Οι
Έλληνες από τα αρχαία χρόνια είχαν κατοικήσει τα παράλια της Μικράς
Ασίας. Ίδρυσαν πόλεις, που έπαιξαν σημαντικό ρόλο στο εμπόριο και την
διάδοση του ελληνικού πολιτισμού. Ανάμεσα
τους η Πέργαμος, η οποία αναδείχθηκε σε μια από τις πιο πλούσιες πόλεις
της περιοχής. Το όνομα της σήμαινε ακρόπολη, καθώς ήταν χτισμένη σε ένα
λόφο 300 μέτρων. Βρισκόταν σε μια εύφορη κοιλάδα, ανάμεσα στους
ποταμούς Σελινούντα και Κητείο. Η Πέργαμος ξεκίνησε να ακμάζει μετά την
εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου έως την κυριαρχία των Ρωμαίων.
Αναπαράσταση
της αρχαίας Περγάμου, Η Βιβλιοθήκη της είχε 200.000 έργα, από τα οποία
μεγάλο μέρος μεταφέρθηκε στην Αλεξάνδρεια ως γαμήλιο δώρο του Μάρκου
Αντώνιου στην Κλεοπάτρα.
Το Βασίλειο της Περγάμου Μετά
τη διάλυση της Μακεδονικής αυτοκρατορίας και της μάχης της Ιψού, ο
Λυσίμαχος, στρατηγός του Μ. Αλεξάνδρου, έγινε Βασιλιάς της Περγάμου και
τοποθέτησε στην πόλη τα λάφυρα της νίκης.
Τη
φρούρηση του θησαυρού την είχε αναθέσει στον Φιλέταιρο, ο οποίος όταν
πέθανε ο Λυσίμαχος, πήρε τα χρήματα και ίδρυσε το ανεξάρτητο κρατίδιο
της Περγάμου. Όταν βασίλευσαν οι απόγονοι του Φιλέταιρου, η γνωστή
δυναστεία των Ατταλιδών, η Πέργαμος γνώρισε πλούτη και δόξα.
Ο πληθυσμός του βασιλείου της Περγάμου την περίοδο ακμής υπολογίζεται στα 5,5 εκατομμύρια. Στη φωτογραφία το Ασκληπιείο. Την
περίοδο εκείνη, οικοδομήθηκαν σημαντικά μνημεία, όπως ο ναός του Διός
και ο ναός της Αθηνάς Νικηφόρου. Αναπτύχθηκαν οι τέχνες, η πόλη
επεκτάθηκε και ιδρύθηκε βιβλιοθήκη που ήταν η αιτία που ξεκίνησε η
συστηματική παραγωγή της περγαμηνής.
Όταν
ξεκίνησε η κατασκευή της βιβλιοθήκης, οι κάτοικοι της Περγάμου ζήτησαν
από την Αίγυπτο να τους προμηθεύσει πάπυρο. Οι Αιγύπτιοι επειδή δεν
ήθελαν η βιβλιοθήκη της Περγάμου να ξεπεράσει τη φήμη της βιβλιοθήκης
της Αλεξάνδρειας, αρνήθηκαν να τους πουλήσουν γραφική ύλη.
Οι
επιστήμονες που βρίσκονταν στην Πέργαμο βρήκαν τη λύση. Δημιούργησαν
ένα νέο υλικό γραφής από δέρματα ζώων, το οποίο ονομάστηκε περγαμηνή από
το όνομα της πόλης. Έπειτα από κατεργασία του δέρματος με ασβέστη, το
ξήραιναν και στη συνέχεια το λείαιναν. Η περγαμηνή ήταν ανθεκτική και
φθηνότερη από τον πάπυρο και γρήγορα η Πέργαμος έγινε το κέντρο εμπορίου
της.
Το
Ασκληπιείο της Περγάμου χτίστηκε το 4ο αι π.Χ. και ήταν αφιερωμένο στον
θεό της Ιατρικής, Ασκληπιό. Περιτριγυριζόταν από ιωνικές στοές και
βρισκόταν 3χλμ βορειανατολικά της πόλης.
Όταν
οι Ρωμαίοι ξεκίνησαν τις κατακτήσεις τους, η Πέργαμος παραδόθηκε
οικειοθελώς και έγινε επαρχία της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. Την περίοδο
εκείνη, γεννήθηκε ο Γαληνός, σπουδαίος γιατρός της αρχαιότητας που
σπούδασε στην Πέργαμο και την Αλεξάνδρεια και εργάστηκε στη Ρώμη.
Την
εποχή του αυτοκράτορα Νέρωνα, πολλά σημαντικά μνημεία της πόλης
αφαιρέθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Ρώμη. Ωστόσο, η απογύμνωση του
αρχαιολογικού χώρου πραγματοποιήθηκε τα πιο σύγχρονα χρόνια.
Ο
Βωμός του Δία από την ακρόπολη της αρχαίας Περγάμου της Μικράς Ασίας
βρίσκεται στο κέντρο της μεσαίας αίθουσας στο Μουσείο της Περγάμου στο
Βερολίνο. Αποτελούσε κομμάτι από ένα μεγάλο κτιριακό συγκρότημα. Η
συλλογή περιλαμβάνει και άλλα κομμάτια του συγκροτήματος, όπως ένα μέρος
του ναού της νικηφόρου Αθηνάς.
Στα
τέλη του 19ου αιώνα, Γερμανοί αρχαιολόγοι ανακάλυψαν μνημεία της
αρχαίας πόλης της Περγάμου. Εξαγόρασαν από τους Τούρκους έναντι 20.000
ταλάντων τον βωμό του Δία μαζί με άλλα ευρήματα, όπως αγάλματα και
επιγραφές.
Ο
βωμός μεταφέρθηκε σε κομμάτια από την Μικρά Ασία στο Βερολίνο και
συναρμολογήθηκε ξανά. Η ζωφόρος του έχει μήκος 113 μέτρα και αναπαριστά
την γιγαντομαχία.
Ολόκληρη
η πρόσοψη του ναού, όπως και το πρόπυλο του ναού της θεάς Αθηνάς
βρίσκονται σήμερα σε περίοπτη θέση στο «Μουσείο της Περγάμου» στο
Βερολίνο. Το μουσείο φέρει το όνομα της αρχαιοελληνικής πόλης, καθώς τα
έργα τέχνης που ανακαλύφτηκαν στην Πέργαμο ήταν από τα πρώτα και πιο
σημαντικά εκθέματα του μουσείου. http://conspiracyfeeds.blogspot.gr/2016/05/blog-post_24.html mixanitouxronou http://maiandros-lykaon.gr\
(Η ιστορία που γίνεται μύθος; Ένα εκπληκτικό άρθρο -έρευνα,που αξίζει να διαβαστεί)
ΓΡΑΦΕΙ Ο ΠΑΝ Α.Κ.
Εχθές διάβαζα ένα βιβλίο ενός Γάλλου αρχαιολόγου του 1870 ο οποίος
μεταφράζοντας Σουμεριακές πινακίδες, μετέφρασε ένα κείμενο που έλεγε στα Αγγλικά «Manu the Great»Μάνου ο Μέγας δηλαδή, τον οποίο οι Σουμέριοι ή Ακκάδες (Αρκάδες τον λάτρευαν ως τον μέγιστο Θεό.
Από άλλες πηγές της βιβλιοθήκης μου και σε συνέχεια των μεταφράσεων
του Γάλλου αρχαιολόγου διαβάζω πως ο Manu λέγεται πως ήταν ένας εκ των
«Sons of Anak» δηλαδή ανήκε στους γιους του Άνακ. Σημειώστε ακόμη πως
πριν τους Σουμέριους, στην Μεσοποταμία κατοικούσε η φυλή του Ελάμ (Ελλάς
?) με λατρευτικό όρος το όρος Zagros (Ζάκρος) το οποίο μέχρι σήμερα
ακριβώς έτσι ονομάζεται στο σημερινό Ιράν. Εκεί λοιπόν έζησαν οι
Ελαμίτες και παρέδωσαν στους επόμενους λαούς της Μεσοποταμίας όλη την
τέχνη της Αρχιτεκτονικής, αγροκαλλιέργειας και ακόμη την Θεολογία τους.
Όρος Ζάκρος ή Ζάγρος υπάρχει και στην ανατολική Κρήτη εννοώντας τον Ζαγραίο Δία.
Οι Ελαμίτες δεν είχαν σχέση με καμιά Σημιτική φυλή και από
τοιχογραφίες είδαμε πως έχουν και διαφορετικά μορφολογικά χαρακτηριστικά
από τις υπόλοιπες Μεσοποταμιακές φυλές. Μάλιστα όλες οι αρχαίες φυλές
της Μεσοποταμίας λένε πως εκπαιδεύθηκαν και εκπολιτίστηκαν από τους
Λαούς της Θάλασσας ή του δαίμονες-γνώστες της θάλασσας. Σημειώστε πως οι
Μινωίτες αποδείχθηκε πως έφτασαν ως την Γερμανία σε αναζήτηση χαλκού.
Άρα διόλου απίθανο αυτοί να ήταν οι λεγόμενοι Λαοί της Θάλασσας.
Συνεχίζουμε.. Ο Μάνου ένας από τους γιους του Άνακ ουσιαστικά ήταν ο
Μίνως ή Μίνωας και Άνακ είναι Μυκηναϊκή λέξη και λέγεται Άναξ. Στην
γραμμική Β γραφόταν FANAX.
Άναξ σημαίνει ο Μέγιστος Βασιλιάς.
Ο Μίνως λοιπόν, συνεχίζουν οι αρχαίες Σουμεριακές ταμπλέτες, ήταν
γιος του Άναξ, δηλαδή του μέγιστου Βασιλέα των Μυκηνών και λένε ότι ήταν
γίγαντας με ύψος σε σημερινά μέτρα περίπου τέσσερα. !Ήταν δηλαδή κάτι
σαν του Γίγαντες και Τιτάνες της αρχαίας Ελληνικής μυθολογίας όπως ήταν
οι Κύκλωπες, Τελχίνες της Ρόδου, Κάβειροι της Σαμοθράκης και Κουρήτες
της Κρήτης.
Το Εβραϊκό Δευτερονόμιο και το Βιβλίο τον ονομάτων (επίσης Εβραϊκό
ιερατικό κείμενο), αναφέρει πως οι Ανακίτες γιοι του Άνακ ήταν φυλή
γιγάντων που προήλθε από ένωση Θεών με ανθρώπων. Αυτή ακριβώς είναι και η
έννοια της Εβραίκής λέξης..
Νεφελίμ ή Νεφιλίμ. Αυτά αναφέρει και το βιβλίο του Ενώχ και ο Ερμής
Τρισμέγιστος. Οι Εβραίοι όταν γύρω στα 1500 π.χ. προσπάθησαν να
εκστρατεύσουν ενάντια της γης των Χαναάν, είδαν εκεί αυτούς τους
γίγαντες Ανακίτες που τους ονόμαζαν και Άνακιμ. Αυτοί έφτασαν στη γη των
Χαναϊτών μετά την εποχή του Χαλκού (μετά το 1700 π.χ.) και
ενσωματώθηκαν στους Χαναανίτες και οι Εβραίοι τους συνάντησαν εκεί την
εποχή του σιδήρου.
Από αρχαιολογικές μελέτες γνωρίζουμε πως ο Μυκηναϊκός και Μινωϊκός
πολιτισμός καταστράφηκε μετά το 1600 π.χ. εξαιτίας της έκρηξης του
ηφαιστείου της Σαντορίνης. Οι εναπομείναντες μετανάστευσαν με καράβια
στην Αίγυπτο και τα παράλια του σημερινού Ισραήλ και Λιβάνου-Συρίας.
Έτσι προέκυψε και του Βασίλειο της Ουγκαρίτ (σημερινό Λίβανο) όπου
εκεί δημιουργήθηκε και το πρώτο αλφάβητο όπου μετά το παρέλαβαν οι
Φοίνικες και πέρασε ότι δήθεν το ανακάλυψαν οι Φοίνικες. Ουσιαστικά το
ελληνικότατο αλφάβητο ήταν απλώς μια εξέλιξη της γραμμικής Β΄. Το
ορόσημο 1600 π.χ. συνδέεται με την καταστροφή του Αιγαίου, την έκρηξη
του Ηφαιστείου της Σαντορίνης, την επιδρομή των λαών της θάλασσας σε όλα
τα παράλια της ανατολικής Μεσογείου (το αναφέρουν και αρχαία Αιγυπτιακά
κείμενα) και επίσης το πέρασμα από την εποχή του χαλκού στην εποχή του
σιδήρου.
Οι Εβραίοι λοιπόν, όταν είδαν (βάζοντας 12 κατασκόπους) τους Ανακίτες
στην Χαναάν, κατάλαβαν πως δεν μπορούσαν να τους νικήσουν σε απ’ευθείας
μάχη γιατί ήταν πολύ ψηλοί και δυνατοί. Έτσι το όνομα Νεφελίμ έγινε ένα
κακό Σατανικό όνομα για την Εβραϊκή θρησκεία που μετέπειτα εξελισσόμενη
στη σημερινή Χριστιανική, παρέμεινε ως ο μύθος των Νεφελίμ ή αλλιώς
δαιμόνων ή αλλιώς εκπεσόντων Αγγέλων ή αλλιώς των στρατευμάτων του
Εωσφόρου και ότι άλλο κολασμένο φαντάζεστε.. Sky is the Limit..
Σημειώστε πως Δαίμων ή Δαήμων σημαίνει ο έχων τη γνώση ή Γνωστικός
γι’αυτό και Αδαής σημαίνει το αντίθετο. Έτσι οι Εβραίοι αυτούς τους
εξελιγμένους Μινωίτες Έλληνες ή Μυκήνες επειδή δεν μπορούσαν να τους
νικήσουν αλλά ούτε να τους φτάσουν τεχνολογικά, τους Σατανοποίησαν και
δαίμονας από τότε σημαίνει κάτι κακό.
Αλλά ΕΛΛΑΣ = ΕΛ+ΛΑΣ σημαίνει η Χώρα των Αγγέλων ή η Χώρα των επίγειων
Αγγέλων ή Χώρα των Υιών των Θεών ή ακόμη και Χώρα του φωτός ή των
φωτεινών ανθρώπων εννοώντας τους Έλληνες. ΕΛ και στα Αραμαϊκά σημαίνει
Άγγελος ή Φως και ΛΑΣ σημαίνει χώρα.
Τόση ήταν η εντύπωση που έκαναν οι εξελιγμένοι Έλληνες στις υπόλοιπες Σημιτικές φυλές που αυτοί τους αποκάλεσαν..
Υιούς των Θεών, Γίγαντες και Τιτάνες, Αγγέλους και Πεφωτεισμένους.
Σήμερα όλα αυτά συνδέονται από τις Χριστιανικές απανταχού Θρησκείες
με τον Διάβολο και τους Αγγέλους του Εωσφόρου γιατί πολύ απλά δυσκόλεψαν
τότε τα επεκτατικά σχέδια των Εβραίων και καταγράφηκαν ως κακοί
δαίμονες σε όλα τα ιερατικά Εβραϊκά κείμενα, δηλαδή στην Παλαιά Διαθήκη.
Μάλιστα μετά την μετάφραση των εβδομήκοντα στην Αλεξάνδρεια, αλλάχθηκαν
πολλά σημεία της μετάφρασης της Διαθήκης για να αποφευχθούν φράσεις
Εβραϊκές όπως το «καταραμένοι Έλληνες» αλλά και το «οι αιώνιοι εχθροί
μας οι καταραμένοι Έλληνες».
Τα ίδια λοιπόν στοιχεία γιαυτόν τον μεγάλο Manu δίνουνε οι Σουμέριοι,
Εβραίοι αλλά και οι αρχαίοι Ινδοί όπου στην Ινδουϊστική θεολογία
αναφέρεται πως ο Manu είναι ο γενάρχης όλων των Ανθρώπων. Οι αρχαίοι
Αιγύπιτοι έχουν την λέξη Μαν που σημαίνει Μαύρος Ταύρος.
Συμπληρωματικά,
ακόμη και σήμερα σε όλη την Ινδιάνικη διάλεκτο της Κεντρικής Αμερικής η
λέξη Ελλάδα μεταφράζεται ως «Η Χώρα των Θεών μας» !!!.
Δηλαδή αν πας στην Κεντρική Αμερική και βρεις έναν Ινδιάνο και του
πεις GREECE δεν θα καταλάβει τίποτα. Αλλά αν έχεις μεταφραστή και του
πει στα Ινδιάνικα «Η Χώρα των Θεών» θα καταλάβει και θα σου πει για τον
θρύλο πως από την χώρα των Θεών ήρθαν οι Διδάσκαλοί τους που τους
δίδαξαν Αρχιτεκτονική, Αγροκαλιέργεια, Αστρονομία, Πολιτιακή Οργάνωση
και Θεολογία-Φιλοσοφία-Ηθική.
Οι Αιγύπτιοι είχαν ως πρώτους βασιλιάδες Έλληνες ημίθεους όπως ο
Ηρακλής. Το αναφέρουν τα ίδια τα Αιγυπτικά κείμενα. Ακόμη στον Σόλωνα
είπαν οι Αρχιερείς της Αιγύπτου πως Έλληνες τους δίδαξαν ότι ξέρουν και
πως Έλληνες πολέμησαν με τους Άτλαντες και μόλις τους νίκησαν
ακολούθησαν μεγάλες πλυμμήρες που καταβύθισαν την Ατλαντίδα. Μάλιστα
δίνουν και λεπτομερείς περιγραφές πως παραμένοντα Ελληνικά στρατεύματα
χάθηκαν μετά την νίκη τους στην ήπειρο της Ατλαντίδας λόγω της
καταβύθισής της και πως όλη η Μεσόγειος υπέστη τεράστιες καταστροφές που
ήταν σαρωτικές για αυτόν τον μεγάλο Παλαιοελληνικό πολιτισμό.
Οι Ινδοί στα επικά έργα τους περιγράφουν επίσης με λεπτομέρειες την
Τιτανομαχία όπου Έλληνες πολέμησαν με κακούς Τιτάνες-Άτλαντες και τους
νίκησαν.
Φαίνεται λοιπόν από επίσημες και ποικίλες αρχαιολογικές πηγές πως οι
Έλληνες είχαν ένα μεγάλο πολιτισμό και χρειάστηκε να πολεμήσουν με
επίσης έναν άλλο μεγάλο πολιτισμό τους Άτλαντες. Και οι δύο λαοί είχαν
αναπτυγμένη τεχνολογία και επιστήμη που στα μάτια των υπολοίπων βάρβαρων
ακόμη λαών φαινόταν ως Θεϊκοί Άγγελοι με σατανικές μηχανές χωρισμένοι
σε καλούς (Έλληνες) και Σατανικούς (Άτλαντες). Βέβαια οι Εβραίοι
αποκαλούνε και τους Ελληνες Νεφελίμ ως κακούς Αγγέλους.
Ακόμη ο Ορφέας δίδαξε τον ένα και μοναδικό Θεό λέγοντας πως οι
υπόλοιποι δώδεκα Θεοί των Ελλήνων ήταν απλώς διαφορετικές συμβολικές
όψεις του ενός Θεού. Αυτή η Ορφική Θεολογία περί ενός Θεού, πέρασε στους
Εβραίους οι οποίοι πιο πριν από την Ορφική διδασκαλία ήταν απλώς
ειδωλωλάτρες και λάτρευαν «Χρυσούς Ταύρους» (Μινωϊκό σύμβολο πάλι..).
Αυτό αναφέρουν και οι ίδιοι στα ιερατικά τους κείμενα όπου τοποθετούν
τον Ορφέα έως και σήμερα ως έναν μεγάλο προφήτη μαζί με τον Μωϋσή. Ακόμη
σε ανάμνηση των δώδεκα Θεών του Ολύμπου η σημερινή Χριστιανική θρησκεία
αναφέρει τους Δώδεκα Αποστόλους. Τυχαίο ? δε νομίζω !.
Ο Ορφέας αναφέρει πως ο Όλυμπος είναι το πρώτο όρος που πετάχτηκε από
την Γαία και σταθεροποιήθηκε όταν η υπόλοιπη Γη ήταν ακόμη ένα μίγμα
λάβας και νερού. Το ερώτημα είναι πως το ήξερε αυτό ο Ορφέας και τι
ιστορικές πηγές είχε αφού δεν υπήρχαν ακόμη άνθρωποι σε εκείνα τα πρώτα
χρόνια δημιουργίας της επιφάνειας της Γης. Αυτή ακριβώς την ιστορία
πήρανε αργότερα οι Εβραίοι και φτιάξανε τον δικό τους μύθο της
Δημιουργίας του Κόσμου σε Εφτά Ημέρες. Ο Ορφέας μάλιστα συνεχίζει
λέγοντας πως οι πρώτοι Άνθρωποι έζησαν στους πρόποδες του Ολύμπου και
ήταν γυμνοί ή με δέρματα ζώων και ωμοφάγοι. Δηλαδή γνώριζε και για τους
προϊστορικούς ανθρώπους και τον τρόπο ζωής τους.
Σήμερα γεωλόγοι απέδειξαν με μετρήσεις πως πράγματι ο Όλυμπος είναι ο
πρώτος ορεινός όγκος που ξεπήδησε από την ασταθή τότε υπόλοιπη
επιφάνεια της Γης. (βλέπε και σχετική σημείωση στο τέλος του άρθρου)
Πως τα γνώριζε όλα αυτά ο Ορφέας;
Απλά μυστήριο..εκτός αν του τα είπανε αυτοί οι Γίγαντες-Θεοί που εν
συνεχεία και αφού είχανε εγκατασταθεί στον Όλυμπο, εκπολίτισαν αυτούς
τους προϊστορικούς ανθρώπους που μετά έγιναν οι Έλληνες δηλαδή οι γιοί
των Θεών.
Αυτοί οι Θεϊκοί Ολύμπιοι εκπολιτιστές δ
αίμονες Άγγελοι – Νεφελίμ –
Παρατηρητές – Εξωγήινοι και ότι άλλο φαντάζεστε, διατηρούνται μέχρι
σήμερα σε όλους τους λαούς ως μύθοι και παραδοσιακές ή θεολογικές
ιστορίες.
Άλλες Εβραϊκές πηγές αναφέρουν πως Διονυσιακοί Τεχνίτες από το
βασίλειο της Ουγκαρίτ (δηλαδή Έλληνες) κατασκεύασαν τον Ναό του
Σολομώντα ως συμβόλαιο ειρήνης μεταξύ των δύο λαών. Ο ίδιος ο Σολομώντας
αναφέρει πως αυτοί οι Μακεδόνες (δαίμονες οι έχων την γνώση δηλαδή)
ξυλοκόποι ήταν οι καλύτεροι τεχνίτες όλου του κόσμου και μόνο αυτοί θα
μπορούσαν να κατασκευάσουν το ιερό των ιερών που έπρεπε να είναι
αποκλειστικά από ξύλο για να στεγάσει εκεί την κιβωτό της Διαθήκης.
Η οποία έπρεπε να είναι σε «μονωμένο χώρο»; Γιατί είχε ισχυρά πεδία
που έκαιγαν (σαν τον ηλεκτρισμό) όποιον την ακουμπούσε χωρίς την
προστασία του Ιερατικού γαντιού που ήταν επίσης φτιαγμένο από μονωτικό
υλικό. Μάλιστα ο ναός του Σολομώντα χτίστηκε ως ένας Ελληνικής
τεχνοτροπίας ναός από πέτρα-μάρμαρο και ξύλο αποκλειστικά.
Περίπου αυτά ήθελα να σας αναφέρω γιατί και εγώ μελετώντας προβληματίστηκα αρκετά.
Τα συμπεράσματα περί Ελλήνων και καταγωγής του παγκόσμιου πολιτισμού και πάλι δικά σας..
(«Ο συγγραφέας του άρθρου ζητεί συγνώμη για μία λανθασμένη πληροφορία
σχετικά με την γεωλογική ηλικία του Ολύμπου. Δηλώνει λοιπόν πως μετά
από εκτεταμένη έρευνα, βρήκε πως ο ορεινός όγκος του Ολύμπου είναι
σχετικά νεαρής γεωλογικής ηλικίας της τάξης των 200.000.000 ετών και
υπάρχουν παλαιότεροι ορεινοί όγκοι στην Ελλάδα, όπως γρανιτικοί όγκοι
στα Γρεβενά, με ηλικία 700.000.000 ετών»)
———————————————-
(Πρώτη δημοσίευση στο visaltis.net 21/6/2010)
Παναγιώτης Α.Κ.- Ιστορικός ερευνητής.
-του Ιωάν. Κουντούρη | Λος Άντζελες | JohnKountouris.com Ομογενή Έλληνα της Αμερικής και αλλού στην ξενιτιά…αλλά και προς κάθε Έλληνα και στην Ελλάδα γενικότερα…
Διάβασε για να ξέρεις…αυτά ΔΕΝ πρόκειται να βρείς πουθενά αλλού…μόνο
απο εμας και τις πηγές μας, τις οποίες ευχαριστούμε για την αφοσίωσἠ
τους για την…ΑΛΛΗΘΕΙΑ…
Οι Έλληνες «πατριώτες» τραπεζίτες σου ζητούν να πάρεις τις
αποταμιεύσεις σου στην ΕΛΛΑΔΑ όταν αυτοί βγάζουν τα δικά τους, για
σιγουριά, στα The Cayman Islands (νησιά Καϊμάν)!
Μας έχουν για Αμερικανάκια…
Εμείς όμως εδώ στην Αμερική είμαστε όλοι ΕΛΛΗΝΑΡΕΣ ωρέ, και θα σας
πάρει και θα σας σηκώσει όλους εσάς τους Τραπεζίτες και πολιτικούς
κατσιαπλιάδες, κλέφτες και προδότες της πατρίδoς μας.
Καταστρέψατε την πατρίδα μας, τώρα την ξεπουλάτε, μαζί την προδίδετε
και κάνετε μεγάλο αγώνα να αφανίσετε τους ΕΛΛΗΝΕΣ για την κονόμα. Ε ΟΧΙ
ΩΡΕ!…δεν θα σας περάσει. Μέχρι εδώ και μη παρέκει.
Όσον αφορά εις τα ακόλουθα έγγραφα, δεν θα επεισέλθωμεν εις
λεπτομέρειες διότι δεν γνωρίζουμε ακόμα επακριβώς τον σκοπό των
δραστηριοτήτων των νομικών προσώπων (εταιρειών) που διαβάζουμε παρακάτω
της EUROBANK.
ΑΛΛΑ ΩΣ ΓΝΩΣΤΟΝ…
εις όλον τον κόσμο, ειδικά στους Αμερικανούς και το IRS (Εσωτερική
Υπηρεσία Εσόδων), The Cayman Islands Banking business (τα νησιά Καϊμάν)
είναι για ξέπλυμα (money laundering) μαύρου χρήματος (“black money”).
Το μήνυμα που θέλω να περάσω εδώ στους ομογενείς στην Αμερική είναι
ότι, ως γνωστόν, όλες οι Ελληνικές τράπεζες τους ψάχνουν για να τους
πάρουν τις καταθέσεις στην Ελλάδα με διάφορα προγράμματα, ενώ την ίδια
ώρα, και απ᾽ό,τι φαίνεται, τα δικά τους χρήματα τα…ΚΡΥΒΟΥΝ ΑΛΛΟΥ!
Εμ…μήπως αυτό που παρατηρούμε εδώ πρόκεται για…δύο μέτρα και δύο σταθμά
απο πλευράς ορισμένων πολιτικάντηδων —που κάνουν τα στραβά μάτια σε
όλ᾽αυτά- και μεγαλοτραπεζιτών στην Ελλάδα;;; Λέμε τώρα.
Λοιπόν, τα ακόλουθα έγγραφα αφορούν την EUROBANK και μια Ελληνική
εταιρεία χρηματοδότησης με την επωνυμία «ERB Hellas» που τυχαίνει να
είναι θυγατρική της ίδιας της EUROBANK.
Τώρα…δείτε τα ακόλουθα άρθρα και τα συμπεράσματα είναι δικά σας…
~
Το πρώτο έγγραφο εδώ είναι απο το Υπουργείο Εξωτερικών της
Κοινοπολιτείας του Πουέρτο Ρίκο. Το Υπουργείο Εξωτερικών της
Κοινοπολιτείας του Πουέρτο Ρίκο ζητά από την Eurobank
να συμμορφωθεί με τα πρότυπα του Γενικού Εταιρικού Δίκαιου του Πουέρτο
Ρίκο. Αυτό το έγγραφον συντάχθηκε στις 14 Φεβ. του 2014.
