ΤΑ ΠΛΗΡΗ ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΩΝ ΑΦΟΡΙΣΜΩΝ ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

.

Το παρακάτω κατάπτυστο κείμενο συνέταξε ο Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος Ε'.
Με το κείμενο αυτό ο Πατριάρχης Γρηγόριος αφορίζει και καταδικάζει την Επανάσταση του 1821.

Πρωτοδημοσιεύθηκε στο ελληνικό περιοδικό «Λόγιος Ερμής» που τυπώνονταν στην Βιέννη της Αυστρίας.
Το κείμενο αναφέρεται κι αργότερα στο βιβλίο Ιστορίας του Ιωάννη Φιλήμονος, του 1856.
Φυσικά αυτό το κείμενο δεν διδάσκεται στα ελληνικά σχολεία.

Είναι σημείο διαμάχης σήμερα, το αν ο Γρηγόριος αφόρισε την Επανάσταση κάνοντας έναν ελιγμό στην πίεση της Οθωμανικής Πύλης, ή ήταν μια ειλικρινής προσπάθεια με στόχο να περισώσει τα κεκτημένα της Εκκλησίας.

Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πάντως, ότι ο ίδιος Πατριάρχης είχε αφορίσει επίσης τον Ρήγα Φεραίο και τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Η Εκκλησία φυσικά υποστηρίζει την πρώτη εκδοχή και με βάση και την «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους» της Εκδοτικής Αθηνών (τομ. ΙΒ', σ. 130β), ο Αλέξανδρος Υψηλάντης διαμηνύει προς τους Σουλιώτες:

Ο Πατριάρχης βιαζόμενος υπό της Πόρτας σας στέλνει αφοριστικά και εξάρχους παρακινώντας σας να ενωθήτε με την Πόρταν. Εσείς όμως να τα θεωρείται αυτά ως άκυρα, καθότι γίνονται με βίαν και δυναστείαν και άνευ της θελήσεως του Πατριάρχου.

Σημείο τριβής αποτελεί και το αν αποσύρθηκε τελικά εκ των υστέρων ο αφορισμός. Υπάρχει ο ισχυρισμός ότι ο αφορισμός ουδέποτε αποσύρθηκε από την ελληνική Εκκλησία μέχρι τις μέρες μας. Η Εκκλησία υποστηρίζει ότι αποσύρθηκε μυστικά, γι' αυτό άλλωστε κρεμάστηκε ο Γρηγόριος από τους Τούρκους.
Ο ίδιος ο Σουλτάνος στην προκήρυξή του για το θάνατο του Πατριάρχη, αν και τον κατηγορεί για «πλαστά δείγματα αφοσιώσεως», δεν αναφέρεται άμεσα στον αφορισμό:

Ο δόλιος Ρωμηός Πατριάρχης, καίτοι κατά το παρελθόν είχε δώσει πλαστά δείγματα αφοσιώσεως, όμως κατά την περίπτωσιν ταύτην, μη δυνάμενος να αγνοή την συνωμοσίαν της επαναστάσεως του έθνους του [...], όμως ένεκα της εμφύτου διαφθοράς της καρδίας του, ου μόνον δεν ειδοποίησε, ουδέ επετίμησε τους αφελείς [...], αλλά, κατά τα φαινόμενα, αυτός ο ίδιος, όπισθεν των παρασκηνίων, έδρα κρυφίως, ως αρχηγός της επαναστάσεως ...

Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο του αφορισμού, μαζί με τα ονόματα όσων το προσυπέγραψαν.
Το έγγραφο-ντοκουμέντο αναδημοσιεύουμε από το tamystikatoukolpou.blogspot.com (τα σχόλια-επικεφαλίδες είναι δικά του).

Πατριαρχικός χαιρετισμός προς τους παραλήπτες.
Γρηγόριος ελέω Θεού αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, νέας Ρώμης και Oικουμενικός Πατριάρχης.

Οι τω καθ' ημάς αγιωτάτω, πατριαρχικώ, αποστολικώ και οικουμενικώ θρόνω υποκείμενοι ιερώτατοι μητροπολίται και υπέρτιμοι και θεοφιλέστατοι αρχιεπίσκοποι τε και επίσκοποι, εν αγίω Πνεύματι αγαπητοί αδελφοί και συλλειτουργοί, και εντιμότατοι κληρικοί της καθ' ημάς του Χριστού μεγάλης εκκλησίας και εκάστης επαρχίας ευλαβέστατοι ιερείς και οσιότατοι ιερομόναχοι, οι ψάλλοντες εν ταις εκκλησίαις της Πόλεως, του Γαλατά και όλου του Καταστένου και απανταχού, και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμήν και ειρήνη παρά Θεού, παρ' ημών δε ευχή, ευλογία και συγχώρεσις.

Η ιδεολογική βάση του ρεαγιαλικίου και η θεολογική της τεκμηρίωση
Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη είναι ηλίου λαμπρότερον και όστις ευεργετούμενος αχαριστεί είναι ο κάκιστος των ανθρώπων. Αυτήν την κακίαν βλέπομεν πολλαχού στηλιτευομένην και παρά των ιερών γραφών και παρ' αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ασυγχώρητον, καθώς έχομεν το παράδειγμα του Ιούδα. Όταν δε η αχαριστία ήναι συνωδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον την κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ έστι, φησί, βασιλεία και εξουσία ειμή υπό Θεού τεταγμένη' όθεν και πας ο αντιττατόμενος αυτή τη θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία, τη του Θεού διαταγή ανθέστηκε.

Η χριστιανική πίστις και το ρεαγιαλίκιον συμπίπτουν οι ελεεινοί Μιχαήλ και Υψηλάντης
Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτατα και αλαζονείαν ο, τε προδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών ως μη ώφειλε, Μιχαήλ, και ο του γνωστού αγνώμονος και φυγάδος Υψηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης. Εις όλους τους ομογενείς μας είναι γνωστά τα άπειρα ελέη, όσα η αένναος της εφ' ημάς τεταγμένης κραταίας βασιλείας πηγή εξέχεεν εις τον κακόβουλον αυτόν Μιχαήλ' από μικρού και ευτελούς τον ανύψωσεν εις βαθμούς και μεγαλεία' από αδόξου και ασήμου τον προήγαγεν εις δόξας και τιμάς' τον επλούτισε, τον περιέθαλψε, τέλος πάντων τον ετίμησε και με τον λαμπρότατον της ηγεμονίας αυτής θρόνον και τον κατέστησεν άρχοντα λαών.

Εκήρυξαν του γένους την ελευθερίαν, οι απονενοημένοι!
Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας και συνεφώνησε μετά του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, υιού του δραπέτου και φυγάδος εκείνου Υψηλάντου, όστις παραλαβών μερικούς ομοίους του βοηθούς ετόλμησε να έλθη αίφνης εις την Μολδαυίαν, και αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες και δοξομανείς, ή μάλλον ειπείν, ματαιόφρονες, εκήρυξαν του γένους ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους, διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

Μη τσιμπάτε: η Ρωσία δεν τους υποστηρίζει, άρα θα τους πάρει και θα τους σηκώσει!
Διά να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας μετεχειρίσθησαν και το όνομα της Ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι, ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των' πρόβλημα διόλου ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνον της ιδικής των κακοβουλίας και ματαιοφροσύνης γέννημά τε και αποκύημα' επειδή, εν ω το τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής προξένον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν ή είδησιν ή μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενον μάλιστα και αποτροπιαζόμενον του πράγματος της βδελυρίαν' και προσεπιπλέον η αυτού εξοχότης ειδοποίησεν εξ επαγγέλματος τα διατρέχοντα, υπομνήσας το βασίλειον κράτος, ότι ανάγκη πάσα να φροντίση ευθύς εξ αρχής τον αποσκορακισμόν και την διάλυσιν των τοιούτων κακών' και τόσον εκ της ειδοποιήσεως ταύτης, όσον και από τα έγγραφα, τα οποία επιάσθησαν από μέρους των μουχαφίσιδων των βασιλικών σερχατίων, και από άλλους πιστούς ομογενείς επαρρησιάσθησαν, έγεινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου.

Η επανάστασις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον: Απολαμβάνομεν μοναδικά προνόμια!
Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιάν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ' εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία.

Όλοι με το Σουλτάνο κατά της επαναστάσεως! Καταδώστε τους επαναστάτες σε εμάς ή στις αρχές το ίδιο κάνει!
Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους. Και αγκαλά είναι γνωστόν, ότι, όσοι είναι κατηρτισμένοι τω όντι εις την ευσέβειαν, όσοι νουνεχείς και τίμιοι και των ιερών κανόνων και θείων νόμων ακριβείς φύλακες δεν θέλουν δώσει ευηκοιαν εις τας ψευδολογίας των αχρείων εκείνων και κακόβουλων' επειδή όμως είν' ενδεχόμενον να σηνηρπάσθησάν τινές και παρασυρθώσι και άλλοι, διά τούτο προκαταλαμβάνοντες εκ προνοίας εκκλησιαστικής υπαγορεύομεν πάσιν υμίν τα σωτήρια, και γράφοντες μετά των περί ημας ιερωτάτων συναδελφών, του μακαριωτάτου πατριάρχου των Ιεροσολύμων, των εκλαμπροτάτων και περιφανεστάτων προυχόντων του γένους, των τιμιωτάτων πραγματευτών, των αφ' εκάστου ρουφετίου προκριτωτέρων και όλων των εν τη βασιλευούση ορθοδόξων μελών εκάστης τάξεως και εκάστου βαθμού, συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν τοις κατά τόπον αρχιερεύσι, τοις ηγουμένοις των ιερών μοναστηρίων, τοις ιερεύσι των εκκλησιών, τοις πνευματικοίς πατράσι των ενοριών, τοις προεστώσι και ευκαταστάτοις των κωμοπόλεων και χωρίων, και πάσιν απλώς τοις κατά τόπον προκρίτοις να διακηρύξετε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακοβούλων ανθρώπων, και να τους αποδείξετε και να τους στηλιτεύσετε πανταχού ως κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, και να προσέχετε όσον το δυνατόν εις τας απάτας αυτών και ραδιουργίας, γινώσκοντες, ότι η μόνη απόδειξις της αθωότητος των είναι να εμφανίσωσιν όσα γράμματα λάβωσι τυχόν εις χείρας περί της αυτής υποθέσεως, ή ειδήσεις μάθωσι, και να παρρησιάσωσιν οι μεν ενταύθα εν βασιλευούση προς ημάς, οι δ' εν τοις έξω μέρεσιν εις τους κατά τόπον αρχιερείς και τους διοριζομένους παρ' ημών εκκλησιαστικούς εξάρχους και τους βασιλικούς εξουσιαστάς και διοικητάς, δηλοποιούντες και παραδίδοντες και εκείνους τους απλουστέρους, όσοι ήθελαν φωραθή ότι ενεργούν ανοίκεια του ρεαγιαδιακού χαρακτήρος, καθότι οι τοιούτοι διαταράττουσι την γενικήν ησυχίαν, και κατακρημνίζουσι τους αδυνάτους και αθώους ομογενείς μας εις της απωλείας το βάραθρον.

Ρεαγιαλίκιον και Ορθόδοξος πίστις, λέμε!
Και τόσον υμείς οι αρχιερείς, οι μοναστηριακοί, οι ιερωμένοι, και οι προεστώτες και ευκατάστατοι και πρόκριτοι εκάστου τόπου με την άγρυπνον προσοχήν σας, όσον και οι λοιποί εκάστης τάξεως και βαθμού άνθρωποι με τας εκ μέρους σας αδιαλείπτους συμβουλάς και νουθεσίας, και κατά τας πατρικάς και προνοητικάς εκκλησιαστικάς ημών οδηγίας και παραινέσεις να γενήτε εδραίοι και αμετακίνητοι επί του κέντρου του ρεαγιαλικίου, και εξ όλης ψυχής και καρδίας σας να διαφυλλάττετε την πίστιν και κάθε υποταγήν και ευπείθειαν εις αυτήν την θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένην κραταιάν και αήττητον βασιλείαν, και να αποδεικνύετε εντελώς με όλα τα πραγματικά της ειλικρινείας σημεία' καθότι η μετ' ευχαριστίας και ειλικρινείας υποταγή χαρακτηρίζει και την προς Θεόν αγάπην και πίστιν, και την προς τας θείας αυτού εντολάς και τας υπαγορεύσεις των θείων νόμων και ιερών κανόνων υπακοήν, και την ευγνωμοσύνην της καρδίας ημών διά τ' άπειρα ελέη, οπού απολαμβάνομεν παρά της βασιλικής φιλανθρωπίας.

