα δημογραφικά πλεονεκτήματά τους -ο μεγάλος και υψηλής μόρφωσης πληθυσμός, τα σχετικά υψηλά ποσοστά γονιμότητας και οι δεκτικές μεταναστευτικές πολιτικές- υπήρξαν κρίσιμα γι’ αυτή την επιτυχία.

Το πιο εμφανές δημογραφικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών είναι το μέγεθός τους. Είναι η τρίτη πιο πολυπληθής χώρα στον κόσμο και είναι πιθανό να παραμείνει έτσι μέχρι το 2040. Καμία άλλη ανεπτυγμένη χώρα δεν έρχεται ακόμη κοντά -η δεύτερη και η τρίτη μεγαλύτερη, η Ιαπωνία και η Γερμανία, έχουν πληθυσμούς που είναι στα δύο πέμπτα και στο ένα τέταρτο του μεγέθους του πληθυσμού των ΗΠΑ, αντίστοιχα. Μεταξύ του 1990 και του 2015, οι Ηνωμένες Πολιτείες παρήγαγαν σχεδόν ολόκληρη την αύξηση του πληθυσμού για τις «πιο ανεπτυγμένες περιφέρειες» του ΟΗΕ και τόσο οι προβλέψεις του Γραφείου Απογραφής των Ηνωμένων Εθνών όσο και εκείνου των ΗΠΑ υποδηλώνουν ότι θα παραγάγει όλη την δημογραφική ανάπτυξη των περιφερειών αυτών μεταξύ 2015 και 2040. Στην πραγματικότητα, εξαιρουμένης της υποσαχάριας Αφρικής -η μόνη περιοχή στην οποία εξακολουθεί να επιταχύνεται ο ρυθμός αύξησης του πληθυσμού- ο πληθυσμός των ΗΠΑ βρίσκεται σε καλό δρόμο να αναπτυχθεί ελαφρώς ταχύτερα από τον παγκόσμιο πληθυσμό μέχρι το 2040.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επωφελούνται από αυτό που μπορεί να ονομαστεί «αμερικανική δημογραφική εξαίρεση». Σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν από καιρό απολαύσει σημαντικά υψηλά επίπεδα μετανάστευσης και γεννήσεων. Μεταξύ 1950 και 2015, σχεδόν 50 εκατομμύρια άνθρωποι μετανάστευσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, αντιπροσωπεύοντας σχεδόν το ήμισυ της καθαρής μετανάστευσης του ανεπτυγμένου κόσμου κατά την διάρκεια εκείνης της χρονικής περιόδου. Αυτοί οι μετανάστες και οι απόγονοί τους έφτιαξαν το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του πληθυσμού των Ηνωμένων Πολιτειών κατά την διάρκεια εκείνων των δεκαετιών. Αλλά η γονιμότητα των ΗΠΑ είναι επίσης ασυνήθιστα υψηλή για μια εύπορη κοινωνία. Εκτός από την προσωρινή βουτιά κατά την διάρκεια και αμέσως μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ, οι γεννήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο έχουν υπερβεί με συνέπεια τον μέσον όρο των ανεπτυγμένων χωρών. Μεταξύ των μέσων της δεκαετίας του 1980 και της οικονομικής κρίσης του 2008, οι Ηνωμένες Πολιτείες ήταν η μόνη πλούσια χώρα με γονιμότητα σε επίπεδο αντικατάστασης. Υποθέτοντας ότι τα επίπεδα μετανάστευσης και γονιμότητας θα συνεχίσουν να είναι σε επίπεδα κοντά στην [πληθυσμιακή] αντικατάσταση, οι περισσότεροι δημογράφοι προβάλλουν ότι μέχρι το 2040 οι Ηνωμένες Πολιτείες θα έχουν πληθυσμό περίπου 380 εκατομμυρίων. Θα έχουν έναν νεότερο πληθυσμό από σχεδόν οποιαδήποτε άλλη πλούσια δημοκρατία και ο πληθυσμός τους σε ηλικία εργασίας θα συνεχίσει να επεκτείνεται. Και σε αντίθεση με τον υπόλοιπο ανεπτυγμένο κόσμο το 2040, ακόμα θα έχουν περισσότερες γεννήσεις από θανάτους.