Πάμε τώρα στο δεύτερο έγγραφο… Εδώ έχουμε ένα έγγραφο που περιέχει μια δήλωση του υπ.
Εξωτερικών της Κοινοπολιτείας του Πουέρτο Ρίκο δηλώνοντας ότι η εταιρική
οντότητα της Eurobank είχε ακυρωθεί από τις 16 Απρίλ. του 2014. Άρα,
τι έγινε μετά με αυτήν την εταιρεία της EUROBANK;;;
Αλλά ΔΕΝ μένουμε εδώ. Πάμε τώρα στο τρίτο… Αφορά ένα πιστοποιητικόν συγχωνεύσεως που αφορά την
συγχώνευσιν της τραπέζης «BANCO FINANCIERO DE PUERTO RICO» με
την «EUROBANK» που έγινε στις 12 Δεκ. του 2002.
ΤΩΡΑ….πάμε στο τέταρτο…
Δε μου λέτε παιδιά…ΤΙ ΕΙΝ᾽ΤΟΥΤΟ ΕΔΩ;;;…αυτό που βλέπουμε παρακάτω. Λέει ότι αφορά ένα «Πιστοποιητικόν Συστάσεως περι Αλλαγής Επωνυμίας»
και ότι μια εταιρεία που ονομάζεται EFG Hellas αλλάζει το όνομά της
σε ERB Hellas. Αυτό έγινε στις 4 Οκτ. του 2012 στα νησιά…ΚΑΪΜΑΝ!!! Εγώ
δεν μπορώ να βρώ πουθενά την επίσημη ιστοσελίδα της εταιρείας αυτής,
αλλά σύμφωνα με το γνωστό σάιτ Bloomberg (πατήστε εδώ) διαβάζουμε ότι:
«Η ERB Hellas PLC λειτουργεί
ως εταιρεία χρηματοδότησης. Αυξάνει τα χρέη με την έκδοση μεσοπρόθεσμων
γραμματίων, που αγοράζουν θεσμικοί και ιδιώτες επενδυτές, καθώς και
εμπορικούς τίτλους. Η εταιρεία ήταν παλαιότερα γνωστή ως EFG Hellas PLC
και άλλαξε το όνομά της σε ERB Hellas PLC, τον Οκτώβριο του 2012. Η ERB
Hellas PLC ιδρύθηκε το 1999 και εδρεύει στο Λονδίνο, Ηνωμένο Βασίλειο. Η
ERB Hellas PLC λειτουργεί ως θυγατρική της Eurobank Ergasias Α.Ε.»
Σύμφωνα με τον επίσημο ιστότοπο της τράπεζας EUROBANK, διαβάζουμε τα εξής και προσέξτε τις χώρας στις οποίες λέει ότι δραστηριοποιείτε η ίδια:
«Ο όμιλος Eurobank είναι ένας
δυναμικός χρηματοοικονομικός οργανισμός με παρουσία σε οκτώ χώρες,
σύνολο ενεργητικού €73,6 δισ. και ανθρώπινο δυναμικό 16.319
εργαζόμενους. Με συνολικό δίκτυο άνω των 960 σημείων
εξυπηρέτησης στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ο Όμιλος παρέχει ένα
ολοκληρωμένο φάσμα χρηματοοικονομικών προϊόντων και υπηρεσιών σε ιδιώτες
και επιχειρήσεις. »Στην Ελλάδα, η Eurobank είναι ένας
από τους τέσσερεις πυλώνες του τραπεζικού συστήματος. Με δύο διακριτά
δίκτυα λιανικής, το Δίκτυο Eurobank και το Δίκτυο Νέο Ταχυδρομικό
Ταμιευτήριο, κέντρα εξυπηρέτησης επιχειρήσεων, εξειδικευμένο δίκτυο
private banking και βραβευμένα ηλεκτρονικά δίκτυα, η φιλοσοφία της
Eurobank εστιάζει στην υψηλή εξυπηρέτηση, την αξιοπιστία και την
ασφάλεια. «Ο Όμιλος επίσης διατηρεί στρατηγική
θέση στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Σερβία, διακρίνεται στον τομέα
διαχείρισης περιουσίας στην Κύπρο, το Λουξεμβούργο και το Λονδίνο, ενώ
έχει παρουσία στην Ουκρανία.»
Λοιπόν, διαβάστε πουθενά εκεί το όνομα του…Πουέρτο Ρίκο;;; ΑΣΦΑΛΩΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΓΙΑ ΛΟΓΟΥΣ….ΕΥΝΟΗΤΟΥΣ!!!
Άρα, τι μπορούμε να συμπεράνουμε
εδώ;;; Είναι σαφές ότι η Eurobank έχει συστάσει μια ξεχωριστή εταιρεία
στο Πουέρτο Ρίκο ενώ η θυγατρική της, η ERB Hellas, στα νησιά
Καϊμαν…ΚΑΙ ΔΕΝ ΜΑΣ ΤΟ ΕΙΠΑΝ ΠΟΤΕ!!!
ΜΑΣ ΚΡΥΒΟΥΝ ΠΟΛΛΑ ΑΥΤΟΙ ΟΙ
ΑΠΑΤΕΩΝΕΣ ΠΟΥ, ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΣΤΙΓΜΗ, ΖΗΤΑΝΕ ΝΑ ΡΟΥΦΗΞΟΥΝ ΤΗΝ ΤΕΛΕΙΤΑΙΑ
ΣΤΑΓΟΝΑ ΑΙΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΥ ΕΛΛΗΝΑ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!!! Η EUROBANK, ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΙΣ
ΑΛΛΕΣ ΜΕΓΑΛΕΣ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ, ΕΦΑΓΑΝ ΤΟΥΛΑΧΙΣΤΟΝ 220 ΔΙΣ ΑΠΟ ΤΑ
ΧΡΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΠΡΟΗΛΘΑΝ ΑΠΟ ΤΑ ΜΝΗΜΟΝΙΑ ΚΑΙ, ΑΠ’ Ο,ΤΙ ΦΑΙΝΕΤΑΙ, ΕΧΟΥΝ
ΣΥΣΤΑΣΕΙ ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ, ΔΙΚΕΣ ΤΟΥΣ, ΣΕ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΥΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΥΣ ΟΠΩΣ ΤΟ…ΠΟΥΕΡΤΟ ΡΙΚΟ ΚΑΙ ΤΑ ΝΗΣΙΑ ΚΑΪΜΑΝ!!!
Πηγάζει από τον αναγραμματισμό των δεδομένων του στίχου β23 και της παραγράφου που ανήκει.
Ο
μεγάλος Επειος έφτιαξε με τέτοιο έξυπνο τρόπο τον νοητικό μηχανισμό των
αντιθέτων, ώστε όταν είσαι πλούσιος να πρέπει να ζεις «ταπεινά» και
όταν είσαι φτωχός να πρέπει να ζεις «πλούσια», για να επιβιώσεις .
Ο Επειος τα έβαλε ανάποδα στον άνθρωπο ,να κλαίει για να έχει και να χαίρεται όταν δεν έχει για να αποκτήσει και να σωθεί.
Ο νοητικός μηχανισμός του κλάματος και του θρήνου στην αντιμετώπιση της καθημερινότητας με «επιτυχία».
Δεν έχεις, δεν κερδίζεις, κλαις - μιζεριαζεις , χάνεις και τα λίγα που έχεις.
Δεν έχεις – δεν κερδίζεις , γελάς ,στοχεύεις ψηλότερα, σώζεσαι.
Η φτώχεια θέλει καλοπέραση σας θυμίζει κάτι ;;;
Αυτος είναι με απλά λόγια ο Ν.Μ. των αντιθέτων και ισχύει για τα πάντα σε ότι αφορά το ανθρώπινο γένος του ΔΙΑ στη ΓΗ.
Ο καθένας από εμάς με κάποια ηλικία το έχει παρατηρήσει να συμβαίνει καθημερινά.
Ακόμη και για τον θάνατο.
Έχεις θάνατο κλαις –θρηνείς επ’αοριστον, προκαλείς και άλλον.
Έχεις
θάνατο χαίρεσαι ,διότι ο άνθρωπος σου πηγαίνει σε καλύτερο τόπο
[βασιλεία των ουρανών ] ,όλα βαίνουν καλώς. Η ευχή [ζωή σε λόγου σας]
δεν είναι τυχαία.
Ούτε
το κρασί, που πίνεις γύρω από ένα τραπέζι μετά την ταφή είναι τυχαίο.
Είναι σαν να γιορτάζεις τη μετάβαση του «αποθανόντος» στη βασιλεία των
ουρανών.
Θυμίζω
τον εορταστικά ντυμένο ψυχοπομπό Ερμή, με το μαύρο κηρύκειο σχήματος
[8] [ ο θάνατος του ζώου μέσα μας ] στο αριστερό του χέρι, στο περίφημο
ψηφιδωτό της ταφικής στοάς του Αλέξανδρου στην Αμφίπολη. Το ζευγάρι [
ανθρώπινο γένος] που ανέρχεται στους ουρανούς μόνο λυπημένο δεν είναι
.Μην ξεχνάτε πως οι ψυχές είναι αθάνατες.
Θυμίζω πως υπεύθυνος για τους Ν.Μ. που τοποθετήθηκαν μέσα στους εγκεφάλους μας είναι ο περίφημος Επειος.
Αφορά
ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΟΛΑ για το ανθρώπινο γένος της ΓΗΣ , χρήματα –κέρδη –γνώσεις
–συναισθήματα –σχέσεις μεταξύ ανθρώπων –ομίλων –χωρών.
Το
δράμα των πλούσιων του πλανήτη. Ενώ έχουν τα πάντα πρέπει να είναι
ταπεινοί για να αποφύγουν το θάνατο και τις αρρώστιες, την χρεωκοπία την
αφήνω τελευταία. Αποτέλεσμα της ταπεινότητας τους, παρα τα πλούτη τους
,είναι η σώρευση περισσότερου πλούτου.
Εάν
δεν φροντίσουν να διοχετεύσουν τον πλούτο αυτό προς την σωστή
κατεύθυνση ,δεν έχουν παρα να μετρούν τις συμφορές τους. Το μόνο σίγουρο
είναι η κατάληξη τους στην κόλαση, όπως και αν την κατανοεί ο καθένας
μας .
Οι
φιλανθρωπίες σε αυτή την περίπτωση δεν σώζουν, όσο μεγάλες και αν είναι
. Πρέπει να κάνεις κάτι προς την κατεύθυνση σωτηρίας του ανθρωπινου
γενους , το οποίο βρίσκεται σε άμεσο κίνδυνο πλήρους αφανισμού του, από
τα γαλαξιακά δρώμενα.
Πρέπει
να ηγηθείς αυτής της προσπάθειας , να ματώσεις , να το κάνεις σκοπό της
ζωής σου, να δώσεις όλα σου τα πλούτη για τον σκοπό αυτό και όσο το
κάνεις τόσο πιο πλούσιος θα γίνεσαι.
Μόνο έτσι θα εξασφαλίσεις μια θέση στο φωτεινό πλανήτη Τάφο [παράδεισος]. Σε κάθε άλλη περίπτωση σε τρώει το μαύρο σκοτάδι.
Ο
Νόμος των αντιθέτων ,έχει γίνει αντιληπτός διαχρονικά από τους απλούς
ανθρώπους και έχει περάσει στην Λαϊκή σοφία, με διάφορα γνωμικά, η
ρύσεις σοφών Ελλήνων .
Η
θεά Αθηνά τοποθέτησε αυτόν τον μηχανισμό στους εγκεφάλους μας για να
μας διδάξει ταπεινοφροσύνη ,να μας δώσει ελπίδα για κάτι καλύτερο, ακόμη
και αν βρισκόμαστε σε δυσχερή θέση από κάθε άποψη .
Το
μόνο που έχεις να κάνεις είναι να διατηρήσεις την ψυχραιμία σου και να
στοχεύσεις ψηλότερα. Να αναγκαστείς ,δηλαδή ,να βάλεις το μυαλό σου να
δουλέψει ,διότι εκεί βρίσκονται όλες οι λύσεις, διότι όλα αρχίζουν και
τελειώνουν εκεί.
Το μυαλό σου θα σε απελευθερώσει από κάθε δυσχερή κατάσταση, αρκεί να του το επιτρέψεις.
Να το αφήσεις ελεύθερο να δημιουργήσει.
«Πενία τεχνας κατεργάζεται».
Αν
παραδοθείς στη μοίρα σου πεθαίνεις ,δεν μεταμορφώνεσαι σε νάνο για να
τρως λιγότερο και να επιβιώσεις, αλλα αυτή είναι άλλη ιστορία.
Όταν
είσαι λυπημένος, παρα το γεγονός ότι σου έχουν δοθεί δώρα, το κλάμα
λειτουργεί σαν ευχή στο ασυνείδητο σου, ώστε να συνεχίσεις να λαμβάνεις
και αλλα δώρα.
Όταν
κερδίζεις χρήματα από την εργασία σου και παρ’όλα αυτά εσύ κλαίγεσαι
,βάζεις σε λειτουργία τον νοητικό μηχανισμό των αντιθέτων ,ο Δίας θα σου
δώσει περισσότερα . Όσο περισσότερα κερδίζεις και όσο περισσότερο
κλαίγεσαι τόσο περισσότερα θα κερδίζεις .
Αντίστροφα αν κερδίζεις χρήματα και κέρδη και καμαρώνεις για αυτά πολύ γρηγορα θα τα χάσεις όλα.
Το
ίδιο συμβαίνει όταν είσαι λυπημένος και θρηνείς γιατί δεν τα
καταφέρνεις . Όσο θρηνείς, τόσο περισσότερο θα αποτυγχάνεις και τόσο
περισσότερο θα απογοητεύεσαι.
Αντίστροφα,
αν αντιμετωπίζεις την αποτυχία σου στοχεύοντας ακόμη ψηλότερα και
διατηρώντας την χαρά και την δημιουργικότητα σου, θα επιβραβευτείς από
το ασυνείδητο σου.
Ο Όμηρος μας ενημερώνει πως ο νοητικός αυτος μηχανισμός είναι κοινό αγαθό για άνδρες και γυναίκες.
Οι αρχαίοι σοφοί το έχουν διατυπώσει ως εξής.
«Ευτυχησας μη εστί υπερήφανος ,απορησας μη ταπεινού»
[εάν ευτυχείς να μην είσαι αλαζόνας εάν δυστυχείς να μην ταπεινώνεσαι ]
ΠΡΟΣΟΧΗ.- η υπερβολή και
εκμετάλλευση του νοητικού μηχανισμού των αντιθέτων, όπως όλα στον
Όμηρο, λειτουργεί σαν μπούμερανγκ και στο τέλος βρίσκεσαι σε πολύ
δυσχερή θέση. Η εκμετάλλευση των δώρων του ΔΙΑ αποβαίνει θανατηφόρα για
τους α-νοήμονες –μικρονοους, πλούσιους και φτωχούς [ ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ ].
Γιατί είναι ο χώρος τριών διαστάσεων; Το
ερώτημα γιατί ο χώρος είναι τρισδιάστατος (3D) και όχι κάποιος άλλος
αριθμός των διαστάσεων έχει προβληματίσει τους φιλοσόφους και
επιστήμονες από την αρχαία Ελλάδα. Ο χωροχρόνος είναι συνολικά τεσσάρων
διαστάσεων, ή (3 + 1) διάστατος, όπου ο χρόνος είναι η τέταρτη διάσταση.
Είναι γνωστό ότι η διάσταση του χρόνου σχετίζεται με το δεύτερο νόμο
της θερμοδυναμικής: η ώρα έχει μία κατεύθυνση (προς τα εμπρός), επειδή η
εντροπία (ένα μέτρο της αταξίας) δεν μειώνεται ποτέ σε ένα κλειστό
σύστημα, όπως το σύμπαν.
Σε
ένα νέο έγγραφο που δημοσιεύθηκε στην EPL , οι ερευνητές έχουν
προτείνει ότι ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής μπορεί επίσης να
εξηγήσει γιατί το διάστημα είναι 3D. "Ένας
αριθμός των ερευνητών στους τομείς της επιστήμης και της φιλοσοφίας
έχουν αντιμετωπίσει το πρόβλημα της (3 + 1) διάστατης φύση του
χωροχρόνου από δικαιολογεί την κατάλληλη επιλογή των διαστάσεων της,
προκειμένου να διατηρήσει τη ζωή, τη σταθερότητα και την πολυπλοκότητα,"
coauthor Julian Gonzalez-Αγιάλα, στο Εθνικό Πολυτεχνικό Ινστιτούτο του
Μεξικού και το Πανεπιστήμιο της Σαλαμάνκα στην Ισπανία. "Η
μεγαλύτερη σημασία της δουλειάς μας είναι ότι έχουμε παρουσιάσει μια
έκπτωση που βασίζεται σε ένα φυσικό μοντέλο της διάστασης στο σύμπαν με
ένα κατάλληλο και λογικό σενάριο του χώρου-χρόνου. Αυτή είναι η πρώτη
φορά που ο αριθμός«τρία»των διαστάσεων του χώρου προκύπτει ως η
βελτιστοποίηση μιας φυσικής ποσότητας". Οι
επιστήμονες προτείνουν ότι ο χώρος είναι 3D, λόγω της θερμοδυναμικής
ποσότητας που ονομάζεται η πυκνότητα της ελεύθερης ενέργειας Helmholtz.
Σε ένα σύμπαν γεμάτο με ακτινοβολία, αυτή η πυκνότητα μπορεί να θεωρηθεί
ως ένα είδος πίεσης σε όλα του χώρου, η οποία εξαρτάται από τη
θερμοκρασία του σύμπαντος και τον αριθμό των χωρικών διαστάσεων. Εδώ
οι ερευνητές έδειξαν ότι, καθώς στο σύμπαν άρχισε η ψύξη μετά τη Μεγάλη
Έκρηξη η πυκνότητα Helmholtz έφτασε πρώτη στη μέγιστη τιμή της σε πολύ
υψηλή θερμοκρασία που αντιστοιχεί στο όταν το σύμπαν ήταν απλώς ένα
κλάσμα του δευτερολέπτου, και όταν ο αριθμός των χωρικών διαστάσεων ήταν
περίπου τρεις. Η
βασική ιδέα είναι ότι ο 3D χώρος είχε «παγώσει σε" σε αυτό το σημείο,
ήταν όταν η πυκνότητα Helmholtz έφτασε πρώτη τη μέγιστη τιμή της,
απαγορεύοντας τον 3D χώρο από τη μετάβαση του σε άλλες διαστάσεις
Αυτό
συμβαίνει επειδή ο δεύτερος νόμος επιτρέπει τις μεταβάσεις σε
υψηλότερες διαστάσεις μόνο όταν η θερμοκρασία είναι πάνω από αυτή την
κρίσιμη τιμή, και όχι κάτω από αυτή. Δεδομένου ότι το σύμπαν συνεχώς
ψύχεται, η τρέχουσα θερμοκρασία είναι πολύ κάτω από την κρίσιμη
θερμοκρασία που απαιτείται για τη μετάβαση από 3D χώρο σε ένα υψηλότερο
διαστάσεων χώρο. Με τον τρόπο αυτό, οι ερευνητές εξηγούν, γιατί οι
χωρικές διαστάσεις είναι χαλαρά ανάλογες με τις φάσεις της ύλης, όπου η
μετάβαση σε μια διαφορετική διάσταση μοιάζει με μετάβαση φάσης όπως η
τήξη του πάγου-κάτι που είναι δυνατό μόνο σε αρκετά υψηλές θερμοκρασίες. "Κατά
τη διαδικασία ψύξης του πρώιμου σύμπαντος και μετά την πρώτη κρίσιμη
θερμοκρασία, η αρχή της αύξησης της εντροπίας για κλειστά συστήματα θα
μπορούσαν να απαγορεύσουν ορισμένες αλλαγές των διαστάσεων", εξήγησαν οι
ερευνητές. Η
πρόταση εξακολουθεί να αφήνει περιθώρια για υψηλότερες διαστάσεις για
να έχουν συμβεί κατά το πρώτο κλάσμα του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη
Έκρηξη, όταν το σύμπαν ήταν ακόμη θερμότερο από ό, τι ήταν στην κρίσιμη
θερμοκρασία . Επιπλέον οι διαστάσεις υπάρχουν σε πολλά κοσμολογικά
μοντέλα, κυρίως στη θεωρία των χορδών. Η νέα μελέτη θα μπορούσε να
βοηθήσει να εξηγήσει γιατί, σε ορισμένα από αυτά τα μοντέλα, οι επιπλέον
διαστάσεις φαίνεται να έχουν καταρρεύσει (ή παρέμειναν στο ίδιο
μέγεθος, το οποίο είναι πολύ μικρό), ενώ ο 3D χώρος συνέχισε να
αναπτύσσεται σε ολόκληρο το παρατηρήσιμο σύμπαν . Στο
μέλλον, οι ερευνητές σχεδιάζουν να βελτιώσουν το μοντέλο ώστε να
περιλάβουν πρόσθετα κβαντικά φαινόμενα που μπορεί να έχουν συμβεί κατά
το πρώτο κλάσμα του δευτερολέπτου μετά τη Μεγάλη Έκρηξη, το λεγόμενο
«Planck εποχή." Επιπλέον, τα αποτελέσματα από ένα πιο πλήρες μοντέλο
μπορεί επίσης να παρέχει καθοδήγηση για τους ερευνητές που εργάζονται σε
άλλα κοσμολογικά μοντέλα , όπως η κβαντική βαρύτητα. Εξερευνήστε περαιτέρω: Ποιος νοιάζεται για την τέταρτη διάσταση; Περισσότερες
πληροφορίες: Julian Gonzalez-Αγιάλα, Rubén Cordero και F. Angulo-Brown.
"Είναι το (3 + 1) -D φύση του σύμπαντος μια θερμοδυναμική
αναγκαιότητα;" EPL . DOI: 10.1209 / 0295 με 5075/113/40006 Επίσης (πρώιμη έκδοση) στο arXiv: 1502.01843 [gr-qc] via phys.org
Έχω γράψει παλιότερα ότι στον λαβύρινθο της Φαιστού γίνονταν γενετικά
περάματα .Βρέθηκαν και κατάλληλοι χώροι για αυτά. Τα έγραψα τότε με
λεπτομέρειες, τι βρήκε το ρώσικο συνεργείο, αλλά τώρα είναι δύσκολο να
τα ξαναβρώ .
Οι ανθρωπολόγοι σήμερα αδυνατούν να βρουν τον χαμένο κρίκο μεταξύ του
HOMO SAPIENS και του σύγχρονου ανθρώπου. Έχει πρόσθετα 20.000 γονίδια.
Αυτά προστέθηκαν , στο εργαστήριο της ΚΑΛΥΨΩΣ στη ΦΑΙΣΤΟ της ΚΡΗΤΗΣ υπό
την επίβλεψη της Αθηνάς. Μεγάλωσαν το κρανίο του πρωτόγονου ιθαγενή, για
να χωρέσουν το αριστερό και το δεξί εγκεφαλικό ημισφαίριο μαζί με το
Μεσολόβιο, προστέθηκαν καινούργια μάτια και φυσικά η νέα ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΔΙΠΛΉ
ΒΙΟ-ΝΑΝΟΕΛΙΚΑ με τα 20.000 γονίδια. Μην με ρωτάτε που τα ξέρω. Πηγές δεν
πρόκειτε τώρα να πω. Αν θέλετε μην πιστεύετε και καλά θα κάνετε .Σας
δικαιολογώ αλλά τις πηγές μου τις θέλω .
Χρειάστηκαν 700 χρόνια, στην ιατρική ομάδα της Καλυψώς, για την
αλλαγή του πρωτόγονου ανθρώπου της ΓΗΣ, στον πρώτο σύγχρονο άνδρα, τον
ΜΥΚΗΝΑΊΟ. Έχει σχέση που στέλνανε οι Αθηναίοι 7 κορίτσια και 7 αγόρια
και όχι παραπάνω ή παρακάτω .Σε 7+7=14 κομμάτια διαμελίστηκε ο Όσιρις
και ξανά ενώθηκε. Την ερμηνεία τους θα την πω αργότερα. Τώρα άλλο είναι
το θέμα .
Οι πρόγονοι μας πίστευαν και αυτό ισχύει και τώρα (αν με διαβάζει
κανένας γιατρός και κάνω λάθος ας μου το πει, για να βαδίσω πιο σωστά)
ότι ο αριστερός εγκέφαλός μας είναι ο καθημερινός εαυτός μας, με όλα τα
καλά του και τα κακά του, γενικά το «ζώο» μέσα μας. Από μόνος του δεν
μπορεί να μας οδηγήσει πουθενά. Ο δεξιός εγκέφαλος μας είναι κάτι άλλο,
είναι το φως, το πνεύμα, η ψυχή, η «καρδιά» του ανθρώπου, ο ΑΠΌΛΛΩΝ μέσα
μας. Οι δυο εγκέφαλοι μας δεν επικοινωνούν μεταξύ τους κατευθείαν . Η
επικοινωνία τους γίνεται μέσω του Μεσολόβιου ( μεσολόβιο είναι μια πυκνή
δέσμη νεύρων που ενώνει τα δυο μέρη του εγκεφάλου).
Οι πρόγονοι μας πίστευαν και νομίζω ότι αυτό ισχύει και τώρα (ας
βοηθήσει κανένας γιατρός)ότι οι 7 αισθήσεις μας ,διοχετεύουν καθημερινά
στο μυαλό μας εκατομμύρια πληροφοριών, που συγκεντρώνονται στο
Μεσολόβιο. Κατά την διάρκεια του ύπνου, το Μεσολόβιο μοιράζει τις
πληροφορίες αυτές στα δυο μέρη του μυαλού για όλα όσα πρόκειται να
συμβούν την επομένη ημέρα και το κοντινό μέλλον. Έτσι αυτό που ζούμε
σήμερα το έχουμε αποφασίσει, χθες.
Το καλλίτερο παράδειγμα για ότι σας περιέγραψα είναι της ΟΔΎΣΣΕΙΑ,
αυτό με την ΠΗΝΕΛΌΠΗ και το υφαντό της. Όλη μέρα ύφαινε στον αργαλειό
και το βράδυ το χαλούσε για να ξανακάνει την επομένη ημέρα το ίδιο. Η
ΠΗΝΕΛΌΠΗ έχει αλληγορική ερμηνεία: Είναι το Μεσολόβιο.
Τι πιστεύατε ότι η Πηνελόπη θα ύφαινε και θα το κατέστρεφε το βράδυ
και πάλι από την αρχή; Τόσο βλάκες ήταν οι Μνηστήρες; Δεν θα το παίρνανε
χαμπάρι μια που θέλανε να την πηδήξουν; Όλη η Οδύσσεια και Ιλιάδα είναι
αλληγορική. Εμείς είμαστε νομίζω οι καθυστερημένοι και την έχουμε για
παραμύθι. Δείτε τόσα χρόνια δεν αναλογιστήκαμε και να πούμε . Καλά
μαλάκες ήταν οι Μνηστήρες και δεν καταλαβαίνουν την Πηνελόπη ότι το
κατέστρεφε το υφαντό το βράδυ; Ακόμη αρχή είμαστε, θα πούμε κι άλλα.