Λύομεν και τους όρκους της Φιλικής Εταιρείας, διότι έτσι αποκεφαλίστηκε και ο Ιωάννης ο βαπτιστής!
Επειδή δε προς τοις άλλοις εγένετο γνωστόν, ότι οι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα επινοήσαντες, και εταιρίαν τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι όρκος απάτης, είναι αδιάκριτος, και όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις, διά να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον του, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη βέβαια τότε ο θείος πρόδρομος' ώστε ενός απλού όρκου επιμονή έφερε τον θάνατον του προδρόμου. Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας αυτής, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος είναι φανερόν' εξ εναντίας, η αθέτησις του όρκου αυτού, απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης. Διά τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνέυματος έχει η εκκλησία αυτόν διαλελυμένον, και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας, και την προτέραν απάτην ομολογούντας, και το πιστόν ρεαγιαλίκι αυτών εναγκαλιζομένους ειλικρινώς.

Όποιος δεν προσκυνήσει, θα τον φάει ο λύκος!
Ταύτα αμέσως να κοινολογήσετε εις όλους του γνωστούς σας, και να κατασταθήτε όλοι προσεκτικώτεροι, ανατρέποντες και διαλύοντες ως αραχνιώδη υφάσματα, όσα η απάτη και η κακοβουλία των πρωταιτίων εκείνων καθ' οιονδήτινα τρόπον συνέπλεξε. Επειδή, εάν, ο μη γένοιτο, δεν ήθελε καθαρισθή η θανατηφόρος αύτη λύμη, και φωραθώσί τινες τολμώντες εις επιχειρήματα εναντία των καθηκόντων του ρεαγιαλικίου, κοντά οπού οι τοιούτοι έχουσι να παιδευθώσι χωρίς ελέους και οικτιρμών (μη γένοιτο, Χριστέ βασιλεύ!) αμέσως θέλει εξαφθή η δικαία οργή του κράτους του καθ' ημών, και ο θυμός τής εκδικήσεως γενικός των εχλιϊσλάμιδων, και θέλουν εκχυθή τόσων αθώων αίματα αδίκως και παραλόγως, καθώς αποκριματίστως ταύτα πάντα διεσάλπισεν η κραταιά και αήττητος βασιλεία διά του εκδοθέντος και επ' ακροάσει κοινή ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

Εσείς πιστοί ραγιάδες, μακριά από τα καθάρματα τα οποία η Εκκλησία καταράται δεόντως!
Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφεσθε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρέυει κατ' αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς' ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας' ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργέτας ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως εναντίοι ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ό εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος.

Όποιος ιερωμένος δεν συμπράξει ενθουσιωδώς κατά της επαναστάσεως: αργός, έκπτωτος και εις τη γέεναν του πυρός!
Τα αυτά δε και κατά της αρχιερωσύνης σας και ιερωσύνης σας επανατείνομεν, εαν μη βαδίσετε, εις όσα εν Πνέυματι αγίω αποφαινόμεθα δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξετε εν έργω την επιμέλειάν σας και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις την επιστροφήν των πλανηθέντων, εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφωνήσετε τη εκκλησία του Θεού, και, εν ενί λόγω, εάν καθ' οιονδήτινα τρόπον δολιευθήτε και κατενεχθήτε κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, έχομεν υμάς αργούς πάσης ιεροπραξίας, και τη δύναμει του παναγίου Πνεύματος εκπτώτους του βαθμού της αρχιεροσύνης και ιερωσύνης και το πυρί της γεέννης ενόχους, ως την κοινήν του γένους απώλειαν προτιμήσαντας. Ούτω τοίνυν γινώσκοντες, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς γράφομεν εκκλησιαστικώς και γενικώς παρακελευόμεθα, και μη άλλως εξ αποφάσεως, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων αποπεράτωσιν, ίνα και η του θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.
αωκα' εν μηνί Μαρτίω.

Υπογράφομεν επί της Αγίας Τραπέζης, για να μη σας μείνει αμφιβολία και προσέξτε ποιοι και πόσοι!
Υπεγράφη συνοδικώς επάνωθεν του ιερού θυσιαστηρίου παρά της ημών μετριότητος και της μακαριότητός του και πάντων των συναδέλφων αγίων αρχιερέων.

Ο πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως αποφαίνεται.
Ο Ιεροσολύμων Πολύκαρπος συναποφαίνεται.
Ο Καισαρίας Ιωαννίκιος.
Ο Νικομηδείας Αθανάσιος.
Ο Δέρκων Γρηγόριος.
Ο Αδριανουπόλεως Δωρόθεος.
Ο Βιζύης Ιερεμίας.
Ο Σίφνου Καλλίνικος.
Ο Ηρακλείας Μελέτιος.
Ο Νικαίας Μακάριος.
Ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ.
Ο Βερροίας Ζαχαρίας.
Ο Διδυμοτοίχου Καλλίνικος.
Ο Βάρνης Φιλόθεος.
Ο Ρέοντος Διονύσιος.
Ο Κυζίκου Κωνστάντιος.
Ο Χαλκηδόνας Γρηγόριος.
Ο Τουρνόβου Ιωαννίκιος.
Ο Πισειδίας Αθανάσιος.
Ο Δρύστας Ανθιμος.
Ο Σωζοπόλεως Παίσιος.
Ο Φαναρίου και Φερσάλων Δαμασκηνός.
Ο Ναυπάκτου και Αρτης Ανθιμος.

Πηγή: http://www.pare-dose.net/blog/?p=128

*

* * *

ΟΙ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΚΟΙ AΦOPIΣMOI

ΜΠΟΥΜΠΟΥΛΙΝΑΣ - ΑΡΜΑΤΟΛΩΝ -

"ΚΑΚΟΥΡΓΩΝ" ΣΟΥΛΙΩΤΩΝ κ.λπ. κ.λπ.

Το Πατριαρχείο επικηρύσσει τους Έλληνες

και τον εθνικο-απελευθερωτικό μας αγώνα

  

Πατριάρχης Γεώργιος Σχολάριος, ο πρώτος Οικουμενικός Πατριάρχης, παραμονές της Άλωσης:

«...Τους γουν δυσσεβείς και αλάστορας (=καταραμένους) τούτους Ελληνιστάς... πυρί και σιδήρω και ύδατι και πάσι τρόποις εξαγάγετε της παρούσης ζωής... Ράβδιζε, είργε (=φυλάκιζε),είτα γλώσσαν αφαίρει, είτα χείρα απότεμνε· αν και ούτως μένη κακός, θαλάττης πέμπε βυθώ.» (Σ. Λάμπρου, «Παλαιολόγεια-Πελοποννησιακά», τ. Β , σ. 247.)

Γρηγόριος Ε΄ κατά των Ελληνικών ονομάτων

[Λίγο πριν από το 1821 αρκετοί μορφωμένοι υπόδουλοι άρχισαν να αποκηρύττουν τα χριστιανικά τους ονόματα και να παίρνουν ελληνικά, τα δε παιδιά τους τα βάπτιζαν με ονόματα αρχαίων Ελλήνων σοφών, ηρώων κ.λπ. Ο Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε  εξέδωσε το 1819 την κατά Ελληνικών ονομάτων εγκύκλιο προς τους αρχιερείς, που ακολουθεί.]

 «Και η κατά καινοτομίαν παρά ταύτα εισαχθείσα των παλαιών ελληνικών ονομάτων επιφώνησις εις τα βαπτιζόμενα βρέφη των πιστών, ως ηκούσαμεν, λαμβανομένη ως μία καταφρόνησις της χριστιανικής ονοματοθεσίας, είναι διόλου απροσφυής και ανάρμοστος·  όθεν ανάγκη η Αρχιερωσύνη σας να διαδώσητε παραγγελίας εντόνους εις τους Ιερείς των ενοριών σας, και νουθεσίας πνευματικάς εις τους ευλογημένους επαρχιώτας σας, δια να λείψη τουντεύθεν και η κατάχρησις αύτη, και αφεθέντες της ακαίρου και μηδέν εχούσης το χρήσιμον φιλοτιμίας και επιδείξεως οι γονείς και ανάδοχοι να ονοματοθετώσιν εις το εξής εν τω καιρώ της θείας και μυστικής αναγεννήσεως τα ειθισμένα ταις ευσεβέσιν ακοαίς πατροπαράδοτα χριστιανικά ονόματα των εγνωσμένων τη Εκκλησία και των ενδόξως υπ' αυτής εορταζομένων Αγίων, δια να είναι έφοροι και φύλακες των βαπτιζομένων νηπίων και ταχείς και αδιάλειπτοι χορηγοί της χάριτος αυτών εις τους μετά πίστεως.»

Κατά Ευκλείδη: Ο αφορισμός του Ανθρακίτη

[Ο ιερέας-δάσκαλος Μεθόδιος Ανθρακίτης, που καταδικάστηκε από το Πατριαρχείο και φυλακίστηκε στις 30-11-1723, γιατί δίδασκε σε επιστολή του προς τους προκρίτους των Ιωαννίνων, που έγραψε μετά τη δίκη του (30-11-1723) αναφέρει: «Γενομένης συνόδου παρεστάθηκα έμπροσθέν τους. Πόσοι ήσαν δεν δύναμαι να μετρήσω. Μου παρουσίασαν τα τετράδια διδασκαλίας μου με γνώμες από αρχαίους φιλοσόφους και την Γεωμετρίαν του Ευκλείδου. "Είναι δικά σου;"... "Δεν είναι δικές μου γνώμες, είναι γνώμες των φιλοσόφων." Τα κατεδίκασαν και τα έκαυσαν. Την άλλην Κυριακήν άναψαν φωτιά εις τρία μέρη της αυλής των Πατριαρχείων. Ολόγυρα, δια να ευχαριστηθούν το σωτήριον θέαμα, ευρίσκοντο κληρικοί και λαός άπειρος, γεμιτζήδες, παπουτσήδες, ραφτάδες. Συναθροίζουν Λογικές, Φυσικές, Ευκλείδην και έτερα Μαθηματικά και τα ρίπτουν στις πυρές. Οι φλόγες αντιφέγγισαν στα πρόσωπά τους, όχι όμως το φως μα τα σκοτάδια... Μου ζήτησαν να ομολογήσω, ότι παρεκινήθην από σατανικήν συνεργίαν, εθελοκακίαν και φρενοβλάβειαν και να τα αναθεματίσω ως δυσσεβή και γέμοντα πάσης βλασφημίας και ότι ουδέποτε πλέον θα διδάξω, ειδάλλως θα είμαι υπόδικος τω αιωνίω αναθέματι.» (Δ. Φωτιάδης, «Η Επανάσταση του '21», τ. Α , σελ. 160.) Το επίσημο κείμενο της καθαίρεσης του Μεθοδίου του Ανθρακίτου  (Ιερεμίου Γ , «Καθαίρεσις διεξοδική του κακοΜεθοδίου, του όντος από την επαρχίαν Αχρίδος, δια τα μιαρά και ασεβείας γέμοντα συγγράμματα αυτού», εκδ. 1720 μ.Χ., τ. 3, σελ. 868-873): ]

3«...Αλλά το του λόγου κακόν Ιλιάς και ρήματα καταποντισμού μυρία τε και βλασφημίαι σποράδην τη πονηρά εκείνη συγγραφή εμπεριέχονται...» (σελ. 871).

3«...Αλλά και της Επικουρείου αιρέσεως δήλός εστιν (ο Μεθόδιος) αντεχόμενος από τε του λόγου και του τρόπου, ως έγνωμεν, ηδονήν τ' αγαθόν τιθέμενος, και πάντα εις τούτο φέρει αυτό, ο,τι μη πάρεργον, οίά τις εμπαθής και φιλόσαρκος και αγενής, των ηδονών ανδράποδον...»

3 «...Πλην τινα διόρθωσιν δέξαιντο αυτά, διόλου διεφθαρμένα και αναμίξ ταις βλασφημίαις συμπεφυρμένα, ουχ ήττον της Αναξαγόρου πανσπερμίας τα πάντα εν πάσι τιθέμενα, μηδέποτε διακριθησόμενα, ων το καλόν απιστία, και ύβρις παν ο πιστεύεται...» (σελ. 872).