Ωστόσο, το δημογραφικό πλεονέκτημα των Ηνωμένων Πολιτειών δεν είναι απλά μια συνάρτηση αριθμών. Για περισσότερο από έναν αιώνα, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν επωφεληθεί από ένα μεγάλο και αυξανόμενο σώμα υψηλά ειδικευμένων εργαζομένων. Η έρευνα των οικονομολόγων Robert Barro και Jong-Wha Lee σχετικά με τα μορφωτικά προσόντα υποδεικνύει ότι μεταξύ του 1870 και του 2010 οι Αμερικανοί ήταν οι πιο μορφωμένοι άνθρωποι παγκοσμίως όσον αφορά τον μέσο όρο ετών σχολικής φοίτησης στον σε ηλικία εργασίας πληθυσμό. Το 2015, σύμφωνα με την εκτίμησή τους, 56 εκατομμύρια άνδρες και γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες ηλικίας 25 έως 64 ετών είχαν προπτυχιακά ή πτυχιακά διπλώματα: Δύο φορές περισσότεροι από όσοι στην Κίνα και σχεδόν το ένα έκτο του παγκόσμιου συνόλου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγούνται στον κόσμο στην Έρευνα και Ανάπτυξη, όπως μετράται από διεθνείς αιτήσεις για διπλώματα ευρεσιτεχνίας και επιστημονικές δημοσιεύσεις, καθώς και στην παραγωγή πλούτου, με τους Αμερικανούς να έχουν συσσωρεύσει περισσότερο ιδιωτικό πλούτο από το 2000 από όσο οι Κινέζοι στην καταγεγραμμένη ιστορία.

ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΕΝΟΨΕΙ

Παρά τα πλεονεκτήματα αυτά, δεν είναι όλα καλά για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προειδοποιητικές λυχνίες αναβοσβήνουν για μια σειρά βασικών δημογραφικών μετρήσεων. Το 2014, το προσδόκιμο ζωής των ΗΠΑ ξεκίνησε σιγά-σιγά, αλλά σταθερά να πέφτει για πρώτη φορά σε έναν αιώνα. Η πτώση αυτή οφείλεται εν μέρει στην αύξηση των λεγόμενων θανάτων απόγνωσης (θάνατοι από αυτοκτονία, υπερβολική δόση ναρκωτικών ή επιπλοκές από τον αλκοολισμό), ειδικά σε οικονομικά ταλαιπωρημένες περιοχές της χώρας. Ωστόσο, ακόμη και πριν αρχίσει η παρακμή, η πρόοδος των ΗΠΑ στους δείκτες δημόσιας υγείας ήταν οδυνηρά αργή και εκπληκτικά δαπανηρή. Οι βελτιώσεις στο μορφωτικό επίπεδο έχουν επίσης σταματήσει εδώ και δεκαετίες: Από το 2010, οι Αμερικανοί ενήλικες που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1980 είχαν κατά μέσο όρο 13,7 χρόνια σχολικής φοίτησης, ελάχιστα μόνο υψηλότερα από τον μέσο όρο των 13,5 ετών για την γενιά γονέων τους, στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Εν τω μεταξύ, τα ποσοστά απασχόλησης των Αμερικανών ανδρών της πρωταρχικής εργάσιμης ηλικίας (25-54) βρίσκονται σε επίπεδα που δεν έχουν παρατηρηθεί ξανά από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης.