Ο Νους (Ν+ους) του κάθε ανθρώπου είναι το αδιάρρηκτο εκείνο σημείο, το οποίο ο ίδιος άνθρωπος το ορίζει απόλυτα. Η πνευματική αν-έλιξ-η ανυψώνει το Νου μας και τον κάνει, να λειτουργεί εκπέμποντας σε ανώτερο φάσμα συχνοτήτων, υπό τον έλεγχό του. Έτσι η λειτουργία του Νοητικού Πεδίου στις ανώτερες συχνότητες ενεργοποιεί και αποδέχεται το ανώτερο «Λεπτοφυές» Πνευματικό Πεδίο. Τα υπάρχοντα «Λεπτοφυή» Σώματα του ανθρώπου είναι τα εξής και διακρίνονται στο: - Στο Ενεργειακό… που είναι η Αύρα μας. - Στο Συναισθηματικό ... που είναι το Αστρικό μας. - Στο Νοητικό… που είναι το ίδιο μας το Σώμα. Αυτά λοιπόν τα τρία μέρη… μέσα από μια μυητική διαδικασία φωτίζονται και ενεργοποιούνται και τότε αρχίζουν να λειτουργούν σ’ ένα ανώτερο βεληνεκές επίπεδο. Τα σώματα αυτά συνδέουν πνευματικά τον άνθρωπο από τα «Τάρταρα… έως και τα ανώτερα Υπέρ Σύμπαντα του Κόσμου». Τα «Λεπτοφυή» αυτά Σώματα έχουν όμως και ένα Κατώτερο κι ένα Ανώτερο Δίδυμο. Έτσι κάθε Ανώτερο Δίδυμο μπορεί να πάρει τα ηνία ανάλογα, ώστε ο άνθρωπος να «αντιλαμβάνεται» πλέον τα καλέσματα του Ανώτερου Πνεύματος και της Ανώτερης Ψυχής του, που συν λειτουργούν και τον βγάζουν «έξω» από το «μάτριξ» και την κοινή εμπειρία του μη φωτισμένου ανθρώπου. Το Νοητικό Σώμα έχει ένα Ανώτερο Νοητικό Δίδυμο, που είναι ουσιαστικά το Πνευματικό Σώμα και δονείται στις Ανώτατες Πνευματικές Σφαίρες, που είναι διασυνδεδεμένο με το Πνεύμα της Παν Δημιουργίας.. Το Νοητικό Σώμα μπορεί να διακρίνει τι είναι δικό του, τι προέρχεται από το ίδιο, τι προέρχεται από το Σκιώδη Εαυτό του δηλαδή… το Υποσυνείδητο, αλλά και τι είναι μήνυμα ανώτερης καθοδήγησης από τον Ανώτερο Εαυτό, τι έρχεται «εμβόλιμο» από μία άλλη πηγή και που δεν είναι δικό του αυτόβουλο γέννημα. Έτσι εμφανίζονται κάποιες σκέψεις και εικόνες στο Νου μας που δεν είναι ακριβώς δικές μας... οπότε στην καθημερινή μας κατάσταση και ειδικά του μη αφυπνισμένου ανθρώπου το Κατώτερο Νοητικό Σώμα του υπέρ λειτουργεί και κυβερνάται, έναντι της Συνείδησης που είναι ενεργά μια Αφυπνισμένη Συνειδητότητα και «ψιλιασμένη», αφού μπορεί σχετικά εύκολα να αποκωδικοποιήσει τους Ελληνικούς Μύθους και να παραστεί στο «Συμπόσιο» των θεών. Πολλοί Συν Έλληνες βρίσκονται και σήμερα σε πλάνη, αφού δεν μπορούν να κατανοήσουν την «ερωτική σχέση» θεών και ανθρώπων, με αποτέλεσμα να καταγράφονται μέσα τους ολογραφικά εικονικά διαγράμματα, ότι όλα αυτά γίνονται σε πραγματικό χρόνο και να τα παίρνουν τοις μετρητοίς. Έχω δει και βιώσει τέτοιες καταστάσεις που μερικοί υποτίθεται… μου εξομολογήθηκαν… ότι βλέπουν τους θεούς ή έχουν επαφή με τους θεούς ή μιλούν επίσης μαζί τους … δημιουργώντας στους υπόλοιπους συνανθρώπους τους… ότι είναι μυημένοι και έτσι βρίσκονται σε μια διαρκή πλάνη και δημιουργούν γύρω τους ένα πέπλο ομίχλης και φαντασίας… παραπλανώντας και τους υπόλοιπους Συνέλληνες. Οπότε κρατάτε και μικρό καλάθι, όταν ακούτε τέτοιες περίεργες ιστορίες, διότι πολύ απλά θα το πω, ότι είναι να μας συμβεί ή να μας δοθεί …δηλαδή κάτι το πνευματικό…. θα αφορά μόνον εμάς και μόνον εμάς και δεν θα έχει τόση σημασία να ανακοινωθεί σε τρίτους, πόσο μάλιστα στο πλήθος. Ενώ βλέπετε να σας γράφω τόσα χρόνια, δεν έχω περιπέσει σε τέτοιο σφάλμα, παρότι μου έχουν συμβεί διάφορα πολύ σοβαρά γεγονότα και βιώματα πνευματικής υφής κι έχω μιλήσει στο πλήρωμα του χρόνου και ως ένα σημείο βέβαια… μόνον με κάποιους συγκεκριμένους φίλους…. που είναι πολύ κοντά σε μένα και είναι άτομα με παρόμοιες εμπειρίες. Οπότε είναι καλό να κρατάμε τα ηνία του α-λόγου για το ανώτερο καλό της ανθρωποψυχής. Το λογικό είναι φλύαρο… ενώ η Συνειδητότητα είναι σχεδόν σιωπηλή… με ότι αυτό συνεπάγεται… Ο Νους, μόνος του μπορεί να μετατρέψει κάθε μη αφυπνισμένο άτομο σε μια «μαριονέτα» των ζωικών ενστίκτων, αφού ένα φλύαρο Νοητικό κι ένα «ναυάγιο» Συναισθηματικό Σώμα, είναι σίγουρα τα συνεργαζόμενα έρμαια των «αστρικών σκιωδών ανέμων»… της κατώτερης υπο-παρα-φύσης του ανθρώπου που δεν έχει εκλεπτυνθεί. Ο Ανώτερος Πόλος ενός Νοητικού Σώματος, του οποίου το Κατώτερο Δίδυμο βρίσκεται σε παραλήρημα, είναι ο ακίνητος Νους… ο οποίος γυμνάζεται μέσω του διαλογισμού και των συστημάτων Πνευματικής ανύψωσης ώστε να τελεί τη μικρότερη δράση κατά το δυνατόν, για να αναπτυχθούν άλλες υπέρ αισθήσεις… όπως είναι αρχικά η Συναισθηματική Νοημοσύνη. Το Νοητικό Σώμα μας … είναι αμφι-συνδεδεμένο με το Φυσικό μας Σώμα. Άρα οι παρορμήσεις διοικούν τον άνθρωπο και τον στέλνουν να βιώσει πολύ σκληρές εμπειρίες… τις οποίες συνήθως δεν μπορεί να τις αποκωδικοποιήσει ως το σενάριο που αυτές είναι για αφύπνιση και όχι για μια ακόμη μεγαλύτερη καταβαράθρωση… όπως συνήθως συμβαίνει καταληκτικά. Έτσι λοιπόν ένα καθαρό κι ανυψωμένο Συναισθηματικό Σώμα δε συνεργάζεται τόσο με το Νοητικό και το Φυσικό Σώμα, όσο με το ίδιο το Πνεύμα και την Ψυχή. Η Καρδιά μας… η κάρα του Διός (ΚΑΡ-ΔΙΑ)… είναι το πραγματικό μυαλό του ανθρώπου. Το Πνεύμα εγκολπώνεται μέσα στην Ύλη… μέσω της καθαρής Καρδιάς και είναι η μόνη Οδός… της Αλήθειας…της Θείας Άλης.
Η Κάθαρση είναι η λύση…. κι όταν οι πληγές μας θεραπεύονται πονούν περισσότερο από ποτέ… κι όποιος είναι έτοιμος αυτής της διαδικασίας κι έχει προσκαλέσει ο ίδιος αυτή τη θεραπευτική κάθαρση μέσα του, τότε ελπίζει να θεραπευτεί παντοτινά από αυτές τις πληγές και θα ανυψωθεί…. σε ανώτερα Πνευματικά Πεδία , για να μην επιστρέψει πάλι πίσω στη Γαία. Σε καθημερινή βάση ο Νους δοκιμάζεται…. ακόμη και των μυημένων ανθρώπων… οι οποίοι έχουν περάσει στην ανώτερη κατάσταση του Παρατηρητή και του Παρατηρούμενου ταυτόχρονα, έξω από τη σύμμειξη εντός των ανθρώπινων «Θεάτρων Ελέγχου» της Ενέργειας. Κι όταν λέγω ότι κάποιος είναι μυημένος στη διαδικασία… σημαίνει ότι είναι αυτός που τολμάει αρχικά να καθαρίσει τα Κατώτερα «Λεπτοφυή» Σώματα και να συνδεθεί με τα Ανώτερα Δίδυμά τους. Αυτό μας το δίδουν οι πρόγονοί μας χαρακτηριστικά… με τους γεωμετρικούς-γεωμαντικούς σχηματισμούς των πόλεων-χωριών που σας έχω γράψει στην πρώτη εποίκηση των Ελλήνων στη Γαία…. που αντιστοιχούν στα άστρα και τα ζώδια… οπότε ότι είναι κάτω είναι και επάνω και αντίστροφα… ώστε να γίνει κατανοητό ότι υπάρχει μία συνάφεια. Ο ίδιος ο άνθρωπος… είναι κι αυτός ένα γεωμετρικό σχήμα, φέροντας το σχήμα του Πεντάκτινου Αστέρος ή αλλιώς είναι ένα σχήμα ΠΕΝΤΑΓΩΝΟΝ, γι’ αυτό και λεξαριθμικά το γράμμα Ε(ψιλον) αντιστοιχεί στον αριθμό 5 (πέντε) και ο άνθρωπος είναι ένα ηλεκτρικό - ενεργειακό πεδίο από μόνος του… δηλαδή λειτουργεί σαν μια ηλεκτρική γεννήτρια και φέρει 7 (επτά) ενεργειακά κέντρα, με εφτά φωτοχρώματα, όπως της ίριδας(ουράνιο τόξο) και είναι φωτεινός λαμπτήρας… δηλαδή είναι ένα πηνίο με ενεργειακό κύκλωμα, όπου είναι ένας ηλεκτρομαγνήτης δύο πολικοτήτων δηλαδή… είναι ένας μετασχηματιστής, με διακόπτη και συγχρόνως είναι πομποδέκτης, ως ένας αγωγός της «θερμότητας» του «ηλεκτρισμού»… (θετική-αρνητική πόλωση ), όπου συντονίζεται ανάλογα με τις περιστάσεις. Δηλαδή… το Σώμα μας μαζί με το Νου μας… είναι μία προσομοίωση που αφορά όλα φάσματα της Ζωή μας. Το ερώτημα όμως που μπαίνει και είναι προς συζήτηση… τελικά εάν παρομοιαστούμε εμείς οι άνθρωποι ότι είμαστε η οθόνη ενός υπολογιστή… τελικά ο απλός Νους μας…. και όλες μας οι σκέψεις που εμφανίζονται στην κεντρική του οθόνη του υπολογιστή… τελικώς είναι πράγματι όλες δικές μας; Ναι ή Όχι; Ιδού η απορία….! Γνωρίζουμε βέβαια κι έχει διαπιστωθεί ότι υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι συντονίζονται μεταξύ τους κι επικοινωνούν ταυτόχρονα… ακόμη και μέσω των τεχνητών μέσων επικοινωνίας. Κι αυτό το φαινόμενο το λέμε «Τηλεπάθεια» και συνήθως οι άνθρωποι αυτοί ομιλούν για αυτό το φαινόμενο… για καλό σκοπό. Όμως τι γίνεται εάν δύο άτομα μεταξύ τους μοιράζονται αρνητικά συναισθήματα αναλόγως των κοινών τους εμπειριών; Γιατί δεν μπορούν τα άτομα αυτά να ξεφύγουν από τον ιστό των σκέψεων τους και των συναισθημάτων τους… που αναζωπυρώνονται συνέχεια με τόση ευκολία; Και γιατί σίγουρα…( θα το έχετε διαπιστώσει αρκετοί που διαβάζετε αυτό το κείμενο τώρα)… ότι κάθε αρνητική μας σκέψη ή κατάσταση ξεπηδάει ιδίως όταν αρχίζουμε να διαβαίνουμε ένα φωτεινό δρόμο; Τελικά είναι αυτό το εμπόδιο… είναι η δοκιμασία που πρέπει να ξεπεράσουμε; Εάν ανατρέξουμε στην μυθολογία μας και δούμε τον παραστατικότατο μύθο του Προδίκου, όπως μας τον διέσωσε στα απομνημονεύματά του ο Ξενοφών, θα δούμε ότι ο Ηρακλής… όταν ακόμη βρισκόταν στην νεαρή ηλικία των18 ετών, ζούσε στον Κιθαιρώνα, έχοντας δάσκαλό του τον Λίνο. Εκεί κατά την διάρκεια μίας δύσκολης στιγμής της ζωής του, είχε λάβει την απόφαση να ακολουθήσει… αντί της «Ηδίστης και ράστης οδού της κακίας» την «χαλεπήν και μακράν οδό της Αρετής». Ας θυμηθούμε όμως για λίγο το γνωστό μας μύθο… όπου κάποια ημέρα που ο Ηρακλής είχε απομακρυνθεί από το ποίμνιο και τους ποιμένες του πατέρα του, κάθισε σε ένα ερημικό μέρος και άρχισε να σκέφτεται και να αναρωτιέται για το ποια θα είναι η οδός που θα πρέπει να ακολουθήσει στην ζωή του. Τότε λοιπόν είδε να εμφανίζονται μπροστά του και να κατευθύνονται προς το μέρος του δύο πολύ ψηλές γυναίκες, με τελείως διαφορετική εμφάνιση κινήσεις και συμπεριφορά. Η μία γυναίκα φερόταν πολύ σεμνά, ήταν πολύ καθαρή και ντυμένη με λιτά και όμορφα ρούχα. Είχε κίνηση και στάση απλή και το βλέμμα της ήταν σοβαρό και μετριόφρον. Η άλλη γυναίκα ήταν παχύσαρκη και επιδεικτική. Φορούσε πολυτελή και πανάκριβα ρούχα, τα οποία όμως ήταν άκομψα και διαλεγμένα χωρίς καθόλου γούστο. Το βλέμμα της ήταν προκλητικό. Παρατηρούσε γύρω της τα πάντα με αυθάδη τρόπο, ενώ το πρόσωπό της ήταν πολύ έντονα μακιγιαρισμένο. Επιπλέον, επιτάχυνε το βήμα της, ώστε να είναι αυτή η πρώτη που θα βρεθεί μπροστά στον έφηβο Ηρακλή και μόλις τον πλησίασε του είπε τα εξής λόγια: «Βλέπω Ηρακλή, ότι αυτό που σκέφτεσαι είναι το ποιος θα μπορούσε να είναι για σένα ο καλύτερος τρόπος ζωής. Έχω να σου πω λοιπόν, ότι να αποφασίσεις να με ακολουθήσεις, θα περάσεις μία πολύ όμορφη ζωή χωρίς να καταβάλεις καμία ιδιαίτερη προσπάθεια. Ότι και αν είναι αυτό που επιθυμείς, θα μπορούσες πολύ εύκολα να το αρπάξεις από τους άλλους και όχι να προσπαθήσεις να το αποκτήσεις με την δική σου προσωπική εργασία. Αυτό που μπορώ να σου προσφέρω είναι την εύκολη απόλαυση όλων σου των αισθήσεων και θα ζεις μόνο για να απολαμβάνεις.» Ο Ηρακλής όταν άκουσε όλες τις δελεαστικές προτάσεις αυτής της γυναίκας, την ρώτησε: «Και ποιο είναι το όνομά σου;» Εκείνη του απάντησε: «Οι φίλοι μου με ονομάζουν ΕΥΔΑΙΜΟΝΙΑ, οι εχθροί μου όμως με ονομάζουν ΚΑΚΙΑ.» Εν τω μεταξύ έφτασε και η δεύτερη ψηλή γυναίκα, η οποία είπε με την σειρά της στον έφηβο Ηρακλή: «Και εγώ έρχομαι να σου μιλήσω, διότι γνωρίζω τους γονείς σου και τους προγόνους σου και έμαθα τον τρόπο που ανατράφηκες. Όλα αυτά μου δίνουν την ελπίδα ότι θα με ακολουθήσεις. Δεν θα προσπαθήσω όμως να σε εξαπατήσω, ούτε και θα σου υποσχεθώ απολαύσεις χωρίς κόπους και χωρίς την προσωπική σου προσπάθεια. Αυτό που μπορώ να κάνω είναι να σου παρουσιάσω την ζωή, έτσι όπως την έφτιαξαν οι Θεοί. Δηλαδή, θα πρέπει να περιποιείσαι και να ευεργετείς τους φίλους σου, εάν θέλεις να σε αγαπούν και εκείνοι. Πρέπει να εργάζεσαι και να κοπιάζεις για τον τόπο σου, αν θέλεις οι άνθρωποι του τόπου σου να προοδεύσουν.» Επίσης, αποστόμωσε αμέσως την Κακία που εξακολουθούσε να είναι παρούσα, όταν επιχείρησε να την διακόψει με την ανόητη παρατήρηση: «Βλέπεις πόσο δύσκολα και κοπιαστικά έργα σου προτείνει αυτή η γυναίκα, αγαπητέ μου Ηρακλή» Αυτή η δεύτερη γυναίκα όμως, μίλησε τόσο μεστά και πειστικά, ώστε ο Ηρακλής αναγνώρισε στο πρόσωπό της την ΑΡΕΤΗ και μολονότι ο δρόμος που του πρότεινε ήταν ιδιαιτέρως δύσκολος, αποφάσισε να τον ακολουθήσει. Άρχισε λοιπόν να μάχεται κατά των ανθρώπινων κακών και κατά των τεράτων και των θηρίων που εμφωλεύουν στην ψυχή κάθε ανεξαιρέτως ανθρώπου, για να δείξει στους όμοιούς του την απόφαση που θα πρέπει να λάβουν και αυτοί, εάν θέλουν να ζήσουν μία ζωή με αρχές και ιδανικά και να γίνουν τελικά άνθρωποι αντάξιοι του ονόματός τους.
Το ΗΘΙΚΟ ΔΙΔΑΓΜΑ λοιπόν αυτού του καταπληκτικού μύθου, το οποίο δια μέσου του Ηρακλή, φτάνει μέχρι και τις μέρες μας, είναι ότι σε κάθε στιγμή της ζωής μας, όσο μεγάλες και αν είναι οι πάσης φύσεως δυσκολίες που πιθανόν να μας καταδυναστεύουν, εμείς αυτό που θα πρέπει να κάνουμε, είναι να μιμηθούμε το παράδειγμα του Ηρακλή. Ο Ηρακλής αποτελεί το αιώνιο πρότυπο του ανθρώπου εκείνου που έχει μάθει να δίνει και να κερδίζει στην ζωή του μάχες και αγώνες, διότι έχει ως θεμελιώδες κίνητρό του, το να ξεπερνά κάθε μέρα τον εαυτό του ως προς το θέμα της Αρετής, ακόμα και όταν όλοι δίπλα του τον πολεμούν ανελέητα και δεν μπορούν να καταλάβουν τα πραγματικά του κίνητρα. Στην πραγματικότητα σε αυτό το ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ ΤΗΣ ΑΡΕΤΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΚΑΚΙΑΣ, βρισκόμαστε κάθε μέρα, σε κάθε σημαντική απόφαση που καλούμαστε να πάρουμε στην ζωή μας. Ας σκεφτούμε λοιπόν όλοι μας, ας απομονωθούμε για λίγο από την πολύβουη καθημερινότητα μας και ας αναλογιστούμε κι εμείς, όπως ακριβώς και ο Ηρακλής: Ποιος είναι ο δρόμος που θα επιλέξουμε για να λύσουμε το επόμενο πρόβλημά μας; Ο δύσκολος και κακοτράχαλος δρόμος που οδηγεί όμως στην Αρετή ή ο εύκολος και ευχάριτος δρόμος που αναπόφευκτα οδηγεί στην Κακία; Μια ελληνική παροιμία μας λέγει: «μάναμ… θέλω να αγιάσω μα δεν μπορώ…» και πράγματι δεν με αφήνουν οι σατανάδες… πολιτικοί και όλα αυτά περνάει σήμερα η Ελλάδα μας… είναι μία μεγάλη Α-λήθεια… διότι πληρώνουμε το τίμημα του να είμαστε ΕΛΛΗΝΕΣ…. αλλά το πόσο ΕΛΛΗΝΕΣ θα συνεχίσουμε να είμαστε… οφείλουμε να το αποδεικνύουμε κάθε μέρα… όλοι μας και προπαντός με την στάση μας και τις πράξεις μας. (Αυτό το κείμενο κρατείστε το ως «Εισερχόμενο» στο μυαλό σας. Τώρα το τι «Εξερχόμενο»… θα στείλετε κι εάν το στείλετε προς τα έξω… ΕΣΕΙΣ το ξέρετε.) ΥΣΤΕΡΟΓΡΑΦΟ: Χρησιμοποιώ τα Windows….της Ελληνικής Ψυχής. [Επίσης στέλνω κι ένα μήνυμα προς πάσα κατεύθυνση: «Όλοι εσείς… οι σκοτεινές ενέργειες που αναμένετε άγρυπνοι και με πρώτη ευκαιρία πετάτε τα άγκιστρα… στα «λεπτοφυή» μας σώματα, ώστε να ενεργοποιήσετε ξανά ένα σκοτεινό ενεργειακό αλισβερίσι… να ξέρετε ότι εμείς ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΔΩ ΠΑΡΟΝΤΕΣ…. και είμαστε ΠΟΛΙΤΕΣ-ΟΠΛΙΤΕΣ… που έχουμε ως έμβλημα μας το ΣΠΑΘΙ… που το μετατρέπουμε σε ΣΠΙΘΑ… που θα σας κάψει ολωσδιόλου και θα σας τσουρουφλίσει κατάλληλα… διότι εμείς σήμερα έχουμε την Καρδιά μας Καθαρή και εκπέμπουμε πλέον στις Ανώτερες Συχνότητες της Αγάπης και του Ηλιακού Φωτός.» ]
Σαν σήμερα οι Γερμανοί υπέγραφαν την παράδοσή τους και ο Β΄Παγκόσμιος
Πόλεμος τελείωνε. Αμέσως μετά σ΄ όλες τις χώρες που οι ναζί και οι
συνεργάτες τους αιματοκύλισαν, όπου ο άμαχος πληθυσμός υπέστη τα
πανδεινα, τιμωρήθηκαν παραδειγματικά και σκληρά.
Στην μόνη χώρα που πολλοί συνεργάτες των Γερμανών όχι μόνο απέφυγαν
την τιμωρία αλλά "πέρασαν" στο επόμενο καθεστώς ήταν η Ελλάδα. Κι έτσι έμειναν "ζωντανοί" και οι "νοσταλγοί".
Δείτε το κινηματογραφικό υλικό ντοκουμέντο από τις δίκες των εγκληματιών πολέμου.
(Ο συγγραφέας απέστειλε την παρούσα επετειακή μονογραφία κατ΄ αποκλειστικότητα στα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας την 16 Απριλίου 2016, 195η επέτειο τής «σημαδιακής» ημέρας (16 Απριλίου 1821) κατά την οποία επεσυνέβησαν ταυτόχρονα δύο μείζονα γεγονότα στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας: Η ανάδυση τού ιερού σκηνώματος τού απαγχονισθέτος Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ από τον βυθό τού Κερατίου κόλπου και, ταυτόχρονα, η συγκρότηση και ανάδειξη σε σώμα τού εθνικού Πολεμικού Στόλου τής Νεοτέρας Ελλάδος υπό ενιαία (Υδραϊκή) ναυαρχική διοίκηση (Υποσημ. 10).
Το 1821, η Ρωσία ήταν τότε για την Ευρώπη ότι είναι σήμερα οι Η.Π.Α. για τον Κόσμο: Η στρατιωτική υπερδύναμη τής εποχής, ο «χωροφύλακας [gendarme] τής ηπειρωτικής Ευρώπης».
Συγκεκριμένα, όπως αναλύεται στον παρακάτω πίνακα, ο Ρωσικός Στρατός (800.000 - 826.000 άνδρες) αριθμούσε στην Μεταναπολεόντεια εποχή, καθ' όλη την διάρκεια τού ελληνικού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, περισσότερους άνδρες απ' όσους όλοι μαζί οι στρατοί των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων, ήτοι τής Αγγλίας, Γαλλίας, Αυστρίας και Πρωσσίας/Γερμανίας! Σε σύγκριση δε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ρωσία είχε υπερτετραπλάσια στρατιωτική δύναμη, δεδομένου ότι το σύνολο των αξιόμαχων Οθωμανικών στρατευμάτων δεν ξεπερνούσαν τις 180.000 άνδρες.1
Ο Αλ. Υψηλάντης διαβαίνει τον Προύθο (22 Φεβ 1821)
Το Στρατήγημα τής Μολδοβλαχίας
Υπόαυτό το πρίσμα, είναι εύκολο να γίνει κατανοητή η γεωστρατηγική απόφαση τής Φιλικής Εταιρείας να αρχίσει τον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα από τήν Μολδοβλαχία τήν 22 Φεβρουαρίου 1821. Παρότι εκείνο το πολεμικό μέτωπο (Μολδοβλαχία) ήταν γεωγραφικά απομεμακρυσμένο από το επίκεντρο τού αγώνα (Μωριάς-Ρούμελη), εντούτοις η σημασία του για την ευόδωση τού εθνικού αγώνα ήταν τόσο κρίσιμη ώστε την στρατιωτική αρχηγία των στρατευμάτων των Φιλικών στην Μολδοβλαχία την ανέλαβε, αυτοπροσώπως επί τού πεδίου τής μάχης, ο αρχηγός τής Φιλικής Εταιρείας, ο Πρίγκιψ Αλέξανδρος Υψηλάντης, μέχρι τότε υπασπιστής τού Τσάρου και στρατηγός τού Ρωσικού Στρατού: Το μέτωπο τής Μολδοβλαχίας, ως παρακείμενο των Ρωσοτουρκικών συνόρων, δεδομένου μάλιστα ότι τότε η Μολδοβλαχία αποτελούσε αυτόνομη (φόρου υποτελή) οθωμανική επαρχία και ταυτόχρονα ρωσικό προτεκτοράτο, αύξανε την πιθανότητα στρατιωτικής επέμβασης τής Ρωσίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο. Επομένως με το Στρατήγημα τής Μολδοβλαχίας, οι Φιλικοί απέβλεπαν πρωτίστως στο να δημιουργήσουν μία χαοτική δυναμική ολοκληρωτικού πολέμου2που θα παρωθούσε ή εξανάγκαζε την Ρωσία να εμπλακεί σε πόλεμο εναντίον τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως σύμμαχος των Ελλήνων κατ΄ ελάχιστο ή και ως πρωτοστάτης τής απελευθέρωσης όλων των βαλκανικών λαών κατά μέγιστο.
Η από τακτικής απόψεως απονενοημένη εκστρατεία3 τού Α. Υψηλάντου, προσέκρουσε αρχικά στην ενδοευρωπαϊκή ισορροπία δυνάμεων (balanceofpower), ήτοι στο μεταναπολεόντειο statusquoπου είχε εγκαθιδρυθεί τότε στην Ευρώπη από το Συνέδριο τής Βιέννης (1815) και εφηρμόζετο αποτελεσματικά από την Ιερά Συμμαχία και την Ευρωπαϊκή Συνεννόηση.4Tον Μάρτιο τού 1821, στο Συνέδριο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach(σημερινή Λουμπλιάνα τής Σλοβενίας) ο ΚαγκελάριοςMetternich τής Αυστρίας μεθόδευσε με επιτυχία την προσωρινή διπλωματική εξουδετέρωση τής Ρωσίας ως επεμβατικής δυνάμεως στα Βαλκάνια και συνεπώς την στρατιωτική απομόνωση τού Υψηλάντου: Κατόπιν διπλωματικών χειρισμών και γεωστρατηγικών εκβιασμών τού Metternich, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ τής Ρωσίας αναγκάσθηκε να αποτάξει τον Α. Υψηλάντη από τις τάξεις τού Ρωσικού Στρατού και να αποκηρύξει το στρατιωτικό κίνημα των Ελλήνων στην Μολδοβλαχία την 14 Μαρτίου 1821.