Οι 4 πατριαρχικές επιστολές κατά της Επανάστασης των νησιωτών το 1770-1774 (Ορλωφικά)

[Τα Ορλωφικά ήταν η σημαντικώτερη προ του 1821 επαναστατική κίνηση των Ελλήνων και κράτησε 4 χρόνια. Παράλληλα με το κίνημα αυτό ο Ρωσικός στόλος είχε κατανικήσει επανειλημμένα μοίρες του σουλτανικού στόλου και κυριαρχήσει στο Αιγαίο με βάση του την Παροικιά της Πάρου. Οι επιστολές που ακολουθούν στάλθηκαν από τους Οικουμενικούς Πατριάρχες Προκόπιο Α  τxν Ριζομάντη και Νεόφυτο Ζ  πρxς τον «έξαρχον παντός Αιγαίου Πελάγους» μητροπολίτη Παροναξίας Νεόφυτο.]

Επιστολή πρώτη

3«Προκόπιος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου Πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, χάρις είη σοι και ειρήνη παρά Θεού. [...]

» Όθεν επειδή συνέπεσεν ο πόλεμος της κραταιάς ταύτης βασιλείας (σ.σ. του Σουλτάνου) προς το έθνος των Ρώσσων και είναι ενδεχόμενον εκείνοι με απατηλάς πανουργίας να κινούν και εις τους αυτόθι μεμακρυσμένους ανθρώπους των εκ μέρους των με σχήμα καλογήρων, δια να περιέρχωνται και να απατώσι τους απλουστέρους, και με πανουργίαν και δολιότητα να διαφθείρωσι την πίστιν και το σαδακάτι (=όρκος υποταγής) των αυτόθι ρεαγιάδων της κραταιάς βασιλείας, δια τούτο εντελλόμεθα και τη ιερότητί σου σφοδρώς, να δίδουν είδησιν ευθύς προς την ιερότητά σου, διατί αλλέως θέλουν παιδευθή μεγάλως ύστερον με μεγάλην σφοδρότητα, και όπου εύρης τοιούτον κακοκαλόγηρον οπού να είναι το γένος του και η πατρίς του και η πολιτεία του άγνωστος και αφανής, και οπού να περιέρχηται χωρίς σενέτια (=πιστοποιητικά έγγραφα), ευθύς να τον αλυσοδέσης και ασφαλώς με άνθρωπόν σου σιδηροδέσμιον να τον εξαποστέλλης προς ημάς ενταύθα εις βασιλεύουσαν χωρίς αναβολήν η απροσεξίαν σου όντας βέβαιος ότι αν εις κανένα μέρος της επαρχίας σου περιέρχηται τοιούτος καλόγηρος και δεν τον πιάση η ιερωσύνη σου, τότε απροκριματίστως θέλεις πάθει όσα μήτε στοχάζεσαι, δια την αμέλειάν σου ταύτην, χωρίς κανένα έλεος, και θέλεις μετανοεί ανωφελώς.»

Επιστολή δεύτερη

3«Προκόπιος ελέω θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου Πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, χάρις είη σοι και ειρήνη παρά Θεού. [...] να περιεργάζεσαι μήπως εκ μέρους των πολεμίων προχωρέση εις τους αυτόθι χριστιανούς επαρχιώτας σου εγγράφως η αγράφως κανένα ζιζάνιον, και αν φανή κανένα τοιούτον, ευθύς και χωρίς τινος αναβολής καιρού να πιάνης τον τοιούτον κακόν άνθρωπον, και τα τοιαύτα εξωλέστατα γράμματα, με είδησιν των αυτόθι ζαμπητάδων (=Τούρκων χωροφυλάκων) γράφοντες προς ημάς εν τάχει και ασφαλώς τα περί της υποθέσεως ταύτης, και προσέτι εις οποίον μέρος της επαρχίας σου εύρης κανένα καλόγηρον αφανή και αγνώριστον πόθεν είναι και διατί περιέρχεται, και χωρίς να έχη εις χείρας του η ημέτερα η αρχιερατικά γράμματα, ευθύς κατά τον προσταλέντα σοι πέρυσι υψηλόν βασιλικόν προσκυνητόν ορισμόν, να τον πιάνης και σιδηροδέσμιον ασφαλώς να τον εξαποστέλλης ενταύθα εις Κωνσταντινούπολιν με άνθρωπόν σου προς ημάς, δια γράμματός σου δηλωτικού της κακίας του, δια να τον εμφανίσωμεν και τον εγχειρίσωμεν εις υψηλήν Πόρταν.

» Ο Κωνσταντινουπόλεως Προκόπιος

και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)

Επιστολή Τρίτη

3«Νεόφυτος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, και εντιμότατοι κληρικοί, ευλαβέστατοι ιερείς, χρήσιμοι γέροντες και προεστώτες και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι χριστιανοί της επαρχίας ταύτης, τέκνα ημών εν Κυρίω αγαπητά, χάρις είη υμίν άπασι και ειρήνη παρά Θεού και παρ' ημών ευχή, ευλογία και συγχώρησις. [...] ομού με την άδειαν της πατριαρχείας μας έχοντες χρέος απαραίτητον το προς τους πολυχρονίους αυθέντας μας (= Σουλτάνους) σαδακάτι, εγράψαμέν σοι σφοδρώς περί των ανωτέρω καθώς και εις όλους τους αρχιερείς πλατύτερον και διεξοδικώτερον, με το να ηκούσαμεν ήδη ότι εις τα αυτόθι περιέρχονται μερικά κουρσαρικά πλοία εχθρών της κραταιάς βασιλείας και αητήττου. (Σ.σ. Εννοεί τον Ρωσικό στόλο, που είχε ως βάση του την Πάρο. Στο στόλο αυτό υπηρετούσε ως αξιωματικός ο Λάμπρος Κατσώνης, ο οποίος το 1789 ηγήθηκε απελευθερωτικού κινήματος ως στόλαρχος στο Αιγαίο.)

» Δια τούτο και αύθις γράφοντες δια της παρούσης ημετέρας πατριαρχικής και συνοδικής επιστολής εντελλόμεθα η αρχιερωσύνη σου με αδιάκοπον αγρυπνίαν να περιεργάζησαι, να ερευνάς και να εξετάζης εμμέσως και αμέσως κρυφίως και φανερώς οπού να μην τύχη και κανένας των επαρχιωτών σου δελεαζόμενος μόνον και μόνον από αισχροκέρδειαν, υπάγη εις την δούλευσιν των ρηθέντων εχθρικών πλοίων (σ.σ του Ρωσικού στόλου)η μήπως εκ μέρους των πολεμίων προσχωρήση εις τους αυτόθι επαρχιώτας σου χριστιανούς εγγράφως η αγράφως κανένα ζιζάνιον η εν συντόμω ακολουθήση κανένα τι εναντίον της υψηλής θελήσεως των πολυχρονίων αυθεντών μας και ερευνώντας περί τούτου με λεπτομερή ακρίβειαν να εξετάζης επιμελώς να μην τύχη, ο μη γένοιτο, και προσχωρήση κανένας με τρόπον μετασχηματισμένον η άλλως πως επί ματαίω σκοπώ του να απατήση και να δελεάση τάχα κανένα των πιστών χριστιανών η και αν φανή κανένας τοιούτος, ευθύς και χωρίς αναβολήν καιρού να πιάνης τον τοιούτον μάταιον άνθρωπον, και τα τοιαύτα άκαρπα γράμματα, γράφοντας προς ημάς εν τάχει και ασφαλώς περί της υποθέσεως ταύτης· ει και προσέτι, εις οποίον μέρος της επαρχίας του εύρης κανένα καλόγηρον αφανή και αγνώριστον, μη έχοντα εις χείρας του ημέτερα πατριαρχικά γράμματα συστατικά η δηλωτικά της αιτίας δια την οποίαν περιφέρεται εις τα αυτόθι, ευθύς κατά τον προ δύο χρόνων προσταλέντα σοι υψηλόν βασιλικόν προσκυνητόν ορισμόν, να τον πιάνης και σιδηροδέσμιον να τον εξαποστέλλης ασφαλώς εις Κωνσταντινούπολιν με γιασακτζήν σου, η άνθρωπόν σου, γράφοντας προς ημάς εις πλάτος περί αυτού, οπού να τον εμφανίζωμεν και να τον εγχειρίζωμεν και ημείς εις την υψηλήν Πόρταν·

» Και απλώς ειπείν να προσέχης καλώς όπου αν τύχη και ήθελεν ακολουθήσει καμμία οποιαδήποτε υπόθεσις εις τα αυτόθι, όπου πρέπει να αναφερθή εις την υψηλήν Πόρταν αμέσως κατά το δουλικόν σου χρεωστούμενον σαδακάτι να την φανερώσης προς ημάς δια γράμματός σου, οπού και ημείς να το αναφέρωμεν προς τους πολυχρονίους ημών αυθέντας· ει και αν τυχόν ήθελεν ευρεθή κανένας οπού, ο μη γένοιτο, εκτρεπόμενος της ευθείας οδού και της απαιτουμένης πίστεως, ήθελε φερθή αγνωμόνως, ει και επιχειρισθή κανένα τι εναντίον της υψηλής βουλής και θελήσεως ο τοιούτος απροκριματίστως θέλει παιδευθή με όλην την προσήκουσαν παιδείαν, ως υπεύθυνος και παραβάτης και αυτών των θείων εντολών·

» Ο Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος

και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)

Επιστολή τέταρτη

3«Νεόφυτος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα Παροναξίας, υπέρτιμε και έξαρχε παντός Αιγαίου πελάγους, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Νεόφυτε, και εντιμότατοι κληρικοί [...] διο οφείλομεν πάντες να πειθαρχώμεν και να υποτασώμεθα και όσαις δυνάμεσι να δουλεύωμεν πιστώς και της χρείας καλούσης να εκχέωμεν το ίδιον αίμα και τοιούτου όντος του χριστιανικού επαγγέλματος, έχετε χρέος να επαγρυπνήτε αεί, μήποτε περιέρχωνται λεληθότως εις τα αυτόθι αγνώριστοι, εν σχήματι καλογήρων μη εχόντων όλως συστατικά αρχιερατικά γράμματα των μερών εκείνων, αφ' ων ανεχώρησαν, η άλλοι υποκρινόμενοι ότι εισί ιατροί και έμποροι, υποσπείροντες λόγους δολίους και εναντίους τη αμωμήτω ημών πίστει, και τη οφειλομένη υποταγή προς το επικείμενον ημίν υψηλόν και κραταιόν δοβλέτι και έχοντες μεθ' εαυτών εντετυπωμένα έγγραφα και άλλα εξωλέστατα βιβλίδια διερεθίζοντες παρακινώσι τους ευήθεις και απλουστέρους των χριστιανών, δελεάζοντες εκείνους δια να κατακρημνίσωσι και να φέρωσιν εις την εαυτών απώλειαν, εξομοιούντες εαυτοίς αντάρτας και αποστάτας. Των τοιούτων τοίνυν τα θολερά νάματα ως ψυχοφθόρα, ως κόλασιν αιώνιον προξενούντα, να αποφεύγετε και να βδελύττεσθε· "πας γαρ ο αντιτασσόμενος τη εξουσία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν, οι δε ανθεστηκότες εαυτοίς κρίμα λήψονται και τιμωρίαν ατελεύτητον", τους οπωσδήποτε δε φωραθέντας τοιούτους απατεώνας και δολίους και υποσπείροντας λόγους ανταρσίας η εντετυπωμένα έγγραφα, και άλλα κατά την πονηράν αυτών επίνοιαν εξωλέστατα βιβλιάρια, να φροντίζητε εις το να κρατώνται και να καθυποβάλλωνται εις ειρκτάς και φυλακάς, και να μένωσι περιωρισμένοι εν τηρήσει δημοσία και αμέσως να αναγγείλητε υμίν εν αληθείαις, δια κοινής ενυπογράφου αναφοράς, δηλοποιούντες το δράμα (= σύλληψη) των τοιούτων εξωλεστάτων, και τα ονόματα αυτών, δια να αναφέρωμεν και ημείς κατ' οφειλήν απαραίτητον τοις πολυχρονίοις και ευμενεστάτοις υμών αυθένταις· έργον έχοντες μετά σπουδής και προσοχής μεγάλης, ίνα μη τις απατηθή εκ των τοιούτων, επειδή όσοι έφθασαν να δελεασθώσιν εξ αβουλίας η απροσεξίας περιέπεσον εις τα βάραθρα της απωλείας και έπαθον ου μόνον σωματικώς αλλά και ψυχικώς, και ουκ εστιν εκείνοις παρά Θεού ιλασμός και σωτηρία.