Επιπλέον, είναι πιθανό οι συναινετικές προβολές για την αύξηση του πληθυσμού των ΗΠΑ να είναι υπερβολικά αισιόδοξες. Τέτοιες προβολές γενικά υποθέτουν ότι η γονιμότητα των ΗΠΑ θα επιστρέψει στα επίπεδα αντικατάστασης. Ωστόσο, η γονιμότητα των ΗΠΑ μειώθηκε κατά περίπου 10% μετά το 2008 και δεν δείχνει κανένα σημάδι ανάκαμψης. Σύμφωνα με τα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (Centers for Disease Control and Prevention), το 2017, το TFR των Ηνωμένων Πολιτειών ανερχόταν στο 1,77, το χαμηλότερο επίπεδο από την δεκαετία του 1970 και κάτω από τα επίπεδα ευρωπαϊκών χωρών όπως η Γαλλία και η Σουηδία. Οι περισσότερες δημογραφικές προβλέψεις υποθέτουν επίσης ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα διατηρήσουν την καθαρή μετανάστευση στο σημερινό της επίπεδο του περίπου ενός εκατομμυρίου ετησίως. Αλλά η μετανάστευση είναι ένα εγγενώς πολιτικό φαινόμενο. Στο παρελθόν, οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν να σταματήσουν τη μετανάστευση ως απάντηση σε εγχώριες αναταράξεις και μπορεί να το κάνουν και πάλι.

Ακόμη και με αυτά τα ανησυχητικά σημάδια παρακμής, κανένας αντίπαλος δεν είναι πιθανό να ξεπεράσει τις Ηνωμένες Πολιτείες από την άποψη του καθαρού ανθρώπινου δυναμικού (raw human potential) οποτεδήποτε σύντομα. Η Κίνα και η Ινδία, για παράδειγμα, μπορεί να έχουν περισσότερους εργαζόμενους με πανεπιστημιακές σπουδές από όσους οι Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι το 2040, αλλά η ανώτερη ποιότητα της αμερικανικής ανώτατης εκπαίδευσης θα βαρύνει σοβαρά προς χάριν των Ηνωμένων Πολιτειών, και οι Ηνωμένες Πολιτείες σχεδόν σίγουρα θα έχουν ακόμη τη μεγαλύτερη ομάδα εργαζομένων στον κόσμο με τίτλους μεταπτυχιακών σπουδών. Αν οι δημογραφικοί και ανθρώπινων πόρων δείκτες των ΗΠΑ εξακολουθήσουν να λιμνάζουν ή να υποχωρούν, οι Αμερικανοί ενδέχεται να χάσουν την όρεξή τους για να διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στις διεθνείς υποθέσεις. Ο απομονωτισμός και ο λαϊκισμός θα μπορούσαν να ευδοκιμήσουν, και το εκλογικό σώμα των ΗΠΑ θα μπορούσε να μην είναι πρόθυμο να αντέξει το σημαντικό κόστος διατήρησης της διεθνούς τάξης. Υπάρχει επίσης ένας καθόλου μηδαμινός κίνδυνος ότι οι σχετικά απογοητευτικές τάσεις των Ηνωμένων Πολιτειών στον τομέα της υγείας και της εκπαίδευσης θα βλάψουν τις μακροπρόθεσμες οικονομικές επιδόσεις τους.

Για να αποφευχθούν αυτά τα αποτελέσματα, οι Ηνωμένες Πολιτείες θα πρέπει να αναζωογονήσουν την βάση των ανθρώπινων πόρων τους και να αποκαταστήσουν τον δυναμισμό τους στις επιχειρήσεις, την υγεία και την εκπαίδευση. Κάτι τέτοιο θα είναι πάρα πολύ δύσκολο -μια μακρόπνοη επιχείρηση που είναι πέρα από τις δυνάμεις μόνο της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Το πρώτο βήμα, ωστόσο, είναι οι Αμερικανοί όλων των πολιτικών πεποιθήσεων να αναγνωρίσουν το επείγον της αποστολής αυτής.

Νέοι πολίτες σε τελετή απόκτησης ιθαγένειας στο Μανχάταν, τον Ιούλιο του 2018. Shannon Stapleton / Reuters
----------------------------------------------------------------------