Επιπροσθέτως, στο τέλος τού επόμενου μήνα, την 30 Απριλίου 1821, ο Metternich μεθόδευσε την έκδοση μιας ανθελληνικής διακοίνωσης τής συνόδου τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach(που συνυπέγραψαν η Αυστρία, η Πρωσσία και η Ρωσία, όχι όμως η Αγγλία και η Γαλλία), όπου οι εμπόλεμοι (Χριστιανοί) Έλληνες εξυβρίζοντο σκαιότατα ως «εγκληματίες μηχανορράφοι» και ένοπλοι «αποστάτες», ενώ η δυναστική εξουσία τού (Μουσουλμάνου) Σουλτάνου Μαχμούντ Β΄ εξυμνείτο ως «θεόθεν εξουσία».5
Στρατοί Μεγάλων Δυνάμεων, 1816-1832
ΧΩΡΑ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ
1816
1830
Ρωσία
800.000
826.000
Μεγάλη Βρεταννία
255.000
140.000
Αυτοκρατορία Αψβούργων (Αυστρία)
220.000
273.000
Γαλλία
132.000
259.000
Πρωσσία/Γερμανία
130.000
130.000
ΠΗΓΗ:Paul Kennedy, 1988. The Rise and Fall of the Empires. (Fontana Press/HarperCollins: London), σ. 197.
Το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821
GrigoryAlexandrovichStroganoff
Εντούτοις,από την 23 Ιουνίου 1821, σε 3 μήνες από την αποκήρυξη τού ενόπλου κινήματος τού Υψηλάντου από τον Τσάρο, και λιγότερο από 2 μήνες από την ανθελληνική διακοίνωση τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach, ο Ρωσικός Στρατός άρχισε να προετοιμάζεται και κινητοποιείται για πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά δε από 2 εβδομάδες, την 6 Ιουλίου 1821, ο Βαρώνος GrigoryAlexandrovichStroganoff(1770-1857), πρέσβυς τής Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη τo 1821, επέδωσε προς την Υψηλή Πύλη (Οθωμανική Κυβέρνηση) το εναγωνίως προσδοκώμενο από τούς Έλληνες τελεσίγραφο πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το Ρωσικό τελεσίγραφο απειλούσε την Υψηλή Πύλη ότι εάν δεν ανταποκρίνετο θετικά στους όρους του τότε θα καθίστατο «πολέμιος προς όλον τον χριστιανικόν κόσμον», και σε αυτό το πλαίσιο προσδιόριζε ρητώς προθεσμία μόλις 8 ημερών προς συμμόρφωση τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις επιταγές τού τελεσιγράφου.
Εκείνο το τελεσίγραφο ήταν καινοφανές στην Παγκόσμια Ιστορία, αφού διετύπωνε (πρωτοφανώς τότε) ως αιτία πολέμου ένα διακύβευμα που ήταν ανθρωπιστικό και μόνον: Στο τελεσίγραφο, ο Τσάρος δεν διεκδικούσε ούτε σπιθαμή εδάφους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, δεν διαφιλονικούσε ούτε για ένα ναυτικό μίλι χωρικών υδάτων και δεν επικαλείτο οικονομικά ή άλλα συμφέροντα · απλώς απαιτούσε από τον Σουλτάνο να σταματήσει επί τέλους να σφάζει τούς… υπηκόους του, τούς φιλειρηνικούς ραγιάδες των μη εμπολέμων περιοχών, εις αντίποινα για κάθε στρατιωτική ήττα των Τούρκων από τούς Έλληνες στις εμπόλεμες περιοχές, επί λέξει μεταξύ άλλων ως εξής:
« Ό,τι προ παντός άλλου εφοβείτο ο αυτοκράτωρ ήτο μήπως η Πύλη ενισχύουσα διά τής διαγωγής της το επιχείρημα των προταιτίων τής επαναστάσεως, ενομιμοποίει ένοπλον εξ ανάγκης αντίστασιν εις αποτροπήν τού παντελούς αφανισμού τού ελληνικού λαού καιτής θρησκείας, ην πρεσβεύει. Οι φόβοι τού αυτοκράτορος επραγματοποιήθησαν.
Κίνδυνοι όχι ολιγώτερον δεινοί ηπείλησαν άλλοτε την Πύλην, καθ’ ους μάλιστα καιρούς εξωτερικοί πόλεμοι απεκαθίστων δεινοτέραν την θέσιν της· και όμως ουδέποτε εν τη οθωμανική αυτοκρατορία γενική προγραφή έπεσεν επί ολόκληρον έθνος, ούτε τόσον αναισχύντως εξυβρίσθη η χριστιανική θρησκεία. Βέβαιον κατά δυστυχίαν είναι, ότι η Πύλη δεν καταδιώκει μόνον τούς ταραχοποιούς και τούς οπαδούς των, αλλά όλον το ελληνικόν έθνος, ως και αυτάς τας πηγάς τής υπάρξεώς του και τής εκ νέου παραγωγής του και αναγκάζει την χριστιανοσύνην να εκλέξη έν εκ των δύο: ή να μη μένη ακίνητος θεατής τής εξολοθρεύσεως χριστιανικού λαού, ή να ανέχεται κατάστασιν πραγμάτων τείνουσαν εις διατάραξιν τής ειρήνης, ην ηγόρασε διά τόσων θυσιών.
Η τουρκική κυβέρνησις...να ειδοποιηθή από τού νυν ότι καθίσταται φανερά πολέμιος προς όλον τον χριστιανικόν κόσμον, ότι νομιμοποιεί την ιδίαν υπεράσπισιν των Ελλήνων πολεμούντων εις αποφυγήν τής αφεύκτου φθοράς των.»
Δηλαδή, σεεπίπεδο διεθνούς δικαίου, το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτέλεσε την πρώτη διπλωματική πράξη αναγνώρισης των ελληνοφώνων ραγιάδων ως έθνος («ελληνικόν έθνος»)και μάλιστα ως εμπόλεμο έθνος («των Ελλήνωνπολεμούντων») και, έτι περισσότερο, ως εμπόλεμο έθνος υπό γενοκτονιακό διωγμό εμπλακένεις «νόμιμον ένοπλον εξ ανάγκης αντίστασινεις αποτροπήν τού παντελούς αφανισμού»του.Επί πλέον, το Ρωσικό τελεσίγραφο εισήγαγε στο διεθνές δίκαιο —σε υπέρτατο (ultimum) επίπεδο, ήτοι σε κείμενο τελεσιγράφου (ultimatum) και μάλιστα τελεσιγράφου πολέμου αυτοκρατορίας κατά αυτοκρατορίας— την ρηξικέλευθη αρχή των εθνοτήτων, η οποία συνιστούσε μείζονα απειλή για πολλές αυτοκρατορίες, συμπεριλαμβανομένων τής Αυστριακής τού Καγκελαρίου Metternich όπως επίσης και όλων των ευρωπαϊκών αποικιακών αυτοκρατοριών.6
Nesselrode
Το παρασκήνιο τής φιλελληνικής
μεταστροφής τής Ρωσίας το 1821
Τίθεταιεπομένως το εύλογο ερώτημα: Τι συνέβη τον Μάιο-Ιούνιο τού 1821 που μέσα σε λίγες εβδομάδες προκάλεσε μία τόσο δραστική μεταστροφή τής Ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία από αντιδραστική και διακηρυκτικώς ανθελληνική κατέστη προοδευτική (ή και ριζοσπαστική) και ενόπλως φιλελληνική; 7
Το 1821, η εξωτερική πολιτική τής Ρωσίας ασκείτο από δύο ανταγωνιζόμενους υπουργούς εξωτερικών στην υπηρεσία τού Τσάρου, τον (υπέρ Ελλήνων) φιλοπόλεμο Ιωάννη Καποδίστρια 8 και τον (μεταναπολεόντειο) φιλειρηνιστή Karl Νesselrode. O πρώτος προσπαθούσε να αναδείξει τον ρόλο τής Ρωσίας ως επεμβατικής Μεγάλης Δυνάμεως στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ αντιθέτως ο δεύτερος υπεστήριζε το διευρωπαϊκό statusquo που προέκυψε από το Συνέδριο τής Βιέννης (1815).9 Σε εκείνο το πλαίσιο, ο πρώτος ευρίσκετο σε διπλωματική αντιπαλότητα με τον Metternich, όσον αφορά στη επιρροή τους στον Τσάρο, ενώ ο δεύτερος ευθυγραμμίζετο γεωπολιτικώς και συνέπραττε διπλωματικώς με τον Καγκελάριο τής Αυστρίας.
Στη σύνοδο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibachόμως κυριάρχησε απόλυτα η πολιτική τού Metternich. Ως συνέπεια, η επιρροή τού Καποδίστρια επί τού Τσάρου απομειώθηκε δραστικά τότε (Μάρτιο-Απρίλιο 1821), αφού ο Τσάρος ευθυγραμμίσθηκε πλήρως με την αντιδραστική και φιλειρηνική (και επομένως, εν τοις πράγμασι, ανθελληνική και φιλοτουρκική) γεωπολιτική προσέγγιση των Metternich-Nesselrodeσε εκείνη την σύνοδο.
Εντούτοις μετά από λίγες εβδομάδες, από το τέλος τού Μαΐου 1821, επισυνέβησαν «σημεία και τέρατα» στην Οδησσό και σε ελληνοτουρκικά πολεμικά μέτωπα, ήτοι μια αλληλουχία και συγκυρία από τραγικά γεγονότα και απίστευτες χρονικές συμπτώσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα την θεαματική αύξηση τής επιρροής τού Καποδίστρια επί τού Τσάρου:
·Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄ στη Ρωσία! Στις αρχές Ιουνίου 1821, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ ειδοποιήθηκε από ειδικό αγγελιοφόρο τού Διοικητού τής Οδησσού, ότι η σωρός τού απαγχονισθέντος Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, παρότι καταποντίσθηκε από τούς Τούρκους στον Κεράτιο Κόλπο, ευρίσκεται στην Οδησσό, μεταφερθείσα εκεί από ένα ελληνικό πλοίο.
Ιδούτι είχε συμβεί: Η σωρός τού Γρηγορίου Ε΄ είχε αναδυθεί από τον βυθό τού Κερατίου κόλπου την νύχτα της 16 Απριλίου 1821, τρεις ημέρες μετά από την σκήλευσή του από τουρκικό όχλοκαι τον διπλό κανταποντισμό του από τον δήμιο τού Σουλτάνου — και συμπτωματικά την ίδια ημέρα που συγκροτήθηκε σε σώμα υπό ενιαία ναυαρχική Υδραϊκή διοίκηση ο Ελληνικός Στόλος.10 Κατ'ευτυχή συγκυρία, το λείψανο το εντόπισε ένας Κεφαλλονίτης πλοίαρχος, ο Μαρίνος Σκλάβος, και το ανείλκυσε επί τού υπό ρωσική σημαία πλοίου του («Άγιος Νικόλαος»), που ελλιμένιζε τότε στον Κεράτιο. Μόλις ο Σκλάβος διαπίστωσε ότι επρόκειτο περί τού Γρηγορίου Ε΄, σαβάνωσε την σωρό και απέπλευσε εσπευσμένως για την Οδησσό. Εκεί έφθασε μετά από ταξίδι 40 ημερών, λόγω εναντίων ανέμων, και παρέδωσε το σαβανωμένο λείψανο στις Ρωσικές αρχές τής Οδησσού την 27 Μαΐου 1821.11
Ο Τσάρος συγκλονίσθηκε: Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ερχόταν μετά θάνατον, ως
Τσάρος Αλέξανδρος Α΄
σκήνωμα, προς τον ηγεμόνα τής εν Χριστώ Ομοδόξου Ρωσικής Αυτοκρατορίας, και ερχόταν ως ικέτης τής Χριστιανοσύνης και τής Ανθρωπότητος υπέρ τού σφαγιαζομένου Ελληνικού Γένους.
Ο Τσάρος έδωσε αμέσως εντολή, χωρίς να διαβουλευθεί με τούς υπουργούς του, να αποδοθούν τιμές αρχηγού θρησκείας στο σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄, με περίλαμπρη κηδεία και με μεγαλοπρεπή τελετουργική συμμετοχή τού Ρωσικού Στρατού. Επίσης διέταξε (α) η κηδεία να γίνει δημοσία δαπάνη (40.000 γρόσια) τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αλλά (β) το γενικό πρόσταγμα τής κηδείας να δοθεί στους Έλληνες τής Οδησσού τιμής ένεκεν, οι οποίοι θα καθόριζαν πού και πώς θα εθάπτετο το σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄. Πράγματι, το σκήνωμα τού ιεροεθνομάρτυρος Γρηγορίου Ε΄ μεταφέρθηκε εν μεγαλοπρεπή πομπή στον Μητροπολιτικό Ναό τής Οδησσού την 17 Ιουνίου 1821 και παρέμεινε εκεί επί τριήμερο (17-19 Ιουνίου) για λαϊκό προσκύνημα. Είναι αξιοσημείωτο ότι το σκήνωμα το υποδέχθηκε ένα σύνταγμα 4.000 στρατιωτών τού Ρωσικού Στρατού, που είχαν παραταχθεί τιμητικώς στον Μητροπολιτικό Ναό.12
·Καταστροφή των Κυδωνιών. Καθώς ο Γρηγόριος Ε΄ εισέπλεε στο λιμάνι τής Οδησσού μετά θάνατον, εν σκηνώματι επί τού πλοίου τού Νικολάου Σκλάβου (27 Μαΐου 1821), την ίδια ώρα ο Ελληνικός Στόλος κατήγαγε την πρώτη μεγάλη του νίκη κατά τού Οθωμανικού Στόλου στο Αιγαίο: Μετά από τακτική ναυμαχία στην Ερισό τής Λέσβου (27 Μαΐου 1821), ο Ελληνικός Στόλος ανετίναξε το τουρκικό δίκροτο Mansourijaμε αποτέλεσμα να εγκλωβίσει τον Τουρκικό Στόλο στον Ελλήσποντο την μεθεπομένη (29 Μαΐου), και να αποκαταστήσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.13
Έχονταςηττηθεί κατά θάλασσαν, οι Οθωμανοί «αντεπετέθησαν» εκδικητικώς κατά ξηράν. Την επόμενη εβδομάδα, επέπεσαν κατά τού αμάχου πληθυσμού των Κυδωνιών (Αϊβαλί) έναντι τής Λέσβου, σύμφωνα με τα Μογγολικά τουςειωθότα: Κατά το τραγικό πενθήμερο 3-7 Ιουνίου 1821, οι Κυδωνίες, μία αμιγώς ελληνική πόλη με περισσότερους από 25.000 κατοίκους, αφανίσθηκαν από τούς Οθωμανούς. Τότε ο ΕλληνικόςΣτόλοςδιεξήγαγεμία επιχείρησηδιασώσεως, προς μαζική εκκένωση τής πόλεως και μεταφορά όσον το δυνατόν περισσοτέρων κατοίκων της σε πλοία τού Ελληνικού Στόλου και στη συνέχεια σε νησιά τού Αιγαίου. Όσο λίγο διήρκεσε εκείνη η πρωτοφανής ανθρωπιστική επιχείρηση (5 ημέρες, ήτοι 3-7 Ιουνίου), τόσο τεράστια ήταν σε έκταση: Μικρά πλοιάρια, λέμβοι και ό,τι γενικώς επέπλεε επιστρατεύθηκαν τότε προς εσπευσμένη διάσωση των Κυδωνιέων, ακόμη και οι λέμβοι των κατοίκων των Μοσχονησιών (έναντι των Κυδωνιών), προκειμένου να διαμετακομίσουν άμεσα χιλιάδες Κυδωνιείς είτε στα Μοσχονήσια είτε σε πλοία τού Ελληνικού Στόλου. Προς κάλυψη των επιβιβαζομένων αμάχων, αγήματα τού Ελληνικού Στόλου (περίπου 1.000 άνδρες) αποβιβάσθηκαν στην ξηρά, στην παραλία των Κυδωνιών, όπου έδωσαν ηρωϊκές μάχες κατά των Οθωμανικών σφαγέων (3.000 Τούρκων στρατιωτών υπό τον Δαούτ Πασά). Συνολικά, περισσότεροι από 15.000 άμαχοι κάτοικοι των Κυδωνιών διεσώθησαν από τον Ελληνικό Στόλο. Εντούτοις, οι υπόλοιποι Κυδωνιείς που εγκλωβίσθηκαν στην πόλη, περί τούς 10.000, έπεσαν θύματα τής Οθωμανικής βαρβαρότητας, ήτοι σφαγιάσθηκαν ή εξανδραποδίσθηκαν, και ολόκληρη η πόλη πυρπολήθηκε από τούς Οθωμανούς. Δηλαδή τότε, για πρώτη φορά το 1821, μία ολόκληρη Μικρασιατική πόλη—και όχι μέρος τού πληθυσμού της, όπως στην Κωνσταντινούπολη—καταστράφηκε ολοκληρωτικά και εξαλείφθηκε από τον χάρτη.14
Ωςσυνέπεια τής Καταστροφής των Κυδωνιών, επεσυνέβη άλλη μία χρονική «σύμπτωση», στην Οδησσό αυτή την φορά: Την 19 Ιουνίου 1821, ημέρα ταφής τού Γρηγορίου Ε΄, οι πρώτοι πρόσφυγες από τις Κυδωνίες εισέπλεαν στο λιμάνι μιας Οδησσού που δονείτο τότε από πένθιμες καμπανοκρουσίεςκαι εκκωφαντικούςκανονιοβολισμούς. Τότε οι μεν πρόσφυγεςέμαθαν ότι ετελείτο η ταφή τού Γρηγορίου Ε΄,15 ως Μεγίστου Πρόσφυγος τής Ανθρωπότητος, οι δε κάτοικοι τής Οδησσού, Έλληνες και ομόδοξοι Ρώσοι, όπως επίσης και τα τιμητικώς παρευρισκόμενα Ρωσικά στρατεύματα βίωναν την Οθωμανική βαρβαρότητα ενώπιον τού σκηνώματος τού Οικουμενικού Πατριάρχου, καθώς έβλεπαν, ιδίοις όμμασιν, τούς εξαθλιωμένους πρόσφυγες και μάθαιναν από αυτούς για την ολοκληρωτική καταστροφή των Κυδωνιών και άκουγαν τις σπαρακτικές περιγραφές τους περί τής ανθρωπιστικής τραγωδίας τού πληθυσμού μιας ολοκλήρου Χριστιανικής πόλεως.
Σφαγές χριστιανών στην Κωνσταντινούπολη
·Οχλοκρατικά έκτροπα. Εκείνα τα γεγονότα, σε συνδυασμό με παράλληλες δημοσιεύσεις σε τοπικές εφημερίδες τής Οδησσού16 περί τής σκήλευσης τού σεπτού σκηνώματος τού Γρηγορίου Ε΄ στην Κωνσταντινούπολη από τουρκοεβραϊκό όχλο, εξόργισαν πολλούς Έλληνες και Ρώσους, με συνέπεια τραγικά αντεκδικητικά έκτροπα σε βάρος των Εβραίων τής Οδησσού. Αμέσως μετά την ταφή τού σκηνώματος, Χριστιανοί τής Οδησσού επεδόθησαν σε ένα αιματηρό πογκρόμ κατά των Εβραίων συγκατοίκων τους, με 200 θύματα στην εβραϊκή κοινότητα τής πόλεως και των περιχώρων της. Η αστυνομία τής Οδησσού κατέβαλε μεγάλη προσπάθεια να καταστείλει την οργή τού Χριστιανικού όχλου και τελικά το κατόρθωσε αφού προέβη σε 300 συλλήψεις δραστών (Ελλήνων και Ρώσων) εκείνων των εκδικητικών εκτρόπων.17
Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄
Κατ'ακολουθία, όλα εκείνα τα τραγικά γεγονότα και η συγκυρία χρονικών «συμπτώσεων», προσέδωσαν στην δικαιολογημένη οργή των Ρώσων για το ανοσιούργημα τού Σουλτάνου μία ανεξέλεγκτη φιλελληνική δυναμική: Στη Ρωσία άρχισε να εγείρεται ένα επιτακτικό, καθολικό και αναπόδραστο κοινό αίτημα τού λαού και τού στρατού αυτής τής μεγάλης χώρας, και ειδικά της Β΄ Ρωσικής Στρατιάς υπό την εμπνευσμένη ηγεσία του Φιλέλληνος Στρατηγού P. D. Kiselev: Πόλεμος κατά των Οθωμανών στο πλευρό των Ελλήνων!
Παράλληλα, ο Τσάρος πληροφορήθηκε ότι η ανατίναξη τού τουρκικού δικρότου έγινε από τούς Έλληνες όχι με ύπουλο τρόπο («τρομοκρατική» ενέργεια θα λέγαμε σήμερα), αλλά στο πλαίσιο πολεμικής αντιπαράθεσης (ναυμαχίας) μεταξύ τού Ελληνικού Στόλου και τού Τουρκικού Στόλου. Εκείνη την ημέρα οι Έλληνες εφάρμοσαν, για πρώτη φορά στον Πόλεμο τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας, την τακτική τής προσβολής εχθρικού πλοίου διά πυρπολικού («μπουρλότου»), όπως είχαν κάνει πριν από 51 χρόνια οι Ψαριανοί ως σύμμαχοι των Ρώσων στη Ρωσοτουρκική ναυμαχία στο Τσεσμέ, την ναυμαχία που συνεπέφερε την Ρωσοτουρκική συνθήκη τού Κιουτσούκ-Καϊναρτσί και που ανέδειξε την Ρωσία σε dejure προστάτιδα τής Ελληνορθοδοξίας. Δηλαδή ακόμη και η τακτική των Ελλήνων κατ' εκείνη την ναυμαχία (κατά την ημέρα εισπλεύσεως τού σκηνώματος τού Γρηγορίου Ε΄ στο λιμάνι τής Οδησσού) παρέπεμπε ιστορικά, συνειρμικά και υπενθυμιστικά στο γεωστρατηγικό καθήκον τής Ρωσίας ως προστάτιδος τής Ελληνορθοδοξίας.
θέα της Οδησσού κατά το δειλινό
Εκείνη η σύζευξη τραγικών νέων από την Οδησσό και από το πολεμικό μέτωπο τού Αιγαίου, «ξεχείλισαν το ποτήρι» τής υπομονής τού Τσάρου. Είχε πλέον όλα τα δεδομένα τής Οσμανικής βαρβαρότητος ενώπιόν του: Την σφαγή στην Κωνσταντινούπολη, τον αφανισμό μιας μεγάλης πόλεως για εμπαθείς λόγους—για να εκδικηθούν οι Οσμανίδες την ανατίναξη ενός πολεμικού τους πλοίου σε μία ναυμαχία μεταξύ εθνικών στόλων18—τον συνεχιζόμενο αποδεκατισμό τής ιεραρχίας τής Ελληνορθοδοξίας, τον Ρωσικό λαό και τον Ρωσικό Στρατό να απαιτούν ένοπλη επέμβαση τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας στο πλευρό των Ελλήνων, και το σεπτό σκήνωμα τής «βιβλικής» μορφής τού Γρηγορίου Ε΄ να καθαγιάζει την «Μητέρα Γή» των Ρώσων. Κατά συνέπεια, με την αλλοφροσύνη του ο Μαχμούντ Β΄ είχε αυτοκαταστεί τότε ο μείζων εχθρός όχι μόνον τής Ελληνορθοδοξίας αλλά ολοκλήρου τής Χριστιανοσύνης, και δεν είχε αφήσει πλέον στον Τσάρο κανένα περιθώριο για ουδετερότητα τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Από εκεί και πέρα, οι εξελίξεις συνέχισαν να είναι ραγδαίες. Στις αμέσως επόμενες ημέρες, στο τρίτο δεκαήμερο τού Ιουνίου 1821, αμέσως μετά την ταφή τού Γρηγορίου Ε΄ στην Οδησσό, ο Ιωάννης Καποδίστριας, πολιτικώς ενισχυμένος πλέον, έπεισε τον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄ ότι ανεξάρτητα από τις όποιες αντιδράσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, τής Ιεράς Συμμαχίας και τού Metternich προσωπικά, η Ρωσία έπρεπε, κατ' ελάχιστον, να αποστείλει ένα τελεσίγραφο πολέμου στην Υψηλή Πύλη, απαιτώντας να σταματήσουν αμέσως οι σφαγές αμάχων Ελλήνων και οι αφανισμοί φιλειρηνικών πόλεων στην Οθωμανική Επικράτεια. Ήταν πλέον προφανές όχι μόνον στον Καποδίστρια αλλά επί τέλους και στον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄ ότι η Ρωσία δεν θα μπορούσε να συνεχίσειναείναιαυτοκρατορίαστομέλλον εάν εγύριζε αδιάφορα την πλάτη στην Παγκόσμια Ιστορία παρακολουθώντας παθητικά, ως Πόντιος Πιλάτος και αυτοευνουχισμένη Μεγάλη Δύναμη, την Ελληνορθοδοξία να αφανίζεται από έναν Σουλτάνο που έσφαζε μαζικά, κατά χιλιάδες, αμάχους υπηκόους του σε μη εμπόλεμες περιοχές (στην Ασία) για να εκδικηθεί ή τρομοκρατήσει άλλους υπηκόους του που εξεγέρθηκαν σε άλλες περιοχές (στην Ευρώπη).
Kατ' ακολουθία, ο Τσάρος έδωσε εντολή στον μεν Ρωσικό Στρατό να προετοιμασθεί για πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον δε Καποδίστρια να επιμεληθεί τού συναφούς τελεσιγράφου τής Ρωσίας κατά τής Υψηλής Πύλης και να προετοιμάσει και όλα τα συναφή υπομνήματα προς τις άλλες Μεγάλες Δυνάμεις, προκειμένου να διασφαλισθεί η σύμπραξή τους ή έστω η ανεκτικότητά τους σε περίπτωση που ξέσπαγε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, εάν δηλαδή ο Σουλτάνος απέρριπτε το τελεσίγραφο και συνέχιζε να αφανίζει τούς Έλληνες των μη εμπολέμων περιοχών.
Σημασία τού Ρωσικού τελεσιγράφου
Σουλτάνος Μαχμούτ ΙΙ
Ορωσοτουρκικός πόλεμος στο πλευρό των Ελλήνων εξερράγη τελικά με μεγάλη καθυστέρηση19 την 14 Απριλίου 1828, για να επιτύχει αυτό που απέτυχαν20 να πραγματοποιήσουν οι τρεις Μεγάλες Δυνάμεις με την νίκη τους στη Ναυμαχία τού Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου 1827): Μετά την νίκη των Ρωσικών στρατευμάτων το 1829, ο Σουλτάνος αποδέχθηκε επί τέλους, για πρώτη φορά, την ίδρυση Ελληνικού Κράτους, αρχικώς διά διπλωματικού εγγράφου τής Πύλης (28 Αυγούστου 1829)21 και αμέσως μετά διά τής ρωσοτουρκικής Συνθήκης τής Αδριανουπόλεως (2 Σεπτεμβρίου 1829). Μετά από 11 ημέρες (13 Σεπτεμβρίου 1929), μόλις έφθασαν στη Ρούμελη τα νέα περί τής Συνθήκης τής Αδριανουπόλεως, οι Τούρκοι κατέθεσαν οριστικά τα όπλα στην Ρούμελη, αμέσως μετά την Μάχη τής Πέτρας στην Βοιωτία κατά την προηγουμένη ημέρα (12 Σεπτεμβρίου 1829), την τελευταία μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας. Στη συνέχεια ακολούθησαν οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις που από κοινού αναγνώρισαν την ανεξαρτησία τής Ελλάδος (22 Ιανουαρίου 1830). Το ίδιο έπραξε και ο Σουλτάνος μετά από τρία χρόνια (1833), δι' ετέρας ρωσοτουρκικής συνθήκης, τής συνθήκης τού Ουνκιάρ Σκελεσί μετά από στρατιωτική επέμβαση των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων (στρατού και στόλου) στην Κωνσταντινούπολη.22
Πέρα όμως από την μεγάλη καθυστέρηση ενάρξεως τού φιλελληνικού ρωσοτουρκικού πολέμου, το Ρωσικό τελεσίγραφο καθ' εαυτό — ανεξάρτητα δηλαδή από το εάνκαι πότε τελικά θα εκρήγνυτο ο ρωσοτουρκικός πόλεμος — αναβάθμισε αμέσως τον ελληνικό Αγώνα τής Ανεξαρτησίας σε τακτικό και γεωπολιτικό επίπεδο και επιπλέον συνετέλεσε καθοριστικά, τότε, το 1821, στην αποτελεσματική προάσπιση τού Ελληνισμού τής Μικράς Ασίας και τής Οθωμανικής Ευρώπης, όπως συνοψίζεται στη συνέχεια:
1.Στρατιωτικός περισπασμός τής Πύλης. Το Ρωσικό τελεσίγραφο το 1821, σε συνδυασμό με την αμέσως επακολουθήσασα (από 14 Ιουλίου 1821) διακοπή διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί 5ετία (1821-1826) εις εφαρμογή τού τελεσιγράφου, εξανάγκασε τον Σουλτάνο να ενισχύσει τις στρατιωτικές του δυνάμεις του σε Βουλγαρία και Μολδοβλαχία με στρατεύματα 15.000 ανδρών, που παρέμειναν αδρανή το 1821-1826, εν αναμονή τής Ρωσικής εισβολής.23Εκείνη η μακροχρόνια περίσπαση τού Οθωμανικού Στρατού στα βόρεια σύνορα τής αυτοκρατορίας απέβη ευεργετική για τούς εμπόλεμους Ρουμελιώτες και Μωραΐτες σε τακτικό επίπεδο στρατιωτικών επιχειρήσεων.24
2.Ελληνικός Στόλος. Το Ρωσικό τελεσίγραφο «έλυσε τα χέρια» τού Ελληνικού Στόλου, διότι εξουδετέρωσε οριστικά την Οσμανική γενοκτονιακή απειλή ως ανασχετικό παράγοντα25 τής πολεμικής δράσεώς του: Οι Έλληνες θαλασσομάχοι μπορούσαν πλέον να καταναυμαχούν τουρκικές κορβέττες, φρεγάτες, δίκροτα και τρίκροτα, χωρίς να ανησυχούν ότι για κάθε πολεμικό πλοίο που θα βύθιζαν ή ανατίναζαν, μία ολόκληρη πόλη (όπως το Αϊβαλί) θα αφανίζετο στη Μικρά Ασία ή στην Οθωμανική Ευρώπη εκδικητικώς από τούς Οσμανούς δυνάστες.