» Ο Κωνσταντινουπόλεως Νεόφυτος

και εν Χριστώ αδελφός.» (κ.λπ.)

Μητροπολίτης Ιωαννίνων κατά «κακούργων» Σουλιωτών

3«Ευγενείς προεστώτες και λοιποί κάτοικοι της Πάργας, σας εύχομαι και σας ευλογώ πατρικώς.

» Ένας καλός και άγρυπνος ποιμήν χρεωστεί να προφυλάττη πάντοτε τα πρόβατά του από κρημνούς, βράχους και άγρια θηρία, και τότε τα κερδίζει και τα χαίρεται· και εγώ λοιπόν ως καλός ποιμήν των λογικών μου προβάτων χρεωστώ να προφυλάττω αυτά πάντοτε από πάσαν βλάβην και απώλειαν· και άλλοτε σας έγραψα, και προφορικώς, όταν απέρασα από την πατρίδα σας, ωμίλησα και σας εσυμβούλευσα πνευματικώς και πατρικώς να τραβήξετε χέρι από τους Σουλιώτας, να μη τους δίδετε καμμίαν βοήθειαν, ούτε εις τον τόπον σας να τους δέχησθε, επειδή είναι κακούργοι και φερμανλίδες (= επικηρυγμένοι) από το δοβλέτι, και όποιος δέχεται τοιούτους κακούργους πίπτει και αυτός εις την ιδίαν οργήν του υψηλού δοβλετίου, και εις το τέλος αφανίζεται από το πρόσωπον της γης.

» Σεις όμως, η από ανοησίαν σας η ισχυρογνωμίαν σας η ξένας κακάς συμβουλάς παρακινούμενοι, δεν εδώκατέ ποτε ακρόασιν και κλίσιν εις τας πατρικάς και σωτηριώδεις δια την πατρίδα σας νουθεσίας μου· ακούτε και ακολουθάτε, ως μανθάνω, τας συμβουλάς του (σ.σ αγωνιστή Χριστόφορου) Περραιβού, ο οποίος σας απατά, δεν ηξεύρετε, ότι αυτός με κάποιον Ρήγαν Θεσσαλόν (= Φεραίον) και άλλους μερικούς παρομοίους λογιωτάτους συνεννοημένοι με τους Φραντζέζους εσκόπευον να κάμνουν επανάστασιν κατά του κραταιοτάτου Σουλτάνου; Αλλ' ο μεγαλοδύναμος θεός τους επαίδευσε κατά τας πράξεις των με τον θάνατον, οπού τους έπρεπε, μόνος δε ο Περραιβός εσώθη δια τας ιδικάς σας αμαρτίας· λοιπόν, αν θέλητε την σωτηρίαν και ευτυχίαν σας, τραβάτε χέρι, ως προείπα, από την φιλίαν των Σουλιωτών και συμβουλάς του Περραιβού, και ζητήσατε το γρηγορώτερον την χάριν και σκέπην του υψηλοτάτου Βεζύρη (=Αλή Πασσά), την οποίαν ελπίζω να την λάβετε, επειδή, όταν ιδώ την μετάνοιάν σας, θέλει προσπέσω εις τα γόνατά του να τον παρακαλέσω να συγχωρήση τα απερασμένα σφάλματά σας, οπού αρνηθήκατε την συμφωνίαν οπού εκάμετε με την υψηλότητά του, και είμαι βέβαιος ότι δεν θα πέση κάτω ο ριτζάς μου (=η διαταγή μου)· εάν όμως μείνητε αμετανόητοι, καθώς έως τώρα, τότε ο Θεός μέλλει να σας παιδεύση δια την παρακοήν σας, και το κρίμα των φαμελιών σας ας ήναι εις τον λαιμόν σας και εις τούτον και εις τον άλλον κόσμον· εγώ το πνευματικόν και πατρικόν χρέος το έκαμα, όθεν δεν σας μένει πλέον κανένα παράπονον εναντίον μου και υγιαίνετε.

» Ιωάννινα 1801, Ιουλίου 5.

 » Ιερόθεος Μητροπολίτης Ιωαννίνων

 και εν Χριστώ ευχέτης.»

Ο αφορισμός των Ελλήνων αρματολών το 1805

[Το συνοδικό αυτό αφοριστικό του πατριάρχη Καλλινίκου έχει ημερομηνία αωε  (1805), Οκτωβρίου κε  (25).]

3«Καλλίνικος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Θεοφιλέστατε αρχιεπίσκοπε Δημητζάνης, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κυρ Φιλόθεε, και εντιμότατοι κληρικοί, ευλαβέστατοι ιερείς και τίμιοι προεστώτες και δημογέροντες και κοτζαμπασίδες και πρόκριτοι και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι χριστιανοί της επαρχίας ταύτης, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. Η κραταιοτάτη και ευεργετικωτάτη εις ημάς βασιλεία, το δικαιότατον και πολυχρονιώτατον δοβλέτι, με το να προνοήται πάντοτε δια την ησυχίαν και καλήν κατάστασιν όλων των υπηκόων και πιστών ραγιάδων, όπου είναι υποκείμενοι εις την βασιλικήν του επικράτειαν και με το να επαγρυπνή και προστάζη με πάσαν δύναμιν όλους τους ηγεμόνας και κυβερνήτας, όπου ευρίσκονται εις κάθε χώραν και τόπον δια να έχουν μεγάλην επιστασίαν και προσοχήν εις εκείνα, οπόσα αρμόζουν εις εξολόθρευσιν και τέλειον αφανισμόν των κακοποιών ανθρώπων και εις εκείνα οπού συγχύζουσι και προξενούν ταραχήν εις την κοινήν και την κατά μέρος ασφάλειαν δια την αποφυγήν της δεινής τιμωρίας και παιδεύσεως, τας οποίας είναι απαραίτητον να πάθωσι και δοκιμάσωσι όσοι από εσάς φέρονται εναντίοι της υψηλής προσταγής από κακοπροαίρετον γνώμην τους. [ ...;]

» Και κατά το παρόν με το να εβεβαιώθη η κραταιοτάτη βασιλεία και το υψηλόν δοβλέτι, ότι πολλοί κακοποιοί κλέπται από τους ιδίους μωραΐτας παραφυλάττουν εις ταις στράταις και σκοτώνουν κρυφίως και με απάτην τους διαβάτας και άλλοι πάλιν αυθαδώς με όπλα και άρματα αντιστέκονται μετά των σεϊμένιδων. Από το άλλο μέρος πολλοί από τους κοτζαμπασίδες και δημογέροντας (χωρίς να έχετε είδησιν εσείς οι ιερωμένοι, ως είμεθα βέβαιοι) με μίαν πρόφασιν, ότι εις τον τάδε καζάν εφάνησαν κλέπται και εσκότωσαν τον τάδε διαβάτην και ακολούθως δια να ταιριαχθώσιν εδόθησαν τόσα άσπρα και άλλοτε πάλι λέγουν ότι οι κλέπται έπιασαν τον τάδε άνθρωπον εις την στράταν και τον επήραν σκλάβον και δια την εξαγοράν του εδόθησαν τόσα άσπρα και με αυτάς τας αιτίας χαρατζώνουσι με πλήθος άσπρων τους πτωχούς ραγιάδες, χωρίς έλεος και καμμίαν συνείδησιν και κερδίζουν άσπρα ασεβώς και παρανόμως και κάνουσι τον εαυτόν τους όμοιον με τους κακοτρόπους κλέπτας και, δια να είπωμεν καλύτερα, χειρότερον από αυτούς και νομίζουσιν ένα τυχερόν εύρημα το να είναι οι κλέπται, δια τα εδικά τους τέλη και κέρδη, και ακολούθως όχι ότι δεν συμβοηθούσιν, αλλά και εκ του εναντίον κρυφίως και με τρόπους πλαγίους και μυστικούς γίνονται εμπόδιον εις την καταστροφήν και αφανισμόν αυτών των κακοποιών κλεπτών. Και επειδή κάθε πρόφασις και αιτία είναι αβέβαιος και ανεμπίστευτος, ότι δεν έχουν καμμίαν μετοχήν με τους κλέπτας οι μωραΐταις, ωσάν οπού ο Μωρέας από όλα τα μέρη κατά την φυσικήν κατάστασιν είναι περιτρυγισμένος με θάλασσαν και διατρέφει πάντοτε τους ιδίους μωραΐτας και με ευκολίαν φυλάττεται σίγουρα από κάθε διάφορον εμβασίαν των κακοποιών αυτών από τα έξω μέρη και το περισσότερον, οπού έχει και διωρισμένους δια περισσοτέραν φύλαξιν τόσους και τόσους μπελουκμπασίδες, τζερβετζίδες και άλλους καπομπασίδες εις κάθε πολιτείαν και χωρίον.  [ ...;]

» α) Κεφάλαιον προστάζει ότι εις οποίον χωρίον η τζιφλίκι ευθύς οπού φανώσιν οι κλέπται, οι προεστώτες και δημογέροντες εκείνων των χωρίων φανερώνοντες εις τους κοτζαμπασίδες του καζά, εκεί οπού υποτάσσονται τα χωρία και τζιφλίκια, έχουσι χρέος οι κοτζαμπασίδες χωρίς αργοπορίαν να πιάνωσι τους τοιούτους κλέπτας και να τους δίδωσι εις τον βοϊβόνδαν και ζαπίτην (Τούρκους χωροφύλακες) και εις τους αγιάννηδες, από τους οποίους να αποστέλλωνται εις τον Μόρα βαλή πασιά εφέντην μας, δια να λάβωσι κατά νόμους τα επίχειρα της κακίας των. Ανίσως δε οι ρηθέντες προεστώτες και δημογέροντες του χωρίου και τζιφλικίου η οι κοτζαμπασίδες των καζάδων από αμέλειάν των ήθελε φανώσιν ενάντιοι εις την υψηλήν βασιλικήν προσταγήν, παραβλέποντες τους τοιούτους κακοποιούς κλέπτας, αφ' ου δοκιμάσωσι βαρυτάτην και μεγάλην ζημίαν εις άσπρα θέλει θανατωθώσι με σκληρόν και πικρόν θάνατον, δια να γίνουν και παράδειγμα εις όλους.  [ ...;]

» β) Όλοι οι κοτζαμπασίδες του καθ' ενός καζά έχουσι χρέος να βάλωσιν όλους τους ευρισκομένους ραγιάδες εις τα χωρία και τζιφλίκια εις τους αναμεταξύ των κεφιλεμέδες, ώστε οπού να υπόσχεται ο ένας δια τον άλλον, και από τους κοτζαμπασίδες να πέρνωνται ιδιοχείρως γεγραμμένοι κεφιλεμέδες και να απερνούν εις το σιγκίλλι του ιερού μεχκαμέ της Τριπολιτζάς.

» γ) Το εναντίον δε μεταξύ εις αυτούς τους κεφιλεμέδες, οποίος από τους ραγιάδες ήθελε φανή κλέπτης και κακοποιός, ο μητροπολίτης εκείνος όπου ορίζει τον καζάν εκείνον, από τον οποίον ευγαίνουν οι κλέπται, θέλει αποδιωχθή από την επαρχίαν του, με απόφασιν κατά το παλαιόν υψηλόν φερμάνι, ότι να μην πέρνη ποτέ άλλην επαρχίαν.

» δ) Κατά τον κεφιλεμέ οπού ήθελε γένη, οποίος από τους ραγιάδες ήθελε σκοτώση κανένα άπταιστον, οι πρώτοι κοζαμπασίδες του καζά εκείνου η του χωρίου η τζιφλικίου, οπού ήθελε γένη ο φόνος, έχουσι χρέος να παραστήσωσι τον φονέα, παραδίδοντές τον εις τον βοϊβόνδαν και αγιάννηδες, από τους οποίους να στέλλεται ο φονεύς με ιλάμι της ιεράς κρίσεως εις τον υψηλότατον πασιά εφέντην μας.

