Της Αλεξάνδρας Γιαννοπούλου
Στην ελληνική παράδοση, ο ΕΡΩΣ ( =ΑΓΑΠΗ , κάθε είδους Αγάπη )(Έρως
Αρετής , Έρως γης ,Έρως θαλάσσης , Έρως επιστήμης , Έρως μητρός , Έρως
τέχνης , Έρως γυναικός κλπ) είναι η πρωτίστη και συνεχής αιτία της
κοσμογονίας και της κοσμοποιοίας(Τόσο στην Ορφική, όσο και στην Ησιόδεια
κοσμογονία) . Είναι έννοια αφηρημένη , πολυσυλλεκτική , είναι το σύνολο
της συμπαντικής Αγάπης , Αγάπη προς το σύνολο του εκδηλωμένου κόσμου,
προς τον άνθρωπο, προς το φυτό, το ζώο, την πέτρα, το ποτάμι, προς κάθε
μορφή, προς μία έννοια, προς μία κατάσταση, προς ένα πράγμα, προς τα
πάντα,από την πρωτογενή ύλη μέχρι τους Θεούς.Είναι η ελκτική και
συνεκτική δύναμη που συγκρατεί την ύλη και δημιουργεί, διατυπώνει κάθε
μορφολογία.Είναι ο αρχαιότερος των εγκοσμίων Θεών και υπεύθυνος για κάθε
δημιουργία.Η ενέργειά του υπάρχει σε όλους τους Θεούς αλλά και σε όλους
τους ανθρώπους,ζώα,φυτά κλπ,σε όλη την υλική εκδήλωση, διακατέχει το
παν, πληρεί τον κόσμο.
Είναι ενδεικτικό ότι άλλες θεότητες – προσωποποιημένες στο θείο
επίπεδο έννοιες όπως η Αρετή, η Αρμονία, η Ευνομία, η Μνημοσύνη, η Πειθώ
κλπ βρίσκονται στο γενεαλογικό δέντρο της θεογονίας σε κατοπινά στάδια
και γενεές. Αυτό το γεγονός καταδεικνύει την τεράστια σημασία και έμφαση
που έχει ο Έρωτας (=Αγάπη) στην Ελληνική θρησκεία καθώς βρίσκεται στην
αρχή της κοσμογονίας και θεογονίας ως το πρώτιστο και μοναδικό στοιχείο
κοσμοποιοίας στο σύμπαν ενώ ταυτόχρονα είναι η ελκτική δύναμη που
συγκρατεί την ύλη στο μεγάκοσμο (πλανητικά συστήματα) και τον μικρόκοσμο
(υποδιαιρέσεις της ύλης). Και όπως προαναφέραμε, όχι μόνο συγκρατεί την
ύλη αλλά επίσης την κινητοποιεί δημιουργώντας συμπλέγματα και μορφές
περισσότερο η λιγότερο εξελιγμένες. Δημιουργεί έτσι όλες τις μορφές του
αισθητού κόσμου αλλά και του νοητού καθώς ο κόσμος των νοητών είναι μια
προβολή και επεξεργασία των δεδομένων του αισθητού κόσμου.Ο Ελληνικός κόσμος λοιπόν είναι ένας κόσμος στον οποίο το κύριο
στοιχείο είναι η Αγάπη. Ένας κόσμος έντονης Αγάπης.Η Αγάπη είναι ο
βιότοπος του Ελληνισμού και ο καθολικώς προσδιοριστικός όρος του
ελληνικού πολιτισμού.
Όλα τα γεννήματα του Έρωτος (της Αγάπης): ο κόσμος τα φυτά τα ζώα οι
άνθρωποι και οι θεοί φέρουν μέσα τους την ενέργεια του Έρωτος.
-«Ούτω πολλαχόθεν ομολογείται ο Έρως εν τοις Θεοίς πρεσβύτατος
είναι.» Πλάτων. Πράγματι από πάρα πολλούς ομολογείται, ότι ο Έρως είναι ο
παλαιότερος από τους Θεούς.
-«Πρώτιστον μέν Έρωτα θεών μητίσαντο πάντων» Παρμενίδης (στ.13).
-«Σεμνός Έρως Αρετής.» Φωκυλίδης Ο Έρωτας για την Αρετή είναι άξια επιθυμία.
-«Σε όσους γιατρούς υπάρχει και φιλανθρωπία, εκεί υπάρχει και Έρωτας για την επιστήμη.» Ιπποκράτης.
-«Ουκ έστι μητρός ουδέν ήδιον τέκνοις. Εράτε μητρός, παίδες, ως ούκ
έστ’έρως τοιούτος άλλος όστις ηδίων εράν».Τίποτε πιο αγαπητό στα παιδιά
από τη μητέρα. Αγαπάτε, ω τέκνα την μητέρα σας. Δεν υπάρχει πιο αγνός
και πιο γλυκός Έρωτας από αυτόν. Ευριπίδης (Απ.358,1-3).
-«…Έρως πατρώας τήσδε γής…» Αισχύλος. Αγ.540.
-«Έρως των θεών βασιλεύει» Αγάθων.
-«Ο Έρωτας στρέφεται πάντοτε προς αυτό, την παντοτινή κατοχή του αγαθού». Διοτίμα η Μαντινεία.
-«Τίποτα πιο δυνατό από τον Έρωτα δεν υπάρχει». Μένανδρος.
-«Ο Έρωτας της ψυχής είναι πολύ ανώτερος από τον Έρωτα του σώματος». Ξενοφών. Συμπόσιο.
Ο Ζευς, ο ύψιστος των Θεών, έχει πολλά ονόματα που σημαίνουν Αγάπη (Ο
Ζευς είναι Αγάπη). Για καμμία άλλη ιδιότητα του Διός (δικαιοσύνη,
ισχύς, κλπ.) δεν υπάρχουν τόσα πολλά επίθετα όσα για την Αγάπη:
Ο «ΦΙΛΙΟΣ ΖΕΥΣ» (φιλώ=αγαπώ) δηλαδή ο Ζευς που είναι Αγάπη και που
ευνοεί κάθε εκδήλωσή της. Συχνά επικαλούνταν το Φίλιο Ζευ λέγοντας μόνο
το επίθετο: (μα τον Φίλιο, νη τον Φίλιο, προς Φιλίου κλπ). Υπήρχαν και
ναοί αφιερωμένοι στον Φίλιο Ζευ, όπως π.χ. στη Μεγαλόπολη Αρκαδίας (
Παυσανίας 8.31), στην Αθήνα, την Επίδαυρο, την Πέργαμο, κλπ.
Το επίθετο φίλιος-φιλία έχουν και άλλοι θεοί: «Φίλιος Ερμής», «Φίλιος
Έρως», «Φιλία Φύσις», «Φίλιος Απόλλων», «Φιλία Νύξ»κλπ. Ο «Φιλήσιος
Δίας» (Με την ίδια ακριβώς έννοια με τον: Φίλιο Δία).
Ο «Ζευς Εταιρείος» (εταιρείος = πλήρης Αγάπης προς τον άλλον) (έτερος
= ο άλλος, προυποθέτει ύπαρξη δύο μερών) . Ο Ζευς Εταιρείος είναι
προστάτης της Αγάπης μεταξύ των ανθρώπων, της φιλίας, της συναδέλφωσης
και επίσης της κοινωνικής οργάνωσης των ανθρώπων. Στη Μαγνησία και στη
Μακεδονία εορτάζονταν προς τιμήν του τα «εταιρίδεια»(εορτή του Εταιρείου
Διός) (Ηγήσανδρος εν (Υπομνήμασι) παρ Αθην. 572D).
O «Εταίριος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εταιρήιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εταιρίδας Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Φίλος» (φίλος = αγαπημένος, αγαπητός, φιλώ = αγαπώ).
Ο «Ζευς Οικείος» είναι προστάτης της οικειότητας, της Αγάπης και της
Φιλίας που πρέπει να αισθάνονται οι άνθρωποι στις διαπροσωπικές τους
σχέσεις. (Τα πολλά επίθετα του Διός σε σχέση με την έννοια της Αγάπης
απλά υπενθυμίζουν και υπογραμμίζουν αυτό το δεδομένο).
Ο «Πρευμενής Δίας» δηλαδή ο πράος, ευμενής, ο φίλα διακείμενος, ο αγαθός.
Ο «Ξένιος Δίας» (ο οποίος αναφέρεται στην καλή αντιμετώπιση, την καλή
προδιάθεση και φιλική, αγαπητική συμπεριφορά και στάση προς τον ξένο,
καθώς επίσης και στη φιλοξενία αλλά και στην φροντίδα η περιποίηση φίλου
η ξένου. Επίσης, «ξενία» είναι η φιλική σχέση μεταξύ πόλεων η εθνών. Ο
Δίας είναι ο δημιουργός και προστάτης των φιλικών σχέσεων μεταξύ εθνών
και πόλεων).
Ο «Ξείνιος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Πολυξενώτατος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Εύξεινος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ομονώος Ζεύς»(από τη λέξη: ομόνοια) φέρνει στους ανθρώπους ομόνοια, σύμπνοια, συμπόρευση.
Ο «Ομολώιος Ζευς» (από το: ομολογία = ομόνοια). Στη Θεσσαλία και στη
Βοιωτία (Στον Ορχομενό και στη Θήβα) εορτάζονταν τα Ομολώια (εορτές του
Ομολωίου Διός).
Το ίδιο επίθετο έχει και η Δήμητρα: «Ομολώια Δήμητρα».
O «Ζεύς Ομολούιος» (έχει την ίδια έννοια με το: ομονώος, ομολώιος).
Ο «Πίστιος Ζευς» (πίστις = η εμπιστοσύνη, δηλαδή ο Δίας που προάγει την εμπιστοσύνη μεταξύ των ανθρώπων, την καλή πίστη ).
Ο «Θεόταιρος Ζευς» (θεός και εταίρος, θεός – εταίρος, δηλαδή ο φίλος ανθρώπων και θεών).
Ο «Φρατρίος Ζευς» (φράτηρ = αδελφός, Φρατρίος Ζευς = Αδελφικός Ζευς)
δηλαδή ο Δίας που προστατεύει και δημιουργεί κάθε συναίσθημα
αδελφοσύνης, αδελφότητας μεταξύ των ανθρώπων. Για το λόγο αυτό, ο
Φατρίος Ζευς συνέχει, (είναι το συνεκτικό στοιχείο) μιας οικογένειας,
μίας ομάδας, μίας αδελφότητας, ενός γένους, ενός λαού.
Ο «Φατρίος Ζευς» (με την ίδια έννοια).
Ο «Έκαλος Ζευς» Λατρεία του Διός, ως θεού της αγάπης και της
φροντίδας για τον συνάνθρωπο, της φιλοξενίας, πολύ συγγενής προς την
λατρεία του Διός Ξενίου. (Εκάλη, ήταν μια υπέργηρη γυναίκα που
περιποιήθηκε και φιλοξένησε τον ήρωα Θησέα, όταν αυτός κουρασμένος από
μια καταιγίδα, αναζήτησε φιλοξενία, και ενώ πήγαινε να αντιμετωπίσει τον
ταύρο του Μαραθώνος. Η Εκάλη, έταξε στον Δία για την αίσια επάνοδο του
ήρωα, όπως και έγινε, αλλά η ίδια, δεν πρόλαβε να τον δει γιατί πέθανε
πρίν την επιστροφή του).
Ο «Εκαλείος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Εκαλήσιος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Ομαγύριος Ζεύς» (συνάγων,συνενώνων, συναθροίζων, συγκαλών) Ο Ζευς δηλαδή που φέρνει κοντά τους ανθρώπους.
Ο «Ομηγύριος Ζευς» (με την ίδια ακριβώς έννοια).
Ο «Πρόξενος Δίας» (1) δημιουργών και εφορεύων επι της επισήμου
χαρακτήρος λαμβάνουσας φιλίας μεταξύ μιας πόλεως και ενός ξένου, ενός
πλέον γενομένου δημόσιου φίλου. Για παράδειγμα, οι Αθηναίοι και ο
Αλέξανδρος ο Ά της Μακεδονίας (Ηρόδ.8.136,143) 2) προστάτης, βοηθός,
επίκουρος προς τους ανθρώπους).