ΓΗΡΑΣΚΟΝΤΕΣ ΣΥΜΜΑΧΟΙ

Ακόμη και καθώς θα προσπαθούν να επαναφέρουν τις δημογραφικές τάσεις των ΗΠΑ, οι Αμερικανοί αρμόδιοι για την χάραξη πολιτικής θα πρέπει επίσης να εξετάσουν πώς θα πρέπει να μοιάζει η στρατηγική των ΗΠΑ σε έναν κόσμο όπου τα δημογραφικά πλεονεκτήματα δεν εγγυώνται πλέον την ηγεμονία των ΗΠΑ. Μια ελκυστική λύση θα ήταν να βασιστεί περισσότερο στους παραδοσιακούς εταίρους των ΗΠΑ [11]. Το ΑΕΠ της Ιαπωνίας είναι σχεδόν τέσσερις φορές μεγαλύτερο από το αντίστοιχο της Ρωσίας με βάση τις συναλλαγματικές ισοτιμίες (exchange-rate basis), και μολονότι ο συνολικός πληθυσμός της είναι ελαφρώς μικρότερος από τον πληθυσμό της Ρωσίας, διαθέτει μεγαλύτερο αριθμό εργαζομένων υψηλής ειδίκευσης. Ο σημερινός πληθυσμός της ΕΕ είναι περίπου 512 εκατομμύρια, σχεδόν κατά 200 εκατομμύρια μεγαλύτερος από εκείνον των Ηνωμένων Πολιτειών και η οικονομία της εξακολουθεί να είναι σημαντικά μεγαλύτερη από της Κίνας σε βάση συναλλαγματικών ισοτιμιών.

Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί από τους παραδοσιακούς συμμάχους της Ουάσιγκτον αντιμετωπίζουν ακόμα πιο δύσκολες δημογραφικές προκλήσεις από όσο οι Ηνωμένες Πολιτείες. Τα κράτη-μέλη της ΕΕ και η Ιαπωνία, για παράδειγμα, έχουν υγιείς, καλά μορφωμένους και εξαιρετικά παραγωγικούς πληθυσμούς. Ωστόσο, η ΕΕ και η Ιαπωνία έχουν καταγράψει ποσοστά γονιμότητας υπο-αντικατάστασης από την δεκαετία του 1970, και τα ποσοστά γονιμότητάς τους άρχισαν να μειώνονται πολύ κάτω από το επίπεδο αντικατάστασης στην δεκαετία του 1980. Τόσο στην ΕΕ όσο και στην Ιαπωνία, οι θάνατοι τώρα ξεπερνούν τις γεννήσεις. Ο σε ηλικία εργασίας πληθυσμός τους είναι σε μακροπρόθεσμη πτώση και ο συνολικός πληθυσμός τους γηράσκει με ρυθμούς που θα ακούγονταν σαν επιστημονική φαντασία όχι πολύ καιρό νωρίτερα. Η κύρια δημογραφική διαφορά μεταξύ της ΕΕ και της Ιαπωνίας είναι ότι η Ευρώπη έχει αγκαλιάσει τη μετανάστευση και η Ιαπωνία όχι [12].

Αμφότερες οι προσεγγίσεις έχουν τα μειονεκτήματά τους. Για τα μέλη της ΕΕ, η μετανάστευση έχει αναβάλει την συρρίκνωση των εργατικών δυνάμεών τους και επιβράδυνε την γήρανση του πληθυσμού τους. Ωστόσο, οι επιδόσεις της ΕΕ για την ένταξη των νεοαφιχθέντων, ιδίως των Μουσουλμάνων από φτωχότερες χώρες, είναι στην καλύτερη περίπτωση άνισες, ενώ οι πολιτιστικές συγκρούσεις σχετικά με τη μετανάστευση κλονίζουν την πολιτική σε ολόκληρη την ήπειρο. Η Ιαπωνία απέφυγε αυτή την αναστάτωση, αλλά με το κόστος της ταχείας και μη αναστρέψιμης ελάττωσης του πληθυσμού. Όπως και στην Κίνα, αυτό οδηγεί σε καταστροφή της παραδοσιακής ιαπωνικής οικογένειας. Οι Ιάπωνες δημογράφοι κάνουν την προβολή ότι μια γυναίκα που γεννήθηκε στην Ιαπωνία το 1990 έχει σχεδόν 40% πιθανότητα να μην έχει δικά της παιδιά και 50% πιθανότητα να μην έχει ποτέ εγγόνια. Η Ιαπωνία δεν γκριζάρει απλώς: Γίνεται μια χώρα κοινωνικά απομονωμένων ηλικιωμένων, με αυξανόμενες ανάγκες και μειούμενη οικογενειακή υποστήριξη.

