Οι ενδείξεις υπήρχαν από παλιά - άλλωστε οι επιστήμονες του Ινστιτούτου ερευνούν το υπέδαφος της Ελλάδας από το 1952. Ηρθε και η επιβεβαίωση για την ύπαρξη σπάνιων γαιών στη χώρα μας: τα νέα δεδομένα από δύο εν εξελίξει προγράμματα.
Με τους ανιχνευτές ιονίζουσας ακτινοβολίας στο χέρι, τα μέλη των ομάδων του ΙΓΜΕΜ αναζητούν εδώ και έναν χρόνο σπάνια μεταλλικά στοιχεία, περιζήτητα στην παραγωγή προϊόντων υψηλής τεχνολογίας.
Τα δεδομένα ως σήμερα καταδεικνύουν ως ιδιαιτέρως σημαντική την περιοχή μεταξύ Νέας Περάμου (ακρωτήριο Βρασίδας) και Στρυμονικού Κόλπου. Εμπλουτισμοί σπάνιων γαιών έχουν επίσης εντοπιστεί στη Νοτιοδυτική Σαμοθράκη και στην Ανω Βυρσίνη στη Ροδόπη, στη γεωλογική ζώνη του Ιονίου (μια θαλάσσια περιοχή και μια χερσαία βόρεια των Ιωαννίνων), καθώς και σε περιοχές όπου υπάρχουν κοιτάσματα βωξίτη (π.χ. στη ζώνη Παρνασσού - Γκιώνας, στην Ανατολική Πελοπόννησο, στη Χαλκιδική, σε Αμοργό και Σκόπελο, στην Εύβοια κ.α.). Μάλιστα, μόλις την περασμένη Τετάρτη οι επιστήμονες του ΙΓΜΕΜ είχαν ενδείξεις για παρουσία σπάνιων γαιών σε μεθοριακή περιοχή της Κεντρικής Μακεδονίας.
Πώς τις βρίσκουν
Συνήθως τις «προδίδει» η ακτινοβολία - έχει βρεθεί συσχέτιση σπάνιων γαιών και ουρανίου ή θορίου. Ετσι, με τους ανιχνευτές ιονίζουσας ακτινοβολίας σαρώνονται οι ύποπτες περιοχές και εντοπίζονται οι «τσέπες» των σπάνιων γαιών, όπως λένε οι μεταλλωρύχοι τις θέσεις όπου υπάρχουν αποθέσεις.
«Οπως το χρήμα συγκεντρώνεται στις τσέπες, έτσι και οι σπάνιες γαίες εντοπίζονται σε αποθέσεις μικρών διαστάσεων, 50-100 μέτρων. Ερευνούσαμε την περιοχή από το Στρατώνι ως τη Νέα Καρβάλη, αλλά οι περισσότερες αποθέσεις βρέθηκαν σε μια μικρή περιοχή από τη Νέα Πέραμο ως τα Λουτρά Ελευθερών, σε ένα παραλιακό τμήμα περίπου 20 χλμ.» αναφέρει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Μεταλλωρύχων του ΙΓΜΕΜ κ. Θανάσης Κούκουλης. Σε αυτά τα σημεία οι ερευνητές σκάβουν με φτυάρι λάκκους - τομές με 1,5 μ. βάθος και 2 μέτρα διάμετρο - και παίρνουν δείγματα προκειμένου να γίνουν οι απαραίτητες αναλύσεις.
Στη θάλασσα, υπερσύγχρονα μηχανήματα πάνω στο ωκεανογραφικό «Αιγαίο» του Ελληνικού Κέντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) «σκανάρουν» όλη την υποθαλάσσια περιοχή του Βορείου Αιγαίου. Με βάση τη χαρτογράφηση, αναμένεται εντός του Οκτωβρίου να «κλειδώσουν» οι θέσεις και να καθορισθεί το βάθος όπου μπορεί να υπάρχουν συγκεντρώσεις μεταλλευμάτων.
Το συγκεκριμένο πρόγραμμα (ΥΠΟΘΕΡ - Υποθαλάσσιες Κοιτασματολογικές Ερευνες) υλοποιείται σε συνεργασία με το ΕΛΚΕΘΕ. Οπως αναφέρει ο διευθυντής ορυκτών φυσικών πόρων του ΙΓΜΕΜ, γεωλόγος, δρ Γιώργος Οικονόμου, σαρώνεται ο βυθός από τις βόρειες Σποράδες ως τη Λήμνο, τη Θάσο και τις ακτές της Χαλκιδικής, καθώς και τις ευρύτερες περιοχές της Κιμώλου και της Σαντορίνης. Οι έρευνες ξεκίνησαν το 2013 και θα ολοκληρωθούν στο τέλος του 2015.
Τότε, σύμφωνα με τον κ. Οικονόμου, αναμένεται να γίνουν και οι πρώτες ερευνητικές γεωτρήσεις.