Ο «Ειρηναίος Ζευς» που δημιουργεί την ειρήνευση στους ανθρώπους, η
οποία δεν είναι μόνο η αποφυγή πολέμου, αλλά και η κοινωνία εν Αγάπη.
Ο «Φιλότεκνος Δίας». Ο Δίας που αγαπάει τα παιδιά του. Παιδιά του
Διός είναι οι θεοί και οι άνθρωποι.(Ο Όμηρος αποκαλεί τον Δία: «Πατήρ
ανδρών θεών τε» (Πατέρα θεών και ανθρώπων). Επίσης, ο Δίας έχει το
επίθετο: «Ζεύς Πατήρ», που δείχνει και αυτό το επίθετο αυτή την σχέση
Αγάπης και στοργής με τα παιδιά του, τους ανθρώπους. Η επίκληση του Διός
πολύ συχνά ξεκινάει στους ύμνους και στις προσευχές με το: «Ζευ Πάτερ».
Ο φιλεύσπλαχνος Δίας είναι προστάτης των πιο ευπαθών ομάδων των
ανθρώπων και όλων των ανθρώπων που βρίσκονται σε μια αδυναμία, σε
αδύνατη θέση. Είναι προστάτης των φτωχών, των ξένων «είναι του Διός όλοι
οι φτωχοί και οι ξένοι» (Όμηρος, Οδύσσεια). Επίσης, αποκαλείται:
«Φύξιος» γιατί είναι προστάτης των φυγάδων, «Ασυλαίος» (ο παρέχων
άσυλο). «Ικέτας» γιατί είναι προστάτης των ικετών, «Ικέσιος» (θεός της
συγχώρεσης) και «Ικετήσιος».Με όμοια σημασία: «Ικτήρ», «Ικταίος»,
«Αφίκτωρ» (ικτήρ = ικέτης).
Ο «Προστροπαίος Ζεύς»: Λατρεία του Διός, ως θεού που δέχεται με
ευμένεια τις προσευχές, τα αιτήματα και τις ικεσίες των ανθρώπων.
Ο «Προστρόπιος Ζευς» (με την ίδια έννοια με τον Προστροπαίο Δία).
Είναι επίσης προστάτης των ταπεινών, των καταφρονεμένων και των
κατατρεγμένων. Όταν ο Χίλων ο Λακεδαιμόνιος ρωτήθηκε: Με τι ασχολείται ο
Δίας; Απάντησε: «Με το να υψώνει τους ταπεινούς και να χαμηλώνει τους
αλαζόνες» (Διογένης Λαέρτιος. Βίοι Φιλοσόφων. Α,69).
Επίθετα του Διός που επίσης είναι δηλωτικά Αγάπης είναι:
Ο «Δίας Σωτήρ» (ως έμπρακτη εκδήλωση Αγάπης).
Ο «Δίας Σαώτης» (με την ίδια έννοια με το: Σωτήρ. Σαώτης = Σωτήρ).
Ο «Ζευς Μειλίχιος» (πράος,πραυντικός) κλπ.(προς τιμήν του Μειλιχίου Διός ετελούντο τα Διάσια στην Αθήνα (Θουκ.1.126).
Ο «Μείλιχος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Μηλείχιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Δίας Μελισσαίος» (έχει την ίδια έννοια με τον: Δία Μειλίχιο, Μείλιχο Δία, Μηλείχιο Δία).
Ο «Ζευς Πανήμερος» (ο απολύτως ήμερος, ο πράος).
Ο «Ζευς Πανάμαρος» (με την ίδια έννοια με το: Ζευς Πανήμερος).
Ο «Ζευς Παναμέριος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Πανημέριος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Ημέριος» δηλαδή ο Ζευς που εξημερώνει.
Ο «Ημεράσιος Δίας» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ζευς Ήπιος».
Ο «Ζευς Ερκείος» που είναι προστάτης της αγάπης ανάμεσα στα μέλη μιας
οικογένειας (όπως και η Εστία). (Ερκείος, από το:Έρκος = προαύλιο,
γιατί το άγαλμά του ήταν τοποθετημένο σε κάθε σπίτι στο κεντρικό
προαύλιο γύρω από το οποίο αναπτύσσονταν τα δωμάτια στο αρχαίο ελληνικό
σπίτι).
O «Δίας Μεσέρκειος» (με την ίδια έννοια).
Ο «Ομόριος Ζευς» είναι ο προστάτης της καλής γειτονίας, της αγάπης
και της φιλίας μεταξύ των γειτόνων (ομού και όριον, όμορος = ο
γειτονικός).
Ο «Ομάριος Δίας» (Με την ίδια έννοια).
Ο «Ζεύς Αγαθός» (ως σύνοψη της αγαθής και αγαθοποιού υποστάσεως, ταυτότητος του Διός).
Ο «Ζευς Άγιος»και ο «Ζευς Τέλειος» (κάθε ένα από τα δύο αυτά επίθετα
ως ο δημιουργός κάθε αρετής και τελειότητος). (Σχετική επιγραφή: «Διί
Αγίω»).
Ο «Ζευς Αρωγός» (αρωγός = βοηθός) δηλαδή ο Ζευς που βοηθάει, προστατεύει και συντρέχει τους ανθρώπους.
Ο «Ζευς Επίκουρος» (με την ίδια έννοια: επίκουρος = βοηθός).
Ο «Δίας Αγνός» (αγαθός, αγνός). Ο «Άριστος Δίας» (ο ως προς όλα άριστος).
Ο «Αρισταίος Δίας» (με την ίδια έννοια με τον Άριστο Δία).
-«..ο Ζεύς, δηλαδή το αγαθόν και το άριστον» Ορφεύς (Ορφικά. αποσπ. 107).
-«Ζευ, μεγάλαι δ’ αρεταί θνατοίς έπονται εκ Σέθεν» Πίνδαρος
(Ισθμιονικ.Γ,4-5). Ζευ, οι μεγάλες αρετές έρχονται στους θνητούς από
Σένα.
Θεότητες που εφορεύουν, έχουν ως αντικείμενό τους την Αγάπη είναι
επίσης:
-Η Αφροδίτη
-Η Φιλότης (=Αγάπη)(κόρη της Νυκτός) η οποία όπως και ο Έρως προσωποποιεί και αυτή την Αγάπη.
-Ο Ίμερος (Ο Ίμερος ο οποίος είναι θεός που έχει πολύ κοντινά
χαρακτηριστικά με τον Έρωτα, κατοικεί κοντά στην κορυφή του Ολύμπου μαζί
με τις Μούσες και τις Χάριτες).
-Ο Αντέρως ο οποίος εκφράζει την αμοιβαία Αγάπη. Αντιστοιχεί στο
πρόσωπο που το αγαπούν, που δέχεται την Αγάπη. (Στο μουσείο του
Ηρακλείου υπάρχει ανάγλυφο πάνω σε κυκλική επιφάνεια, που απεικονίζονται
ο Έρως και ο Αντέρως ως δύο όμοιοι μικροί ερωτιδείς (νήπια) με φτερά
που αγκαλιάζονται μεταξύ τους, ως εικαστική απόδοση της αμοιβαίας
αγάπης).
-Ο Πόθος (Ο Πόθος είναι θεός ο οποίος σημασιολογικά δηλώνει την Αγάπη που συνοδεύεται από σφοδρή επιθυμία)
-Η Πειθώ η οποία παρακινεί τους νέους να ανοίξουν την καρδιά τους
στην Αγάπη και να εξομολογηθούν την αγάπη τους ο ένας στον άλλον.
-Οι Ερωτιδείς (μικροί Έρωτες).
- Η Ειρήνη (Η οποία εκτός από αποφυγή πολέμου, σημαίνει και κοινωνία εν Αγάπη)
- Η Ομόνοια. Σημαντικός είναι ο ναός της Ομόνοιας στον Ακράγαντα της Σικελίας
- O Οίστρος ( Ο οποίος εκφράζει υπερβολική αγάπη, πόθο και θέληση, επιθυμία για κάτι ).
- Η Αρετή (Που εμπεριέχει όλες τις αρετές, και την Αγάπη προς τον συνάνθρωπο).
- Η Εύκλεια ( «ευ» και «κλέος» με την έννοια ότι η καλή δόξα είναι
και προυποθέτει Αγάπη των ανθρώπων προς ένα συγκεκριμένο πρόσωπο, λόγω
των ενάρετων πράξεών του). Σημαντικά λατρευτικά κέντρα της Εύκλειας
είναι η Αθήνα, οι Δελφοί, Η Θήβα και η Κόρινθος στην οποία γιορτάζονταν
τα «Εύκλεια».
Να σημειώσουμε εδώ ότι η έννοια της Αγάπης ενυπάρχει και σε άλλες ιδιότητες των θεών:
Η Ήρα, η Ερατώ, και ο Υμέναιος είναι προστάτες της συζυγικής Αγάπης.
Η Εστία προστατεύει την Αγάπη ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.
Η Μητέρα των Θεών, η Ρέα, η Λητώ και η Ειλείθυια είναι προστάτες της μητρικής Αγάπης.
Οι Διόσκουροι είναι προσωποποίηση της αδελφικής Αγάπης, της «φιλαδελφίας».
Κάθε θεός, θα έλεγε κανείς, εκφράζει στην ουσία την Αγάπη για ένα διαφορετικό αντικείμενο:
Η Αθηνά εμφυσά στους ανθρώπους την Αγάπη για τη γνώση και τη μόρφωση.
Ο Απόλλων εκπροσωπεί την Αγάπη για τις τέχνες όπως και οι Μούσες.
Ο Ήφαιστος την Αγάπη για την τεχνουργία, ο Ασκληπιός την Αγάπη για την Ιατρική κλπ.
Η ίδια η ελληνική λατρεία δεν είναι τίποτε άλλο από μια σχέση Αγάπης ανάμεσα στους ανθρώπους και τους θεούς
Έχουμε ήδη προαναφέρει 30 και πλέον επίθετα του Διός που σημαίνουν Αγάπη.
Η Αγάπη του Διός είναι πύρινη, είναι ζεστή σαν τη φωτιά. Στα Ορφικά
κείμενα έχουμε περιγραφή του πύρινου χαρακτήρα του Διός. «Το καθαρότατον
και κορυφαιότατον άτε διαυγές όν πύρ Ζήνα ωνόμασαν δια την εν αυτώι
ζέουσαν φύσιν….πυρώδης ουσία ζωτική….Τήι ούν ιδίαι θερμότητι ο Ζεύς –
τουτέστιν η ζέουσα ουσία..» Ιερώνυμου και Ελλάνικου Θεογονία (56). Το
καθαρότατον και υψούμενον στα ανώτατα πεδία του χώρου διαυγές πυρ Δία
ωνόμασαν, χάριν του θερμοτάτου και εμπύρου χαρακτήρος της φύσεώς
του...πυρώδης ουσία πλήρης ζωής και ισχύος….με την έμφυτη θερμότητά του ο
Ζεύς – δηλαδή η υπέρθερμος ουσία..».
Ο Ζευς έχει τα επίθετα: «Φλογόεις», «Πυρσαγεύς», «Πυρίδρομος»,
«Πυρίβρομος», «Πυριβρεμέτης», «Πυρόεις», «Πάμφλεκτος», «Πυρφόρος» ως ο
Θεός που ταυτίζεται με το κοσμικό πύρ.
Για τον πύρινο χαρακτήρα του Έρωτος, ο Ορφεύς λέει: «..όν Φάνητα
Ορφεύς καλεί, ότι αυτού φανέντος το πάν εξ αυτού έλαμψεν, τώι φέγγει του
διαπρεπεστάτου των στοιχείων πυρός εν τώι υγρώι τελεσφορουμένου»
Ιερώνυμου και Ελλάνικου Θεογονία (56). ….(για τον Έρωτα)…τον οποίο ο
Ορφεύς ονομάζει Φάνητα, διότι, αφ’ ότου ενεφανίσθη, εξ αυτού έλαμψε το
σύμπαν, με το φέγγος του πλέον εξόχου και θαυμαστού απ’ όλα τα στοιχεία:
εκείνου του Πυρός, που γεννάται και μεγαλύνει και τελειούται μέσα στου
υγρού την κοιτίδα.Είδαμε λοιπόν τον πύρινο χαρακτήρα της Αγάπης του Διός, και επίσης
του Έρωτος. Ο Φιλόλαος, επίσης, μας λέει ότι στο κέντρο του Όντος, που
ταυτίζεται με το σύμπαν και το Θεό (που ονομάζεται Δίας, κατ’ άλλους
Νούς, κατ’ άλλους Ειμαρμένη, κλπ. όπως λέει ο Ζήνων ο Κιτιεύς) υπάρχει
άσβεστη φλόγα, το «κεντρικόν πύρ».Ο Στοβαίος αναφέρει
(Ανθολόγιο,1,22,1): «Ο Φιλόλαος τοποθετεί το πύρ στο μέσον, στο κέντρο.