Η ελάττωση του πληθυσμού δεν αποκλείει την βελτίωση του βιοτικού επιπέδου, αλλά είναι ένα εμπόδιο στην σχετική οικονομική και στρατιωτική ισχύ. Σύμφωνα με το Γραφείο Απογραφής των ΗΠΑ, ο ενεργός πληθυσμός των Ηνωμένων Πολιτειών θα αυξηθεί κατά περίπου 10% μεταξύ 2015 και 2040. Την ίδια περίοδο, οι ενεργοί πληθυσμοί της Γερμανίας και της Νότιας Κορέας αναμένεται να συρρικνωθούν κατά 20% και της Ιαπωνίας κατά 22%. Ο αριθμός των νεαρών ανδρών ηλικίας 15 έως 24 ετών, της ομάδας από την οποία συνήθως αντλείται το στρατιωτικό δυναμικό, αναμένεται να αυξηθεί κατά την περίοδο αυτή κατά 3% στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά να μειωθεί κατά 23% στην Γερμανία, 25% στην Ιαπωνία και σχεδόν 40% στη Νότια Κορέα.

Αυτή η πτώση, σε συνδυασμό με την δημοσιονομική πολιτική του σύγχρονου κράτους πρόνοιας –να δανείζεται χρήματα από τις επόμενες γενιές για να πληρώσει τα σημερινά οφέλη των γηραιότερων ψηφοφόρων- σημαίνει ότι οι περισσότεροι σύμμαχοι των ΗΠΑ (σύμμαχοι από υπογεγραμμένες Συνθήκες) θα γίνουν λιγότερο πρόθυμοι και ικανοί να παράσχουν την δική τους άμυνα κατά τις ερχόμενες δεκαετίες. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, με άλλα λόγια, θα γίνουν ολοένα και πιο πολύτιμες για τους γηραιότερους εταίρους ασφαλείας, ενώ παράλληλα εκείνοι θα γίνουν λιγότερο πολύτιμοι για την Ουάσινγκτον -ενώ μάλιστα το δημογραφικό πλεονέκτημα των ίδιων Ηνωμένων Πολιτειών αρχίζει να διαβρώνεται.

ΚΑΝΟΝΤΑΣ ΝΕΟΥΣ ΦΙΛΟΥΣ

Ωστόσο, ακόμη και όταν οι δημογραφικές τάσεις υποσκάπτουν την ισχύ των παραδοσιακών δυνάμεων στην Ευρώπη και την Ανατολική Ασία, προωθούν ένα ολόκληρο νέο σύνολο χωρών, πολλοί από τους οποίους είναι δυνητικοί σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ, προς το status της μεγάλης δύναμης. Με το να φλερτάρουν αυτές τις αναδυόμενες δυνάμεις, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής των ΗΠΑ μπορούν να ενισχύσουν την διεθνή τάξη για τις επόμενες δεκαετίες.

Η Ουάσινγκτον θα πρέπει να ξεκινήσει στρέφοντας την προσοχή της στη Νότια και Νοτιοανατολική Ασία. Για παράδειγμα, καθώς η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα χάνουν πληθυσμό, αναδυόμενες δημοκρατίες όπως η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται. Μέχρι το 2040, η Ινδονησία θα μπορούσε να έχει πληθυσμό άνω των 300 εκατομμυρίων, από περίπου 260 εκατομμύρια σήμερα, και ο πληθυσμός των Φιλιππίνων θα μπορούσε να φθάσει τα 140 εκατομμύρια -κάτι που θα τον έκανε ενδεχομένως μεγαλύτερο από εκείνον της Ρωσίας. Επιπλέον, αμφότερες οι χώρες είναι νεαρές και ολοένα και καλύτερα μορφωμένες. Το 2015, η Κίνα είχε σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερους ανθρώπους ηλικίας 20 έως 39 ετών από όσους είχαν η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες συνδυαστικά˙ μέχρι το 2040, προβλέπεται να έχει μόνο δύο φορές περισσότερους. Τόσο η Ινδονησία όσο και οι Φιλιππίνες είναι πιθανό να έρθουν σε αυξανόμενη αντιπαράθεση με μια επεκτατική Κίνα και, καθώς θα το κάνουν, ενδέχεται να ανακαλύψουν ένα ενδιαφέρον για βαθύτερη συνεργασία στον τομέα της ασφάλειας με τις Ηνωμένες Πολιτείες.