3.Αποσταθεροποίηση τού Σουλτάνου. Το Ρωσικό τελεσίγραφο συνέβαλε καταλυτικά στην αποσταθεροποίηση τού Σουλτάνου στο εσωτερικό τής αυτοκρατορίας του, δεδομένου ότι το μόνο που απαιτούσε από τον Σουλτάνο ήταν να σταματήσει να σφάζει τούς… υπηκόους του και να καταστρέφει τις... πόλεις του σε μη εμπόλεμες περιοχές. Αυτή η μέχρι τότε ανήκουστη απαίτηση αυτοκράτορα προς αυτοκράτορα συνέβαλε στον ηθικό διασυρμό τού Σουλτάνου, αφού το τελεσίγραφο υποδήλωνε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι ο ηγεμόνας τής κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν ένας μικρόνους ή μεγαλομανιακός βάρβαρος, που ως τέτοιος συνιστούσε κίνδυνο για την Ανθρωπότητα γενικώς, και επομένως και για την Οθωμανική Αυτοκρατορία ειδικότερα. Ως συνέπεια, το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτέλεσε μία δικαίωση, έστω και προσχηματική, για τούς μετριοπαθείς εκ των Γενιτσάρων που αρνούντο να εκστρατεύσουν στη Μολδοβλαχία, αφού καλούντο να πάνε να σκοτωθούν πολεμούντες κατά Ρώσων όχι για κάποιο σοβαρόλόγο ή για την κραταίωση τής αυτοκρατορίας, αλλά μόνον και μόνον επειδή ο Σουλτάνος επεδίδετο σε μαζικές σφαγές αμάχων ραγιάδων αδιακρίτως. Παρομοίως, ενισχύθηκαν οι μετριοπαθείς αξιωματούχοι τού Σουλτάνου, αφού πλέον είχαν στα χέρια τους μία χειροπιαστή απόδειξη τής αποτυχίας τού ηγεμόνος τους στη μέχρι τότε διαχείριση τής εξεγέρσεως των ραγιάδων: Ο Σουλτάνος ενεφανίζετο ότι παρέσερνε την αυτοκρατορία σε έναν πόλεμο που δεν ήταν αναγκαίος (δεν αφορούσε πραγματικά συμφέροντα) και μπορούσε εύκολανα αποφευχθεί, αρκεί να άλλαζε πολιτική ή «μυαλά» ο Σουλτάνος Μαχμούντ Β΄.26
4.Γεωπολιτική αναβάθμιση των εμπολέμων Ελλήνων. Πριν από την επίδοση τού Ρωσικού τελεσιγράφου, οι Μεγάλες Δυνάμεις αντιμετώπιζαν την εθνική «εξέγερση» των ραγιάδων στον νότιο Αίμο με πρόδηλη αμηχανία:27 Στην καλύτερη περίπτωση παρέμεναν αποστασιοποιημένες, τηρούσες στάση ευμενούς ουδετερότητας έναντι των εμπολέμων ραγιάδων, όπως έκανε η Αγγλία. Στη χειρότερη περίπτωση επέτρεπαν στα εμπορικά τους πλοία να ανεφοδιάζουν τα πολιορκούμενα από τούς Έλληνες κάστρα των Τούρκων, ή ακόμη και εξύβριζαν τούς εξεγερμένους ραγιάδες, όπως έκανε η Ιερά Συμμαχία στη σύνοδό της στο Laibach. Εν ολίγοις, τίποτε απολύτως δεν εκινείτο στον διπλωματικό ορίζοντα τής Ελλάδος πριν από την επίδοση τού Ρωσικού τελεσιγράφου. Η Ελλάδα πάσχιζε διά τής βίας να εγερθεί, αλλά παρέμενε εγκλωβισμένη (και εν πολλοίς βυθιζομένη) σε ένα γεωπολιτικό τέλμα μεταναπολεοντείων σκοπιμοτήτων και αποικιακών βλέψεων των Μεγάλων Δυνάμεων.28
Σφαγή της Χίου
Όλααυτά άλλαξαν αμέσως μετά το Ρωσικό τελεσίγραφο. Οι Μεγάλες Δυνάμεις «έτρεχαν και δεν έφταναν». Επί επτά μήνες πάσχιζαν να αποτρέψουν ή έστω αναβάλουν τον ρωσοτουρκικό πόλεμο. Στο μεταξύ όμως η εμπόλεμη Ελλάδα αναβαθμίσθηκε δραστικά, αφού τότε κατέστη το θεματικό επίκεντρο των διευρωπαϊκών διαβουλεύσεων, και υπό την διορατική διπλωματική καθοδήγηση τού Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου «άρπαξε» γερά το διπλωματικό «σκοινί» που τής έρριξε ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να βγούν στους επόμενους μήνες από τον γεωπολιτικό τους βάλτο (την διπλωματική τους απομόνωση): Όταν οι εκπρόσωποι των εμπολέμων Ελλήνων προσήλθαν στην Επίδαυρο, τον Δεκέμβριο τού 1821, για να συγκροτήσουν την πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατική Ελληνική Πολιτεία μετά από δύο χιλιετίες, συνήλθαν εκεί όχι ως τυχάρπαστοι «εξεγερμένοι ραγιάδες» («εξτρεμιστές» ή «τρομοκράτες» θα λέγαμε σήμερα), αλλά με εθνική αξιοπρέπεια και γεωπολιτική αυτοπεποίθηση ως εκλεγμένοι εκπρόσωποι ενός διεθνώς αναγνωρισμένου «εμπολέμου έθνους». Η εθνική τους αξιοπρέπεια εκπήγαζε από τις πολεμικές νίκες τής εγειρομένης Ελλάδος το 1821· η δε γεωπολιτική τους αυτοπεποίθηση εδράζετο στη διεθνή αναγνώρισή τους ως «εμπολέμου έθνους», πριν μόλις 5 μήνες, και μάλιστα με τον πλέον σημαίνοντα τρόπο, ήτοι διά τελεσιγράφου τής Ρωσικής ηπειρωτικής στρατιωτικής υπερδυνάμεως κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε εκείνο το μετατελεσιγραφικό γεωστρατηγικό πλαίσιο, οι Έλληνες μπορούσαν πλέον να αναλάβουν οι ίδιοι σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, ως «Προσωρινή Κυβέρνησις τής Ελλάδος», τις αναγκαίες πρωτοβουλίες προς διπλωματική καιγεωστρατηγική υποστήριξη τού Αγώνος τής Ανεξαρτησίας έναντι των Μεγάλων Δυνάμεων, όπερ και εγένετο.29
5.Οικουμενικός Ελληνισμός. Μετά το Ρωσικό τελεσίγραφο, η Υψηλή Πύλη έπαυσε να εφαρμόζει την διεστραμμένη αρχή τής συλλογικής ευθύνης σε επίπεδο γένους αδιακρίτως, και έκτοτε αυτοπεριορίσθηκε να την εφαρμόζει μόνον σε γεωγραφικό επίπεδο (εξεγερμένης) περιοχής, όπως στην Κασσάνδρα (1821), τη Νάουσα και τη Χίο (1822) την Κρήτη (1821-1824), τα Ψαρά και την Κάσσο (1824), το Μεσολόγγι (1826) και την Πελοπόννησο (1825-1828). Ως αποτέλεσμα, η ιλιγγιώδης δίνη τού Πολέμου τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας δεν παρέσυρε στον αφανισμό τον Οικουμενικό Ελληνισμό και την Ελληνορθοδοξία, παρ' ότι εκείνος ο πόλεμος προσέλαβε ανεξέλεγκτες διαστάσεις κλιμακωθείς σε μείζονα περιφερειακή σύρραξη, στην οποία ενεπλάκησαν όλες σχεδόν οι Μεγάλες Δυνάμεις (Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, και δευτερευόντως η Αυστρία), και στόλοι και στρατεύματα από τρεις ηπείρους (Ευρώπη, Ασία, Αφρική). Ενδεικτικά, ο Ελληνισμός τής Αλεξάνδρειας δεν υπέστη εκδικητικά αντίποινα για τις ήττες των Αιγυπτιοαφρικανών κατά ξηράν και κατά θάλασσα στην Ελλάδα το 1824-1828. Όταν επομένως αναγνωρίσθηκε η ανεξαρτησία τής Ελλάδος από τις Μεγάλες Δυνάμεις το 1830 και από την Πύλη το 1833, ο Οικουμενικός Ελληνισμός και η Ελληνορθοδοξία συνέχισαν να διαλάμπουν, όπως πάντα, στην Κωνσταντινούπολη και στην υπόλοιπη Οθωμανική Ευρώπη, σε ολόκληρη την Μικρά Ασία, στον Πόντο, στην Αντιόχεια, στην Αλεξάνδρεια...
Λόγω ακριβώςδηλαδή τού Ρωσικού τελεσιγράφου το 1821, η έμπόλεμη Γενεά του 1821 κατόρθωσε όχι απλώς να απελευθερώσει την πρώτη ανεξάρτητη ελληνική επικράτεια (Μωριάς, Ρούμελη, Κυκλάδες) και να εγκαθιδρύσει την πρώτη ανεξάρτητη Ελληνική Πολιτεία στο ελλαδικό χώρο, αλλά επιπροσθέτως κάτι πολύ-πολύ περισσότερο: Η θρυλική Γενεά του 1821 τα κατόρθωσε όλα αυτά χωρίς να απομειώσει ούτε κατ' ελάχιστον την οικουμενική διάσταση τού Ελληνισμού. Επιγραμματικά, η Γενιά του 1821 Οικουμενικό Ελληνισμό παρέλαβε και Οικουμενικό Ελληνισμό παρέδωσε. Καθοριστικός δε παράγοντας και γεωστρατηγικός καταλύτης εκείνης της μαξιμαλιστικής επιτυχίας ήταν το Ρωσικό τελεσίγραφο του 1821.30
6.Γεωστρατηγικός προσανατολισμός τής Ρωσίας. Όπως είναι ευρέως γνωστό, ο Καποδίστριας επέχει μία σημαίνουσα θέση στην Παγκόσμια Ιστορία ως συντάκτης τού Συντάγματος τής Ελβετίας και θεμελιωτής αυτού τού προτύπου φιλειρηνικού ευρωπαϊκού κράτους. Διέλαθε όμως τής προσοχής σχεδόν όλωντων ιστορικών ότι επιπροσθέτως ο Καποδίστριας, με το φιλελληνικό τελεσίγραφο πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1821, επανακαθόρισε εγγράφως, και επεσφράγισε την εξωτερική πολιτική τής Ρωσίας κατά τα επόμενα 100 χρόνια. Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, το ρωσικό τελεσίγραφο εισάγει μεν την αρχή των εθνοτήτων για την σταδιακή απελευθέρωση των βαλκανικών λαών σύμφωνα με το «παράδειγμα των ηγεμονιών»(Σερβίας, Μολδαυίας και Βλαχίας), παράλληλα όμωςδηλώνει το«ειλικρινές και πάντοτε αφιλοκερδές» ενδιαφέρον την Ρωσίας για την βιωσιμότητα τής Οσμανικής εξουσίας (ειδικά στην Ασία) δηλώνοντας ρητώς ότι «την ύπαρξιν τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Ρωσσία εθεώρει ως έν των εις διατήρησιν και παγίωσιν τής ευρωπαϊκής ειρήνης στοιχείων», στο πλαίσιο τού γεωστρατηγικού ρόλου τής Τουρκίας τότε (και έκτοτε) ως «παρεμβαλλομένης περιοχής» (bufferregion) μεταξύ Ρωσίας και αραβοαφρικανικού εξτρεμισμού («τζιχαντισμού»).31 Εάν επομένως ο Ιμπραήμ Πασάς τής Αιγύπτου ήταν σε διανοητική θέση να κατανοήσει αυτές τις δύο θεμελιώδεις αρχές τής εξωτερικής πολιτικής τής Ρωσίας, που υποδηλώνοντο στο ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, δεν θα εξεστράτευε αφρόνως κατά των Ελλήνων το 1825, και μάλιστα προς εθνοκάθαρση τής Πελοποννήσου,32 ούτε στη συνέχεια θα εισέβαλε στην Μικρά Ασία το 1832 με σκοπό να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη. Και στις δύο περιπτώσεις βρήκε απέναντί του την Ρωσία: Στην μεν πρώτη περίπτωση, κατά θάλασσαν στην υπέρ Ελλήνων Ναυμαχία τού Ναυαρίνου το 1827 και στον συνακόλουθο ναυτικό αποκλεισμό του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο το 1827-1828, και κατά ξηράν στον επίσης υπέρ Ελλήνων Ρωσοτουρκικό Πόλεμο στα ανατολικά Βαλκάνια το 1828-1829· στην δε δεύτερη περίπτωση, κατά ξηράν και κατά θάλασσαν στην σωτήρια υπέρ Οσμανιδών ένοπλη επέμβαση των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη το 1833.1, 22
Η εκτέλεση του Γρηγορίου Ε΄ (πίνακας του Νικηφόρου Λύτρα)
Συγκεφαλαιωτικώς, το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτελεί γεωπολιτικό και πολιτισμικό επίτευγμα τής Ρωσίας και τής Ανθρωπότητος.33 Διότι διεσφάλισε την συνέχεια τού Οικουμενικού Ελληνισμού· προάσπισε αποτελεσματικά την Ελληνορθοδοξία· αναβάθμισε τούς μαχόμενους Έλληνες από «εξεγερμένους ραγιάδες» σε διεθνώς αναγνωρισμένο «εμπόλεμο έθνος»· έθεσε έτσι σε επίπεδο διεθνούς δικαίου τον ακρογωνιαίο λίθο για την ίδρυση τής δημοκρατικής Ελληνικής Πολιτείας μετά από λίγους μήνες· ενδυνάμωσε δραστικά το εθνοαπελευθερωτικό πολεμικό φρόνημα των Ελλήνων κατά ξηράν και κατά θάλασσαν· προδιέγραψε την απελευθέρωση όλων των βαλκανικών λαών· επανακαθόρισε την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας όσον αφορά στο Ανατολικό Ζήτημα για τα επόμενα 100 χρόνια· προσήγαγε τις Μεγάλες Δυνάμεις προ των ανθρωπιστικώνευθυνών τους σχετικά με το Ανατολικό Ζήτημα. Επιπροσθέτως το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτέλεσε τότε (και έκτοτε) συνειδησιακό κόλαφο για όλα εκείνα τα κράτη και τα έθνη που ιστορικώς ενέχονται σε τρισάθλια κακουργήματα εθνοκάθαρσης ή γενοκτονίας. Λόγω επομένως τής πανανθρώπινης (αντιγενοκτονιακής) διαστάσεώς του, το τελεσίγραφο αποτέλεσε το πλέον περίλαμπρο επίτευγμα τού Ιωάννου Καποδίστρια, ο οποίος προφανώς —όπως προκύπτει από το κοσμοϊστορικό κείμενο τού τελεσιγράφου— συγκλονίσθηκε από τις μαζικές σφαγές αμάχων Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και το Αϊβαλί, από την εκατόμβη ιεραρχών τής Ελληνορθοδοξίας,34 και από τον λυσιτελή ιεροεθναρχικό και εθνοαπελευθερωτικό αγώνα, εν ζωή και μετά θάνατον, τού αγίου Γρηγορίου Ε΄.35
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1Θεωρητικά, «στα χαρτιά», το σύνολο των στρατευμάτων τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανήρχοντο σε 280.000 άνδρες στο πρώτο ήμισυ τού 19ου αιώνα. Πρακτικά όμως τα αξιόμαχα στρατεύματά της ανήρχοντο σε 150.000 - 180.000 άνδρες το 1821-1832, όπως αποδείχθηκε στην (εμφύλια) μάχη στο Ικόνιο την 21 Δεκεμβρίου 1832, όπου αντιπαρατάχθηκαν σχεδόν το σύνολο των αξιόμαχων στρατευμάτων τής Αυτοκρατορίας: 50.000 Αιγύπτιοι, Άραβες και Αφρικανοί υπό τον Ιμπραήμ Πασά τής Αιγύπτου κατά 80.000 Τούρκων, ήτοι σύνολο 130.000 άνδρες. Μετά την ήττα των Τούρκων σε εκείνην την μάχη δεν υπήρχαν άλλα τουρκικά στρατεύματα μεταξύ Ικονίου και Κωνσταντινουπόλεως. Για αυτόν τον λόγο η Ρωσία έσπευσε με στρατό 40.000 ανδρών και στόλο από 7 πλοία να προασπίσει την Κωνσταντινούπολη και να αναχαιτίσει την προέλαση των νικηφόρων στρατευμάτων από την Μέση Ανατολή προς βορράν το 1833.
3Σε τακτικό επίπεδο, ο πολεμικός αγώνας των Ελλήνων στη Μολδοβλαχία ενείχε ένα μεγάλο αρνητικό στοιχείο, επιπροσθέτως τής υπερβολικά μεγάλης γεωγραφικής αποστάσεως τού μετώπου από τον Μοριά και την Ρούμελη: Οι πολεμικές επιχειρήσεις των Ελλήνων κατά των Οθωμανών θα διεξήγοντο σε μη φίλιο ή και εχθρικό (ανθελληνικό) περιβάλλον. Σε αντίθεση με τούς υπόδουλους Έλληνες —των οποίων το εθνικό φρόνημα είχε σφυρηλατηθεί, μεταξύ άλλων, από τη συμμετοχή τους σε πέντε επαναστάσεις από τα Ορλωφικά μέχρι το 1808 (1766-1770, 1788-1792, 1800-1803, 1806-1807 και 1808)—ο λαός τής Μολδοβλαχίας ήταν ανέτοιμος να εμπλακεί σε ολοκληρωτικό εθνοαπελευθερωτικό αγώνα: Ηόποια βελτίωση τής κατάστασης των εκεί υποδούλων Ορθοδόξων μέχρι το 1821, όπως η αναβάθμιση τής Μολδαβίας και Βλαχίας σε ημιαυτόνομες περιοχές (φόρου υποτελείς στηνΠύλη),ήταν αποτέλεσμα ρωσοτουρκικών πολέμων και συνθηκών και όχι μαζικών εθνοαπελευθερωτικών αγώνων.
Σε εκείνο το πλαίσιο, η παθητική ήκαι εχθρική αντιμετώπιση τού στρατιωτικού κινήματος τού Α. Υψηλάντου από τον λαό και τούς άρχοντες τής Μολδοβλαχίας ήταν από ενδεχομένη έως βεβαία, αφού ο Υψηλάντης θα πολεμούσε υπέρ απελευθερώσεως ξένων εδαφών (της Ελλάδος) με βλάβη των ιδικών τους (Μολδαβίας και Βλαχίας). Επομένως η εκστρατεία τού Υψηλάντου στη Μολδοβλαχία συνιστούσε μία προφανώς «ανέφικτη αποστολή» (missionimpossible),αφού το πατριωτικό του καθήκον τον καλούσε να ηγηθεί επαναστάσεως λαών (Μολδαβών και Δακών) που ούτε προετοιμασμένοι ήσαν να επαναστατήσουν ούτε και διατεθειμένοι ήσαν να υποστούν θυσίες υπέρ απελευθερώσεως ξένων τόπων, και μάλιστα χωρίς την άμεση και έμπρακτη (όχι μελλοντική ή υποσχετική) στρατιωτική επέμβαση τής Ρωσίας. Ακόμη χειρότερα, η Μολδαβία και η Βλαχία διοικείτο τότε από Έλληνες Φαναριώτες, που τούς διόριζε η Πύλη και τούς ενέκρινε η Ρωσία (βάσει ρωσοτουρκικών συνθηκών). Επρόκειτο δηλαδή περί Φαναριώτικης ξενοκρατίας, που ως έξωθεν επιβαλλομένη εξουσία είχε φθείρει τότε τις σχέσεις μεταξύ Έλλήνων προυχόντων (καταπιεστών) και λαϊκών στρωμάτων (καταπιεζομένων) τής Μολδοβλαχίας.
4Η Ιερά Συμμαχία ήταν ένας αντιδραστικός συνασπισμός ηγεμονιών (ιδρυθείς από την Ρωσία, Αυστρία και Πρωσία με πρωτοβουλία τού ιδίου τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄) με πραγματικό αντικείμενο την ένοπλη επέμβαση προς καταστολή επαναστάσεων και εξεγέρσεων ανά την Ευρώπη στην Μεταναπολεόντειο εποχή. Επιπροσθέτως, η Ευρωπαϊκή Συνεννόηση (Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία, Αγγλία και αργότερα Γαλλία) είχε ως αντικειμενικό σκοπό την αποτροπή οποιαδήποτε Μεγάλης Δυνάμεως από το να κηρύξει πόλεμο μονομερώς εντός ή εκτός τής Ευρώπης, όπως π.χ. εναντίον τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το δε 1815-1824, το διπλωματικό «κλειδί» κάθε πολυμερούς προς τούτο συναίνεσης, ευρίσκετο εις χείρας τού ΚαγκελαρίουMetternich τής Αυστρίας, και όχι τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄ τής Ρωσίας
5H ανθελληνική διακοίνωση τής 30 Απριλίου 1821 τής συνόδου τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach συνιστούσε ένααναχρονιστικό κείμενο, μνημείο παρακμιακού παραλογισμού, όπως προκύπτει από τις αντιφάσεις του, επί λέξει ως εξής:
«Χρήσιμες ή αναγκαίες μεταβολές στη νομοθεσία ή στη διοίκηση των επικρατειών πρέπει να πηγάζουν από την ελεύθερη θέληση και την πλήρη πεποίθηση των θεόθεν την εξουσίαν εμπεπιστευμένων[σ.σ. όπως π.χ. τού Οθωμανού Σουλτάνου]. Οτιδήποτε παρεκτρέπεται από αυτήν την αρχή φέρει αναγκαστικά τούς λαούς σε αταξία, σε κλονισμούς και σε δεινά βαρύτερα απ’ όσα προτίθεται να θεραπεύσει. Οι άνακτες, αισθανόμενοι βαθιά αυτήν την αναλλοίωτη αλήθεια, δεν εδίστασαν να κηρύξουν με παρρησία, ότι σεβόμενοι τα δίκαια και την ανεξαρτησία όλων των νομίμων εξουσιών, θεώρησαν ως νομίμως μη υπάρχουσα και ως μη συνάδουσα προς τις αρχές τού δημοσίου δικαίου τής Ευρώπης κάθε λεγομένη μεταρρύθμιση που ενεργείται δι’αποστασίας και δι’ όπλων. Ως τέτοιας φύσεως θεώρησαν όχι μόνον όσα συνέβησαν στα βασίλεια τής Νεαπόλεως και τής Σαρδηνίας, αλλά και όσα[σ.σ. η Ελληνική Επανάσταση]άρχισαν λόγω μηχανορραφίας επίσης εγκληματικής, αν και υπό πολλές διαφορετικές περιστάσεις κατέστησαν εσχάτως το ανατολικόν μέρος τής Ευρώπης θέατρον απεράντων κακών.»
6Λόγω τής κοσμοϊστορικής σημασίας τού Ρωσικού τελεσιγράφου κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1821, παρατίθεται παρακάτω ολόκληρο το κείμενο τού τελεσιγράφου στο μονοτονικό σύστημα (πηγή: Σ. Τρικούπης, Η Ελληνική Επανάσταση):
ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
(6 Ιουλίου 1821)
------------------------- (Α Ρ Χ Η Τ Ε Λ Ε Σ Ι Γ Ρ Α Φ Ο Υ) -------------------
Μόλις ανεφάνησαν τα πρώτα συμπτώματα τής αποστασίας κατά την Μολδοβλαχίαν, η Ρωσσία έσπευσε να κηρύξη παρρησία πόσον κατέκρινε τούς πρωταιτίους, και να προτρέψη την Πύλην εις κατάπαυσιν τού κακού επί τω εμφανισμώ του. Η αρχή και οι πρόοδοίτου[τού«κακού»]εφαίνοντοεπίσηςεπίφοβοι.Η Πύλη δεν εδύνατο να παραγνωρίση, τα αίτια τοιαύτης πολιτικής. Την ύπαρξιν τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Ρωσσία εθεώρει ως έν των εις διατήρησιν και παγίωσιν τής ευρωπαϊκής ειρήνης στοιχείων· διά τούτο ώφειλε να καταδικάση παν επιχείρημα τείνον εις βλάβην αυτής· ώφειλε δε να πράξη τούτο έτι μάλλον ως Δύναμις πάντοτε ειλικρινής και πάντοτε αφιλοκερδής προς επικράτειαν, ην παρεκίνει προ πέντε ετών να περιστοιχισθή υπό των εγγυήσεων, ας παρέχει η ακριβής τήρησις των συνθηκών και η έλλειψις πάσης αφορμής διενέξεων. Η Ρωσσία έσπευσε να τη προσφέρη και την φιλικήν σύμπραξίν της, ης και η ωφέλεια δεν ήτον αμφίβολος, και το αποτέλεσμα τοιούτον, ώστε να περιστείλη πάραυτα το μίασμα τής επαναστάσεως και να προλάβη τα μεγάλα δυστυχήματα όσα έπαθεν ο λαός τής Μολδοβαχίας, όστις δεν έπαυσε δίδων αποδείξεις αθωότητος και πίστεως. Κατά την γνώμην τής Ρωσσίας η δύναμις των όπλων ήτον η μόνη ικανή να απαλλάξη, τας δύο ηγεμονίας από των ταραξάντων την εσωτερικήν των ησυχίαν αλλά η δύναμις αύτη έπρεπε να έχη σωτήριον σκοπόν· έπρεπε να χρησιμεύση εις ενίσχυσιν των νόμων και να τεθή υπό οδηγίαν συντελούσαν εις επανόρθωσιν τον τόπου και υπό το κράτος των συνθηκών, εφ’ ων σαλεύει το δημόσιον δίκαιον τής Μολδοβλαχίας και όχι ποτέ υπό τας σημαίας τού φανατισμού· ουδ’ έπρεπε να συντελέση εις θεραπείαν των εκ φανατισμού παθών. Ελυπήθη εις άκρον η Ρωσσία, διότι ολιγώρησε τας περί τούτου προτάσεις της η Πύλη, δείξασα ότι δεν ησθάνετο πόσον τη χρησίμευε να καταπαύση τας ταραχάς ανεπιστρεπτί, και μη προϊδούσα ότι δι’ ου παρεδέχθη συστήματος θα εκίνει υπέρ των προσβαλόντων την εξουσίαν της τα αισθήματα, δι’ ων τιμώνται όλοι οι λαοί, αισθήματα θρησκείας, πατρίδος και συμπαθείας,άτινα εμπνέειέθνοςπεσόν ειςεσχάτην απόγνωσιν.
[ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: ]
Ό,τι προ παντός άλλου εφοβείτο ο αυτοκράτωρ ήτο μήπως η Πύλη ενισχύουσα διά τής διαγωγής της το επιχείρημα των προταιτίων τής επαναστάσεως,ενομιμοποίειένοπλον εξ ανάγκης αντίστασιν εις αποτροπήν τού παντελούς αφανισμού τού ελληνικού λαού και τής θρησκείας, ην πρεσβεύει. Οι φόβοι τού αυτοκράτορος επραγματοποιήθησαν. Αι επαρχίαι, όπου εφάνησαν εσχάτως τα πρώτα πολεμικά κινήματα κατά τής τουρκικής εξουσίας, έγιναν και άλλοτε θέατρον τοιούτων κινημάτων αλλ’ ουδέποτε η κυβέρνησις εξόπλισε κατά των κατοίκων των τόπων εκείνων όλους τούς υπηκόους της Μουσουλμάνους εν ονόματι τής κινδυνευούσης θρησκείας των. Κίνδυνοι όχι ολιγώτερον δεινοί ηπείλησαν άλλοτε την Πύλην καθ’ ους μάλιστα καιρούς εξωτερικοί πόλεμοι απεκαθίστων δεινοτέραν την θέσιν της· και όμως ουδέποτε εν τη οθωμανική αυτοκρατορίαγενικήπρογραφήέπεσενεπίολόκληρονέθνος, ούτε τόσον αναισχύντως εξυβρίσθη η χριστιανική θρησκεία.
[ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε΄: ]
Δεν υπήρχε κατ’ ευτυχίαν παράδειγμα, ότι πατριάρχης τής ανατολικής εκκλησίας υπέφερε φρικτόν θάνατον επί τού τόπου όπου ιερούργει, και εν ημέρα, ην όλος ο χριστιανικός κόσμος τιμά, και μάλιστα ενώ ο ιερός ποιμήν επλήρωσε το μέτρον τής πίστεως και τής υποταγής προς την τουρκικήν εξουσίαν· δεν είδεν άλλοτε η Ευρώπη τεθλιμμένη όλους τούς πνευματικούς και κοσμικούς προϊσταμένους χριστιανικού έθνους, μάλιστα τούς μεγάλας υπηρεσίας προσενεγκόντας τη οθωμανική Πύλη, αποθνήσκοντας υπό την χείρα τού δημίου, τα λείψανά των εξυβριζόμενα, τας οικογενείας των αναγκαζομένας να φεύγωσιν εκ τής γης των συμφορών, και τας ιδιοκτησίας αφανιζομένας. Δεν είδε προ τεσσάρων αιώνων τον πόλεμον κηρυχθέντα κατά τής θρησκείας τού Χριστού διά τού θανάτου των υπηρετών της, διά τού κατεδαφισμού των ναών της, και διά πολλών ύβρεων προς τα σύμβολα τής θείας του πίστεως. Ευκόλως δύναται η Πύλη να αισθανθή, τας συνεπείας τοιούτου συστήματος, αν το εξακολουθήση, και δεν επανορθώση τα δυστυχή αποτελέσματά του· θα ευρεθή, δε εξ ανάγκης και παρά τας προς αυτήν ευνοϊκάς διαθέσεις όλων των ευρωπαϊκών Δυνάμεων εις θέσιν πολέμιον προς τον χριστιανικόν κόσμον. Η αλήθεια αύτη, ην ο αυτοκράτωρ σπεύδει να διατρανώση, είναι τόσω μάλλον αναντίρρητος, καθ’ όσον την ησθάνθησαν οι προκάτοχοι τού σημερινού σουλτάνου. Κυριεύσαντες ούτοι τόπους εν Ευρώπη και προθέμενοι να εγκατασταθώσιν, εφάνησαν πεποιθότες δι’ ων συνυπέγραψαν συνθηκών μετά των χριστιανικών Δυνάμεων ότι η εγκατάστασίς των δεν έπρεπε να ήναι σημείον πολέμου και ατιμίας τής θρησκείας αυτών των Δυνάμεων, ούτε οιωνός εξολοθρεύσεως λαούσυνηνωμένου δι’ όλων των δεσμών τής θρησκείας, των ηθών και των αναμνήσεων. Σήμερον απαιτείται και τι πλέον· να συντρέξη η Πύλη εις την παγίωσιν των υπαρχουσών σχέσεων μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών επικρατειών και να προσπαθήση, διά τής ομοφροσύνης να αποκαταστήση τας σχέσεις ταύτας ημέρα τη ημέρα στενοτέρας και διαρκεστέρας.
[ ΑΠΕΙΛΗ ΡΩΣΟΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ: ]
Αλλ’ αν πρόκειται να εξακολουθήσωσιν αι αταξίαι, ή είναι ανεπίδεκτοι διορθώσεως, η Ρωσσία όχι μόνον δεν θα θεωρήσει ως εχέγγυον ειρήνης την διάρκειαν τού οθωμανικού βασιλείου, αλλά θα ευρεθή και ηναγκασμένη να προστατεύση την θρησκείαν της υβριζομένην, τας συνθήκας της παραβαινομένας, και τούς ομοθρήσκους της καταδιωκομένους. Εγνώρισεν η Πύλη αναμφιβόλως, δι’ ων έλαβεν ομοφώνων διπλωματικών κοινοποιήσεων, ότι η υπόθεσις, υπέρ ης συνηγορεί η Ρωσσία, είναι υπόθεσις όλης τής Ευρώπης. Οι χριστιανοί μονάρχαι δεν δύνανται να παραβλέψωσι τας ύβρεις, ας υπέστη η πίστις των, αν δεν δοθή πάνδημος ικανοποίησις. Επίσημα έγγραφα καταδικάζουν εις ποινάς και εις θάνατον λαόν προστατευθέντα μέχρι τής σήμερον υπό ρητών συνθηκών και υπό τού σιωπηλού μεν αλλ’ αναποφεύκτου σεβασμού προς τούς άλλους λαούς τής Ευρώπης. Περιττόν είναι να αναφέρωμεν τα σουλτανικά διατάγματα τα επικυρούντα τα λεγόμενα· βέβαιον κατά δυστυχίαν είναι, ότι η Πύλη δεν καταδιώκει μόνον τούς ταραχοποιούς και τούς οπαδούς των, αλλά όλον το ελληνικόν έθνος, ως και αυτάς τας πηγάς τής υπάρξεώς του και τής εκ νέου παραγωγής του και αναγκάζει την χριστιανοσύνην να εκλέξη έν εκ των δύο: ή να μη μένη ακίνητος θεατής τής εξολοθρεύσεως χριστιανικού λαού, ή να ανέχεται κατάστασιν πραγμάτων τείνουσαν εις διατάραξιν τής ειρήνης, ην ηγόρασε διά τόσων θυσιών. Πεπεισμένη η Ρωσσία ότι αι αξιώσεις της είναι δίκαιαι, και βεβαία ότι έπεισεν όλους τούς συμμάχους της περί τής ειλικρινείας των σκοπών της δεν ηθέλησε μέχρι τούδε, προθεμένη την υπεράσπισιν τού γενικού συμφέροντος, να αναφέρη τας προς αυτήν ιδιαιτέρας υποχρεώσεις τής Πύλης, εφ’ ων εδύνατο να στηρίξη τα κατ’ αυτής κινήματα. Εις αυτήν όμως απέκειτο να επικαλεσθή τούς όρους τής συνθήκης τού Καϊναρτσίου, και το εντεύθεν κεκτημένον δικαίωμα τής προστασίας τής ελληνικής θρησκείας καθ’ όλην την τουρκικήν επικράτειαν. Αλλ’ η Ρωσσία θέλει την σήμερον να ελκύση όλην την προσοχήν τής Πύλης εις παρατηρήσεις υψηλοτέρας φύσεως, παρατηρήσεις επί των αμοιβαίων υποχρεώσεων όλων των Χριστιανικών Δυνάμεων προς διατήρησιν τής προς αλλήλας ενώσεως και ειλικρινείας.
[ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: ]
Όσα επράχθησαν μέχρι τής σήμερον δεν ημπορούν να θεωρηθώσιν ειμή ως αποτελέσματα ή τής ελευθέρας θελήσεως τής Πύλης και προμελετημένου σχεδίου, ή συστήματος, εις ό αι περιστάσεις και ο φανατισμός τινων κακοβούλων ώθουν την τουρκικήν κυβέρνησιν παρά την γνώμην της. Ο αυτοκράτωρ ελπίζει ότι η τελευταία υπόθεσις είναι η μόνη ορθή, αλλά ζητεί να βεβαιωθή.
Αν τα κακά, δι’ α στενάζουν η θρησκεία και η ανθρωπότης, πράττωνται παρά την γνώμην τής Πύλης, επιθυμεί ο αυτοκράτωρ να δείξη αύτη, ότι έχει την δύναμιν να αλλάξη σύστημα μη επιτρέπον να διαπραγματεύωνται ή συνθηκολογώσιν αι χριστιανικαί κυβερνήσες μετ’ αυτής. Αν ούτως έχη, ας αποκατασταθώσιν αι κατεδαφισθείσαι ή γυμνωθείσαι εκκλησίαι χρήσιμοι εις την ιεράν αυτών υπηρεσίαν· ας αποδώση η Πύλη τα οφειλόμενα εις την χριστιανικήν θρησκείαν προστατεύουσα και συντηρούσα αυτήν ανεπηρέαστον, ως και πρότερον, και παρηγορούσα τοιουτοτρόπως την Ευρώπην διά τον θάνατον τού πατριάρχου και διά τας επισυμβάσας βεβηλώσεις· ας γίνη συνετή και δικαία διάκρισις των πρωταιτίων των ταραχών, των οπαδών των, και όσων διά την αθωότητά των δεν είναι αξιόποινοι, και ας ανοιχθή τοιουτοτρόπως μέλλον ειρήνης και ησυχίας χάριν των θελόντων εν ρητή προθεσμία να επανέλθωσιν εις την υποταγήν τής Πύλης Ελλήνων· όπως και αν ήναι, ας διακρίνεται ο αθώος τού πταίστου· και εις απόδειξιν τής μεταβολής τής διαγωγής της ας δεχθή η Πύλη τας άλλοτε γενομένας αυτή προτάσεις, να συντρέξη δηλαδή και η Ρωσσία κατά το πνεύμα των συνθηκών εις την ειρήνευσιν των ηγεμονειών τής Βλαχομολδαυίας. Ας γίνη μόνον φροντίς να τεθώσιν επί σταθερών βάσεων η κοινή ευταξία και η ησυχία των μερών εκείνων εν ενί λόγω, το παράδειγμα των ηγεμονιών [υποτελής αυτονομία] ας ήναι τοιούτον, ώστε να επαναγάγη εις την υποταγήν όλους τούς αγαπώντας ειλικρινώς την πατρίδα των Έλληνας.
Ο αυτοκράτωρ δεν παραδέχεται την πρώτην υπόθεσιν· αλλ’ αν παρά την προσδοκίαν του η τουρκική κυβέρνησις δείξη ότι πράττει αύτη ανεπηρεάστως τα περί ων ο λόγος κακά, δεν μένει τότε παρά να ειδοποιηθή από τού νυν ότι καθίσταται φανερά πολέμιος προς όλον τον χριστιανικόν κόσμον, ότι νομιμοποιεί την ιδίαν υπεράσπισιν των Ελλήνων πολεμούντων εις αποφυγήν τής αφεύκτου φθοράς των, και ότι η Ρωσσία εξ αιτίας τού χαρακτήρος τού αγώνος αναγκάζεται να τοις προσφέρη άσυλον διότι καταδιώκονται, και προστασίαν διότι οφείλει αυτοίς αντίληψιν μεθ’ όλης τής χριστιανοσύνης, ως μη δυναμένη να εγκαταλείψη τούς εν Χριστώ αδελφούς της εις την διάκρισιν τυφλού φανατισμού. Μετά την καθαράν ταύτην εξήγησιν ο αυτοκράτωρ νομίζει ότι εξεπλήρωσε προς την Πύλην ακριβέστατα ό,τι ώφειλεν. Εδύνατο να ωφεληθή ίσως η Ρωσσία από τού επιχειρήματος των επαναστατών, αν η πολιτική της ήτον ολιγώτερον ειλικρινής. Ο αυτοκράτωρ κατεδίκασε παρρησία το επιχείρημά των· αν δεν ήσαν οι σκοποί του ευθείς, θα περιωρίζετο μόνον εις την καταδίκην· αλλ’ έδειξε συγχρόνως και τον τρόπον, καθ’ όν εδύνατο να προλάβη η τουρκική κυβέρνησις τας προόδους και τας συνεπείας των ταραχών· απέδειξε δε ότι ήτο πιστός προς τας συνθήκας, και ότι επεθύμει ειλικρινώς την συντήρησιν τού τουρκικού κράτους, διότι και τον τρόπον πώς να σωθή είπε, και την επιθυμίαν του να συντρέξη εις την σωτηρίαν αυτού έδειξε.
[ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΠΟΛΕΜΟΥ: ]
Νέαν απόδειξιν δίδει σήμερον, διότι γνωστοποιεί τη Πύλη τούς τρόπους, δι’ ων και μόνων δύναται να αποφύγη την παντελή φθοράν της, και την προειδοποιεί ότι, αν επιμένη ενεργούσα το καταστρεπτικόν σχέδιόν της, αναγκάζει την Ρωσσίαν ή να τηρήση ή να παραβλέψη τα καθήκοντά της, αναμφίβολον δε τί θα προτιμήση εν τοιαύτη περιπτώσει. Ζητείται δε απόκρισις εντός οκτώ ημερών. Αν η τουρκική κυβέρνησις εισακούση όλας τας ευχάς και πραγματοποιήση όλας τας ελπίδας τού αυτοκράτορος παραδεχομένη τας προτάσεις του, δίδεται αυτή νέα προθεσμία ίνα δείξη διά των πράξεών της, ότι όχι μόνον δέχεται τούς ανωτέρω όρους, δι’ ων μαρτυρείται η επάνοδός της εις αρχάς συνετωτέρας, αλλ’ ότι και σπεύδει να τούς εκπληρώση, και ότι όχι μόνον δεν θέλει το κακόν, αλλ’ ότι και δύναται και ηξεύρει να το εμποδίση. Τούτου μη γενομένου, ειδοποιείται, ότι διετάχθη ο πρέσβυς να αναχωρήση μεθ’ όλης τής αυτοκρατορικής πρεσβείας.
7 Έγκριτοι ιστορικοί [π.χ. AlexanderBitis, 2000: “TheRussianArmyandtheEasternQuestion 1821-1834”, TheLondonSchoolofEconomicsandPoliticalScience (ProQuestLLC; AnnArbor, MI, USA), σ. 62-63] διετύπωσαν την άποψη ότι ο λόγος τής μεταστροφής τού Τσάρου το 1821 ήταν ο απαγχονισμός τού Οικουμενικού Πατριάρχου και άλλων ιεραρχών —των μητροπολιτών Αγχιάλου Ευγενίου, Εφέσου Διονυσίου και Νικομήδειας Αθανασίουκατά την ίδια ημέρα (10 Απριλίου)— όπως επίσης και οι συνακόλουθες μαζικές σφαγές αμάχων ραγιάδων από Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη, όπως εξ άλλου δηλούται ρητώς στο κείμενο τού τελεσιγράφου (επί λέξει ότι ο «πατριάρχης τής ανατολικής εκκλησίας υπέφερε φρικτόν θάνατον επί τού τόπου όπου ιερούργει...» κ.τ.λ.). Παρότι όμως τα τραγικά νέα από την Κωνσταντινούπολη είχαν φθάσει στο Laibachκαι τα είχε πληροφορηθεί ο Τσάρος πριν από την έκδοση εκεί τής ανθελληνικής διακοίνωσης τής Ιεράς Συμμαχίας (30 Απριλίου), εντούτοις δεν τον απέτρεψαν από το να ευθυγραμμισθεί τότε πλήρως με τον Καγκελάριο Metternich και να συναινέσει στο άκρως ανθελληνικό κείμενο εκείνης τής διακοίνωσης. Επομένως δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια μεταξύ εκείνων των τραγικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη αυτών καθ' εαυτών και τού Ρωσικού τελεσιγράφου.
8 Περί τού Ιωάννου Καποδίστρια (Giovanni, Count Capo d'Istria), τού επιφανέστερου πολιτικού τής Νεοτέρας Ελλάδος (όπως καταδεικνύεται στην διεθνή βιβλιογραφία), τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας έχουν ήδη δημοσιεύσει τις εξής τρεις μονογραφίες:
9 Ο Καποδίστριας είχε διείδει την τεράστια ιστορική ευκαιρία που είχε η Ρωσία τότε για να αναδειχθεί σε διαχρονικώς κυρίαρχο γεωστρατηγικό παράγοντα κατά την επίλυση τού «Ανατολικού Ζητήματος», ήτοι σε Υπερδύναμη με σταδιακή διεύρυνση τής σφαίρας επιρροής της στα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο από την Μέση Ανατολή καθώς η τότε παρακμάζουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία θα αποσυντίθεντο σταδιακά και αναποδράστως. Αντιθέτως ο Nesselrodeεπικέντρωνε την εξωτερική του πολιτική στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη και ειδικά στην διατήρηση φιλειρηνικών σχέσεων με την Αυτοκρατορία των Αψβούργων (Αυστρία) και την Πρωσσία, ώστε να μην διασαλευθεί η ειρήνη και απειληθεί εκ νέου η ασφάλεια και ανεξαρτησία τής Ρωσίας, όπως είχε γίνει πρόσφατα (και ειδικά κατά την εισβολή των στρατευμάτων τού Ναπολέοντος στην Ρωσία το 1812) και συνακολούθως να μην επαναληφθεί επ' ουδενί το χαοτικό φαινόμενο τής ρευστότητας των συμμαχιών που χαρακτήρισε τούς Ναπολεόντειους Πολέμους.
Ενδεικτικά, όσον αφορά στην ρευστότητα των διευρωπαϊκών συμμαχιών, ο φιλειρηνικός ευρωκεντρικός προσανατολισμός τού Nesselrodeήταν προφανώς πραγματιστικός και εύλογος (επαγωγικός) —αν και όχι διορατικός (αναγωγικός) όπως τού Καποδίστρια— δεδομένου ότι η Ρωσία ήταν αντίπαλος τής Γαλλίας το 1804-1807, αλλά το 1807-1812 ο Τσάρος και ο Ναπολέων συνεμάχησαν, για να γίνουν ξανά εχθροί το 1812-1815. Παρομοίως η Αυστρία πολεμούσε ως εχθρός τής Γαλλίας το 1800-1805 και το 1809, ως σύμμαχός της το 1809-1813, και πάλι ως εχθρός της το 1813-1815. Η Πρωσσία πολεμούσε ως εχθρός τής Γαλλίας το 1806-1807, ως σύμμαχός της το 1807-1812, και πάλι ως εχθρός της το 1812-1815. Η Ισπανία πολεμούσε ως σύμμαχος τής Γαλλίας το 1803-1808, αλλά ως εχθρός της το 1808-1815. Η Σουηδία πολεμούσε ως εχθρός τής Γαλλίας το 1804-1809, ως σύμμαχός της το 1809-1812, και πάλι ως εχθρός της το 1812-1815.
Σεκάθε περίπτωση, το αντικειμενικό γεγονός τού διορισμού δύο επιφανών ανδρών μεδιιστάμενες γεωπολιτικές επιδιώξεις στην ηγεσία τού Υπουργείου Εξωτερικών τής Ρωσίας, αντικατόπτριζε την προσπάθεια τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄ να συγκεράσει αφενός τον παραδοσιακό ρόλο τής Ρωσίας ως dejureπροστάτιδος των Ορθοδόξων πληθυσμών τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (βάσει τής ρωσοτουρκικής συνθήκης τού Κιουτσούκ-Καϊναρτσί, 1774) και defactoηγέτιδος δυνάμεως τής Δύσεως για την απελευθέρωση των Ορθοδόξων Χριστιανών από τον Οθωμανικό ζυγό (που επεδίωκε ο Καποδίστριας βάσει τού δικαίου τής αυτοδιάθεσης των λαών) και αφετέρου το διαχρονικό ιδεώδες για μια Χριστιανική ευρωπαϊκή συνομοσπονδία που θα διεσφάλιζε την ειρήνη (που επεδίωκε ο Nesselrode βάσει τής αρχής τής νομιμότητος).
10 Την 16 Απριλίου 1821 («συμπτωματικά» ημέρα αναδύσεως τού λειψάνου τού Γρηγορίου Ε΄ από τον βυθό του Κερατίου κόλπου), οι Υδραίοι εξέδωσαν την εξής πολεμική διακήρυξη:
« Εν ονόματι τού Θεού Παντοκράτορος.
Το Ελληνικόν έθνος βεβαρυμένον πλέον να στενάζη υπό τον σκληρόν ζυγόν, υπό τον οποίοντέσσαρας περίπου αιώνας καταθλίβεται επονειδιστικώς, τρέχει με γενικήν καιομόφωνον ορμήν εις τα όπλα, διά να κατασυντρίψη τας βαρείας αλύσους τας υπό τωνβαρβάρων Μωαμεθανών περιτεθείσας εις αυτό. Το ιερόν όνομα τής ελευθερίας αντηχεί εις όλα τα μέρη τής Ελλάδος, καιπάσα ελληνική καρδία αναφλέγεται από την επιθυμίαν τού να επαναλάβη το πολύτιμον τούτο δώρον τού Θεού, ή ν’ απολεσθή εις τον υπέρ τούτου αγώνα. […]
Οιαπόγονοι των ενδόξων εκείνων ανδρών, οίτινες ετίμησαν το ανθρώπινον γένος μετας υψηλάς αυτών αρετάς και εφώτισαν τον κόσμον, μάχονται υπέρ τής ελευθερίας εναντίον εις τούς τυράννους των, βαρβάρους απογόνους τού βαρβάρου Οσμάνου, τούς εξολοθρευτάς των επιστημών και τεχνών και εχθρούς τής ιεράς θρησκείας τού Ιησού Χριστού. Τις θέλει είσθαι ποτε τοσούτον απάνθρωπος ώστε να γένη σκληρός εις την φοβεράν ταύτην περίστασίν μας, ή να μη εύχηται υπέρ ημών;
Εξεδόθη εις την Καγκελαρίαν τής νήσου Ύδρας, την 16 Απριλίου 1821.
Οι κάτοικοι τής νήσου Ύδρας.»
Η σκύλευση του νεκρού Πατριάρχη
11 Προκειμένουνα δημιουργηθεί ένα χάσμα μίσους μεταξύ Χριστιανών ραγιάδων και Εβραίων ραγιάδων εντός τής αυτοκρατορίας (κατά το «διαίρει και βασίλευε»), ο Σουλτάνος διέταξε (ή «ανέχθηκε») να πωληθείτο λείψανο τού απαγχονισθέντος Πατριάρχου, και μάλιστα με επιδεικτικά«χαμηλό» τίμημα(800γρόσια),σε μια 20άδα Εβραίων —πρωτοστατούντων των Λεβύ, Μουτάλ και Μπιταχί, που αποτελούσαν «διακεκριμένα» μέλη τού υποκόσμου τής Κωνσταντινουπόλεως— προκειμένου να σπιλώσουν τον νεκρό. Οι Εβραίοι προσέδεσαν στο λείψανο σκοινιά και το έσυραν στους δρόμους, περνώντας και από έναν ρυπαρό δρόμο τής Αγοράς με ακαθρσίες ζώων, υβρίζοντες και πτύοντες επί τού λειψάνου, και κατέληξαν στον αιγιαλό τού Φαναρίου. Εκεί ανέμενε ο δήμιοςεπίπλοιαρίουγιαναπαραλάβειτολείψανοπροκειμένου να το καταποντίσει στο μέσο τού Κερατίου Κόλπου, όπως περιγράφει ο Σ. Τρικούπης εκείνα τα δραματικά γεγονότα:
« Ήλθαν τότε προς τον αγχονιστήν Εβραίοι (…) και το έρριψαν [το λείψανο] εις την θάλασσαν εγχειρίσαντες το σχοινίον τω αγχονιστή, αναμένοντι ενπλοιαρίω. Απομακρυνθείς ούτος τής ξηράς σύρων και το επί τής θαλάσσης λείψανον, και φθάσας εν μέσω τού Κερατίου Κόλπου μεταξύ Φαναρίου και ναυστάθμου απήρτησεναπό τού λειψάνου πέτραν εις καταποντισμόν του· αλλά το λείψανον δενσυγκατεποντίσθη, διότι δεν ήτο η πέτρα ικανώς βαρεία. Επέστρεψε τότε ο αγχονιστήςεις την ξηράν, και λαβών άλλας δύο πέτρας επανήλθεν όπου εκυματίζετο τολείψανον, προσεπισυνέδεσε και αυτάς, το ελόγχευσε δις και τρις εις απορρόφησιν νερού, και ούτω κατεβυθίσθη.
Μεθ' ικανάς δε ημέρας ανεφάνη προς τον Γαλατάν μεταξύ δύο πλοίων ελλιμενιζόντων έμπροσθεν τού Καρακιοΐου, τού μενσλαβονικού τού δε κεφαλληναίου. Πρώτος ο Σλαβόνος πλοίαρχος είδε το λείψανον, και το εσκέπασεν επιρρίψας ψάθαν, επί σκοπώ, όταν νυκτώση, να το ανελκύση καιτο θάψη ούτινος και αν ήτον ως φιλόχριστος. Γενομένης δε εσπέρας, επρόλαβεν οάλλος πλοίαρχος, Κεφαλλήν, Σκλάβος ονόματι, και το ανείλκυσεν· ιδών δε εκ τήςγενειάδος και τής αξυρίστου κεφαλής, ότι ήτο λείψανον ιερωμένου, έφερε τηνεπαύριον εις το πλοίον τινας έξωθεν κρυφίως, και βεβαιωθείς ότι ήτο τού πατριάρχου, το εσαβάνωσε, το μετεκόμισεν εις Οδησσόν, και το απέθεσεν εν τω λοιμοκαθαρτηρίω. Εξετασθέν δε αυτόθι και εκ δευτέρου κατά διαταγήν τούδιοικητού απεδείχθη και τότε ότι ήτο τω όντι το τού πατριάρχου.»
12 Τα γεγονότα τής 17 Ιουνίου 1821 στην Οδησσό, τα κατέγραψε λεπτομερειακά ο ιστορικός Κάρπος Παπαδόπουλος ως αυτόπτης μάρτυς [Απάνθισμα τού ιστορικού αγώνος των Ελλήνων υπό τού Αντισυνταγματάρχου τής Γραμμής Κάρπου Παπαδοπούλου (Αθήνα: Εκδ. Παπαζήση), σ. 54.], ως εξής:
« Η μεταφορά τής σωρού από το υγειονομείο έως την Μητρόπολη έγινε με άμαξα με 6 ίππους και μία ίλη λογχοφόρων κοζάκων ως παραστατών. Συνοδευόταν από τρεις αρχιερείς [Σιλιστρίας Κύριλλος, ο Ιεροπόλεως Γρηγόριος και ο Μπεντερίου και Ακερμανίου Δημήτριος] και 40 ιερείς και διακόνους, καθώς και από επισήμους και κόσμο με μαύρη ενδυμασία. Ο δρόμος έως την Μητρόπολη ήταν στρωμένος με ψιλή άμμο, χόρτα και άνθη. Κατά την άφιξη στη Μητρόπολη την πομπή υποδέχτηκε ένα σύνταγμα από 4.000 στρατιώτες υπό τούς ήχους πένθιμης μουσικής. Μετά την ακολουθία εκφωνήθηκε επικήδειος λόγος από τον Κ. Οικονόμο εξ Οικονόμων [τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως] που βρέθηκε στην Οδησσό ως πρόσφυγας. Έπειτα από τρεις ημέρες ο νεκρός μεταφέρθηκε από την ρωσική Μητρόπολη σε ελληνική εκκλησία και ετάφη πάλι με την ίδια πομπή και παράταξη.»