Το ονομάζει εστία των πάντων, οίκον του Διός, μητέρα των θεών, βωμό και
συνοχή και μέτρο φύσεως. Επίσης τοποθετεί ένα δεύτερο πύρ, ανώτατο όλων,
που περιέχει μέσα του τον κόσμο. Το κέντρο, λέει, είναι από την φύση
του πρώτο, γύρω απ’ αυτό τα δέκα διαφορετικά σώματα εκτελούν τον ομαδικό
τους χορό». Έτσι, ο συνειρμός ανατρέχει στην θερμότητα, την θέρμη ως το
κατ εξοχήν στοιχείο της Αγάπης, και ως εκ τούτου, αποδίδεται ως εικόνα
από τον Φιλόλαο η θερμή Αγάπη του ανώτατου όντος ως πύρινη (η Αγάπη
συνδέεται, ταυτίζεται με την φωτιά). Η ύπαρξη ενός τέτοιου πυρώδους
κέντρου συμβολίζεται από την ιερή και άσβεστη εστία κάθε βωμού και ναού,
αποτελώντας την έδρα της τιμώμενης θεότητος σε κάθε οικία με την
κεντρική εστία, όπου η οικογένεια μαζευόταν γύρω από την φωτιά, αλλά και
απ’ το άσβεστο πύρ του Πρυτανείου.
Έτσι, γενικώς η εστία (με την φωτιά)
είναι μια καθολική συμβολική παρουσίαση της θερμής από Αγάπη καρδιάς
(κέντρου) του ανώτατου θείου όντος που ταυτίζεται με το σύμπαν. Παρόμοιο
είναι και το νόημα της χρήσης της ιερής δάδας στις ιερές τελετές και τα
δρώμενα (λαμπαδηδρομίες, κλπ).
«Και τα αγάλματα και οι βωμοί και η διατήρηση της άσβεστης φωτιάς και
γενικώς όλα τούτα καθιερώθηκαν από τους πατέρες μας, σύμβολα της
παρουσίας των θεών» Μέγας Ιουλιανός (Επιστολαί,89β,293).
Ο Ηράκλειτος επίσης, χαρακτηρίζει το σύμπαν: «πυρ αείζωον, απτόμενον
μέτρα και αποσβεννύμενον μέτρα» (φωτιά αιώνια που ανάβει με μέτρο και
σβύνει με μέτρο).
«Ο Ίπασσος ο Μεταποντίνος και ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος λένε, ότι το
σύμπαν είναι ένα, κινούμενο και πεπερασμένο, και το πύρ θεωρούν ως την
αρχή των όλων αλλά και των όντων, και δημιουργούνται τα όντα από την
φωτιά με πύκνωση και αραίωση, ενώ διαλύονται και πάλι στο πύρ»
(Αριστοτέλης, Μετά τα φυσικά, 984α).
Ο Δημόκριτος αποκαλεί τον Θεό νού πύρινο και σφαιροειδή «Δημόκριτος
νούν τον θεόν εν πυρί σφαιροειδεί» (Αέτιος, Περί θεού,302,13). Για τους
Πυθαγόρειους η αρχή της γενέσεως του σύμπαντος έγινε απ’ το πύρ και το
πέμπτο στοιχείο μαζί, τον αιθέρα «Άρξασθαι δε την γένεσιν του κόσμου από
πυρός και του πέμπτου στοιχείου» (Αέτιος, Πόθεν τρέφεται ο κόσμος,
333,19).
Ο Αέτιος μας πληροφορεί ότι για την πυρώδη φύση της ψυχής μίλησαν ο
Παρμενίδης, ο Ίπασσος, ο Ηρακλείδης, ο Λεύκιππος και οι Στωικοί. «Πύρ
γεννώμεθα, δια πυρός οδεύομεν» Πρόκλος.
Ο Παρμενίδης, λέει ότι το γήρας επέρχεται από την έλλειψη του θερμού
στοιχείου «Παρμενίδης γήρας γίνεσθαι παρά την του θερμού υπόλειψιν»
(Αέτιος, Περί τροφής, 443,8).
Ο Αριστοτέλης επίσης μιλάει για το πρώτο «ενυπάρχον πύρ» (Μετά τα
φυσικά, 1052,9) και ο Θεόφραστος για την «θερμότητα της πρώτης σφαίρας».
Ο Πλάτων λέει: «Το Πρώτο Αγαθό είναι άρρητο, αλλά όταν έρχεσαι μαζί του
σε επαφή κατ’επανάληψη, άξαφνα, είναι λες και αναπηδά μέσα από το πυρ
το φως και αναδύεται μες στην ψυχή»
Αρχαίες Ελληνικές λέξεις όπως: αγαπώ, αγάπησις (αξίζει εδώ να
σημειώσουμε ότι ο τύπος της λέξεως που μέχρι και το τέλος της
Ελληνιστικής εποχής ήταν: «αγάπησις» αργότερα θα γίνει:«αγάπη»,θα
μετατραπεί δηλαδή από ουσιαστικό της τρίτης κλίσης σε ουσιαστικό της
πρώτης κλίσης χάνοντας την κατάληξή του(-σις) ), αγαπησμός, ΑΜΦΑΓΑΠΑΖΩ,
ΑΜΦΑΓΑΠΩ (=αγαπώ και αγαπιέμαι, εναγκαλίζομαι με Αγάπη) στέργω,
στοργή,συμπονέω, φιλώ, φιλότης, φιλία, φιλόθεος (= ο αγαπών τους Θεούς),
ΦΙΛΑΝΘΡΩΠΙΑ, ΦΙΛΑΛΛΗΛΙΑ, φιλοτήσιος ή φιλοτάσιος (= ο προάγων,
υποβοηθών την Αγάπη) φιλοσυμπαθής (ο αγαπών να συμπαθή), φιλητικός (ο
διατιθέμενος να αγαπά) φιλόστοργος (=αυτός που αγαπάει στοργικά,
τρυφερά), φιλιωτής, φιλογνώμων,(=ο έχων αισθήματα Αγάπης για κάποιον)
φιλιάζω, φιλιακός, φιλιαστής, υπεραγαπώ, φιλοσυγγενής, φιλότεκνος,
φιλοσύζυγος, φιλόδημος, φιλοξενία, φιλοσοφία, φιλοκαλία, αγαπητός,
αγαπατός (με την ίδια έννοια με το αγαπητός), αγάπημα, αγαπητέος,
αγαπητικός, οικειόω-ώ: κάνω κάποιον οικείο μου, φίλο μου. οικειούμαι:
αποκτώ την εύνοια, οικειοποιούμαι. οικείωσις: οικειοποίηση.
ξενόομαι-ούμαι: φιλοξενούμαι, φιλάνθρωπος, φιλανθρώπινος,
φιλανθρωπεύομαι: φέρομαι φιλάνθρωπα, φιλόφρονα φιλανθρωπευθέντες: οι
τυχόντες φιλανθρωπία, φιλανθρώπευμα: η φιλάνθρωπος πράξις, φιλανθρώπως
έχω: εκδηλώνω φιλάνθρωπα συναισθήματα. φιλικώς χρώμαι τινί: έχω φιλικές
διαθέσεις, φιλάλληλος: ο αγαπών και αγαπούμενος αμοιβαίως φιλεύσπλαχνος,
θεοφιλής, θεόστοργος (= ο αγαπών τους Θεούς), φιλευσεβής, σύνειμι:
συναναστρέφομαι. συνεδρία: συντροφιά, φιλοφροσύνη, φιλοφρονέομαι-ούμαι,
φιλοικτίρμων: ευσπλαχνικός, φιλέταιρος: αυτός που αγαπάει τους
συντρόφους του, φιλεταιρικός, φίλερως, φιλέραστος, φιλένθεος, φιλέλεος,
φιλελεήμων, φιλελήμων: (η ίδια έννοια με το φιλελεήμων), φιλημοσύνη: το
συναίσθημα της Αγάπης/η φιλική διάθεση, φιλευσέβεια, φιλητός: ο
αξιαγάπητος, προσφιλής, φιλεγκώμιος: ο αγαπών να εγκωμιάζει, φίληβος: ο
αγαπών τους νέους και τη νεότητα, φιλόγονος: ο αγαπών τα παιδιά του,
φιλογονία, φιλογύνης: ο αγαπών τις γυναίκες, φιλογυνία, φιλήνωρ/φιλάνωρ:
ο αγαπών τους άνδρες, φιλοβάρβαρος: ο αγαπών τους ξένους, φιλόβιος: ο
αγαπών τη ζωή, φιλίωσις/ το φιλιούσθαι: η Αγάπη, φιλίσκος: υποκοριστικό
του φίλος, φιλιώνομαι: γίνομαι φίλος, συμφιλιώνομαι με κάποιον, φιλικός,
φιλόγαιος: ο αγαπών τη γη, φιλόδενδρος: ο αγαπών τα δέντρα, φιλόκοινος:
ο αγαπών το κοινό/την κοινωνία, φιλοδημόσιος/φιλόδημος, φιλοδημία: η
Αγάπη για το λαό, φίλοικτος, φιλοικτήρμων, φιλόθερμος: ο αγαπών την
θερμότητα, φιλοδίκαιος: ο αγαπών το δίκαιο/τη δικαιοσύνη,
φιλόλαος,φιλόμβροτος: ο αγαπών τους ανθρώπους (βροτός = άνθρωπος),
φιλιπάτωρ: ο αγαπών τον πατέρα του, φιλοπατρία, φιλοποιός: ο ποιών
σχέσεων Αγάπης/φίλους, φιλοποίησις: η δημιουργία σχέσεων Αγάπης/η κτήσις
φίλων, φιλάρετος, φιλαιδήμων: ο αγαπών την σεμνότητα, φιλαγαθία: η
Αγάπη για το αγαθό, φιλαγαθέω-ώ, φιλάγαθος, φίλαγνος, φίλαβρος: ο αγαπών
την αβρότητα, την λεπτότητα, φιλόζωος: αυτός που αγαπάει τα ζώα και τη
ζωή, φίλαυτος, φιλοψυχία: η υπερβολική Αγάπη της ζωής, φίλτρον: μέσον
προσέλκυσης συμπάθειας, φίλημα: ασπασμός/φίλημα, φιλοπροσήγορος: αυτός
που του αρέσει να καλοδέχεται, να χαιρετά με καλή διάθεση τους άλλους,
φιλοπροσηγορία, συνενθουσιάζω, συμπνέω, σύμπνοια, συμπαρίσταμαι,
συμπάσχω: συμπάσχω/τρέφω συμπάθεια, συμπαρίσταμαι, συμπροθυμέομαι-ούμαι:
συμπράττω με προθυμία, συμπάρειμι: συμπορεύομαι, βοηθώ, επικουρώ:
βοηθώ, φροντίζω, μακροθυμία: το να ανέχεται κανείς/ να υπομένει
-Κλίνουμε εδώ τα ρήματα: αγαπώ, φιλώ(=αγαπώ):
ΑΓΑΠΩ
[Ενεργητική Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική):Αγαπώ-αγαπάς-αγαπά-αγαπώμεν-αγαπάτε-αγαπώσι(ν)-αγαπάτον-αγαπάτον.
(Υποτακτική):αγαπώ- αγαπάς-αγαπά-αγαπώμεν-αγαπάτε-αγαπώσι(ν)-αγαπάτον-αγαπάτον.
(Ευκτική):αγαπώμι,αγαπώην-αγαπώς,αγαπώης-αγαπώ,αγαπώη-αγαπώμεν-αγαπώτε-αγαπώεν-αγαπώτον-αγαπώτην.
(Προστακτική):αγάπα-αγαπάτω-αγαπάτε-αγαπώντων,αγαπάτωσαν-αγαπάτον-αγαπάτων.