Δύο χρόνια αργότερα, το 2017, θα ολοκληρωθεί και το Ανταγωνιστικό Πρόγραμμα EURARE (European Rare Earths Project). Ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 2013 ταυτόχρονα σε 11 ευρωπαϊκές χώρες και εντάσσονται οι αναζητήσεις σπάνιων γαιών σε χερσαίες περιοχές.
Μεγάλο «αγκάθι»
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που προκύπτει από την εξόρυξη και επεξεργασία των σπάνιων γαιών είναι η ραδιενέργεια, η οποία συνδέεται με την παρουσία υψηλών συγκεντρώσεων ουρανίου και θορίου. Γι' αυτό επιβάλλεται αφενός η προστασία των εργαζομένων, αφετέρου η προσεκτική διάθεση των ραδιενεργών αποβλήτων που παράγονται. Το θετικό είναι ότι τα κατάλοιπα είναι πολύτιμα και έτσι πολλές εταιρείες τα συλλέγουν και τα επεξεργάζονται.
Επειδή περιέχει ραδιενεργά υλικά και σπάνιες γαίες σε ποσοστό 0,8%-1%
Κινέζοι ζήτησαν την τοξική κόκκινη λάσπη
Προτού ακόμη ολοκληρωθούν οι έρευνες, πολλές εταιρείες επιδίδονται σε αγώνα δρόμου προκειμένου να αποκτήσουν τεχνογνωσία. Προσπαθούν να είναι έτοιμες ώστε όταν θα επιβεβαιωθούν τα εκμεταλλεύσιμα κοιτάσματα και προκηρυχθούν οι διαγωνισμοί για την εκμετάλλευσή τους, να τρέξουν... κατοστάρι. Ηδη πολλές εταιρείες συμμετέχουν στο ερευνητικό πρόγραμμα EURARE - στην Ελλάδα ένας από τους τρεις εταίρους είναι η Αλουμίνιον της Ελλάδος.
Η χώρα μας έχει ήδη εξασφαλίσει συνεργασία με την κορυφαία δύναμη παγκοσμίως στις σπάνιες γαίες, την Κίνα. Ο δράκος της Ασίας, αν και έχει το μονοπώλιο - καλύπτει περίπου το 95% των παγκόσμιων αναγκών -, ενδιαφέρεται και για τα υπόλοιπα αποθέματα. Οπως επισημαίνει στο «Βήμα» ο υπουργός Περιβάλλοντος κ. Γιάννης Μανιάτης, σε συνάντηση που είχε με αντιπροσωπεία υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Κίνας στις αρχές Σεπτεμβρίου, συμφωνήθηκε η δημιουργία μιας «ομάδας δράσης» η οποία σε πρώτη φάση θα μεταφέρει τεχνογνωσία.
Η κινεζική αντιπροσωπεία κατά την ολιγοήμερη παραμονή της στη χώρα μας ζήτησε στοιχεία τα οποία αφορούν την εξόρυξη μεταλλευμάτων που σχετίζονται με την ανάκτηση σπάνιων γαιών και ενημερώθηκε για τις τρέχουσες έρευνες στον ελλαδικό χώρο. Παράλληλα, οι κινέζοι αξιωματούχοι επισκέφθηκαν την Αλουμίνιον της Ελλάδος και εξέφρασαν ενδιαφέρον να αγοράσουν την τοξική κόκκινη λάσπη, η οποία για 40 και πλέον χρόνια ρύπαινε τον Κορινθιακό, διότι περιέχει ραδιενεργά υλικά και σπάνιες γαίες σε ποσοστό 0,8%-1%.
Η κυριαρχία της Κίνας στην παγκόσμια αγορά σπάνιων γαιών ταρακούνησε Ευρώπη και Ηνωμένες Πολιτείες όταν το φθινόπωρο του 2010 διέκοψε τις διανομές στην Ιαπωνία για έναν μήνα κατά τη διάρκεια διπλωματικής κρίσης. Την επόμενη δεκαετία η Κίνα αναμένεται να μειώσει σταθερά τις εξαγωγές σπάνιων γαιών προκειμένου να προστατεύσει τις προμήθειες των ταχύτατα αναπτυσσόμενων κινεζικών βιομηχανικών κολοσσών, που ήδη καταναλώνουν περίπου το 60% των σπάνιων γαιών που παράγεται στη χώρα.
Οι φόβοι των μελλοντικών ελλείψεων έχουν εκτοξεύσει τις τιμές στα ύψη και ώθησαν την Ευρωπαϊκή Ενωση να επιταχύνει ερευνητικά προγράμματα για αναζήτηση σπάνιων γαιών.
Σύμφωνα με τον κ. Μανιάτη, η αξία του ορυκτού μας πλούτου υπολογίζεται σε 40 δισ. ευρώ, εκτός των σπάνιων γαιών, η αξία των οποίων δεν μπορεί ακόμη να εκτιμηθεί. Από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων υδρογονανθράκων υπολογίζονται έσοδα ύψους ως και 150 δισ. ευρώ σε βάθος 25-30 ετών.
(της Μάχης Τρατσά, το Βήμα, 12/10/2014)
energypress
http://greeknation.blogspot.gr/2014/10/blog-post_405.html