» ε) Τα πράγματα και υπάρχοντα του φονέως με ίζινι της ιεράς κρίσεως, να πωλώνται και να δίδωνται εις τους κληρονόμους του σκοτωμένου· αν ίσως και ο φονεύς εκείνος δεν ήθελεν έχει πράγματα και μούλκια, πρέπει εκείνοι οπού ευρίσκονται εις τον καζάν εκείνου η εις το χωρίον η εις το τζιφλίκι, εις το οποίον έγινε ο φόνος δια δυσώπησιν και ανάπαυσιν των κληρονόμων του φονευθέντος θέλει αποδοθή και η τιμή του αίματος και να δίδουν και υπόσχεσιν ότι ανίσως και ο φονεύς εκείνος ήθελε φύγει να μη γυρίση εις το εξής πώποτε οπίσω εις τον καζάν εκείνον η εις το χωρίον η εις το τζιφλίκιον. [...]

     

Λαϊκή ξυλογραφία του ιη΄ αι., που παριστάνει τη σύλληψη κατόπιν προδοσίας υου ασθενούντος αρματολού Κατσαντώνη από τους Τούρκους. Η καταδίωξη και εξόντωσή του επιτεύχθηκε λίγους μήνες μετά τον αφορισμό των αρματολών από το Πατριαρχείο. Στο βάθος ο λαϊκός καλλιτέχνης εικονίζει τον καταδότη του ήρωα, μοναχό Καρδερίνη.

» Ανίσως όμως καθένας από σας δια την πλεονεξίαν του, δια να ωφελή τον εαυτόν του, κατατυραννή ασεβώς και βασανίζη τους πτωχούς ραγιάδες με παράνομα και άδικα χαράτζια και παρσίματα και νομίζη ένα τυχηρόν εύρημα δια τα χωριστά άλλα τέλη το να ευρίσκωνται κακοποιοί εις αυτήν την λησταρχικήν ζωήν, και χαίρωνται εις τα φονικά, και προδίδουν τους ανθρώπους δια να σκοτώνωνται, ούτος θέλει πέση εις τας πολιτικάς παιδείας και εις τας εκκλησιαστικάς ημών κατάρας και αφορισμούς καθώς και συνοδικώς γράφοντες αποφαινόμεθα εναντίον εις τους τοιούτους, ότι όταν εις το εξής δεν ήθελε κάμωσι με προθυμίαν και μεγάλην υπομονήν, κατά τας σταλείσας υψηλάς βασιλικάς προσταγάς και φερμάνια και δεν ήθελε παύσωσιν από τας τοιαύτας ασυγχώρητους κακίας και πονηρίας, υπάρχωσιν αφωρισμένοι, κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τυμπανιαίοι και πάσαις ταις πατριαρχικαίς και συνοδικαίς αραίς υπεύθυνοι και ένοχοι του πυρός της γεέννης, και τω αιωνίω αναθέματι υπόδικοι· όθεν, δια να μην πάθετε τα τέτοια μισητά και αποτρόπαια, ποιήσατε ως γράφομεν εξ αποφάσεως· η δε του Θεού χάρις είη μεθ' υμών.

» αωε  (1805). Οκτωβρίου κε  (25).

» Κωνσταντινουπόλεως Καλλίνικος και εν Χω αδελφός και ευχέτης» κ.τ.λ. 

Ο αφορισμός της Μπουμπουλίνας

[Πρόκειται για τον αφορισμό της ηρωίδας από τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε , που έλαβε χώρα τον Οκτώβριο του 1820. Επίσημη αφορμή για την πράξη αυτή φέρεται μία κληρονομικής φύσεως οικογενειακή διαφορά μεταξύ των δύο υιών του δευτέρου συζύγου της Λασκαρίνας Μπουμπουλίνας και των προγονών της Γιάννη και Παντελή Μπούμπουλη με την ίδια. Το Πατριαρχείο αντί άλλης μεσολαβητικής ενέργειας επέβαλε σφοδρό επιτίμιο στη Σπετσιώτισσα καπετάνισσα και αγωνίστρια. Η αυστηρότητα αυτής της απόφασης, που καθίσταται πρόδηλη και από τη λεκτική της διατύπωση, υπεμφαίνει, ότι τα βαθύτερα αίτια που την προκάλεσαν θα πρέπει να αποδοθούν στις πολιτικές συνεργασίες του Φαναρίου με την Υψηλή Πύλη.]

3«Γρηγόριος ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε Μητροπολίτα Ναυπλίου και Άργους και υπέρτιμοι, ευλαβέστατοι ιερείς, τιμιώτατοι κοτζαμπασίδες και χρήσιμοι προεστώτες της επαρχίας ταύτης και της νήσου Σπέτζης, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. [...] αποφαινόμεθα συνοδικώς μετά των περί ημάς ιερωτάτων Αρχιερέων και υπερτίμων, των εν αγίω Πνεύματι αγαπητών ημών αδελφών και συλλειτουργών, ίνα η ρηθείσα Λασκαρίνα, αν μη, άμα το ακούσαι και ιδείν το παρόν ημών συνοδικόν γράμμα, τον Θεόν φοβηθείσα και την αιώνιον κόλασιν εν νω θεμένη, [...] και οι γιγνώσκοντες τους έχοντας και κρύπτοντας πράγματα η άσπρα του αποθανόντος, [...] οποίοι αν ώσιν, άνδρες η γυναίκες, συγγενείς η ξένοι, ομού αφωρισμένοι υπάρχωσι, και κατηραμένοι, και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τυμπανιαίοι· αι πέτραι και ο σίδηρος λυθείησαν, αυτοί δε μηδαμώς· κληρονομήσειαν την λέπραν του Γιεζή και την αγχόνην του Ιούδα, στένοντες είεν και τρέμοντες επί της γης ως ο Κάιν, η οργή του Θεού είη επ' αυτούς, έχοντες και τας αράς πάντων των απ' αιώνος αγίων και των οσίων τριακοσίων δέκα και οκτώ θεοφόρων Πατέρων. Η δε ρηθείσα Λασκαρίνα προφανώς ελεγχομένη και τη πεισμονή αυτής εμμένουσα υπάρχοι και έξω της του Χριστού Εκκλησίας, μηδείς εκκλησιάσοι αυτήν, η αγιάσοι, η θυμιάσοι, η αντίδωρον αυτή διδώ, έως ποιήση ως γράφομεν και τότε συγχωρηθήσεται.

» αωκ  (1820) εν μηνί Οκτωβρίω· ινδικτιώνος θ .

» Ο Κωνσταντινουπόλεως Γρηγόριος. Ο Καισαρείας Μακάριος, ο Νικαίας Μακάριος, ο Θεσσαλονίκης Ιωσήφ, ο Τυρνάβου Ιωσήφ, ο Κυζίκου Γρηγόριος, ο Σίφνου Σαμουήλ.»

Ύβρεις Π.Π. Γερμανού κατά Δικαίου-Παπαφλέσσα

3«Όθεν οι μεν Πελοποννήσιοι έμειναν εν αμηχανία περί του πρακτέου, βλέποντες το παράκαιρον και ανέτοιμον· ο δε Δικαίος, άνθρωπος απατεών και εξωλέστατος, περί μηδενός άλλου φροντίζων ειμή τίνι τρόπω να ερεθίση την ταραχήν του Έθνους, δια να πλουτίση εκ των αρπαγών, τους εβεβαίωνεν, ότι είναι τα πάντα έτοιμα.» (Παλαιών Πατρών Γερμανού, «Απομνημονεύματα», σελ. 21.)

Άγιον Όρος κατά Εμμανουήλ Παπά

[Έγγραφο των ηγουμένων των δεκαεννέα υπολοίπων μονών του Αγίου Όρους προς τους μοναχούς της Μονής Εσφιγμένου.]

3«Εις την πανοσιότητά σας, άγιοι πατέρες του ιερού κοινοβίου Εσφιγμένου. Χθες ο ενδοξότατος ημών Χασεκή αγάς μας σας έγραψε μουρασελέν, δια να πιάσετε ενέχειρον τον Άρχοντα Παπάν (=Εμ. Παπάς, έμπορος, αρχηγός της Επανάστασης των Ελλήνων της Μακεδονίας) και τους λοιπούς, καθώς και ο ίδιος σας έγραψε. Λοιπόν σας γράφομεν και ημείς οι των είκοσι ιερών μοναστηρίων Προϊστάμενοι, οι εν τη Ιερά Συνάξει, να κάμετε το ίδιον ομοφώνως, δηλαδή να μας τους φέρετε ενταύθα αναμφιβόλως και τους ζητούμεν από εσάς αφεύκτως. Και ιδού οπού στέλλομεν επίτηδες ανθρώπους, δια να τους πάρουν. Και όσοι ακολουθούν τον Άρχοντα από τους εντοπίους πατέρας, να τον αφήσουν και να επιστρέψουν εις τα κελλιά των. Ειδέ και φανούν παρήκοοι, θέλουν υποπέσει εις οργήν μεγάλην, και θέλουν χάσει και τα οσπίτιά των. Ομοίως και όσοι άλλοι πιασθούν έχουν να παιδεύωνται. Ταύτα προς είδησίν σας και εμμένομεν.

» 1821-18 Νοεμβρίου.

» Άπαντες οι εν τη Κοινή Συνάξει των δεκαεννέα ιερών μοναστηρίων του Αγίου Όρους Προϊστάμενοι.»

Πηγή: http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=267

* * *

* 

ΤΑ ΠΛΗΡΗ ΚΕΙΜΕΝΑ

ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΑΦΟΡΙΣΜΩΝ

ΤΗΣ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ ΤΟΥ 1821

ΑΠΟ ΤΟΝ ΓΡΗΓΟΡΙΟ Ε΄

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα... υπέρτιμε και έξαρχε Πλαγηνών, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ, και ευγενέστατοι άρχοντες οι εν τη επαρχία ταύτη, αυτόχθονές τε και ημεδαποί, τιμιώτατοι πραγματευταί, χρησιμώτατοι πρόκριτοι των αυτόθι ευλογημένων ρουφετίων (συντεχνιών) και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί εκάστης τάξεως και βαθμού, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού. [... ]

» Όταν η αχαριστία είναι συνδεδεμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ εστί, φησί, βασιλεία και εξουσία ει μη υπό Θεού τεταγμένη, και πας ο αντιτασσόμενος αυτή τη θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν. Αυτά τα δύο ουσιώδη και βασικά ηθικά και θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτητα και αλαζονείαν ο τε προσδιορισθείς της Μολδαυίας ηγεμών, ως μη ώφειλε, Μιχαήλ και ο Αλέξανδρος Υψηλάντης. [... ]

» Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας, και συμφωνήσας μετά του δραπέτου και φυγάδος Αλεξάνδρου Υψηλάντου, αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες, δοξομανείς η μάλλον ειπείν ματαιόφρονες, εκήρυξαν ελευθερίαν του γένους. Και με την φωνήν υφείλκυσαν και πολλούς των αυτόθι, διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη, δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

» Δια να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας, μετεχειρίσθησαν και το όνομα της Ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των, πρόβλημα διόλου ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνης της ιδικής των ματαιοφροσύνης αποκύημα, επειδή, ενώ το τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής πρόξενον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν η είδησιν η μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενος μάλιστα και αποτροπιαζόμενος του πράγματος την βδελυρίαν.

» Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, η μάλλον ειπείν μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας, πιστών ρεαγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή σκιαν αυτής με τόσα προνόμια ελευθερίας, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, τα τε άλλα και εις τα της θρησκείας μας κατ' εξοχήν, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία.

» Αντί λοιπόν φιλελεύθεροι εφάνησαν μισελεύθεροι, αντί φιλογενείς και φιλόθρησκοι εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των υπηκόων της ομογενών μας, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους.

» Τοιαύτα τοίνυν ακούσαντες ημείς τε και πάσα η περί ημάς ιερά αδελφότης, και όλα τα ενταύθα μέλη του ευσεβούς ημών γένους εκάστης τάξεως, κατηφείας επλήσθημεν πολλής και καιρίας οδύνης και προήχθημεν υπό φιλοστοργίας πατρικής και προνοίας εκκλησιαστικής αμέσως εις το να εμπνεύσωμεν υμίν τα σωτήρια.