(Απαρέμφατο):αγαπάν
(Μετοχή):αγαπών-αγαπώντος αγαπούσα-αγαπώσης αγαπών-αγαπώντος
Παρατατικός:
(Οριστική):ηγάπων
Μέλλοντας:
(Οριστική):αγαπήσω
(Ευκτική):αγαπήσοιμι
(Απαρέμφατο):αγαπήσειν
(Μετοχή):αγαπήσων,αγαπήσουσα,αγαπήσων
Αόριστος:
(Οριστική):ηγάπησα
(Υποτακτική):αγαπήσω
(Ευκτική):αγαπήσαιμι
(Προστακτική):αγάπησον
(Απαρέμφατο):αγαπήσαι
(Μετοχή):αγαπήσας,αγαπήσασα,αγαπήσαν
Παρακείμενος:
(Οριστική):ηγάπηκα
(Υποτακτική):ηγαπηκώς ώ
(Ευκτική):ηγαπηκώς είην
(Προστακτική):ηγαπηκώς ίσθι
(Απαρέμφατο):ηγαπηκέναι
(Μετοχή):ηγαπηκώς,ηγαπηκυία,ηγαπηκός
[Παθητική Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική): αγαπώμαι
(Υποτακτική): αγαπώμαι
(Ευκτική):αγαπώμην
(Προστακτική):αγαπώ
(Απαρέμφατο):αγαπάσθαι
(Μετοχή):αγαπώμενος,αγαπωμένη,αγαπώμενον
Παρατατικός:
(Οριστική):ηγαπώμην
Αόριστος:
(Οριστική):ηγαπήθην
(Υποτακτική):αγαπηθώ
(Ευκτική):αγαπηθείην
(Προστακτική):αγαπήθητι
(Απαρέμφατο):αγαπηθήναι
(Μετοχή):αγαπηθείς,αγαπηθείσα,αγαπηθέν
Παρακείμενος:
(Οριστική):ηγάπημαι
(Υποτακτική):ηγαπημένος ώ
(Ευκτική):ηγαπημένος είην
(Προστακτική):ηγάπησο
(Απαρέμφατο):ηγαπήσθαι
(Μετοχή):ηγαπημένος,ηγαπημένη,ηγαπημένον
ΑΓΑΠΑΖΩ
ΦΙΛΩ
(=Αγαπώ)
(Να επισημάνουμε ότι στην αρχαία Ελληνική γλώσσα το ρήμα: (φιλώ) έχει εντονότερη την έννοια της Αγάπης από το ρήμα: (αγαπώ)).
[Ενεργητική Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική):φιλέω,φιλώ-φιλέεις,φιλείς-φιλέει,φιλεί-φιλέομεν,φιλούμεν-φιλέετε,φιλείτε-φιλέουσι,φιλούσι(ν)-φιλέετον,φιλείτον-φιλέετον,φιλείτον
(Υποτακτική):φιλέω,φιλώ-φιλέης,φιλής-φιλέη,φιλή-φιλέωμεν,φιλώμεν-φιλέητε,φιλήτε-φιλέωσι,φιλώσι(ν)-φιλέητον,φιλήτον-φιλέητον,φιλήτον
(Ευκτική):φιλέοιμι,φιλοίμι,φιλεοίην,φιλοίην-φιλέοις,φιλοίς,φιλεοίης,φιλοίης-φιλέοι,φιλοί,φιλεοίη,φιλοίη-φιλέοιμεν,φιλοίμεν-φιλέοιτε,φιλοίτε-φιλέοιεν,φιλοίεν-φιλέοιτον,φιλοίτον-φιλεοίτην,φιλοίτην
(Προστακτική):φίλεε,φίλει-φιλεέτω,φιλείτω-φιλέετε,φιλείτε-φιλεόντων,φιλούντων,φιλεέτωσαν,φιλείτωσαν-φιλέετον,φιλείτον-φιλεέτων,φιλείτων
(Απαρέμφατο):φιλέεν,φιλείν
(Μετοχή):φιλέων,φιλών-φιλέοντος,φιλούντος φιλέουσα,φιλούσα-φιλεούσης,φιλούσης φιλέον,φιλούν-φιλέοντος,φιλούντος
Παρατατικός:
(Οριστική):εφίλεον,εφίλουν-εφίλεες,εφίλεις-εφίλεε,εφίλει-εφιλέομεν,εφιλούμεν-εφιλέετε,εφιλείτε-εφίλεον,εφίλουν-εφιλέετον,εφιλείτον-εφιλέετην,εφιλείτην
Μέλλοντας:
(Οριστική):φιλήσω
Αόριστος:
(Οριστική):εφίλησα
Παρακείμενος:
(Οριστική):πεφίληκα
[Μέση Φωνή]
Ενεστώτας:
(Οριστική):φιλέομαι,φιλούμαι-φιλέη,φιλέει,φιλή,φιλεί-φιλέεται,φιλείται-φιλεόμεθα,φιλούμεθα-φιλέεσθε,φιλείσθε-φιλέονται,φιλούνται-φιλέεσθον,φιλείσθον-φιλέεσθον,φιλείσθον
(Υποτακτική):φιλέωμαι,φιλώμαι-φιλέη,φιλή-φιλέηται,φιλήται-φιλεώμεθα,φιλώμεθα-φιλέησθε,φιλήσθε-φιλέωνται,φιλώνται-φιλέησθον,φιλήσθον-φιλέησθον,φιλήσθον
(Ευκτική):φιλεοίμην,φιλοίμην-φιλέοιο,φιλοίο-φιλέοιτο,φιλοίτο-φιλεοίμεθα,φιλοίμεθα-φιλέοισθε,φιλοίσθε-φιλέοιντο,φιλοίντο-φιλέοισθον,φιλοίσθον-φιλεοίσθην,φιλοίσθην
(Προστακτική):φιλέου,φιλού-φιλεέσθω,φιλείσθω-φιλέεσθε,φιλείσθε-φιλεέσθων,φιλείσθων,φιλεέσθωσαν,φιλείσθωσαν-φιλέεσθον,φιλείσθον-φιλέεσθων,φιλείσθων
(Απαρέμφατο):φιλέεσθαι,φιλείσθαι
(Μετοχή):φιλεόμενος,φιλούμενος-φιλεομένη,φιλουμένη-φιλεόμενον,φιλούμενον
Παρατατικός:
(Οριστική):εφιλεόμην,εφιλούμην-εφιλέου,εφιλού-εφιλέετο,εφιλείτο-εφιλεόμεθα,εφιλούμεθα-εφιλέεσθε,εφιλείσθε-εφιλέοντο,εφιλούντο-εφιλέεσθον,εφιλείσθον-εφιλεέσθην,εφιλείσθην
Μέλλοντας:
(Οριστική):φιλήσομαι,φιληθήσομαι
Αόριστος:
(Οριστική):εφιλάμην,εφιλήθην
Παρακείμενος:
(Οριστική):πεφίλημαι, πέφιλμαι
Υπερσυντέλικος:
(Οριστική): επεφιλήμην
Τετελεσμένος Μέλλοντας:
(Οριστική):πεφιλήσομαι
ΣΤΕΡΓΩ
ΕΡΑΩ (ΕΡΩ)
ΣΥΜΠΟΝΕΩ
ΣΥΜΠΑΣΧΩ
Αρχαία Ελληνικά κύρια ονόματα (από τα ρήματα: αγαπώ, φιλώ(=αγαπώ)
και τα ονόματα: Έρως, Ίμερος, Πόθος) όπως: Αγαπήνωρ, Αγαπαίος,
Δημόφιλος, Δίφιλος, Ερασίνος, Ερασινίδης, Ερασίκλεια, Ερατοκλείδης,
Έρατος, Ερατοσθένης, Ερασίξενος, Ερατώ, Θεοφιλίς, Ιμεραίος, Ιμέριος,
Πάμφιλος, Ποθεινή, Φιλώτας, Φίλα, Φιλαινίς, Φιλαίος, Φιλάων, Φιλέας,
Φιλήμων, Φιλήσιος, Φιλήτας, Φιλητάς, Φιλιάδης, Φιλίνος, Φιλίσκος,
Φίλιστος, Φιλίστα, Φιλοίτιος, Φιλώνδας, Φιλωνίδης, Φιλοστόργιος,
Φιλουμενός, Φίλων, Φιλώ, Φιλωνίς, Φιλωτέρα, Φιλωτερίς, Φιλέταιρος,
Φιλόξενος, Φιλοξένη, Φιλόλαος, Φιλόδημος, Φιλάμενος, Φιλασίας, Φιλοίτας,
Φιλώνα, κλπ.(σημείωση: είναι ενδεικτικό το γεγονός ότι σε καμία άλλη
γλώσσα δεν υπάρχουν τόσα κύρια ονόματα που να φέρουν μέσα τους την
έννοια της Αγάπης όσο στην αρχαία ελληνική. Στη νέα ελληνική γλώσσα για
παράδειγμα, υπάρχουν μόνο δύο: Αγάπη, Αγαπητός. Εξίσου πενιχρά
αποτελέσματα δίνει η αναζήτηση τέτοιων ονομάτων στην Αγγλική γλώσσα, τη
Γερμανική, την Γαλλική κλπ.)
Αντίστοιχα, υπήρχαν επίθετα. Πχ. Πτολεμαίος ο Φιλάδελφος, Κλεοπάτρα
η Φιλοπάτωρ, Φιλόπαππος, κλπ. (Η χρήση επιθέτων καθιερώθηκε κατά την
Ελληνιστική εποχή. Ως τότε αντί επιθέτου λεγόταν μετά το όνομα, το όνομα
του πατέρα στην γενική πτώση, η της μητέρας (σε παλαιότερους χρόνους,
αλλά και σε πιο πρόσφατους, σε περιοχές όπως πχ. οι Επιζεφύριοι Λοκροί,
αλλά και η ανατολική μητροπολιτική (κυρίως) Λοκρίδα).
- Και βέβαια υπήρχαν πολλά ονόματα τα οποία προυποθέτουν Αγάπη. Για παράδειγμα: Επίκουρος (βοηθός), κλπ.
-Στην αρχαία Ελλάδα χρησιμοποιούνταν ως εκδήλωση αγάπης προς ένα
πρόσωπο η φράση «Ώ Φιλότης» ( Ώ Αγάπη )(=Ώ φίλε/η αγαπητέ/ή). Την
έκφραση αυτή αναφέρει και ο Πλάτωνας. Φαίδρος 228D, Φιλόξενος σ2735.
- Οι Θεοί στην Ελληνική παράδοση, είναι ατομικότητες, οντότητες,
αόρατες και άυλες. Γι αυτό όταν λέμε ότι ο Ζεύς ερωτεύθηκε μια θεά και
έκανε ένα παιδί (θεό)μαζί της, δεν εννοούμε φυσικά έρωτα σωμάτων, ούτε
το παιδί (θεός) είναι υλικό, δεν έχει σώμα (έτσι συμβολοποιείται η
γέννηση νέων κόσμων, νέων συμπαντικών δεδομένων, νέων οντοτήτων, νέων
θεών). Όπως χαρακτηριστικά έχουν πει πολλοί θεολόγοι των Ελλήνων, εμείς
χρησιμοποιούμε υλικές μορφές, ανθρώπινες μορφές για τους θεούς, αν και
αυτοί δεν έχουν σώμα ορατό, υλικό και ανθρωπόμορφο, για να τους
κατανοούμε καλύτερα. Αλλιώς θα ήταν αδύνατο καν να τους διακρίνουμε στη
σκέψη μας. Όταν λέμε τιτανομαχία, δεν εννοούμε σωματικό πόλεμο, αλλά
αναδιανομή συμπαντικών ενεργειών και δυνάμεων των θεών.
[- «Χρέος έχουμε να θεωρούμε το θεό σαν πνεύμα πανίσχυρο, αθάνατο και
τέλειο. Γιατί, αν και είναι αόρατος για τα μάτια των ανθρώπων, όμως
φανερώνεται με τα έργα του» Αριστοτέλης.
- Ο Επίκουρος λέει ότι οι θεοί είναι «λόγω θεωρητοί» (Κύριαι Δόξαι,
I). (γίνονται αντιληπτοί όχι με τα μάτια καθώς είναι άυλοι και αόρατοι,
αλλά με την σκέψη).