Ναυμαχία στην Ερισό Λέσβου (27 Μαΐου 1821)
13 Συνοπτικά, η ναυμαχία στην Ερισό τής Λέσβου (27 Μαΐου 1821) εξελίχθηκε ως εξής: Από την 24 Μαΐου 1821, σύσσωμος ο Ελληνικός Στόλος με 85 πλοία (52 πολεμικά βρίκια, 30 μίστικα και τρία πυρπολικά), υπό την ναυαρχία τού Υδραίου Γιακουμάκη Τομπάζη, είχε προσπλεύσει στο βορειοανατολικό Αιγαίο, στην περιοχή τής Μυτιλήνης απέναντι από τις Κυδωνίες (Αϊβαλί), με φιλόδοξη τριπλή αποστολή να εγκλωβίσει τον Οθωμανικό Στόλο στον Ελλήσποντο, να διασφαλίσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και κατά συνακολουθία να απαγορεύσει την μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων από την Μικρά Ασία στον Μωριά (που προορίζοντο να ενισχύσουν τα τουρκικά στρατεύματα τής Τριπολιτσάς, που τότε ευρίσκετο υπό ασφυκτικό πολιορκητικό κλοιό των ελληνικών στρατευμάτων υπό τον Κολοκοτρώνη). Μετά τα μεσάνυχτα τής 27 Μαΐου 1821, μία μοίρα τού Ελληνικού Στόλου προσέβαλε το τουρκικό δίκροτο Mansourija, που ήταν μεγάλο πλοίο με διπλή συστοιχία πυροβόλων μεγάλου διαμετρήματος, 18-24 λιβρών, εις εκατέρα πλευρά, και ήταν αγκυροβολημένο στην Ερισό. Υπό καταιγιστικά πυρά καλύψεως από τα βρίκια τής ελληνικής μοίρας, δύο από τα τρία πυρπολικά τού στόλου επετέθησαν αλλά απέτυχαν να προσκολληθούν στο δίκροτο και κατεκάησαν χωρίς αποτέλεσμα. Το τρίτο πυρπολικό όμως, υπό τον Ψαριανό Δημήτρη Παπανικολή, επέτυχεστην αποστολή του: Στις 3 π.μ. ο Παπανικολής κατόρθωσε να προσκολλήσει το πυρπολικό του στην πλώρη τού δικρότου, το πυρπολικό ανεφλέγη και μετέδωσε την φωτιά στο δίκροτο ταχύτατα. Σε λιγότερο από μία ώρα, μόλις η φωτιά έφθασε στην πυριτιδαποθήκητού δικρότου, το τουρκικό πλοίο ανατινάχθηκε.Περισσότεροι από εξακόσιοι (600) επιβαίνοντες Τούρκοι σκοτώθηκαν κατά την έκρηξη ή πνίγηκαν. Οι Έλληνες δεν είχαν καμμία απώλεια. Εκείνη η πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων ναυμάχων κατατρομοκράτησε τούς Τούρκους: Μόλις ο Οθωμανικός Στόλος, που είχε εισπλεύσει στο Αιγαίο, πληροφορήθηκε την καταστροφή τού τουρκικού δικρότου ανέπλευσε την επομένη (28 Μαΐου) προς τον Ελλήσποντο, καταδιωκόμενος από τον Ελληνικό Στόλο, και την μεθεπομένη (29 Μαΐου) προσορμίσθηκε έντρομος στα στενά τού Ελλησπόντου υπό την προστασία των εκεί τουρκικών φρουρίων. Η ναυμαχία στην Ερισό εδόξασε την ελληνική ναυτοσύνη σε διεθνές επίπεδο, αφού δι' αυτής επετεύχθησαν και οι τρεις στόχοι των Ελλήνων ναυμάχων.
15 Την 19 Ιουνίου 1821, το σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄ μεταφέρθηκε εν μεγαλοπρεπή πομπή, στην οποία εκτός από τα Ρωσικά στρατεύματα συμμετείχε ολόκληρος ο Χριστιανικός πληθυσμός τής Οδησσού, από τον Μητροπολιτικό ναό στην ελληνική εκκλησία τής Αγίας Τριάδος, όπου οι Έλληνες το απέθεσαν «εν μνήματι καινώ»ως λείψανο ιερομάρτυρος εντός τού Αγίου Βήματος στη βόρεια πλευρά τής Αγίας Τραπέζης.
16 Λόγω των δραματικών γεγονότων στην Οδησσό τον Ιούνιο 1821 και τής συνεχούς ροής εκεί προσφύγων από την Ελλάδα μέχρι το τέλος τού 1822, η Οδησσός διεδραμάτισε τότε (1821-1822) ρόλο διεθνούς κέντρου μετάδοσης ειδησεογραφικών πληροφοριών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σχετικά με τον επικό Αγώνα τής Παλιγγενεσίας. Ενδεικτικά, παρατίθεται ανταπόκριση από την Οδησσό (16 Οκτωβρίου 1821), που δημοσιεύθηκε στην GazetteDeLausanne (13 Νοεμβρίου 1821) στην Ελβετία, περί μαζικών σφαγών Ελλήνων και εκτελέσεων ιεραρχών τής Ελληνορθοδοξίας από τούς Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη το 1821.
17 Προκειμένου να αποτρέψει τυχόν έκτροπα, η αστυνομία τής Οδησσού, κατ' εντολή τού Διοικητού τής πόλεως, είχε εκδώσει διάταγμα «κανένα έθνος να μην εμπορευθεί αλλά να προσέλθουν όλοι στην τελετή». Δυστυχώς οι Εβραίοι τής Οδησσού δεν κατενόησαν ότι η διαταγή αποσκοπούσε στο να τούς προστατεύσει και όχι να τούς ταπεινώσει. Ως αποτέλεσμα, δεν συμμορφώθηκαν: Δεν προσήλθαν στην τελετή και, το χειρότερο, κράτησαν επιδεικτικώς ανοιχτά τα καταστήματά τους κατά την διάρκεια τής τελετής. Πολλοί Χριστιανοί στην Οδησσό θεώρησαν ότι είχαν προσβληθεί πολλαπλώς από τούς Εβραίους, μετά δε την τελετή επιτέθηκαν ως άναρχος όχλος στην εβραϊκή αγορά τής πόλεως, όπως περιγράφει ο Κ. Παπαδόπουλος (αυτόθι σ. 55), επί λέξει ως εξής:
« Όχλος επέδραμε στη ‘χάβρα’ των Εβραίων και σε τράπεζές τους που βρέθηκαν ανοιχτές και έγιναν ζημιές και αρπαγές. Διαδόθηκε η ψευδής φήμη ότι επειδή οι Εβραίοι περιφρόνησαν τον πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη δόθηκε εντολή από την ρωσική κυβέρνηση να σκοτωθούν. Έτσι την επομένη ημέρα έφεραν από την επαρχία 30 άμαξες φορτωμένες με σκοτωμένους και πληγωμένους Εβραίους. Η αστυνομία αφού έπαυσε τις ταραχές συνέλαβε 300 υπαίτιους, Ρώσους και Έλληνες, και τούς φυλάκισε. Επιτροπή Εβραίων παρουσιάστηκε στον Νομάρχη και εζήτησε αποζημίωση για ζημιές 3 εκατομμυρίων ρουβλιών. Όταν οι φυλακισμένοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από 30 ημέρες, η επιτροπή και πάλι παραπονέθηκε στον Νομάρχη ότι δεν εκτελούνται οι νόμοι. Αυτός τούς απάντησε ότι και οι ίδιοι δεν υπάκουσαν στην αστυνομική διάταξη κατά την ημέρα τής ταφής τού πατριάρχη και εκεί έληξε το επεισόδιο.»
Το ότι όλοι οι ως άνω (300) συλληφθέντες αφέθησαν ελεύθεροι και ουδείς καταδικάσθηκε, δεν συνιστούσε εκδήλωση ρατσισμού τού Ρωσικού κράτους τότε κατά των Εβραίων. Απλώς η αποφυλάκιση των συλληφθέντων,Ρώσων και Ελλήνων,αντικατόπτριζε τότε το φιλοπόλεμο και φιλελληνικό κοινό αίσθημα τού λαού και τού στρατού τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας, που μετά την τελετή ταφής τού Γρηγορίου Ε΄ συναπαιτούσαν από τον αυτοκράτορά τους πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπέρ των Ελλήνων προς προάσπιση τής διωκομένης Ελληνορθοδοξίας και τού γενοκτονιακώς απειλουμένου Οικουμενικού Ελληνισμού.
18 Η εξωφρενική αριθμητική τής Καταστροφής των Κυδωνιών δεν διέλαθε ασφαλώς τής προσοχής τού Τσάρου και τού επιτελείου του: Εάν για την καταστροφή ενός τουρκικού πολεμικού πλοίου ο Σουλτάνος αφάνισε μία πόλη με σχεδόν 30.000 θύματα (σφαγιασθέντες, ανδραποδισθέντες και πρόσφυγες), τότε σε περίπτωση (μελλοντικής) καταστροφής των υπολοίπων 58 πλοίων τού Οθωμανικού Στόλου, ο Σουλτάνος δεν θα ορρωδούσε να αφανίσει 58 πόλεις (μία πόλη, ή το αντίστοιχο, ανά πλοίο κατά μέσο όρο) με σύνολο 1.740.000 αμάχους Έλληνες (58 πλοία Χ 30.000 θύματα ανά πλοίο), ήτοι ολόκληρο τον πληθυσμό τής Ελλάδος (όπως πράγματι οι Τούρκοι αποφάσισαν να πράξουν το 1824 στον Μωριά) και τής δυτικής Μικράς Ασίας (όπως πράγματι οι Τούρκοι έπραξαν το 1914-1923).
19Στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας (1821-1829), οι Τούρκοι κατέθεσαν τα όπλα μόνον αφού ηττήθηκαν στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο τού 1828-1829. Συγκεκριμένα, η τελευταία μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας διεξήχθη στην Πέτρα Βοιωτίας (12 Σεπτεμβρίου 1829), όπου οι Έλληνες υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη ενίκησαν, και κατά την επομένη ημέρα (13 Σεπτεμβρίου 1829) τα τουρκικά στρατεύματα συνθηκολόγησαν και άρχισαν να αποχωρούν οριστικά από την Ρούμελη 34 ημέρες μετά την κατάληψη τής Αδριανουπόλεως από τον Ρωσικό Στρατό (10 Αυγούστου 1829) και 11 ημέρες μετά την υπέρ Ελλήνων ρωσοτουρκική Συνθήκη τής Αδριανουπόλεως (2 Σεπτεμβρίου 1829).
Τίθεταιεπομένως ευλόγως το θεωρητικό-υποθετικό («ακαδημαϊκό») ερώτημα: Ποιά θα ήταν η εξέλιξη τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας εάν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος είχε εκραγεί στο τέλος Σεπτεμβρίου 1821 (όπως πρότεινε ο Ι. Καποδίστριας) ή στα μέσα Μαρτίου 1822 (σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο τού Ρωσογερμανού Στρατηγού I. I. Diebitsch); Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι ούτε εύκολη ούτε μονοσήμαντη (μοναδική), αφού οι επιπτώσεις από την μεγάλη (υπερεξαετή) καθυστέρηση ενάρξεως τού ρωσοτουρκικού πολέμου επιδέχονται πολλαπλές αναγωγικές αξιολογήσεις, υπό το πρίσμα μάλιστα τής χαοτικής δυναμικής τού 1821.
Επιγραμματικά,η εν λόγω καθυστέρηση αλλού μεν είχε αρνητικές επιπτώσεις για τούς Έλληνες, αλλού όμως είχε μηδενικές επιπτώσεις, ενώ ταυτόχρονα επέφερε μείζονα θετικά αποτελέσματα σε εθνικό και γεωπολιτικό επίπεδο υπέρ των Ελλήνων και τής Ανθρωπότητος. Επ' αυτού τού ενδιαφέροντος «ακαδημαϊκού ζητήματος» τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας πρόκειται να δημοσιεύσουν ειδικήεπετειακή μονογραφία τού συγγραφέα.
Η ναυμαχία του Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου 1827)
20Για πολιτικούς λόγους, στην Ελλάδα και διεθνώς έχει επικρατήσει ευρέως η άποψη ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) «απελευθέρωσαν» την Ελλάδα με την μεγάλη νίκη τους στη Ναυμαχία τού Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου 1827). Αυτή όμως η (μάλλον ιδεοληπτική) άποψη δεν ανταποκρίνεται στα ιστορικά γεγονότα. Αναμφισβήτητα, η Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, σε συνδυασμό με τον συνακόλουθο ναυτικό αποκλεισμό που επέβαλαν οι στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων στα Αιγυπτιοαφρικανινά στρατεύματα (21.000 άνδρες) στην Πελοπόννησο, συνέβαλε σημαντικά στην ευόδωση τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίας διότι σε τακτικό επίπεδο περιέστειλε την δράση των Αιγυπτιοαφρικανών εισβολέων και τούς μετέτρεψε από επιτιθεμένους (1825-1827) σε εγκλωβισμένους και (λιμοκτονούντες) πολιορκημένους από τα ελληνικά στρατεύματα τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (1827-1828). Εν τούτοις, εκείνη η ναυμαχία, αυτή καθ' εαυτή, απέτυχε σε στρατηγικό επίπεδο να εξαναγκάσει τον Σουλτάνο Μαχμούντ Β΄ να αποδεχθεί την προηγηθείσα Συνθήκη τού Λονδίνου, συναφθείσα την 24 Ιουλίου 1827μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων περί φόρου υποτελούς αυτονομίας (και όχι ανεξαρτησίας) τής Ελλάδος, και επίσης απέτυχε να εξαναγκάσει τα στρατεύματα τού Ιμπραήμ σε άμεση αποχώρηση από την Πελοπόννησο, αφού «ο θαλάσσιος αποκλεισμός ικανός δεν ήτο ν' αναγκάση τούς Αιγυπτίους εις αναχώρησιν», όπως ορθώς προσδιορίζει ο Σ. Τρικούπης.
Ακόμηχειρότερα, η δύναμη εισβολής τού Ιμπραήμ συνέχιζε να εξανδραποδίζει αμάχουςΜωραΐτες και να τούς διαμετακομίζει στην Αφρική πρός πώλησή τους ως δούλους μετάτην Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, παραβιάζοντας τον ναυτικό αποκλεισμό των ΜεγάλωνΔυνάμεων, σύμφωνα με τον Λόρδο Palmerston,ο οποίος διετέλεσε υπουργός πολέμου(1809-1828), υπουργός εξωτερικών (1830-1841 και 1846-1851) και πρωθυπουργός (1855-1858 και 1859-1865) τής Βρεταννίας, επί λέξει ως εξής:
« Όταν ήλθε για πρώτη φορά η είδηση ότι στόλος από 40 πλοία [εκ των οποίων τα 17 εισέπλευσαν στο Ναυαρίνο μετά την ναυμαχία] ανεχώρησε από εκεί μεταφέρων 6.000 αιχμαλώτους, και ότι αυτό έγινε μετά την καυχησιολογία τού Codrington ότι εξαφάνισε όλον τον τουρκικό στόλο, και μετά τις διαταγές που εστάλησαν στον Codrington να εμποδίσει όλες τις θαλάσσιες μετακινήσεις αυτού τού είδους, όταν ήλθε η είδηση, επέσυρα την προσοχή τού υπουργείου επί τού πράγματος, προβάλλων ότι θα ήταν κηλίδα επί τής εθνικής μας υπολήψεως αν δεν πασχίζαμεν να απελευθερώσουμε τα δυστυχή εκείνα όντα.»
Είναι ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι συνέχισαν να πολεμούν κατά των Ελλήνων επί σχεδόν δύο χρόνια μετά την Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, και όπως αναφέρθηκε παραπάνω (Υποσημ. 19) δεν κατέθεσαν οριστικά τα όπλα έναντι των Ελλήνων παρά μόνον όταν έφθασαν στην Ρούμελη τα νέα περί προελάσεως τού Ρωσικού Στρατού προς την Θράκη, καταλήψεως τής Αδριανουπόλεως από τούς Ρώσους (10 Αυγούστου 1929) και τής υπέρ Ελλήνων ρωσοτουρκικής Συνθήκης τής Αδριανουπόλεως (2 Σεπτεμβρίου 1829).
21Κατόπιν απαιτήσεως τής Ρωσίας, το Οθωμανικό διπλωματικό έγγραφο τής 28 Αυγούστου 1829 υπεβλήθη από την Υψηλή Πύλη στους πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη και ανέφερε επί λέξει τα εξής σχετικά με την Συνθήκη τού Λονδίνου τής 24 Ιουλίου 1827 (υπογραφείσα μεταξύ Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας):
«ΗΥψηλή Πύλη παραδεχθείσα ήδη την συμμαχικήν συνθήκην, υπόσχεται σήμερον ενώπιον των αντιπροσώπων τής συμμαχίας να υπογράψη ανελλιπώς και όλας τας ακολούθους αποφάσεις τού εν Λονδίνω συμβουλίου ως προς την εκτέλεσιν.»
22 πως ήδη αναφέρθηκε (Υποσημ. 1), το 1832 η ημιαυτόνομη ηγεμονία τής Αιγύπτου ενεπλάκη σε πόλεμο κατά τής Πύλης: Ο τακτικός στρατός τού Ιμπραήμ Πασά (50.000 Αιγύπτιοι) συνέτριψε τα στρατεύματα τής Πύλης(80.000Τούρκοι)στο Ικόνιο την 21 Δεκεμβρίου 1832.Προς αναχαίτιση τού πανισλαμικούκινδύνου από τον νότο, ο Τσάρος Νικόλαος Α΄—νικητής τού «φιλελληνικού» ρωσοτουρκικού πολέμου τού 1828-1829— απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη ικανή δύναμη αποτροπής (7 πολεμικά πλοία και στρατό 40.000 ανδρών) προς προάσπιση των Οσμανιδών. Κατά συνέπεια, η Ρωσία διέσωσε τότε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την κατέστησε ένα τερατόμορφο προτεκτοράτο τής Ρωσίαςεμπράκτως (defacto)καινομίμως (dejure)διάτής συνθήκης τούΟυνκιάρΣκελεσί (1833).
Επίθεση στο φρούριο της Βάρνας από το σύνταγμα μηχανικών (23 Σεπτεμβρίου 1828)
23Η αγκίστρωση ενός στρατεύματος πλέον των 15.000 ανδρών τού Οθωμανικού Στρατού στη Βουλγαρία-Μολδοβλαχία επί σειρά ετών ήταν στρατηγικώς επιβεβλημένη μετά το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, όπως κατέδειξε η σφοδρότητα τού ρωσοτουρκικού πολέμου όταν τελικά εξερράγη το 1828. Συγκεκριμένα, ο υπέρ Ελλάδος Ρωσοτουρκικός Πόλεμος το 1828-1829 είχε τεράστιο κόστος σε ανθρώπινες ζωές —130.000 νεκρούς, ήτοι 50.000 Ρώσους και 80.000 Τούρκους— και διήρκεσε περισσότερο από 16 μήνες, μέχρις ότου τα Ρωσικά στρατεύματα κατορθώσουν να προελάσουν από την Βεσσαραβία στην Αδριανούπολη. Η μεγάλη διάρκεια και οι τεράστιες απώλειες εκείνου τού ρωσοτουρκικού πολέμου, οφείλετο στη σθεναρή άμυνα των Οθωμανικών στρατευμάτων, που πολεμούσαν ηρωϊκά σε δύο στρατηγικά μέτωπα (Βαλκανικό και Καυκάσιο) έχοντας πλήρη επίγνωση τού τί διεκυβεύετο: η αυτοκρατορία τους. Επρόκειτο περί μετωπικής συγκρούσεως δύο αυτοκρατορικών τιτάνων.
24Ως συνέπεια τής στρατηγικής των Φιλικών για χαοτικό περισπασμό των Οθωμανών σε πολλαπλά μέτωπα, ο Σουλτάνος δέσμευσε δύο στρατιές σε «λάθος» μέτωπα, ήτοι μέτωπα δευτερεύοντα και περιφερειακά (μέτωπα στρατηγικού αντιπερισπασμού): Η πρώτη τουρκική στρατιά εκ 50.000 ανδρών αγκιστρώθηκε στο μέτωπο τής Ηπείρου κατά τού Αλή Πασά ενώ η δεύτερη εκ 15.000 ανδρών στο μέτωπο τής Μολδοβλαχίας κατά ενδεχόμενης στρατιωτικής εισβολής τού Ρωσικού Στρατού στη Βαλκανική. Επιπροσθέτως και άλλα τουρκικά στρατεύματα, με συνολικά 36.000 άνδρες, εξαναγκάσθηκαν να αγκιστρωθούν σε άλλα μέτωπα εκτός τού Μωριά: Το στράτευμα τού Μπεϋράν Πασά (8.000) και δυνάμεις επιτηρήσεως σε Μαγνησία, Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική (3.000), τα στρατεύματα τού Κιοσέ Μεχμέτ Πασά (5.000) και τού Ομέρ Πασά Βρυώνη (2.000) στη Ρούμελη, το εκστρατευτικό σώμα Κρήτης (10.000), και τα ασιατικά εκστρατευτικά στρατεύματα (8.000), που θα μετεφέροντο τότε από την Μικρά Ασία στην Πελοπόννησο από τον Τουρκικό Στόλο εάν δεν είχαν συμμετάσχει εξ αρχής στον πόλεμο τα ελληνικά νησιά (Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά, Κάσσος).
Ως αποτέλεσμα επομένως τής ιδιοφυούς στρατηγικής των Φιλικών,μία τεράστια τουρκική στρατιά 101.000 ανδρών είχε διασπαρεί σε πολλαπλά μέτωπα βορείως, ανατολικά και νοτίως τής Πελοποννήσου, η οποία είχε «αδειάσει» από τουρκικά στρατεύματα το 1821: Τότε ο πολέμαρχος Κολοκοτρώνης αντιμετώπιζε εκστρατευτικό σώμα μόνον 8.000Τούρκων στην Τριπολιτσά το 1821 (στις μάχες στο Βαλτέτσι, Δολιανά-Βέρβενα, Γράνα Τριπολιτσάς και τελικά στην Άλωση τής Τριπολιτσάς).
Η ανατίναξη της Τουρκ. ναυαρχίδας στην Χίο
25 Κατά κανόνα, η «εύκολη» λύση τού συστηματικού γενοκτονιακού εκβιασμού των Ελλήνων θαλασσομάχων από τούς Οσμανίδες διά τής μαζικής ομηρίας των Μικρασιατών Ελλήνων δεν ήταν ούτε πρόσφορη ούτε πειστική μετά το ρωσοτουρκικό τελεσίγραφο τής 6 Ιουλίου 1821.
Ενδεικτικά, την νύχτα 6-7 Ιουνίου 1822 στη Χίο, ο Ελληνικός Στόλος κατήγαγε μέγα πλήγμα στον Τουρκικό Στόλο. Τότε, Έλληνες πυρπολητές, υπό τούς Κωνσταντίνο Κανάρη και Ανδρέα Πιπίνο, ανατίναξαν την ναυαρχίδα,πυρπόλησαν την υποναυαρχίδα και προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε ένα δικάταρτο τού Τουρκικού Στόλου. Επί πλέον, αφάνισαν όλη την ηγεσία τού Τουρκικού Στόλου, ήτοι τον ναύαρχο Καρά Αλή Πασά και όλους τούς πλοιάρχους και ανωτέρους αξιωματικούς, που τότε επέβαιναν στη ναυαρχίδα προς εορτασμό τής τελευταίας νύχτας τού Ραμαζανίου. Έχασαν δε την ζωή τους 2.106 Τούρκοι συνολικά από τούς 2.284 που επέβαιναν στη ναυαρχίδα. Για εκείνο το πολεμικό επίτευγμα, η εκδικητική μάχαιρα των Οσμανιδών επέπεσε βαρεία όχι επί αμάχων Μικρασιατών, αλλά επί εμπολέμου περιοχής: στα (22) Μαστιχοχώρια τής προηγουμένως εξεγερθείσης Χίου, όπου την 8-11 Ιουνίου 1822 οι Οθωμανοί σφαγίασαν ή ανδραπόδισαν 13.200 αμάχους.
26 Η εσωτερική αποδυνάμωση τού ηγεμονικού κύρους τού Σουλτάνου καταδεικνύεται από το παρακάτω απόσπασμα από ομιλία (Μάιος 1826) τού αρχιβεζύρη του προς το ανώτατο συμβούλιο των Οθωμανών μεγιστάνων με θέμα την ανάγκη αναδιοργάνωσης τού Οθωμανικού Στρατού λόγω τής στρατιωτικής ήττας τής αυτοκρατορίας από τούς Έλληνες [πηγή: Σ. Τρικούπης]:
« Πλήθουν τα στρατολόγια ονομάτων υπομισθίων γενιτσάρων, αλλά ζητεί τις εν αυτοίς μαχητάς και σχεδόν δεν ευρίσκει· αν διαταχθή τάγμα τι να εκστρατεύση, καθάρματα στρατολογούνται και κατάσκοποι των εχθρών παρεισδύουν και μάλιστα Έλληνες μίσος άσπονδον τρέφοντες κατά τού ισλαμισμού, και διαφόρως μετασχηματιζόμενοι αναμειγνύονται εξάπτοντες τα πάθη εις παράλυσιν τού στρατού. Ανεπιτήδειοι δε οι γενίτσαροι να διακρίνωσι το ψεύδος τής αληθείας, και εκτρεπόμενοι τού ορθού λόγου διατείνονται ότι ο κατά των Ελλήνων πόλεμος δεν ήτον αναγκαίος, ότι σκοπόν είχε την καταστροφήν των γενιτσάρων, και ότι δωροδοκούμενοι οι υπουργοί τού σουλτάνου παρέδιδαν τας επαρχίας τού κράτους εις τούς εχθρούς. [...] Η τοιαύτη συκοφαντία είναι αληθής παραφροσύνη. Ηξεύρετε οποία η επικρατούσα εν τω στρατώ των γενιτσάρων αταξία, ην ιλιγγιά τις πιστώς να περιγράψη· εις σας λοιπόν απόκειται να αποφασίσετε σήμερον τι ποιητέον εις διόρθωσιν τού κακού. Πρόκειται να ταπεινώσωμεν την οφρύν των εχθρών, να απονίψωμεν το όνειδος των εν πολέμω συμφορών μας.»
Από ιστορικής απόψεως, αυτός ο λόγος τού Οθωμανού αρχιβεζύρη («πρωθυπουργού») είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός, διότι εδόθη έναν μήνα μετά την Άλωση τού Μεσολογγίου από συνενωμένα τουρκικά και αιγυπτιοαφρικανικά στρατεύματα (10 Απριλίου 1826) και υποδηλώνει ότι η (προσωρινή) κατάληψη τού Μεσολογγίου από τούς Οθωμανούς το 1826 δεν επαρκούσε καθ' εαυτή για να αναστρέψει την πολεμική ήττα τους από τούς Έλληνες στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, ο οποίος επέφερε, κατά οθωμανική ομολογία, «το όνειδος των εν πολέμω συμφορών» τής μέχρι τότε κραταιάς αυτοκρατορίας τους.
Θεόδωρος Κολοκοτρώνης
27 Το δυσμενές για τούς ραγιάδες γεωπολιτικό κλίμα κατά τούς πρώτους μήνες τού Πολέμου τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας, ήτοι την αρχική αμηχανία και αδράνεια των Μεγάλων Δυνάμεων, προσδιόρισε επιγραμματικά ο πολέμαρχος των Μωραϊτών Κολοκοτρώνης σε ομιλία του προς το στράτευμά του, την 12 Ιουνίου 1821, στα αλώνια των Βερβένων, όπου μεταξύ άλλων είπε:
« Ημείς εσηκώσαμε τα άρματα διά τούς Τούρκους και έτζι ακουσθήκαμεν εις την Ευρώπη, ότι σηκωθήκαμεν οι Έλληνες διά τούς τυράννους, και στέκεται όλη η Ευρώπη να ιδεί τί πράγμα είναι τούτο.»