» Και δη γράφοντες εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν τη αρχιερωσύνη σου, και ο ίδιος αμέσως και δια των υπαλλήλων σοι ηγουμένων, ιερομονάχων και πνευματικών πατέρων να διακηρύξης την απάτην των ειρημένων κακοβούλων ανθρώπων και να καταρτίσης τους υπό την πνευματικήν προστασίαν σου Χριστιανούς εκάστης τάξεως εις την διατήρησιν του πιστού ρεαγιαλικίου και της άκρας υποταγής και δουλικής ευπειθείας προς αυτήν την θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένην κραταιάν βασιλείαν, να διαλύσης με τας πραγματικάς αποδείξεις της αληθείας τας πλεκτάνας των ολεθρίων εκείνων ανθρώπων και να τους αποδείξης κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, χωρίς μήτε η αρχιερωσύνη σου μήτε το λογικόν σου αυτό ποίμνιον να δώσητε εις τους λόγους των και εις τα κινήματά των καμμίαν προσοχήν, μάλιστα δε να τους μισήτε και να τους αποστρέφησθε, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρεύει κατ' αυτών τας παλαμναιοτάτας αράς, ως μέλη σεσηπότα τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας.

 » Ως παραβάται των θείων νόμων και αποστολικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργετήσαντες ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως ενάντιοι των ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχουσι και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι και άλυτοι μετά θάνατον και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι και τυμπανιαίοι. Αι πέτραι, τα ξύλα και ο σίδηρος λυθείησαν, αυτοί δε μηδαμώς. Σχισθείσα η γη καταπίοι αυτούς, ουχ ως τον Δαθάν και Αβειρών, αλλά τρόπω δη τινι παραδόξω, εις θαύμα και παράδειγμα. Πατάξαι Κύριος αυτούς τω ψύχει, τω πυρετώ, τη ανεμοφθορία και τη ωχρά. Γενηθήτω ο ουρανός, ο υπέρ την κεφαλήν αυτών, χαλκούς, και η γη, η υπό τους πόδας αυτών, σιδηρά. Εκκοπείησαν αώρως της παρούσης ζωής και προσζημιωθείησαν και την μέλλουσαν. Επιπεσάτωσαν επί τας κεφαλάς αυτών κεραυνοί της θείας αγανακτήσεως. Είησαν τα κτήματα αυτών εις παντελή αφανισμόν και εις εξολόθρευσιν. Γεννηθήτωσαν τα τέκνα αυτών ορφανά και αι γυναίκες αυτών χήραι. Εν γενεά μια εξαλειφθείη το όνομα αυτών μετ' ήχου, και ου μη μένοι αυτοίς λίθος επί λίθου. Άγγελος Κυρίου καταδιώξαι αυτούς εν πυρίνη ρομφαία, έχοντας και τας αράς πάντων των απ' αιώνος αγίων και των οσίων και θεοφόρων πατέρων, και αυτοί και όσοι τοις ίχνεσιν αυτοίς κατηκολούθησαν αμεταμελήτως, η κατακολουθήσωσι του λοιπού.

» Τοιαύτα καταρώμεθα κατ' αυτών, κρουνούς δακρύων εκ των οφθαλμών ημών αφιέντες και πλήρεις αγανακτήσεως δικαίας υπάρχοντες.

» Επειδή δε προς τοις άλλοις εγνώσθη, ότι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα νοήσαντες και εταιρείαν (=Φιλική Εταιρεία) τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι απάτης, είναι αδιάκριτος και ασεβής, όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις, δια να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη τότε βέβαια ο θείος Πρόδρομος, ώστε ενός παραλόγου όρκου επιμονή έφερε τον θάνατον του Προδρόμου. Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας ταύτης, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος, είναι φανερόν· εξ εναντίας η αθέτησις του όρκου αυτού, απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης.

» Δια τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνεύματος έχει η εκκλησία διαλελυμένον τον όρκον αυτών και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας και την προτέραν απάτην ομολογούντας και το πιστόν του ρεαγιαλικίου αυτών εναγκαλιζομένους, ειλικρινώς αποτείνοντες δε τον λόγον ιδίως και προς την αρχιερωσύνην σου αποφαινόμεθα, εάν μη βαδίσης εις όσα εν Πνεύματι αγίω παραινούμεν δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξης εν έργω την επιμέλειάν σου και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις επιστροφήν των πλανηθέντων, εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφρονήσης τη εκκλησία και ενί λόγω εάν καθ' οιονδήποτε τρόπον κατενεχθής κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, σε έχομεν αργόν πάσης αρχιεροπραξίας και τη δυνάμει του αγίου Πνεύματος έκπτωτον του βαθμού της αρχιερωσύνης και των ιερών περιβόλων απόβλητον και της θείας χάριτος γεγυμνωμένον και τω πυρί της γεέννης ένοχον, ως την απώλειαν του γένους ημών αιρεσάμενον και προτιμήσαντα.

» Ούτω τοίνυν, αγαπητοί αδελφοί, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς εκκλησιαστικώς υμίν γράφοντες κελευόμεθα, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων εκτέλεσιν, ίνα και η του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.

» αωκα  (1821), εν μηνί Μαρτίω.

» Υπεγράφη συνοδικώς επί της αγίας Τραπέζης παρά της ημών μετριότητος, και της μακαριότητάς του (Ιεροσολύμων) και πάντων των αγίων αρχιερέων. »

Ο ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

«Οι καθ' ημάς αγιωτάτω, πατριαρχικώ, αποστολικώ και οικουμενικώ θρόνω υποκείμενοι ιερώτατοι μητροπολίται και υπέρτιμοι και θεοφιλέστατοι αρχιεπίσκοποί τε και επίσκοποι, εν αγίω Πνεύματι αγαπητοί αδελφοί και συλλειτουργοί, και εντιμότατοι κληρικοί της καθ' ημάς του Χριστού Εκκλησίας και εκάστης επαρχίας. Ευλαβέστατοι ιερείς και οσιώτατοι ιερομόναχοι, οι ψάλλοντες εν ταις εκκλησίαις της Πόλεως, του Γαλατά και όλου του Καταστένου και απανταχού, και λοιποί απαξάπαντες ευλογημένοι Χριστιανοί, τέκνα εν Κυρίω ημών αγαπητά, χάρις είη υμίν και ειρήνη παρά Θεού, παρ' ημών δε ευχή, ευλογία και συγχώρησις!

» Η πρώτη βάσις της ηθικής, ότι είναι η προς τους ευεργετούντας ευγνωμοσύνη, είναι ηλίου λαμπρότερον. Και όστις ευεργετούμενος αχαριστή είναι ο κάκιστος των ανθρώπων. Αυτήν την κακίαν βλέπομεν πολλαχού στηλιτευομένην και παρά των ιερών γραφών και παρ' αυτού του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού ασυγχώρητον, καθώς έχομεν το παράδειγμα του Ιούδα. Όταν δε η αχαριστία είναι συνωδευμένη και με πνεύμα κακοποιόν και αποστατικόν εναντίον της κοινής ημών ευεργέτιδος και τροφού, κραταιάς και αηττήτου βασιλείας [=τον Σουλτάνο], τότε εμφαίνει και τρόπον αντίθεον, επειδή ουκ εστί, φησί, βασιλεία και εξουσία ειμή "υπό Θεού τεταγμένη". Όθεν και πας ο αντιταττόμενος αυτή τη θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένη κραταιά βασιλεία, τη του Θεού διαταγή ανθέστηκεν. [...]

» Και τα δύο ταύτα ουσιώδη και βάσιμα ηθικά θρησκευτικά χρέη κατεπάτησαν με απαραδειγμάτιστον θρασύτητα και αλαζονείαν ότε προσδιορισθείς της Μολδαυΐας ηγεμών, ως μη ώφειλε Μιχαήλ, και ο του γνωστού αγνώμονος, και φυγάδος Υψηλάντου αγνώμων υιός Αλέξανδρος Υψηλάντης.

» Εις όλους τους ομογενείς μας είναι γνωστά τα άπειρα ελέη, όσα η αέναος της εφ' ημάς τεταγμένης κραταιάς βασιλείας πηγή εξέχεεν εις τον κακόβουλον αυτόν Μιχαήλ. Από μικρού και ευτελούς τον ανύψωσεν εις βαθμούς και μεγαλεία. Από αδόξου και ασήμου τον προήγαγεν εις δόξας και τιμάς, τον επλούτισε, τον περιέθαλψε, τέλος πάντων τον ετίμησε και με τον λαμπρότατον της ηγεμονίας αυτής θρόνον και τον κατέστησεν άρχοντα λαών. Αυτός όμως, φύσει κακόβουλος ων, εφάνη τέρας έμψυχον αχαριστίας και συνεφώνησε μετά του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, υιού του δραπέτου και φυγάδος εκείνου Υψηλάντου, όστις παραλαβών μερικούς ομοίους του βοηθούς ετόλμησε να έλθη αίφνης εις την Μολδαυίαν, και αμφότεροι απονενοημένοι επίσης, αλαζόνες και δοξομανείς, η, μάλλον ειπείν, ματαιόφρονες, εκήρυξαν του γένους ελευθερίαν και με την φωνήν αυτήν εφείλκυσαν πολλούς των εκεί κακοήθεις και ανοήτους. Διασπείραντες και αποστόλους εις διάφορα μέρη, δια να εξαπατήσωσι και να εφελκύσωσιν εις τον ίδιον της απωλείας κρημνόν και άλλους πολλούς των ομογενών μας.

» Δια να δυνηθώσι δε τρόπον τινά να ενθαρρύνωσι τους ακούοντας μετεχειρίσθησαν και το όνομα της ρωσσικής Δυνάμεως, προβαλλόμενοι, ότι και αυτή είναι σύμφωνος με τους στοχασμούς και τα κινήματά των, πρόβλημα διόλου (=εντελώς) ψευδές και ανύπαρκτον, και μόνον της ιδικής των κακοβουλίας και ματαιοφροσύνης γέννημά τε και αποκύημα. Επειδή εν ω τοιούτον είναι αδύνατον ηθικώς και πολλής πρόξενον μομφής εις την ρωσσικήν αυτοκρατορίαν, και ο ίδιος ενταύθα εξοχώτατος πρέσβυς αυτής έδωκεν έγγραφον πληροφορίαν, ότι ουδεμίαν η είδησιν η μετοχήν έχει το ρωσσικόν κράτος εις αυτήν την υπόθεσιν, καταμεμφόμενον μάλιστα και αποτροπιαζόμενον του πράγματος την βδελυρίαν. Και προσεπιπλέον η αυτού εξοχότης ειδοποίησεν εξ επαγγέλματος τα διατρέχοντα, υπομνήσας το βασίλειον κράτος, ότι ανάγκη πάσα να φροντίση ευθύς εξ αρχής τον αποσκορακισμόν και την διάλυσιν των τοιούτων κακών. Και τόσον εκ της ειδοποιήσεως ταύτης, όσον και από τα έγγραφα, τα οποία επιάσθησαν από μέρους των μουχαφίσιδων των βασιλικών σερχατίων, και από άλλους πιστούς ομογενείς επαρρησιάσθησαν, έγινε γνωστή εις το πολυχρόνιον κράτος η ρίζα και η βάσις όλου αυτού του κακοήθους σχεδίου.