-«Είς Θεός εν τε θεοίσι και ανθρώποισι μέγιστος, ούτι δέμας θνητοίσιν
ομοίος ουδέ νόημα» Ξενοφάνης. Ένας θεός (υπάρχει) ο μέγιστος ανάμεσα
στους θεούς και τους ανθρώπους, ο οποίος δεν μοιάζει με τους ανθρώπους
ούτε στο σώμα, ούτε στο πνεύμα.
-«Ουδέ γάρ ανδρομέη κεφαλή κατά γυία κέκασται, ου μέν από νώτοιο δύο
κλάδοι αίσσονται, ου πόδες, ου θοά γούν, ου μήδεα λαχνήεντα, αλλά φρήν
ιερή και αθέσφατος έπλετο μούνον φροντίσι κόσμον άπαντα καταίσσουσα
θοήσιν» Εμπεδοκλής (Περί Φύσεως) (Απ.134,Αμμώνιος, Περί Ερμηνίας 249,6).
Γιατί (ο Θεός) δεν έχει κεφάλι ανθρώπινο πάνω σε μέλη, ούτε φυτρώνουν
δύο κλαδιά (= χέρια) στη ράχη του. Δεν έχει πόδια, ούτε γρήγορα γόνατα,
ούτε τριχωτά γεννητικά μόρια, αλλά είναι μόνο νούς, ιερός και
υπερμέγιστος, που με γοργές σκέψεις διαπερνά όλο τον κόσμο.
-«Ει μέν ούν είη, δεί αυτό έν είναι. Έν δ’ εόν δεί αυτό σώμα μη
έχειν. Ει δε έχει πάχος, έχοι αν μόρια, και ουκέτι έν είη» Μέλισσος
(Συμπλίκιος, Εις Φυσικά,87,6). Αν υπάρχει λοιπόν (το Όν) πρέπει να είναι
ένα. Και αν είναι ένα, δεν πρέπει να έχει σώμα. Αν όμως έχει πάχος, θα
έχει κομμάτια (μέρη), άρα δεν θα είναι πιά ένα.
-«Ουδ’ ονομάζεται άρα ουδέ λέγεται ουδέ δοξάζεται ουδέ γιγνώσκεται,
ουδέ τι των όντων, αυτού αισθάνεται» Πλάτων (Παρμενίδης,142a). (Το Όν)
Ούτε ονομάζεται, ούτε λέγεται, ούτε κρίνεται, ούτε γίνεται γνωστό, ούτε
κάποιο από τα όντα το αντιλαμβάνεται με τις αισθήσεις. (Δεν μπορεί
κανείς να δει το Όν γιατί είναι αόρατο, δεν μπορεί να αγγίξει το Όν
γιατί είναι άυλο, και γενικά δεν μπορεί να προσεγγίσει κανείς το Όν με
καμμία αίσθηση).
-«Ο ορθός Λόγος δια πάντων ερχόμενος ο αυτός ών τω Διί» Ζήνων ο
Κιτιεύς (Διογ. Λαέρτ.7,88). Ο ορθός Λόγος που διέρχεται απ’τα πάντα
είναι αυτός ο ίδιος ο Δίας. (Ο Δίας ταυτίζεται με τον νου που διέρχεται
μέσα σε όλα τα πράγματα, στα πάντα. Είναι λοιπόν αόρατος).
-«Ότι ούτε όλον, ούτε μέρος, ούτε αρχήν έχον, ούτε μέσην, ούτε
τελευτήν. Ότι ουδέν έχει πέρας. Ότι ασχημάτιστον» Πρόκλος (Εις
Παρμενίδην,6,Cousin,τ.6,σ.54-55). Ούτε όλον, ούτε μέρος, ούτε αρχή έχει,
ούτε μέση, ούτε τέλος. Ούτε σχήμα έχει. (ο Θεός).
-«Οι τέλειοι, αγαθοί, αθάνατοι, δίκαιοι, πάνσοφοι, αιώνιοι θεοί είναι
επίσης και απρόσωποι….συνεκτικοί, άυλοι και διυλικοί», «Κάθε θεός….δεν
διαχωρίζεται από την Πρώτη Αιτία ούτε από τους άλλους θεούς (όπως και οι
νοήσεις δεν διαχωρίζονται από τον Νου)» Σαλλούστιος.
-«Και τα αγάλματα…σύμβολα της παρουσίας των Θεών….και επειδή βεβαίως
εμείς έχουμε σώμα, γι’αυτό η λατρεία προς τους Θεούς πρέπει να είναι
σωματική, παρ’όλο που αυτοί είναι ασώματοι», «Και εκείνος, λοιπόν, ο
οποίος αγαπά τους Θεούς, αντικρύζει με ευχαρίστηση τις εικόνες και τα
αγάλματά τους….οι οποίοι αν και αόρατοι τον βλέπουν» Μέγας Ιουλιανός
(Επιστολαί,89β, 293 και 295κ.εξ.).
-«Σωκράτης δε πάντα μέν ηγείτο Θεούς ειδέναι, τα τε λεγόμενα και
πραττόμενα και τά σιγή βουλευόμενα, πανταχού δε παρείναι..» Ξενοφών
(Απομνημονεύματα). Ο Σωκράτης πάντα μεν πίστευε ότι οι Θεοί γνωρίζουν,
και τα λεγόμενα και τα πραττόμενα και τα κρυφίως σχεδιαζόμενα, και ότι
είναι πανταχού παρόντες..» (Οι Θεοί είναι πανταχού παρόντες καθώς είναι
άυλοι και αόρατοι). Παρόμοιο κείμενο του Ξενοφώντος (Απομν.Α, IV, 18):
«Ο Θεός είναι τόσο μεγάλος και τέτοια είναι η δύναμή του, ώστε συγχρόνως
τα πάντα βλέπει, τα πάντα ακούει, παντού είναι παρών και συγχρόνως
φροντίζει για όλα».
- Ο άυλος χαρακτήρας των θεών περιγράφεται με πάρα πολλούς τρόπους
στα αρχαία Ελληνικά κείμενα. Για παράδειγμα, ο Ευριπίδης (Ελένη,560)
λέει: « Ω θεοί. Θεός γάρ καί το γιγνώσκειν φίλους ». Ω θεοί, η
αναγνώριση των αγαπημένων είναι θεός. (Ο θεός ταυτίζεται με μία
κατάσταση, με κάτι άυλο). Επίσης, ο Ευριπίδης στην: (Ανδρομάχη,
1226-1227) λέει: «Ιώ ιώ. Τί κεκίνηται, τίνος αισθάνομαι θείου;» (μιλάει ο
χορός) Ω! ω! Τι κινείται; Ποιανού αισθάνομαι θεού παρουσία; (Η παρουσία
κάποιου θεού γίνεται αντιληπτή ως κίνηση, ως ροή ενέργειας).
- (Ο Δίων Χρυσόστομος, περιγράφει εδώ γιατί ενώ οι θεοί είναι
αόρατοι, εμείς τους απεικονίζουμε ανθρωπόμορφους): «Γιατί το νού και τη
φρόνηση αυτή καθεαυτή ούτε κάποιος γλύπτης, ούτε κάποιος ζωγράφος
δύναται να την αποδώσει εικαστικά. Επειδή αόρατα είναι αυτά και ουδείς
γνωρίζει τι περί αυτών. Έτσι, καταφεύγουμε στο ανθρώπινο σώμα….καθώς το
θεωρούμε ως ένα αγγείο φρόνησης και λόγου και το προσάπτουμε στο θείον,
ελλείψει και απουσία φανερού και εικαστικού παραδείγματος για τα
ανεικονικά και αφανή. Για αυτό και χρησιμοποιούμε τη δύναμη του
συμβόλου»].
- Ο θεός Άρης, είναι θεός της άμυνας και μάλιστα μόνο σε ακραία
ανάγκη αυτοάμυνας, όταν συναινέσει σ αυτό και το επιτρέψει ο Ζεύς, ο
οποίος είναι θεός-Αγάπη (Φίλιος Ζεύς) και κυβερνήτης όλων των θεών (η
εξουσία όλων των θεών πηγάζει από τον Δία).Έτσι, ο θεός Άρης βρίσκεται
υπό το κράτος, και την εξουσία του φιλίου Διός, του θεού της Αγάπης, με
ότι σημαίνει αυτό το γεγονός και ότι εννοείται και συνεπάγεται από αυτό.
Σε όλες τις θρησκείες υπάρχει προστάτης του στρατού, του ναυτικού, κλπ.
γιατί κάποτε εμφανίζεται έντονη η απειλή εξάλειψης ενός λαού από
εξωτερικούς εχθρούς. Όλες οι θρησκείες όπως είναι ευνόητο, ευλογούν τα
όπλα όταν τίθεται θέμα πολέμου και αμφισβήτησης των κυριαρχικών
δικαιωμάτων ενός λαού, όταν τίθενται θέματα ανεξαρτησίας, ελευθερίας
κλπ. Αυτή ακριβώς την ανάγκη για έσχατη αυτοάμυνα μπροστά στον κίνδυνο
της εξάλειψης ενός λαού, εκφράζει ο Άρης, και όχι αναίτια και άδικη
επιθετικότητα η οποία κινείται έξω από την δικαιοσύνη και έξω από τις
επιταγές των θεών.
Ο Ομηρικός Ύμνος του Άρη λέει τα εξής: «..θάρρος χάρισέ μου μακάριε,
να κρατιέμαι στους σωτήριους θεσμούς της ειρήνης, αποφεύγοντας τις μάχες
με τους εχθρούς και τους βίαιους θανάτους..». Ο θεός Άρης, εκφράζει
επίσης κάθε μορφή άμυνας, όπως η μικροβιολογική άμυνα του οργανισμού,
κλπ., όπως και κάθε μορφή «συστράτευσης» των δυνάμεων ενός συστήματος
(βιολογικού η απρόσωπου, θεσμικού, κλπ.) και «πάλης» για έναν αγαθό
σκοπό, όπως η επίτευξη ενός επιστημονικού επιτεύγματος, η επίτευξη ενός
κοινωνικού στόχου, κλπ., γενικά ότι απαιτεί προσπάθεια σε σχέση με ένα
στόχο. Για τον ίδιο λόγο και η θεά Αθηνά αναπαρίσταται πάνοπλος (Γιατί η
σοφία και η σκέψη πάντοτε κινούνται προς ένα στόχο, ένα αντικείμενο ή
ένα επιδιωκόμενο αποτέλεσμα).
Όσον αφορά τον Γανυμήδη, που είναι ο «οινοχόος» των θεών, κάποιοι
μιαροί , βέβηλοι και βλάσφημοι ομοφυλόφιλοι από την Κρήτη, σε πολύ
πρόσφατη χρονική στιγμή, έφτιαξαν ένα ψεύτικο μύθο, ότι τάχα ο Γανυμήδης
συνευρέθηκε ερωτικά με τον Δία .Ο Πλάτων αναφέρει ότι αυτοί έφτιαξαν
αυτό το μύθο για να δημιουργήσουν ένα παράδειγμα πίσω από το οποίο να
καλύψουν τις δικές τους ερωτικές επιλογές. Και ο Πλάτων συνεχίζει
λέγοντας: «Όλοι κατηγορούμε τους συγκεκριμένους Κρητικούς για το ότι
έφτιαξαν αυτό τον μύθο».Ο κατασκευασμένος αυτός και βέβηλος μύθος βέβαια,δεν αναφέρεται
πουθενά σε κανένα από τα ιερά κείμενα των Ελλήνων, σε κανένα κείμενο των
θεολόγων, του Ορφέα, του Ησίοδου, του Ομήρου κλπ.(καθώς είναι
μεταγενέστερος), ούτε σε ύμνους, ούτε σε κείμενα φιλοσόφων που
θεολογούν,και γενικότερα σε κανένα απολύτως από τα πλατειάς αποδοχής και
επιρροής θεολογικά κείμενα.. Έτσι, ο μύθος αυτός, δεν υπάρχει για την
Ελληνική θρησκεία, είναι άκυρος, δεν έχει για κανένα ισχύ, μόνο για
αυτούς που τον έφτιαξαν με την αρρωστημένη φαντασία τους (ούτε και για
αυτούς ακριβώς επειδή τον έπλασαν με ψεύτικο τρόπο οι ίδιοι). Αφήνει
παντελώς άθιχτη την πανίερη Ελληνική μας θρησκεία και την μνήμη των
προγόνων μας. (Βέβαια, στους Έλληνες, τίποτα δεν εγείρει ποινή στο
επίπεδο των απόψεων, ούτε η βλασφημία, παρά μόνον αγνόηση και υποτίμηση.