Η Ινδονησία και οι Φιλιππίνες, ωστόσο, ωχριούν σε σύγκριση με την Ινδία. Η Ινδία βρίσκεται σε καλό δρόμο να ξεπεράσει την Κίνα ως την χώρα με τη μεγαλύτερη πληθυσμιακή πυκνότητα στην επόμενη δεκαετία, και μέχρι το 2040 ο ενεργός πληθυσμός της Ινδίας μπορεί να ξεπερνά εκείνον της Κίνας κατά 200 εκατομμύρια. Ο πληθυσμός της Ινδίας θα εξακολουθεί να αυξάνεται το 2040, όταν εκείνος της Κίνας θα βρίσκεται σε ταχεία ελάττωση. Μέχρι τότε, περίπου το 24% του πληθυσμού της Κίνας θα είναι άνω των 65 ετών, σε σύγκριση με το περίπου 12% της Ινδίας. Η Ινδία έχει τα δικά της προβλήματα σχετικά με την δημογραφία και τους ανθρώπινους πόρους -σε σύγκριση με την Κίνα, εξακολουθεί να έχει κακούς δείκτες δημόσιας υγείας, χαμηλό μέσο μορφωτικό επίπεδο, και υπερβολικά υψηλά επίπεδα αναλφαβητισμού. Παρά τα χρόνια προσπαθειών για μεταρρυθμίσεις, η Ινδία εξακολουθεί να κατατάσσεται στην 130η θέση από τις 186 χώρες στον Δείκτη Οικονομικής Ελευθερίας του Heritage Foundation. Εντούτοις, μέχρι το 2040, η Ινδία μπορεί να έχει μεγαλύτερη ομάδα υψηλά μορφωμένων εργαζομένων ηλικίας 20 έως 49 ετών από όσους η Κίνα και το πλεονέκτημά της θα αυξάνεται κάθε χρόνο. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ινδία έχουν ήδη αρχίσει αμυντική συνεργασία προς το συμφέρον της αντιστάθμισης της Κίνας. Οι Αμερικανοί ηγέτες θα πρέπει να καταστήσουν προτεραιότητα την εμβάθυνση αυτής της εταιρικής σχέσης τα επόμενα χρόνια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες σήμερα έχουν πολλά πλεονεκτήματα έναντι των διεθνών ανταγωνιστών τους, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ευνοϊκής δημογραφίας τους. Ωστόσο, η ισχύς των ΗΠΑ δεν μπορεί να θεωρείται δεδομένη. Θα ήταν μια γεωπολιτική τραγωδία εάν η μεταπολεμική οικονομική τάξη και η τάξη ασφαλείας που οι Ηνωμένες Πολιτείες οικοδόμησαν πραγματικά επρόκειτο να εξαφανιστεί από τη σκηνή: Καμία εναλλακτική διευθέτηση δεν είναι πιθανό να υποσχεθεί τόσο πολλή ελευθερία και ευημερία σε τόσο πολλούς ανθρώπους όσο η υπό την ηγεσία των ΗΠΑ διεθνής τάξη σήμερα. Ευτυχώς, είναι μια τραγωδία που μπορεί να αποφευχθεί. Εάν οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να αρχίσουν να επισκευάζουν την βάση του ανθρώπινου κεφαλαίου τους και να δημιουργήσουν νέες συμμαχίες για τον εικοστό πρώτο αιώνα, μπορεί να ενισχύσουν -με την βοήθεια των δημογραφικών στοιχείων- την Pax Americana για τις επόμενες γενιές.

Από foreignaffairs

ellinikiafipnisis

https://thesecretrealtruth.blogspot.com