» Με τοιαύτας ραδιουργίας εσχημάτισαν την ολεθρίαν σκηνήν οι δύο ούτοι και οι τούτων συμπράκτορες φιλελεύθεροι, μάλλον δε μισελεύθεροι, και επεχείρησαν εις έργον μιαρόν, θεοστυγές και ασύνετον, θέλοντες να διαταράξωσι την άνεσιν και ησυχίαν των ομογενών μας πιστών ραγιάδων της κραταιάς βασιλείας, την οποίαν απολαμβάνουσιν υπό την αμφιλαφή αυτής σκιαν με τόσα ελευθερίας προνόμια, όσα δεν απολαμβάνει άλλο έθνος υποτελές και υποκείμενον, ζώντες ανενόχλητοι με τας γυναίκας και τα τέκνα των, με τας περιουσίας και καταστάσεις, και με την ύπαρξιν της τιμής των, και κατ' εξοχήν με τα προνόμια της θρησκείας, ήτις διεφυλάχθη και διατηρείται ασκανδάλιστος μέχρι της σήμερον επί ψυχική ημών σωτηρία. Αντί λοιπόν φιλελευθέρων εφάνησαν μισελεύθεροι, και αντί φιλογενών και φιλοθρήσκων εφάνησαν μισογενείς, μισόθρησκοι και αντίθεοι, διοργανίζοντες, φευ, οι ασυνείδητοι με τα απονενοημένα κινήματά των την αγανάκτησιν της ευμενούς κραταιάς βασιλείας εναντίον των ομογενών μας υπηκόων της, και σπεύδοντες να επιφέρωσι κοινόν και γενικόν τον όλεθρον εναντίον παντός του γένους

» Και αγκαλά είναι γνωστόν, ότι, όσοι είναι κατηρτισμένοι τω όντι εις την ευσέβειαν, όσοι νουνεχείς και τίμιοι και των ιερών κανόνων και θείων νόμων ακριβείς φύλακες δεν θέλουν δώσει ευηκοΐαν εις τας ψευδολογίας των αχρείων εκείνων και κακοβούλων, επειδή όμως είν' ενδεχόμενον να συνηρπάσθησάν τινες και παρασυρθώσι και άλλοι, δια τούτο προκαταλαμβάνοντες εκ προνοίας εκκλησιαστικής πάσιν υμίν τα σωτήρια, και γράφοντες μετά των περί ημάς ιερωτάτων συναδέλφων, του μακαριώτατου πατριάρχου των Ιεροσολύμων, των εκλαμπροτάτων και περιφανέστατων προυχόντων του γένους, των τιμιωτάτων πραγματευτών, των αφ' εκάστου ρουφετίου προκριτωτέρων και όλων των εν τη βασιλευούση ορθοδόξων μελών εκάστης τάξεως και εκάστου βαθμού, συμβουλεύομεν και παραινούμεν και εντελλόμεθα και παραγγέλλομεν πάσιν υμίν τοις κατά τόπον αρχιερεύσι, τοις ηγουμένοις των ιερών μοναστηρίων, τοις ιερεύσι των εκκλησιών, τοις πνευματικοίς πατράσι των ενοριών, τοις προεστώσι και ευκαταστάτοις των κωμοπόλεων και χωρίων, και πάσιν απλώς τοις κατά τόπον προκρίτοις να διακηρύξητε την απάτην των ειρημένων κακοποιών και κακοβούλων ανθρώπων, και να τους υποδείξητε και να τους στηλιτεύσητε πανταχού ως κοινούς λυμεώνας και ματαιόφρονας, και να προσέχητε όσον το δυνατόν εις τας απάτας αυτών και ραδιουργίας, γινώσκοντες, ότι η μόνη απόδειξις της αθωότητός των είναι να εμφανίσωσιν όσα γράμματα λάβωσι τυχόν εις χείρας περί της αυτής υποθέσεως, η ειδήσεις μάθωσι, και να παρρησιάσωσιν οι μεν ενταύθα εν βασιλευούση προς ημάς, οι δ' εν τοις έξω μέρεσιν εις τους κατά τόπον αρχιερείς και τους διοριζομένους παρ' ημών εκκλησιαστικούς εξάρχους και τους βασιλικούς εξουσιαστάς και διοικητάς δηλοποιούντες και παραδιδόντες και εκείνους τους απλουστέρους, όσοι ήθελον φωραθή ότι ενεργούν ανοίκεια του ρεαγιαδικού χαρακτήρος, καθότι οι τοιούτοι διαταράσσουσι την γενικήν ησυχίαν, και κατακρημνίζουσι τους αδυνάτους και αθώους ομογενείς μας εις της απωλείας το βάραθρον.

» Και τόσον υμείς οι αρχιερείς, οι μοναστηριακοί, οι ιερωμένοι, και οι προεστώτες και ευκατάστατοι και πρόκριτοι εκάστου τόπου με την άγρυπνον προσοχήν σας, όσον και οι λοιποί εκάστης τάξεως και βαθμού άνθρωποι με τας εκ μέρους σας αδιαλείπτους συμβουλάς και νουθεσίας και κατά τας πατρικάς και προνοητικάς εκκλησιαστικάς ημών οδηγίας και παραινέσεις να γενήτε εδραίοι και αμετακίνητοι επί του κέντρου του ρεαγιαλικίου, και εξ όλης ψυχής και καρδίας σας να διαφυλάττητε την πίστιν και κάθε υποταγήν και ευπείθειαν εις αυτήν την θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένην κραταιάν και αήττητον βασιλείαν, και να αποδεικνύητε εντελώς με όλα τα πραγματικά της ειλικρινείας σημεία. Καθότι η μετ' ευχαριστίας και ειλικρινείας υποταγή χαρακτηρίζει και την προς Θεόν αγάπην και πίστιν, και την προς τας θείας αυτού εντολάς και τας υπαγορεύσεις των θείων νόμων και ιερών κανόνων υπακοήν, και την ευγνωμοσύνην της καρδίας ημών δια τ' άπειρα ελέη, όπου απολαμβάνομεν παρά της βασιλικής φιλανθρωπίας.

» Επειδή δε προς τοις άλλοις εγένετο γνωστόν, ότι οι το σατανικόν της δημεγερσίας φρόνημα επινοήσαντες, και εταιρείαν (=Φιλική Εταιρεία) τοιαύτην συστησάμενοι προς αλλήλους, συνεδέθησαν και με τον δεσμόν του όρκου, γινωσκέτωσαν, ότι ο όρκος αυτός είναι όρκος απάτης, είναι αδιάκριτος, και όμοιος με τον όρκον του Ηρώδου, όστις δια να μη φανή παραβάτης του όρκου του, απεκεφάλισεν Ιωάννην τον Βαπτιστήν. Αν ήθελεν αθετήσει τον παράλογον όρκον του, τον οποίον επενόησεν η άλογος επιθυμία του, έζη βέβαια τότε ο θείος Πρόδρομος, ώστε ενός απλού όρκου επιμονή τον θάνατον έφερε του Προδρόμου.

» Η επιμονή άρα του όρκου εις διατήρησιν των υποσχεθέντων παρά της φατρίας ταύτης, πραγματευομένης ουσιωδώς την απώλειαν ενός ολοκλήρου γένους, πόσον είναι ολεθρία και θεομίσητος είναι φανερόν. Εξ εναντίας, η αθέτησις του όρκου αυτού απαλλάττουσα το γένος εκ των επερχομένων απαραμυθήτων δεινών, είναι θεοφιλής και σωτηριώδης. Δια τούτο τη χάριτι του παναγίου Πνεύματος έχει η εκκλησία αυτόν διαλελυμένον, και αποδέχεται και συγχωρεί εκ καρδίας τους μετανοούντας και επιστρέφοντας, και την προτέραν απάτην ομολογούντας, και το πιστόν ρεαγιαλίκι αυτών εναγκαλιζομένους ειλικρινώς. Ταύτα αμέσως να κοινολογήσετε εις όλους τους γνωστούς σας, και να κατασταθήτε όλοι προσεκτικώτεροι, ανατρέποντες και διαλύοντες ως αραχνώδη υφάσματα όσα η απάτη και η κακοβουλία των πρωταιτίων εκείνων καθ' οιονδήποτε τρόπον συνέπλεξε.

» Επειδή, εάν, ο μη γένοιτο, δεν ήθελε καθαρισθή η θανατηφόρος αύτη λύμη, και φωραθώσί τινες τολμώντες εις επιχειρήματα εναντία των καθηκόντων του ρεαγιαλικίου, κοντά οπού οι τοιούτοι έχουσι να παιδευθώσι χωρίς ελέους και οικτιρμών (μη γένοιτο, Χριστέ βασιλεύ!), αμέσως θέλει εξαφθή η δικαία οργή του κράτους καθ' υμών, και ο θυμός της εκδικήσεως γενικός των εχλιϊσλάμιδων, και θέλουν εκχυθή τόσων αθώων αίματα αδίκως και παραλόγως, καθώς αποκριματίστως ταύτα πάντα διεσάλπισεν η κραταιά και αήττητος βασιλεία δια του εκδοθέντος και επ' ακροάσει κοινή ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

» Εκείνους δε τους ασεβείς πρωταιτίους και απονενοημένους φυγάδας και αποστάτας ολεθρίους να τους μισήτε και να τους αποστρέφησθε και διανοία και λόγω, καθότι και η εκκλησία και το γένος τους έχει μεμισημένους, και επισωρεύει κατ' αυτών τας παλαμναιοτάτας και φρικωδεστάτας αράς ως μέλη σεσηπότα, τους έχει αποκεκομμένους της καθαράς και υγιαινούσης χριστιανικής ολομελείας, ως παραβάται δε των θείων νόμων και κανονικών διατάξεων, ως καταφρονηταί του ιερού χρήματος της προς τους ευεργέτας ευγνωμοσύνης και ευχαριστίας, ως ενάντιοι ηθικών και πολιτικών όρων, ως την απώλειαν των αθώων και ανευθύνων ομογενών μας ασυνειδήτως τεκταινόμενοι, αφωρισμένοι υπάρχειεν και κατηραμένοι και ασυγχώρητοι, και μετά θάνατον άλυτοι, και τω αιωνίω υπόδικοι αναθέματι, και αυτοί, και όσοι τοις ίχνεσιν αυτών κατηκολούθησαν η κατακολουθήσωσι του λοιπού, αν μη θελήσωσιν εννοήσαι την αρπαγήν και απάτην, και επιστραφήναί τε και βαδίσαι την ευθείαν της σωτηρίας οδόν, αν δεν αναλάβωσιν, ο εστι, τον εντελή χαρακτήρα του ρεαγιαδικού αυτών επαγγέλματος.

» Τα αυτά δε και κατά της αρχιερωσύνης σας και ιερωσύνης σας επανατείνομεν, εάν μη βασίσητε εις όσα εν Πνεύματι αγίω αποφαινόμεθα δια του παρόντος εκκλησιαστικώς, εάν δεν δείξητε εν έργω την επιμέλειάν σας και προθυμίαν εις την διάλυσιν των σκευωριών, εις την αναστολήν των καταχρήσεων και αταξιών, εις την επιστροφήν των πλανηθέντων εις την άμεσον και έμμεσον καταδρομήν και εκδίκησιν των επιμενόντων εις τα αποστατικά φρονήματα, εάν δεν συμφωνήσητε τη εκκλησία του Θεού, και, εν ενί λόγω, εάν καθ' οιονδήτινα τρόπον δολιευθήτε και κατενεχθήτε κατά της κοινής ημών ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, έχομεν υμάς αργούς πάσης ιεροπραξίας, και τη δυνάμει του παναγίου Πνεύματος εκπτώτους του βαθμού της αρχιερωσύνης και ιερωσύνης και τω πυρί της γεέννης ενόχους, ως την κοινήν του γένους απώλειαν προτιμήσαντας.

» Ούτω τοίνυν γινώσκοντες, ανανήψατε προς Θεού και ποιήσατε καθώς γράφομεν εκκλησιαστικώς, και γενικώς παρακελευόμεθα, και μη άλλως εξ αποφάσεως, ότι περιμένομεν κατά τάχος την αισίαν των γραφομένων αποπεράτωσιν, ίνα και η του Θεού χάρις και το άπειρον έλεος είη μετά πάντων υμών.

» αωκα  (1821), εν μηνί Μαρτίω.

» Υπεγράφη συνοδικώς επάνωθεν του ιερού θυσιαστηρίου παρά της ημών μετριότητος και της μακαριότητός του (Ιεροσολύμων) και πάντων των συναδέλφων αγίων αρχιερέων. »

Ο ΤΡΙΤΟΣ ΑΦΟΡΙΣΜΟΣ

[Ο αφορισμός αυτός είναι εμπιστευτικός και απευθύνθηκε αποκλειστικά προς τους Αρχιερείς (όχι στον κατώτερο Κλήρο) χωρίς εντολή του Σουλτάνου και εν αγνοία της Τουρκικής κυβέρνησης.]

3 «ΓPHΓOPIOΣ

» Ελέω Θεού Αρχιεπίσκοπος Κωνσταντινουπόλεως, Νέας Ρώμης και Οικουμενικός Πατριάρχης.