Στους Έλληνες, ευτυχώς, δεν υπάρχουν αποκεφαλισμοί και καύσεις ζωντανών
ανθρώπων για τις ιδέες τους. Γι αυτό οι Έλληνες όπως και τότε, έτσι και
τώρα, απλώς αγνόησαν και αγνοούν ένα τέτοιο μύθο, και αυτούς που τον
έφτιαξαν).
- Όλοι οι θεοί προσαγορεύονται: Φίλε / Φίλη (σε πάρα πολλά κείμενα)
πχ «Φίλε Ήφαιστε», «Φίλη Αθηνά» κλπ.(Υπενθυμίζεται ότι η σωστότερη
απόδοση της αρχαίας Ελληνικής λέξης «φίλος» στα νέα Ελληνικά, είναι:
αγαπητός, αγαπημένος / αγαπητός φίλος, καθώς φιλώ = αγαπώ. Εμπεριέχει
την έννοια της Αγάπης και ανάγεται σε αυτήν. Στην νέα Ελληνική γλώσσα
όμως, έχει καταλήξει να χρησιμοποιείται χωρίς κατ ανάγκη να εμπεριέχει
την έννοια της αγάπης, υποδηλώνοντας πολλές φορές απλά ένα άτομο που
μπορεί να συνυπάρχουμε σε ένα εργασιακό για παράδειγμα χώρο χωρίς να
υπάρχει ισχυρή σύνδεση αγάπης και φιλίας ). Όλοι οι θεοί αγαπούν τους
ανθρώπους και είναι οι ίδιοι Αγάπη ως ουσία.
- Η Αγάπη για τους Έλληνες είναι η ίδια η ουσία, το νόημα της ζωής, η
ίδια η πνοή των ζώντων οργανισμών, η τελείωσις και ο σκοπός του
ανθρώπινου βίου. Είναι το μόνο, το μοναδικό περιεχόμενο της Ελληνικής
Θρησκείας και της Ελληνικής όρασης. Η Αγάπη των θεών φτάνει σε τεράστια
ύψη, σε ασύλληπτα μεγέθη, σε άπειρη ποσότητα, και ένταση. Ανοίγουν οι
κρουνοί του ουρανού, της θείας Αγάπης. Οι ναοί των Ελλήνων, της
Ελληνικής θρησκείας, είναι ναοί της Αγάπης. Είναι ναοί της θείας Αγάπης
(Της Αγάπης των θεών).
- Η Ελληνική Θρησκεία είναι η θρησκεία της Αγάπης. Είναι η θρησκεία της Αληθινής και Απόλυτης Αγάπης.
- Η στιγμή της ιεροπραξίας είναι η ίδια η πραγμάτωση της Αγάπης. Και
την στιγμή αυτή της ενώσεως με τους θεούς εν μέσω Αγάπης, επιθυμεί
κανείς να την μοιραστεί και να την βιώσει μαζί με άλλους συνανθρώπους
του. (Για αυτό έχουμε τις δημοτελείς εορτές, τις κοινές ιερουργίες).
- Αυτή είναι η τελειότητα και η πληρότητα του νοός για έναν Έλληνα: Η Αγάπη για οτιδήποτε τον περιβάλλει.
- Αυτό είναι πνευματικά ο Ελληνισμός: Η Αγάπη για όλες τις ορατές
μορφές του κόσμου ετούτου. (Και όσες δεν είναι ορατές, καθότι: «η φύσις
κρύπτεσθαι φιλεί»).
- Άπειρη Αγάπη για όλες τις μορφές που ήρθαν στην ύπαρξη, και τελούν
στην ύπαρξη. Και μια συμπόνοια για τον χαμό όλων των μορφών, που είναι
εν ζωή. Και το χορτάρι πεθαίνει, και το ζώο πεθαίνει, και ο άνθρωπος. Τι
άλλο λοιπόν από το να αγαπήσει ο άνθρωπος με την σύντομη ζωή του όλες
τις μορφές του κόσμου που επίσης έχουν κι αυτές σύντομη ζωή;
- Αυτό είναι Ελληνισμός: Το δέσιμο του ανθρώπου με τον χώρο γύρω του,
το να πλημμυρίζει κανείς με συναισθήματα Αγάπης για οτιδήποτε τον
περιβάλλει.
- Η Αγάπη είναι η ίδια η όραση του Έλληνα.
- Στην προοπτική ματιά προς τον χώρο γύρω τους, λόγω της Αγάπης τους
προς όλα αυτά που σφαιρικά, προοπτικά τους περιέβαλλαν, οφείλεται και η
προοπτική στα έργα τέχνης των Ελλήνων: Η προοπτική των ναών, των κούρων
(των γλυπτών), η προοπτική αναδίπλωση και πληρότητα των σχημάτων των
αγγείων, κλπ. Η καθολικότητα, πληρότητα της Αγάπης προς το χώρο (γύρω
μας) δημιουργεί την προοπτική στις διαφορετικές εκφάνσεις της Ελληνικής
τέχνης.
- Η απτότητα των γλυπτών και των ναών οφείλεται ακριβώς στην τόσο ευαίσθητη εκδήλωση της Αγάπης προς τα πάντα.
- Όταν θάβονταν ο νεκρός, τοποθετούσαν μαζί του μερικά από τα πολύ
αγαπημένα του αντικείμενα. Συνήθεια που ατόνησε η εγκαταλείφθηκε στους
κατοπινούς χρόνους.
- Σε καμμία άλλη γλώσσα η έννοια της Αγάπης δεν εκφράζεται με τόσους λεκτικούς τύπους όσο στην αρχαία ελληνική γλώσσα.
- Οι θεοί έχουν ο καθένας αγαπημένα ζώα, φυτά, πετρώματα, σχήματα,
σύμβολα, κλπ. Επίσης αγαπούν ιδιαίτερα συγκεκριμένους τόπους στους
οποίους είναι πολιούχοι η που έχουν ιερά τεμένη και λατρευτικούς χώρους
αφιερωμένους σ αυτούς.
- Όλοι οι Έλληνες μίλησαν για την Αγάπη: φιλόσοφοι, ποιητές κλπ. Οι Έλληνες είναι το γένος της Αγάπης.
- Για τους Έλληνες, όλες οι αρετές πηγάζουν από την Αγάπη και είναι
εκφάνσεις της Αγάπης. Η Αγάπη τροφοδοτεί και δίνει νόημα και περιεχόμενο
σε όλες τις άλλες αρετές και αποτελεί το ιδεώδες και την τελείωση
αυτών. Η Αγάπη είναι προυπόθεση κάθε αρετής και πραγμάτωση όλων των
αρετών. Όλες οι αρετές μαζί συνθέτουν την Αγάπη. Οι αρετές είναι τα μέρη
και η Αγάπη είναι το όλον.
- Το αιώνιο πρότυπο ανθρώπου για τους Έλληνες είναι οι άνθρωποι της
Χρυσής Εποχής κατά την οποία οι άνθρωποι ζούσαν σε απόλυτη Αγάπη με τους
θεούς και μεταξύ τους.
- Χιλιάδες αρχαία Ελληνικά κείμενα αναφέρονται στην Αγάπη.
-Σε πολλά σημεία στην αρχαία Ελληνική γραμματεία ο συγγραφέας απευθύνεται στους αναγνώστες με την έκφραση: «Ώ φίλοι».
- Το επίθετο: «Διίφιλοι» σήμαινε αυτούς που αγαπάει εξαιρετικά ο Δίας
και που αγαπούν τον Δία. Κάποιες φορές , με αυτό το επίθετο απεκλήθησαν
και βασιλείς, ίσως βάσει της άποψης στα Μυκηναικά χρόνια ότι ορισμένοι
ήταν απόγονοι του Διός.
- Οι Αμφικτυονίες και τα Κοινά είναι θρησκευτικοί θεσμοί που στόχο
έχουν να εμπεδώσουν σχέση Αγάπης και συναδέλφωσης ανάμεσα στις
συμμετέχουσες πόλεις. Είχαν πάντα ένα ιερό τέμενος ως θρησκευτικό τους
κέντρο. (πχ Δελφοί, Πανιώνιο κλπ).
- Η ίδρυση των πανελληνίων αθλητικών αγώνων, ( Ολύμπια, Πύθια, Νέμεα,
Ίσθμια, Λύκαια κλπ), είχε ακριβώς το ίδιο νόημα να προκαλέσει την
αλληλεγγύη, την αγάπη και την συναδέλφωση μέσω της κοινής προσπάθειας σε
έναν ιερό αγώνα που τελούνταν πάντοτε μέσα στους ιερούς χώρους, με την
επίκληση των θεών. (Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι οι Ολυμπιακοί
αγώνες, οι μεγαλύτεροι σε σημασία αγώνες, ξεκίνησαν με την ρήση του
Δελφικού Απόλλωνα στο ερώτημα που είχε τεθεί για το πώς θα εκλείψει το
μίσος και ο πόλεμος ανάμεσα στους ανθρώπους. Και η απάντηση ήταν: Να
συστήσετε αθλητικούς αγώνες).
- Η γνώση του κόσμου, η Αγάπη για αυτόν σε εξημερώνει. Όχι η άγνοιά του. Αυτή είναι η Ελληνική άποψη.
- Οι ιερείς των ναών και των ιερών κέντρων στην αρχαία Ελλάδα, ήταν
πρόσωπα εξαιρετικά για το ήθος τους, ταπεινά, προσηνή, αγαπητικά στην
συμπεριφορά τους προς τους συνανθρώπους τους, πλήρεις από την Αγάπη Θεών
και ανθρώπων, πραγματικά πρότυπα για τις κοινωνίες που ζούσαν.
- Για τους Έλληνες, η Αγάπη για τον συνάνθρωπο είναι η μεγαλύτερη
αξία της ζωής. (Η ανιδιοτελής αγάπη, όπως την ορίζει ο Αριστοτέλης:
«Έστω δη το φιλείν το βούλεσθαι τινι α οίεται αγαθά, εκείνου ένεκα, αλλά
μη αυτού, και το κατά δύναμιν πρακτικόν είναι τούτων». Ας τεθεί σα βάση
ότι η Αγάπη σημαίνει το να επιθυμή κανείς για κάποιον όσα νομίζει καλά
για κείνον και όχι για τον εαυτό του, και να ενεργή όσο μπορεί για να τα
αποκτήσει εκείνος). Μεγαλύτερη και από την Αγάπη προς τα οικεία μας
πρόσωπα, γιατί η Αγάπη για τα οικεία μας πρόσωπα, έχει ίσως μέσα της ένα
μέρος ιδιοτέλειας, ενώ η Αγάπη προς όλους τους συνανθρώπους μας είναι
ανιδιοτελής, γι αυτό και είναι η σημαντικότερη και ανώτερη μορφή Αγάπης.
Είναι ενδεικτικό, ότι στα Δελφικά Παραγγέλματα υπάρχουν πέντε
παραγγέλματα που αναφέρονται στην Αγάπη για τον συνάνθρωπο, περισσότερα
από όσα αναφέρονται στην Αγάπη για τα οικεία μας πρόσωπα (σ αυτήν
αναφέρονται δύο παραγγέλματα) (ίσως και επειδή, οι άνθρωποι ευκολότερα
τηρούν αυτό το είδος της Αγάπης).
Είδαμε, δε ότι ο Θαλής ο Μιλήσιος, μας καλεί να αγαπάμε τους
συνανθρώπους μας λίγο περισσότερο από ότι αγαπάμε τον εαυτό μας: «Αγάπα
τον πλησίον μικρά ελαττούμενος». Να αγαπάς τον πλησίον σου λίγο
περισσότερο από ότι αγαπάς τον εαυτό σου. Επίσης, είδαμε ότι η αληθινή
Αγάπη, δεν ζητάει ανταπόδοση: «..η φιλία καθ αυτήν αιρετή είναι. Δοκεί δ
εν τω φιλείν μάλλον η εν τω φιλείσθαι είναι. Σημείον δ αι μητέρες τω
φιλείν χαίρουσαι…αντιφιλείσθαι δ ου ζητούσιν» Αριστοτέλης (Ηθικά
Νικομάχεια,1159α,26-30).Η Αγάπη…έγκειται περισσότερο στο να αγαπούμε
παρά στο να μας αγαπούν. Απόδειξη, το γεγονός ότι οι μητέρες
ευχαριστώνται να αγαπούν (τα παιδιά τους)…και δεν ζητούν ανταπόδοση της
αγάπης (από τα παιδιά τους).
Έτσι, λοιπόν, σύμφωνα με την Ελληνική Αρετή, πρέπει να αγαπάμε όλους
τους συνανθρώπους μας με ανιδιοτέλεια και περισσότερο από τον εαυτό μας
ει δυνατόν, και χωρίς ποτέ να αναμένουμε ανταπόδοση της Αγάπης που
δίνουμε.
Η Ελληνική Αγάπη, είναι αγνή, πηγαία, ανιδιοτελής, δεν περιμένει ανταπόδοση, ακατάπαυστη, απευθύνεται σε όλους τους ανθρώπους.
- Οι Έλληνες, ως λαός, είναι δοτικοί στα συναισθήματά τους.
- Η βάση για την καλλιτεχνική έκφραση και την δημιουργία, είναι πάντα
ένα θερμό ψυχικό κέντρο, μια θερμή ψυχή, ένα περίσσευμα ψυχής, η Αγάπη
για τον κόσμο, η μέθεξη, η συμμετοχή στον κόσμο, το να εντρυφεί κανείς
στο είναι. Και όλο αυτό το πλούσιο ψυχικό δεδομένο Αγάπης, είναι αυτό
που έκανε τους Έλληνες τον κατ εξοχήν καλλιτέχνη λαό της ιστορίας.
- Η Αγάπη που μας παρέχουν οι θεοί, έχει άπειρες ποιότητες, τρόπους
να εκδηλώνεται, αποχρώσεις, και έχει κάθε φορά διαφορετικό είδος και
ύφος. Και τα πάντα λάμπουν στην Αγάπη των θεών. Όπως οι ναοί. Και τα
πάντα χαίρονται. Όπως τα χαρούμενα πρόσωπα στους κούρους και στις κόρες.
(«Δει δε ιλαρά τα των θεών ξόανα ποιείν και μειδιώντα, ίνα
αντιμειδιάσωμεν αυτοίς ή φοβηθώμεν» Διογένης ο Οινοανδεύς. Τα αγάλματα
των θεών πρέπει να τα κατασκευάζουμε (με πρόσωπα) χαρούμενα και γελαστά
για να μπορούμε να τους ανταποδίδουμε το χαμόγελο και όχι να φοβόμαστε).
- Ο θεσμός της κηδείας και ο τρόπος που γινόταν στην αρχαία Ελλάδα,
δείχνει πόσο έντονοι ήταν οι δεσμοί ανάμεσα στα μέλη μιας οικογένειας.
Σε παραστάσεις σε αγγεία και περιγραφές μέσα στα κείμενα βλέπουμε τους
οικείους να κλαίνε, να οδύρονται, να τραβούν τα μαλλιά τους κλπ,
δείγματα όλα της έντονης Αγάπης για τον νεκρό.
- Στις επιτύμβιες στήλες, η συνηθέστερη εικόνα, είναι αυτή του νεκρού
σε μια οικογενειακή στιγμή, η με κάποιο οικείο του συγγενικό πρόσωπο.
Αυτήν την σκηνή της Αγάπης και της οικογενειακής θαλπωρής θεωρούσαν οι
πρόγονοί μας την αξιολογότερη του βίου και την αξιολογώτερη προς
απεικόνιση, και ως σύνοψη της ανθρώπινης ζωής. Εκατοντάδες επιτύμβιες
παριστάνουν νεκρές μητέρες να κρατούν στοργικά τα παιδιά τους, τους
οικείους του νεκρού να εναγκαλίζονται τον νεκρό, θερμές από Αγάπη
οικογενειακές στιγμές.
Μια επιτύμβια που παριστάνει μια γιαγιά και το εγγονάκι της, και οι
δύο νεκροί, φέρει την εξής επιγραφή: «Τώρα που είμαστε και οι δύο νεκροί
αγαπιόμαστε τόσο όσο αγαπιόμασταν όταν ήμαστε και οι δύο εν ζωή και σε
κρατούσα στα χέρια μου». Σήμερα, αντίθετα, ο νεκρός απεικονίζεται
συνήθως μόνος του και έχει σχεδόν εγκαταλειφθεί αυτή η θερμή από Αγάπη
Ελληνική συνήθεια.
--Απεικονίσεις του Φιλίου Διός υπάρχουν: σε δύο αφιερωματικά ανάγλυφα
στην Αττική, όπου παριστάνεται ένθρονος να υποδέχεται τους λατρευτές
του, στην Λέσβο, στην Πέργαμο, ενώ στον λαμπρό ναό του Φιλίου Διός στην
Μεγαλόπολη το άγαλμά του που φιλοτέχνησε ο γλύπτης Πολύκλειτος ο
νεώτερος, έφερε κοθόρνους, κύπελλο σπονδής, αετοφόρο θύρσο κλπ
(Παυσανίας, 8.31,4). Στην Επίδαυρο, έχουμε μία επιγραφή που αναφέρει:
«Διί Φιλίωι Πύροιος κατ όναρ (ανέθηκεν)» (Το αφιέρωμα αυτό αφιέρωσε ο
Πύροιος στον Φίλιο Δία σύμφωνα με όνειρο που είδε). Στην Αθήνα σε στήλη
αναφέρεται: «Ιερέως και ερανιστών Διός Φιλίου» (Ιερέα και λατρευτών του
Φίλιου Δία). Στο θέατρο του Διονύσου στο πλάι της Ακρόπολης στην Αθήνα,
στα διακριτά καθίσματα των ιερέων στην πρώτη σειρά του θεάτρου, στο
κάθισμα του ιερέως του Φίλιου Δία υπάρχει η επιγραφή: «Ιερεύς Διός
Φιλίου». Στο Άργος, άγαλμα του Φιλίου Διός είχε φιλοτεχνήσει ο
Πολύκλειτος ο νεότερος. Στη Μεγαλόπολη στη δυτική όχθη του ποταμού
Ελισσόντα υπήρχε άγαλμα του Φιλίου Διός, όπως και τα αγάλματα των Ωρών,
των Νυμφών, της Αφροδίτης, της Ήρας, του Ηρακλή, κλπ. Στον Πειραιά
υπήρχε ιερό του Διός Φιλίου κοντά στο ιερό του Διός Μειλιχείου και το
ναό της Αγαθής Τύχης.
- Σύμφωνα με χρησμό του μαντείου των Δελφών, ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος
του κόσμου, ήταν ο Αγλαός από την Ψωφίδα της Αρκαδίας, ο οποίος είχε
ένα μικρό χωράφι στο ύπαιθρο, και το καλλιεργούσε, και από την μεγάλη
του αγάπη για τους Θεούς, αφιέρωνε σ αυτούς ένα τμήμα από τη σοδειά του.
- Πάρα πολλά παραδείγματα έντονης αγάπης υπάρχουν στην Ελληνική Μυθολογία και Ιστορία. Να αναφέρουμε μερικά από αυτά:
- Ο Ορφέας και η Ευρυδίκη ( Ο Ορφεύς κατέβηκε στον Άδη για να βρει την Ευρυδίκη).
- Ο Δάμων και ο Φιντίας (όταν επρόκειτο να θανατωθεί ο ένας, ο άλλος
τον αντικατέστησε όπως είχε ζητήσει για μία ολόκληρη ημέρα. Η συμφωνία
ήταν ότι αν δεν γυρνούσε, θα θανατώνονταν ο φίλος του που οικειοθελώς
τον αντικατέστησε).
-Η Άλκηστη και ο Άδμητος ( Η Άλκηστις θέλησε να πεθάνει στην θέση του Άδμητου).
- Ο Πυγμαλίων ( Ήταν γλύπτης και αγάπησε υπερβολικά ένα γλυπτό του.
Για αυτό, η υπερβολική αγάπη για ένα έργο τέχνης, ονομάζεται:
«Πυγμαλιωνισμός» ).
- Ο Νάρκισσος, ο οποίος αγάπησε τόσο έντονα τον εαυτό του, που
καθρεφτιζόταν συνεχώς σε ένα ποτάμι.(Η Αγάπη για τον εαυτό μας είναι
καλώς εννοούμενη, και προυπόθεση για να αγαπήσουμε τους άλλους
ανθρώπους. Δεν έχει καμμία σχέση με τον κακώς εννοούμενο και βλαπτικό
προς τους άλλους εγωισμό).
- Ο Αιγέας ( Ο Αιγέας αυτοκτόνησε όταν νόμισε ότι είχε πεθάνει ο γιος
του Θησέας. Το Αιγαίο πέλαγος πήρε το όνομά του από αυτή την έκφραση
πατρικής Αγάπης).
- Ο Κλεόμβροτος από την Αμβρακία ο οποίος αυτοκτόνησε πηδώντας από τα
τείχη της πόλης για να βρεθεί πιο κοντά στους θεούς και στους ενάρετους
ανθρώπους. Είχε μόλις διαβάσει ένα σύγγραμμα του Πλάτωνα το οποίο
μιλούσε για την αθανασία της ψυχής. Τα τελευταία του λόγια ήταν: «Ήλιε,
χαίρε». (Καλλιμάχου επιγράμματα).
- Η Βασιλώ που αυτοκτόνησε όταν πέθανε ο αδελφός της Μελάνιππος. Δεν
άντεχε να ζει χωρίς τον αγαπημένο της αδελφό. (Καλλιμάχου επιγράμματα).
- Ο Οδυσσέας που από την υπερβολική Αγάπη για την γυναίκα του,
Πηνελόπη, αρνήθηκε την αθανασία που του προσέφερε η Καλυψώ αν έμενε
κοντά της.
- Ο Κόδρος, τελευταίος βασιλιάς της Αθήνας, ο οποίος όταν έμαθε ότι ο
χρησμός έλεγε ότι θα νικήσει η πόλη της οποίας ο βασιλιάς θα σκοτωθεί
πρώτος, πήγε οικειοθελώς στις τάξεις των εχθρών και σκοτώθηκε.
- Οι Κορίνθιοι όταν κατελήφθη η πόλη τους από τους Ρωμαίους, λόγω της
μεγάλης Αγάπης για την πόλη τους, αυτοκτόνησαν σε μεγάλους αριθμούς
γιατί δεν μπορούσαν να αντέξουν την πόλη τους κατακτημένη.
- Ονόματα αρχαίων Ελληνικών πόλεων η τοπωνύμια που φέρουν την έννοια της Αγάπης (από το ρήμα: φιλώ = αγαπώ):
- Φίλα ( Πόλη της Πιερίας την οποία έκτισε ο Δημήτριος προς τιμήν της μητέρας του).
- Φιλαδέλφεια (η Φιλαδελφία) (Πόλη της Μικράς Ασίας στις όχθες του Καλυκάδνου ποταμού).
- Φιλαίδαι (οι) (Δήμος της Αττικής, της αιγηίδας φυλής. Κάτοικος: Φιλαίδης).
- Φιλανόριον (Χωριό της Αργολίδας).
- Φιλέας (η Φιλέης) (Χωριό της Θράκης).
- Φίλιος (νήσος) (νησί του Αιγαίου).
- Φίλαρος (ποταμός στη Βοιωτία).
- Φιλύρα (όνομα πηγής που αναφέρει ο Καλλίμαχος στον: Ύμνο εις Δία).
- Η ίδια η συμφωνία του ρυθμού, η αρμονία σχημάτων, χρωμάτων, γλυπτικών
μορφών κλπ στην αρχαία Ελληνική τέχνη είναι η μεταφορά της Αγάπης στα
εικαστικά στοιχεία. Γιατί η Αγάπη είναι άρμοσις, συναλληλία, συμφωνία,
ενότητα.