» Ιερώτατε μητροπολίτα... υπέρτιμε και έξαρχε Πλαγηνών, εν αγίω Πνεύματι αγαπητέ αδελφέ και συλλειτουργέ της ημών μετριότητος, κύριε (δείνα)  χάρις είη σου τη ιερότητι και ειρήνη παρά Θεού.

» Πόσον διετάραξε τας καρδίας ου μόνον των εκκλησιαστικών αλλά και πάντων των εν τη βασιλευούση κατοίκων ομογενών από μικρού έως μεγάλου το απροσδόκητον αποστατικόν αυτόθι κίνημα, αδυνατούμεν γραφή παραδούναι.

» Όλοι πενθούντες και σκυθρωπάζοντες μένομεν εκστατηκότες, ότι και της εκκλησίας και της θεόθεν εφ' ημάς τεταγμένης κραταιάς και αηττήτου βασιλείας έφθασεν επί τοσούτον αγνώμων και αχάριστος να φανή ο επί την ηγεμονίαν ταύτην, ως μη ώφειλε, προαχθείς Μιχαήλ, και με το πρόσχημα της ελευθερίας να κηρυχθή τω πράγματι και τη αληθεία εχθρός του γένους επίσημος, συμφωνήσας τω φυγάδι εκείνω και επίσης αγνώμονι Αλεξάνδρω τω Υψηλάντη. Αυτοί μήτε τα προς Θεόν όσια μήτε τα προς ανθρώπους δίκαια διατηρήσαντες, καταπατήσαντες και θρησκευτικά και ηθικά, ου μόνον εξηπάτησαν τους αυτόθι ουτιδανούς και αφελεστέρους αλλά και το γένος όλον ασυνειδότως εσυκοφάντησαν, προβαλλόμενοι το κακοηθέστατον σχέδιον αυτό ως εθνικόν.

» Αλλ' η θεία πρόνοια και η επαγρύπνησις της κραταιάς και αηττήτου βασιλείας, δια των κατά τόπους φωραθέντων γραμμάτων και εξ αυτής της επαγγελματικώς δοθείσης ειδοποιήσεως του εξοχωτάτου πρέσβεως της Ρωσσίας, απεκάλυψε την σκηνήν, και εγνώσθη η βάσις και η αρχή πόθεν, και εφωράθη το ψεύδος του προβλήματος και η απάτη, την οποίαν αναισχύντως μεταχειρίζονται, ως έχοντες δήθεν συνεργόν εις τοιούτους σκοπούς ολεθρίους την Ρωσσικήν Δύναμιν, καθώς ταύτα πάντα διεκηρύχθησαν και δια του επίτηδες επ' αυτή τη υποθέσει εκδοθέντος και σήμερον επ' ακροάσει κοινή πάντων ημών αναγνωσθέντος υψηλού βασιλικού προσκυνητού ορισμού.

» Το βασιλικόν κράτος επεχείρησεν ευτάκτως την ανατροπήν του κακοήθους σχεδίου, και η αγία του Χριστού εκκλησία, κατά χρέος απαραίτητον επαγρυπνούσα υπέρ των απανταχού ομογενών, εξέδωκε γράμματα και διένειμε δι' εξάρχων, υπαγορεύουσα τοις ομογενέσι κοινώς τε και κατά μέρος τα σωτήρια και στηρίζουσα πάντας εις το πιστόν του ρεαγιαλικίου και τα χρέη της ειλικρινούς ευπειθείας και υποταγής, εκείνους δε τους πρωτουργούς και τους αμεταμελήτως αυτοίς κατακολουθούντας και συμφωνούντας αραίς αλύτοις καθυποβάλλει και αναθέμασιν, ως προφανώς ολετήρας και την έκχυσιν τόσων και τόσων αθώων αιμάτων ομογενών ασπλάγχνως και απανθρώπως επιθυμήσαντας.

» Τοιαύτα γράμματα στέλλονται προσφόρως και εις την επαρχίαν της ιερότητός σου και των θεοφιλεστάτων επισκόπων σου, εκ των οποίων γραμμάτων και ακριβέστερον πληροφορείσαι, ιδίως δε γράφοντες και δια της παρούσης εντελλόμεθά σοι εκλησιαστικώς να διασαλπίσης εις όλους τους υπό την πνευματικήν σου προστασίαν Χριστιανούς τας εννοίας των εκκλησιαστικών μας γραμμάτων, να αγωνισθής εκ παντός τρόπου εις το ν' αποδείξης την πλάνην, εις την οποίαν ευρίσκονται, να διαλύσης τους ματαίους στοχασμούς των και τέλος πάντων ν' αποδείξης, ότι με την επιμονήν αυτών εις το απονενοημένον τούτο κίνημα διοργανίζουσι τον όλεθρον όλου του γένους, να πληροφορήσης αυτούς, ότι, αν δεν διορθώσωσι το σφάλμα με μίαν τελείαν και ειλικρινή μεταμέλειαν, η εκκλησία τους έχει αποκεκομμένους της των πιστών ολομελείας και αποβλήτους και ενόχους τω αιωνίω αναθέματι.

» Προ πάντων δε προσεκτικώτατος έσο η ιερότης σου· αγαπητέ αδελφέ, εννόησον ότι έχεις να δως απολογίαν επί του αδεκάστου βήματος του Κυρίου ημών εν τη φοβερά εκείνη ημέρα της ετάσεως περί όλων των αυτόθι ομογενών και των αλλαχού ευρισκομένων και εξ αιτίας αυτών κακόν τι υποστησομένων.

» Εκ της χειρός σου εκζητηθήσεται το αίμα αυτών, αν μη και λόγω και έργω δεν προφθάσης την αναγκαίαν θεραπείαν και διόρθωσιν, αν δεν εκτελέσης τα αρχιερατικά χρέη σου, μεταπείθων τους εξαπατηθέντας, αποδεχόμενος και συγχωρών τους μετανοούντας και των όρκων εκείνων των σατανικών απαλλάττων, μισών, αποστρεφόμενος, καταδιώκων και κατατρέχων τους λιποτακτήσαντας, και κατά πάντα συμφρονών τη Θεού εκκλησία και τη εφ' ημάς θεοδότω κραταιά βασιλεία, καθότι, εάν, ο μη γένοιτο, αντιδιατεθής και άλλα παρά τα εκκλησιαστικώς γραφόμενα επιχειρήσης η λόγω η έργω η διανοία, σε έχομεν εξ εκείνης της ώρας έκπτωτον του αρχιερατικού βαθμού, αυτοκατάκριτον και μέλος αλλότριον και ξένον της εκκλησίας του Θεού και καθαιρέσει αμετακλήτω ένοχον.

»Διο, περιπόθητε αδελφέ, αγωνίσθητι όσον το δυνατόν, δια ν' αποφύγης τον ψυχικόν κίνδυνον, ότι εν οχετοίς δακρύων και το στελλόμενόν σοι συνοδικόν γράμμα επί του θείου υπεγράφη θυσιαστηρίου· ούτως εξεκαύθη η δικαία της εκκλησίας αγανάκτησις κατά των κοινών φθορέων και λυμεώνων.

» Περιμένομε να χαροποιηθώμεν με τας ταχείας αποκρίσεις σου, δηλωτικάς της αισίας των γραφομένων αποπερατώσεως, δια να σε καταστέψωμεν και με τας κοινάς ημών ευχάς και ευφημίας, η δε του Θεού χάρις είη μετά της αρχιερωσύνης σου.

» Γρηγόριος ο Κωνσταντινουπόλεως εν Χριστώ αδελφός.

» αωκα  (1821) Μαρτίου κα  (21)».

Κείμενα του Ευγενίου Β , διαδόχου του Γρηγορίου Ε

[Εγκύκλιος του πατριάρχη Ευγενίου Β  (Αύγουστος του 1821). Απευθύνεται σε όλους τους «Ρωμαίους», ιερωμένους και λαϊκούς, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, οι οποίοι καλούνται όσοι απ' αυτούς εξεγέρθηκαν κατά του Τούρκου κατακτητή να καταθέσουν τα όπλα και να δηλώσουν υποταγή και υπακοή στο κυρίαρχο Οθωμανικό Κράτος.]

3«...Όσοι αυθαδώς ετολμήσατε να εξοπλισθήτε κατά της κοινής ημών τροφού ευεργέτιδος κραταιάς βασιλείας, να καταθέσητε αμέσως τα όπλα και να αναλάβητε το αρχαίον σχήμα της εντελούς και ειλικρινούς υποταγής και ευπειθείας σας προς αυτήν, και να αποπτύσητε το σατανικόν και μάταιον της ανταρσίας φρόνημα, οι δε λοιποί πάντες να μένητε εδραίοι και αμετακίνητοι εις το πιστόν του ραγιαλικίου... υπό την αμφιλαφή σκιαν του βασιλείου κράτους...»

[Άλλη συνοδική εγκύκλιος του Ευγενίου Β  (Ιανουάριος 1822) απευθύνεται στους κατοίκους της Κρήτης κατ' αρχήν, της Πελοποννήσου και των νησιών γενικά του Αιγαίου Πελάγους στη συνέχεια.]

3«...Οι ανά πάσαν την νήσον Κρήτην και τας υποκειμένας αυτή Επισκοπάς οικούντες Ρωμαίοι... όσοι αδιαφορούντες εις τας εκκλησιαστικάς ημών παραινέσεις και πατρικάς συμβουλάς και επιμένοντες εις τα θεοστυγή αυτού του χριστιανικού χαρακτήρος αλλότρια εκείνα κινήματα, η ανομία αυτών επί τον τράχηλον αυτών και κρίμα λήψονται εαυτοίς και κατάκριμα, καθότι άφευκτος η κατ' αυτών δικαίως επαπειλουμένη πανωλεθρία· και ουκ έσται αυτοίς ιλασμός η σωτηρία μήτε σωματική μήτε ψυχική, αλλά κακοί κακώς οιμώξουσι και καταστραφήσονται εκ μιας...

3» Σεις, φευ, καταπατήσαντες και θεία και ανθρώπινα δικαιώματα, αθετήσαντες και ευαγγελικούς νόμους και κανόνας αποστολικούς, νοσήσαντες μίαν απαραδειγμάτιστον αχαριστίαν, ομοίαν με εκείνην του προδότου Ιούδα, ετολμήσατε να λάβητε όπλα εις χείρας και να υψώσητε αποστασίας σημαίαν, τ'αυτόν ειπείν αντιστρατευσάμενοι εναντίον του επουρανίου βασιλέως και Θεού ημών υπό στρατηγώ τω αρχεκάκω σατάν και παμπονήρω διαβόλω, του οποίου εφεύρημα και γέννημα είναι το είδος αυτό της αποστασίας, και αυτό εκ πρώτης αρχής ενέπνευσεν εις το πνεύμα των πρωτοπλάστων μέσα εις τον παράδεισον. Ενί λόγω με το βδελυρόν αυτό κίνημα και με τους σατανικούς αυτούς τρόπους, εις μεν την εκκλησίαν του Θεού και εις όλον το ήσυχον γένος επροξενήσατε μελαγχολίαν και λύπην ανείκαστον (...)

3» Όθεν, χριστιανοί αδελφοί, τέκνα της Ανατολικής ημών εκκλησίας, όσοι κάτοικοι της Πελοποννήσου και όσοι του Αιγαίου πελάγους, όσοι πλέετε την θάλασσαν και όσοι ευρίσκεσθε εις την ξηράν, όσοι ενί λόγω, είτε παραλογιζόμενοι οίκοθεν είτε απατώμενοι άλλοθεν, εφθάσατε να νοσήσετε την κατηραμένην ταύτην νόσον και να λάβητε όπλα εις χείρας με αποστατικά φρονήματα, ακούσατε της πατρικής μας φωνής, ήτις πηγάζει από πόνον εγκάρδιον, έλθετε εις εαυτούς, αποπτύσατε το σατανικόν αυτό φρόνημα της ανοήτου αποστασίας, ρίψατε τα όπλα τα αίτια της κοινής σας καταστροφής, αναλάβετε τον προγονικόν ρεαγιαδικόν χαρακτήρα, φιλιωθήτε με τον Θεόν, δια να έχητε και την εύνοιαν της υπό Θεού τεταγμένης κραταιάς και αηττήτου βασιλείας...»

Πηγή: http://freeinquiry.gr/webfiles/pro.php?id=268

http://eineken.pblogs.gr/2009/03/ta-plhrh-keimena-twn-aforismwn.html