- Η Πολυγνώτεια τετραχρωμία, η οποία χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό
στην αρχαία Ελληνική ζωγραφική, έχει δίκαια αποκληθεί και «τετραχρωμία
της Αγάπης», γιατί είναι το χρωματικό αντίστοιχο της ενότητας, της
συνέχειας, της συμφωνίας, της συνοχής. Μάλιστα είναι η μόνη αρμονική
χρωμάτων που έχει φυσική επαλήθευση, μια και συναντάται κατ εξοχήν στην
φύση. Ο Πλάτωνας δε, αναφέρει ότι αν ζωγραφίζοντας κανείς ένα πρόσωπο
δεν χρησιμοποιήσει Πολυγνώτεια χρώματα, αλλά κάποια άλλα, θα χάσει την
φυσική χροιά του ανθρώπινου προσώπου.
- Συμβολικά, οι θεοί, παρουσιάζονται στην Μυθολογία, να ανήκουν όλοι
σε μία οικογένεια, να είναι όλοι μέλη της ίδιας θείας οικογένειας, και
έχουν όλοι συγγενικές σχέσεις μεταξύ τους. Αυτός ο συμβολισμός, δεν
απηχεί απλώς την αιτιώδη σχέση τους, αλλά γίνεται για να δοθεί έμφαση
στην θερμή σχέση Αγάπης μεταξύ τους.
- Όταν δύο πόλεις ενέτειναν τις φιλικές τους σχέσεις, έχοντας τους
θεούς ως εγγυητές της σύσφιξης των σχέσεών τους, έφτιαχναν συχνά
μαρμάρινες πλάκες με ανάγλυφες τις μορφές των πολιούχων θεών των πόλεών
τους να ανταλλάσσουν χειραψία η κάποιο τύπο ασπασμού – εναγκαλισμού. (πχ
Η Αθηνά χαιρετάει την Ήρα της Σάμου, η αλλού η Αθηνά χαιρετάει
γυναικεία μορφή – προσωποποίηση της Σικελίας).
Σύγκριση με άλλες θρησκείες
Σε καμμία άλλη θρησκεία η έννοια της Αγάπης δεν είναι τόσο ακέραια, τόσο ολοκληρωμένη, τόσο πλήρης όσο στην Ελληνική Θρησκεία.
Για παράδειγμα στο χριστιανισμό υπάρχει μια εκτρωματική και λειψή
έννοια αγάπης: «Μην αγαπάτε τον κόσμο, ούτε αυτά που είναι μέσα στον
κόσμο. Αν κάποιος αγαπάει τον κόσμο, η αγάπη του Θεού δεν υπάρχει μέσα
σε αυτόν.»Ιωάννου Α. β:15. «Όποιος λοιπόν θελήσει να είναι φίλος του
κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται.»Προς Ιακώβ 4:4«Ότε δε προσέρχονται
τω κτίσματι αποστρέφεσθαι τον κτίστην.»(Όταν πλησιάζουν τον κόσμο(τη
Φύση) απομακρύνονται από το Θεό.)Αθανασίου αρχιεπισκόπου Αλεξανδρείας
Κατα Αρριανόν λόγος πρώτος. «Τα άνω φρονείτε μη τα επί της γης.»Προς
Κολλοσαείς 3:1-2
«Όποιος ποθεί τον κόσμο, δεν αγαπά το Θεό. Όποιος συναναστρέφεται τον
κόσμο, δεν μπορεί να συναναστρέφεται το Θεό. Όποιος φροντίζει τα του
κόσμου, δεν φροντίζει τα του Θεού.»Αββά Ισαάκ ο Σύρος. Ασκητικοί Λόγοι.
Μελέτημα 2ον ,7.
Ο χριστιανισμός αποσυνδέει την έννοια της αγάπης τόσο από τον ορατό
κόσμο, όσο και από τις αισθήσεις του ανθρώπου Κάτι τέτοιο όμως είναι και
αφύσικο και αδύνατο και περιορίζει την έννοια της αγάπης αφαιρώντας της
την πληρότητα. Παρόμοια διαστρέβλωση και έκπτωση της έννοιας της αγάπης
υπάρχει στον μουσουλμανισμό. Ο Χριστιανισμός με πολλούς τρόπους είναι
ένα εκδηλωμένο μίσος ,σε πολλά ακόμη σημαντικά θέματα ο χριστιανισμός
δείχνει έλλειψη αγάπης, όπως το μίσος για τους αλλόδοξους, η υποτίμηση
της γυναίκας (ΤΗΝ ΟΠΟΙΑ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΠΕΚΛΕΙΣΕ ΑΠΟ το θείο επίπεδο), ενώ
πάντοτε σε όλους τους λαούς αντιπροσωπευόταν. Όλοι οι λαοί έχουν και
ΘΕΟΥΣ και ΘΕΕΣ. Μάλιστα ο αδογμάτιστος χαρακτήρας της Ελληνικής
Θρησκείας επιτρέπει σε μια γυναίκα να λατρεύει την ανώτατη θεότητα ως
θηλυκή (Ευρυνόμη, Μητέρα των Θεών, Αγαθή Θεά, Φύσις, Ειμαρμένη, κλπ).
(Για παράδειγμα, στην ιερή άλτη της Ολυμπίας, λατρευόταν και ο Δίας, και
η Μητέρα των Θεών (Ο ναός της ήταν το «Μητρώον», που βρισκόταν ακριβώς
μπροστά στη είσοδο του σταδίου)). Η Μητέρα των θεών ονομάζεται και Αγαθή
Θεά. (Για παράδειγμα, στον Πειραιά (Αρχαιολογικό Μουσείο), υπάρχει το
αναθηματικό ανάγλυφο του Πυθόνικου στην Αγαθή Θεά, όπου απεικονίζεται σε
μεγαλύτερη διάσταση από τους λατρευτές της, κάτι που συνηθιζόταν στις
απεικονίσεις των θεών. Στο άνω μέρος της στήλης, αναγράφεται ότι
αφιερώνεται στην Αγαθή Θεά).
Η εχθρική διάθεση για την επιστήμη, τη μόρφωση, την ελευθερία της
σκέψης και του λόγου, τη δημοκρατία, ο ίδιος ο δογματικός χαρακτήρας του
χριστιανισμού που είναι εξ ορισμού αντίθετος με την έννοια της αγάπης,η
υποτίμηση των ζώων και των συναισθημάτων τους (δεν αναγνωρίζουν ύπαρξη
ψυχής στα ζώα) η επικύρωση εγκλημάτων του Γιαχβέ εναντίον μη εβραίων, η
απειλή του Χριστού για σφαγή αλλόδοξων (Μην ξεχνάμε και την εντυπωσιακή
σε μισαλλοδοξία φράση του (υποτιθέμενου) Χριστού:«Όσοι δεν πιστέψουν σε
μένα φέρτε τους εδώ και κατασφάξτε τους» που οδήγησε στις κατοπινές
σφαγές των Ελλήνων και στη γενικότερη διάπραξη σφαγών από τους
χριστιανούς) «Πλην τους εχθρούς μου εκείνους τους μη θελήσαντας με
βασιλεύσαι, αυτούς αγάγετε ώδε και κατασφάξατε αυτούς έμπροσθέν μου»
Χριστός (Ιησούς) («Λουκάς» ΙΘ΄ 27-28) Τους εχθρούς μου εκείνους οι
οποίοι δεν θέλουν εγώ να είμαι βασιλιάς σε αυτούς, φέρτε τους εδώ και
κατασφάξτε τους μπροστά μου.κλπ.Όσον αφορά το χριστιανισμό, να θυμίσουμε
εδώ ότι ο χριστιανισμός μιμήθηκε τον κατά πολύ αρχαιότερο Ινδό θεό
Κρίσνα (1200πχ). Ο συγγραφέας Γιώργος Γρηγορομιχελάκης στο βιβλίο του:
«Δεκαπέντε Εσταυρωμένοι και Αναστημένοι Σωτήρες» των εκδόσεων (Δαδούχος)
εντοπίζει 121 σημεία αντιγραφής. Τα κυριότερα είναι: (Ο Κρίσνα
γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου από παρθενογέννεση,ο πατέρας του ήταν
ξυλουργός, ο Θεός του οποίου είναι μέρος είναι τριαδικός, σταυρώθηκε
ανάμεσα σε δύο ληστές, αναστήθηκε, τον είχαν προφητεύσει Ινδοί προφήτες,
δήλωνε ότι δεν ήρθε να αλλάξει τον Ινδουισμό αλλά να τον συμπληρώσει, ο
(κακός) θεός Κάμσα έσφαξε όλα τα νεογέννητα της περιοχής προκειμένου να
τον δολοφονήσει, αλλά οι γονείς του, φυγάδεψαν το νεογέννητο Κρίσνα
κλπ). Επίσης, στο παλαιότερο σε σύγκριση με τον χριστιανισμό ιερό βιβλίο
των Περσών «Ζενταβέστα», ο θεός Αχουραμάσδα στέλνει τον άγγελό του να
ενημερώσει την παρθένο Ντουγκντώ ότι θα γεννήσει με θεική επέμβαση, τον
σωτήρα του κόσμου, Ζαρατούστρα. Επίσης ο Παύλος μιμήθηκε τις Ελληνικές
ρήσεις περί αγάπης.
Τέλος, στο ερώτημα, ποιος δικαιούται να χειρίζεται τον οίκτο
περισσότερο, οι Έλληνες ή οι Χριστιανοί, ο Χριστός αν όπως επιθυμούν οι
χριστιανοί ήταν θεός, δεν πόνεσε στο σταυρό.(Και μάλιστα θα έπρεπε να το
γνωρίζει από πριν ότι μετά από αυτή τη δοκιμασία θα εξακολουθούσε να
είναι θεός).(Σε ένα αντίστοιχο παράδειγμα στην αρχαία Ελλάδα, ο
Ξενοφάνης είπε στους Αιγυπτίους σχετικά με τον θάνατο του θεού Όσιρι, να
μην τιμούν τον Όσιρι ως θεό, αν τον θεωρούν θνητό, η να μη θρηνούν γι
αυτόν αν πιστεύουν πως είναι θεός). Άρα, πέραν του γεγονότος ότι ο
Χριστιανισμός ως θρησκεία είναι ένα κλεψίτυπο, δικαιούται να χειρίζεται
τον οίκτο σε μικρότερο βαθμό από ότι ο Ελληνισμός, για τους ακόλουθους
λόγους: Ο ένθεος ΕΥΜΟΛΠΙΔΗΣ, ο τελευταίος Ιεροφάντης της Ελευσίνας
Νεστόριος, η μεγάλη αυτή μορφή της Ελληνικής Θρησκείας, άνθρωπος όντας,
αφού βασανίστηκε και μαρτύρησε, σφαγιάστηκε από τους χριστιανούς για την
Αγάπη των Θεών και την πίστη του. Βέβαια, μετά το θάνατό του απεθεώθη,
όπως συμβαίνει σε κάθε ενάρετο άνθρωπο που χύνει το αίμα του και
πεθαίνει, δίνει τη ζωή του στο όνομα των πανάγαθων Θεών. (Όλοι οι ήρωες
στην Ελληνική Θρησκεία, απεθεώθησαν, ανέβηκαν από την ανθρώπινη κλίμακα
στη θεική μέσω ενάρετων πράξεων).(Η αποθέωση μέσω ενάρετων πράξεων είναι
η πεμπτουσία της Ελληνικής θρησκευτικότητας).
Άρα, όχι μόνο λόγω του Ευμολπίδη θεανθρώπου, η άλλων που απεθεώθησαν,
αλλά και επειδή οι Έλληνες θυματοποιήθηκαν ως λαός ολόκληρος αφού
σφαγιάστηκαν κατά χιλιάδες, η γνωστή γενοκτονία των Ελλήνων από τους
χριστιανούς , ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥΝΤΑΙ ΚΑΤ ΕΞΟΧΗΝ ΝΑ ΧΕΙΡΙΖΟΝΤΑΙ ΤΟΝ ΟΙΚΤΟ
ως κεντρικό στοιχείο του πως κανείς θυσιαζόμενος για τους συνανθρώπους
του, την Αγάπη και το δίκαιο ανεβαίνει στους ουρανούς.
http://theseus-aegean.blogspot.gr/2012/12/blog-post_5441.html
Οι δεσμοί της αρχαίας Αρκαδίας με την Κύπρο 