28 Είναι ενδεικτικό ότι στην Κωνσταντινούπολη οι εκεί πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων με εξαίρεση τον Ρώσο πρεσβευτή Βαρώνο Stroganoff, δήλωναν προς την Υψηλή Πύλη, κατά την διάρκεια των σφαγών αμάχων Ελλήνων τον Απρίλιο τού 1821, ότι οι κυβερνήσεις τους θεωρούσαν τις σφαγές «εσωτερικό θέμα»τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε εκείνη τη βάση, οι πρέσβεις περιορίσθηκαν απλώς να συστήνουν«μετριοπάθεια» στην Πύλη, διατυπώνοντες αλυσιτελείς περιφράσεις και διπλωματικά «στρογγυλέματα» — ενώ εγνώριζαν πολύ καλά ότι οι Οσμανίδες δεν «καταλάβαιναν» από τέτοια.
29 Καθ' όλη την περίοδο 1822-1827, η εξωτερική πολιτική τής Ελλάδος θεμελιώθηκε επί τού γράμματος και τού πνεύματος τού Ρωσικού τελεσιγράφου τής 6 Ιουλίου 1821, όπως καταδεικνύεται από το διάβημα («Δηλοποίησις») τής Ελληνικής Κυβέρνησης, επί προεδρίας Αλεξάνδρου Μαυροκορδάτου, ενώπιον τής Ιεράς Συμμαχίας το 1822 — συνταχθέν από τον Αλέξανδρο Στούρζα, πρώην αυλικό σύμβουλο τού Τσάρου (1809-1821) — επί λέξει ως εξής:
30 Η πρόκληση για την θρυλική Γενιά τού 1821 ήταν εξ υπαρχής διπλή: Η απελευθέρωση τού ελλαδικού χώρου στην Ευρώπη και παράλληλα η διατήρηση τού Οικουμενικού Ελληνισμού στην Ασία και την βόρεια Αφρική.
Στον 20ό αιώνα όμως, μία άλλη γενιά Ελλήνων, η Γενιά τού Εθνικού Διχασμού, διηύρυνε μεν τα όρια τής Ελληνικής Επικρατείας (με την Ήπειρο, Μακεδονία, δυτική Θράκη, Κρήτη) χωρίς όμως να κατορθώσει να διατηρήσει τον Ελληνισμό τής Μικράς Ασίας και τού Πόντου στις πατρογονικές του ιστορικές εστίες, ήτοι στον επί χιλιετηρίδες πολιτισμικώς διαλάμποντα φυσικό του χώρο. Δηλαδή η γεωγραφική διεύρυνση τής Ελλάδος στο πρώτο τέταρτο τού 20ού αιώνα αποτέλεσε όχι απλώς μία Πύρρειο νίκη αλλά μία καταστροφική νίκη.
Ενδεικτικά, η Γενιά τού 1821 αγωνίσθηκε με τεράστιες θυσίες για να διασφαλίσει εξ αρχής το Ρωσικό τελεσίγραφο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στο πλευρό τής Ελλάδος το 1821, ενώ η γενιά τού Εθνικού Διχασμού έκανε ακριβώς το αντίθετο, και μάλιστα με την σουρεαλιστική μορφή μιας εξωφρενικής εκστρατείας τού Ελληνικού Στρατού (Α΄ Σώματος) το 1919 στη... Ρωσία (και μάλιστα με αποβίβαση των ελληνικών στρατευμάτων στην... Οδησσό), παραβλέποντας το μέγα στρατηγικό δίδαγμα των Ναπολεοντείων πολέμων, ότι δηλαδή όποιος εισβάλει στη Ρωσία, στην αρχή προελαύνει αλλά στη συνέχεια καταστρέφεται (το ίδιο λάθος έκανε και ο Χίτλερ μετά από 24 χρόνια).
Βέβαια η θρυλική Γενιά τού 1821 καθοδηγείτο (γεωπολιτικώς) από έναν Καποδίστρια, ενώ η Γενιά τούΕθνικού Διχασμού άγετο και εφέρετο από έναν Βενιζέλο.
Τσαρίνα Αικατερίνη Β΄ (1761-1796)
31 Το ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821 αποστασιοποιείται από τον μεγαλοϊδεατικό μεταρωμαϊκό μεγαλοϊδεατισμό τής Αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β΄ τής Ρωσίας (1761-1796) σχετικά με το υπόδουλο γένος των Ελλήνων: Η Αικατερίνη Β΄ (μητέρα τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄) απέβλεπε στην ανασύσταση τής Βυζαντινής αυτοκρατορίας των Ελλήνων στη θέση και τον γεωστρατηγικό ρόλο τής υπό κατάλυση Οθωμανικής Aυτοκρατορίας, όπως ρητά διετύπωσε η ίδια η Αικατερίνη Β΄ σε επιστολή της (10 Σεπτεμβρίου 1782) προς τον Αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄ τής Αυστρίας—σύμμαχό της στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο τού 1787-1792— περί μιας Μεγάλης Ελλάδος, που θα περιλάμβανε την σημερινή Ελλάδα, την Ανατολία, και τις κατά το παρόν Βουλγαρία, FYRΟΜ και Αλβανία, επί λέξει ως εξής:
« Έχω την πεποίθηση, λόγω τής απεριορίστου εμπιστοσύνης που έχω προς Εσάς, ότι εάν οι επιτυχίες μας στον τουρκικό πόλεμο μας επιτρέψουν να απαλλάξουμε την Ευρώπη από τον εχθρό τού Χριστιανικού ονόματος και να τον εκδιώξουμε από την Κωνσταντινούπολη, η Υμετέρα Μεγαλειότητα[Αυτοκράτωρ Ιωσήφ Β΄] δεν θα ήθελε να μου αρνηθή την συνδρομή της προς ανίδρυση τής αρχαίας ελληνικής μοναρχίας[Βυζαντίου] επί των ερειπίων τής βαρβάρου Οσμανικής κυβερνήσεως, υπό τον ρητόν εκ μέρους μου όρον να διατηρήσω αυτήν την μοναρχία εντελώς ανεξάρτητη [...].
Σύνορα τού ελληνικού κράτους θα είναι προς τη Ρωσία ο Εύξεινος, προς την Αυστρία οι κτήσεις τις οποίες η Υμετέρα Μεγαλειότητα θα ήθελε να προσαρτήσει κατά την πτώση τής βαρβάρου κυβερνήσεως [των Οσμανιδών], και προς την Δακία [Ρουμανία] ο Δούναβης. Τα νησιά τού Αρχιπελάγους [Αιγαίου] πρόκειται να τεθούν επίσης υπό την κυριαρχία τού ανεγερθησομένου κράτους.»
Προφανώς, σε αντίθεση με τον φιλελληνικό μεγαλοϊδεατισμό τής αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β΄ (αναφερομένης ιστορικά και ως «Μεγάλη Αικατερίνη»), το ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821 αντικατόπτριζε μία επίσης φιλελληνική αλλά όμως πραγματιστική προσέγγιση τού μέλλοντος τής Ελλάδος, αφού υπεδήλωνε ότι η απελευθέρωση των Ελλήνων και των άλλων βαλκανικών λαών θα εγίνετο κατά τρόπο που θα επέτρεπε στην (εναπομένουσα) Οθωμανική Αυτοκρατορία να συνεχίσει η ίδια, ως εν μέρει Μουσουλμανική επικράτεια, να διαδραματίζει αποτελεσματικά τον παραδοσιακό (και διόλου επίζηλο) γεωστρατηγικό της ρόλο προς διαχρονική ανάσχεση τού προς βορράν εξτρεμιστικού αραβοαφρικανικού επεκτατισμού.
Πράγματι, η κλιμάκωση τού Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1821-1824) σε μείζονα περιφερειακή σύρραξη (1825-1829), στην οποία ενεπλάκησαν στρατοί και στόλοι από τρεις ηπείρους, και μάλιστα η εισβολή των Αιγυπτιοαφρικανών υπό τον Ιμπραήμ σε ευρωπαϊκό έδαφος (Πελοπόννησο) με σκοπό τον γενοκτονιακό αφανισμό των Ελλήνων τού Μωριά, ενεργοποίησε την Ρωσοτουρκική Συνθήκη τού Κιουτσούκ-Καϊναρτζή (1774) και επανέφερε στο προσκήνιο το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, σε όλες τις εκφάνσεις του: Η Ρωσία τότε αφενός διεξήγαγε πόλεμο κατά ξηράν και κατά θάλασσαν εναντίον των Οσμανιδών προς προάσπιση των Ελλήνων (1827-1829) και αφετέρου, στη συνέχεια, επενέβη στρατιωτικώς στην Κωνσταντινούπολη εναντίον των Αιγυπτιοαφρικανικών στρατευμάτων τού Ιμπραήμ προς προάσπιση τής Οσμανικής εξουσίας (1832-1833), όπως διορατικώς και ειλικρινώς προδιέγραψε το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821.
32 Σύμφωνα με τον ΛόρδοPalmerston (Υποσημ. 20), ο στρατηγικός σκοπός τού Ιμπραήμ ήταν να αφανίσει όλον τον Ελληνικό πληθυσμό τής Πελοποννήσου, να εποικίσει την Πελοπόννησο με Μουσουλμάνους και να την καταστήσει Αιγυπτιοαφρικανικό προγεφύρωμα στην Ευρώπη, επί λέξει ως εξής:
« Υπενθύμνησα στο υπουργείο ότι προ δύο ετών [1825] ο Lieven μας είχε πληροφορήσει περί τού σκοπού τού Ιμπραήμ να αιχμαλωτίσει ολόκληρο τον πληθυσμόν τής Ελλάδοςκαι να αποικίσει σε αυτήν Άραβες και Αιγυπτίους. Ο δε Canning [υπουργός εξωτερικών τής Βρεταννίας] τότε έλαβε το πράγμα κατάκαρδα, και εγράφη επιστολή [πιθανώς από τον ίδιο τον Canning] που υπεγράφη από τον Bathurst, και διέτασσε τον Adam [αρμοστή των Ιονίων νήσων] να μηνύσει προς τον Ιμπραήμ και να τού συστήσει να αποκηρύξει το εν λόγω σχέδιόν του, και να τον ειδοποήσει ότι θα αντιταχθούμε διά τής βίας εναντίον τής εκτελέσεώς του. Έντονη δε παράσταση έγινε και στην Πύλη περί τούτου… Από τότε που οι Αιγύπτιοι εισέβαλαν στην Ελλάδα, συνείθισαν να θεωρούν τον λαόν αυτής ως πηγή προμηθείας σκλάβων. Σε όλες τις συμπλοκές ή πολιορκίες, κάθε στρατιώτης ελάμβανεν ως ιδιοκτησία του όσους άνδρες ή γυναικόπαιδα μπορούσε να συλλάβει. Κάποτε τέτοιοι αιχμάλωτοι απεστέλλοντο στην Αλεξάνδρεια προς πώληση. Αλλ’ εσχάτως έρχονταν πλοία δουλεμπόρων στην Πελοπόννησο και τούς αγόραζαν επιτοπίως, με τονίδιοακριβώςτρόπο όπως πωλούνται οι ίπποι στην εμποροπανήγυρη τού Horncastle. Ο αριθμός αυτών που συνελήφθησαν με αυτόν τον τρόπο ανέρχεται σε 15.000 έως 20.000. Οι γυναίκες ετίθεντο στα χαρέμια, οι άνδρες υπεβάλλοντο στις κοπιαστικώτερες εργασίες, όσα δε παιδιά δεν εκρατούντο διά χειρότερη χρήση, εστέλλοντο στη μεγάλη σχολή τού Καΐρου, για να ανατραφούν εκεί ως Μουσουλμάνοι.»
Δούλος (πίνακας του Emmanuel Dieudonne )
33 Η πολιτισμική χροιά και το ανθρωπιστικό ύφος τού Ρωσικού τελεσιγράφου τού 1821 αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο από την περίτεχνη σύνταξη τού κειμένου του, που δεν περιλαμβάνει την λέξη «πόλεμος» (παρά μόνον μία φορά το επίθετο «πολέμιος»), αφού το τελεσίγραφο είχε προφανώς φιλειρηνικό και όχι πολεμοχαρή σκοπό, ήτοι να «συνεφέρει» τον παραλήπτη του (Σουλτάνο) και όχι να εμπλέξει την Ρωσία σε πόλεμο, ούτως ή άλλως, κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δηλαδή αποτελούσε ειλικρινές και όχι προσχηματικό τελεσίγραφο: Ο πόλεμος θα απετρέπετο εάν ο Μαχμούντ Β΄ έκανε το ανθρωπιστικώς αυτονόητο, εάν δηλαδή σταματούσε να σφάζει τούς αμάχους υπηκόους του σε μη εμπόλεμες περιοχές τής Οθωμανικής επικρατείας, όπερ και εγένετο το 1821.
To Γενί Καπί και το λιμάνι της Κωνσταντινούπολης
34 Στον βωμό τής απελευθέρωσης τής Ελλάδος, θυσιάσθηκαν σαρανταπέντε (45) ιεράρχες τής Ελληνορθοδοξίας —επί συνόλου190αρχιερέων σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία— ενώ δεκάδες άλλοι εδιώχθησαν, φυλακίσθηκαν ή βασανίσθηκαν.Συγκεκριμένα, επιπροσθέτως των δύο οικουμενικών πατριαρχών Γρηγορίου Ε΄ και Κυρίλλου ΣΤ΄, στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας εκτελέσθηκαν από τούς Οθωμανούς οι εξής 43 αρχιερείς (κατ' αλφαβητική σειρά):
Αγχιάλου Ευγένιος
Αδριανουπόλεως Δωρόθεος
Άργους και Ναυπλίου Γρηγόριος
Γάνου και Χώρας Γεράσιμος
Γηρομερίου Αγαθάγγελος
Δέρκων Γρηγόριος
Δημητσάνης Φιλόθεος
Διουπόλεως Καλλίνικος
Εφέσου Διονύσιος
Θεσσαλονίκης Ιωσήφ
Ιερισσού και Αγ. Όρους Ιγνάτιος
Κισάμου Μελχισεδέκ
Κιτίου Μελέτιος
Κίτρους Μελέτιος
Κνωσού Νεόφυτος
Κορώνης Γρηγόριος
Κρήτης Γεράσιμος
Κυδωνίας Καλλίνικος
Κύπρου Κυπριανός
Κυρηνείας Λαυρέντιος
Λάμπης Ιερόθεος
Λαρίσης Κύριλλος
Λαρίσης Πολύκαρπος
Μαρωνείας Κωνστάντιος
Μεθώνης Γρηγόριος
Μονεμβασίας Χρύσανθος
Μυριοφύτου και Περιστάσεως Νεόφυτος
Νικομηδείας Αθανάσιος
Νύσσης Μελέτιος
Πάφου Χρύσανθος
Πέτρας Ιωακείμ
Πλαταμώνος Γεράσιμος
Ρεθύμνης Γεράσιμος
Ρωγών Ιωσήφ
Σαλώνων Ησαΐας
Σαμμακοβίου Ιγνάτιος
Σητείας Ζαχαρίας
Σωζοπόλεως Παΐσιος
Τυρνόβου Ιωαννίκιος
Χερσονήσου Ιωακείμ
Χίου Πλάτων
Χριστιανουπόλεως Γερμανός
Ωλένης Φιλάρετος
Άπαντες υπήγοντο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
35 Δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις που χαρακτήριζαν τον απαγχονισθέντα πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ ως άγιο πρωτοδημοσιεύθηκαν ήδη από το 1821 σε εφημερίδες της Ρωσίας: Ενδεικτικά, ανταπόκριση εφημερίδας τής Πετρουπόλεως για την μεγαλειώδη ταφή τού σκηνώματός του στην Οδησσό κατέληγε επί λέξει ως εξής:
« Τοιουτοτρόπως απεδόθησαν, κατ' επιταγήν τού ευλαβεστάτου αυτοκράτορος πασών των Ρωσσιών Αλεξάνδρου Α΄, αι νενομισμέναι τιμαί τής πίστεως και τής χριστιανικής αγάπης εις τον Γρηγόριον, τον άγιον πατριάρχην τής ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας των Ελλήνων, τον υπομείναντα τον θάνατον τού μαρτυρίου.»
Εναρμονιζομένη με το φιλόχριστο Πλήρωμα τής Ρωσικής Εκκλησίας, η Ιερά Σύνοδος τής Ρωσίας, μετά από πρόταση τού Μητροπολίτου Χερσώνος Ινοκεντίου, θέσπισε μετά από τρεις δεκαετίες, από το 1847, την ετήσια τέλεση μνημοσύνου για τον Γρηγόριο Ε΄, η δε Εκκλησία τής Ελλάδος τον αγιοποίησε μετά από έναν αιώνα, την 8 Απριλίου 1921.
Η Πύλη Θριάμβου της Μόσχας (σε ανάμνηση της νίκης στον Ρωσσοτουρκικό πόλεμο του 1828-1829)
H παρούσα μονογραφία αφιερώνεται,
ευγνωμόνως από τον συγγραφέα,
στη μνήμη των 50.000 Ρώσων στρατιωτών
που έπεσαν ηρωϊκά μαχόμενοι το 1828-1829
στο πλευρό των εμπολέμων Ελλήνων,23
στον ιερό βωμό τού Αγώνα τής Παλιγγενεσίαςτού Ελληνικού Έθνους.
Ο Κρύων της Μαγνητικής Υπηρεσίας... Συστήνεται απλώς σαν βοηθός από την άλλη πλευρά του «πέπλου της δυαδικότητας», χωρίς υλική μορφή ή γένος. Διαμέσου του Λη Κάρολ, αναφέρεται στις ριζικές αλλαγές που συμβαίνουν στη Γη και τους Ανθρώπους αυτή την εποχή.
------------\Αλκυόν Πλειάδες/-------------
Σκοπός μας είναι να επιστήσουμε την προσοχή γύρω από την ανάγκη να προετοιμαστούμε γι' αυτό το μεγάλο αστρικό γεγονός, του οποίου η ενέργεια ήδη έχει αρχίσει να γίνεται αντιληπτή στον πλανήτη μας μέσα από φωτεινά φαινόμενα, όμορφες λάμψεις, την παράξενη παθητική συμπεριφορά του ήλιου, αύξηση των εμφανίσεων μετεωριτών, διακοπών ρεύματος.. όλα αυτά είναι ενδείξεις της επικείμενης άφιξης της τεράστιας ηλεκτρομαγνητικής του ζώνης η οποία είναι φορτισμένη με φωτονικά σωματίδια, και κάθε ημέρα που περνάει αυξάνονται όλο και περισσότερο.
(Ο συγγραφέας απέστειλε την παρούσα επετειακή μονογραφία κατ΄ αποκλειστικότητα στα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας την 16 Απριλίου 2016, 195η επέτειο τής «σημαδιακής» ημέρας (16 Απριλίου 1821) κατά την οποία επεσυνέβησαν ταυτόχρονα δύο μείζονα γεγονότα στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας: Η ανάδυση τού ιερού σκηνώματος τού απαγχονισθέτος Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄ από τον βυθό τού Κερατίου κόλπου και, ταυτόχρονα, η συγκρότηση και ανάδειξη σε σώμα τού εθνικού Πολεμικού Στόλου τής Νεοτέρας Ελλάδος υπό ενιαία (Υδραϊκή) ναυαρχική διοίκηση (Υποσημ. 10).
Το 1821, η Ρωσία ήταν τότε για την Ευρώπη ότι είναι σήμερα
οι Η.Π.Α. για τον Κόσμο: Η στρατιωτική υπερδύναμη τής εποχής, ο «χωροφύλακας [gendarme] τής ηπειρωτικής
Ευρώπης».
Ρωσικός Στρατός (800.000 - 826.000 άνδρες) αριθμούσε στην Μεταναπολεόντεια εποχή,
καθ' όλη την διάρκεια τού ελληνικού Αγώνα
τής Παλιγγενεσίας, περισσότερους άνδρες απ' όσους όλοι μαζί οι
στρατοί των άλλων Μεγάλων Δυνάμεων, ήτοι τής Αγγλίας, Γαλλίας, Αυστρίας και
Πρωσσίας/Γερμανίας! Σε σύγκριση δε με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, η Ρωσία είχε
υπερτετραπλάσια στρατιωτική δύναμη, δεδομένου ότι το σύνολο των αξιόμαχων Οθωμανικών στρατευμάτων δεν
ξεπερνούσαν τις 180.000 άνδρες.1
Το Στρατήγημα τής Μολδοβλαχίας
Φιλικής Εταιρείας να αρχίσει τον ένοπλο απελευθερωτικό αγώνα από τήν
Μολδοβλαχία τήν 22 Φεβρουαρίου 1821. Παρότι εκείνο το πολεμικό μέτωπο (Μολδοβλαχία)
ήταν γεωγραφικά απομεμακρυσμένο από το επίκεντρο τού αγώνα (Μωριάς-Ρούμελη),
εντούτοις η σημασία του για την ευόδωση τού εθνικού αγώνα ήταν τόσο κρίσιμη
ώστε την στρατιωτική αρχηγία των στρατευμάτων των Φιλικών στην Μολδοβλαχία την
ανέλαβε, αυτοπροσώπως επί τού πεδίου τής μάχης, ο αρχηγός τής Φιλικής
Εταιρείας, ο Πρίγκιψ Αλέξανδρος Υψηλάντης,
μέχρι τότε υπασπιστής τού Τσάρου και στρατηγός τού
Ρωσικού Στρατού: Το μέτωπο τής Μολδοβλαχίας, ως παρακείμενο των Ρωσοτουρκικών
συνόρων, δεδομένου μάλιστα ότι τότε η Μολδοβλαχία αποτελούσε αυτόνομη (φόρου
υποτελή) οθωμανική επαρχία και ταυτόχρονα ρωσικό προτεκτοράτο, αύξανε την
πιθανότητα στρατιωτικής επέμβασης τής Ρωσίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Επομένως με το Στρατήγημα τής Μολδοβλαχίας, οι Φιλικοί απέβλεπαν πρωτίστως στο να δημιουργήσουν
μία χαοτική δυναμική ολοκληρωτικού πολέμου2 που θα παρωθούσε ή εξανάγκαζε την Ρωσία να
εμπλακεί σε πόλεμο εναντίον τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ως σύμμαχος των
Ελλήνων κατ΄ ελάχιστο ή και ως πρωτοστάτης τής απελευθέρωσης όλων των
βαλκανικών λαών κατά μέγιστο.
Η από τακτικής απόψεως
απονενοημένη εκστρατεία3 τού Α. Υψηλάντου,
προσέκρουσε αρχικά στην ενδοευρωπαϊκή
ισορροπία δυνάμεων (balance of power), ήτοι στο μεταναπολεόντειο status quo που είχε εγκαθιδρυθεί
τότε στην Ευρώπη από το Συνέδριο τής Βιέννης (1815) και εφηρμόζετο
αποτελεσματικά από την Ιερά Συμμαχία
και την Ευρωπαϊκή Συνεννόηση.4 Tον Μάρτιο τού 1821, στο Συνέδριο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach (σημερινή Λουμπλιάνα τής Σλοβενίας) ο ΚαγκελάριοςMetternich τής Αυστρίας μεθόδευσε με επιτυχία την προσωρινή
διπλωματική εξουδετέρωση τής Ρωσίας ως επεμβατικής δυνάμεως στα Βαλκάνια και
συνεπώς την στρατιωτική απομόνωση τού Υψηλάντου: Κατόπιν διπλωματικών χειρισμών
και γεωστρατηγικών εκβιασμών τού Metternich, ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄ τής Ρωσίας
αναγκάσθηκε να αποτάξει τον Α. Υψηλάντη από τις τάξεις τού Ρωσικού Στρατού και
να αποκηρύξει το στρατιωτικό κίνημα των Ελλήνων στην Μολδοβλαχία την 14 Μαρτίου
1821.
Απριλίου 1821, ο Metternich
μεθόδευσε την έκδοση μιας ανθελληνικής διακοίνωσης τής συνόδου τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach (που συνυπέγραψαν
η Αυστρία, η Πρωσσία και η Ρωσία, όχι όμως η Αγγλία και η Γαλλία), όπου οι
εμπόλεμοι (Χριστιανοί) Έλληνες εξυβρίζοντο σκαιότατα ως «εγκληματίες
μηχανορράφοι» και ένοπλοι «αποστάτες», ενώ
η δυναστική εξουσία τού (Μουσουλμάνου) Σουλτάνου Μαχμούντ Β΄
εξυμνείτο ως «θεόθεν
εξουσία».5
ΧΩΡΑ
ΣΤΡΑΤΙΩΤΕΣ
1816
1830
Ρωσία
800.000
826.000
Μεγάλη
Βρεταννία
255.000
140.000
Αυτοκρατορία
Αψβούργων (Αυστρία)
220.000
273.000
Γαλλία
132.000
259.000
Πρωσσία/Γερμανία
130.000
130.000
ΠΗΓΗ: Paul Kennedy, 1988. The Rise and Fall of the Empires.
(Fontana Press/HarperCollins: London), σ. 197.
Το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821
την αποκήρυξη τού ενόπλου κινήματος τού Υψηλάντου από τον Τσάρο, και λιγότερο
από 2 μήνες από την ανθελληνική διακοίνωση τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach, ο Ρωσικός Στρατός άρχισε να
προετοιμάζεται και κινητοποιείται για πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Μετά δε από 2 εβδομάδες, την 6 Ιουλίου 1821, ο Βαρώνος Grigory Alexandrovich Stroganoff (1770-1857), πρέσβυς τής Ρωσίας στην
Κωνσταντινούπολη τo 1821, επέδωσε προς την Υψηλή Πύλη
(Οθωμανική Κυβέρνηση) το εναγωνίως προσδοκώμενο από τούς Έλληνες τελεσίγραφο
πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το Ρωσικό τελεσίγραφο απειλούσε την
Υψηλή Πύλη ότι εάν δεν ανταποκρίνετο θετικά στους όρους του τότε θα καθίστατο «πολέμιος προς όλον τον
χριστιανικόν κόσμον», και σε αυτό το πλαίσιο προσδιόριζε ρητώς
προθεσμία μόλις 8 ημερών προς συμμόρφωση τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις
επιταγές τού τελεσιγράφου.
Εκείνο το τελεσίγραφο ήταν καινοφανές στην Παγκόσμια Ιστορία, αφού διετύπωνε
(πρωτοφανώς τότε)
ως αιτία πολέμου ένα διακύβευμα που ήταν ανθρωπιστικό και μόνον: Στο τελεσίγραφο, ο Τσάρος δεν διεκδικούσε
ούτε σπιθαμή εδάφους από την Οθωμανική Αυτοκρατορία, δεν διαφιλονικούσε ούτε
για ένα ναυτικό μίλι χωρικών υδάτων και δεν επικαλείτο οικονομικά ή άλλα
συμφέροντα · απλώς απαιτούσε από τον
Σουλτάνο να σταματήσει επί τέλους να σφάζει τούς… υπηκόους του, τούς
φιλειρηνικούς ραγιάδες των μη εμπολέμων περιοχών, εις αντίποινα για κάθε
στρατιωτική ήττα των Τούρκων από τούς Έλληνες στις εμπόλεμες περιοχές, επί
λέξει μεταξύ άλλων ως εξής:
« Ό,τι προ παντός άλλου εφοβείτο ο
αυτοκράτωρ ήτο μήπως η Πύλη ενισχύουσα διά τής διαγωγής της το επιχείρημα των
προταιτίων τής επαναστάσεως, ενομιμοποίει
ένοπλον
εξ ανάγκης αντίστασιν εις αποτροπήν τού παντελούς αφανισμού τού ελληνικού λαού και τής θρησκείας, ην πρεσβεύει. Οι
φόβοι τού αυτοκράτορος επραγματοποιήθησαν.
Κίνδυνοι
όχι ολιγώτερον δεινοί ηπείλησαν άλλοτε την Πύλην, καθ’ ους μάλιστα καιρούς
εξωτερικοί πόλεμοι απεκαθίστων δεινοτέραν την θέσιν της· και όμως ουδέποτε εν
τη οθωμανική αυτοκρατορία γενική
προγραφή έπεσεν επί ολόκληρον έθνος, ούτε τόσον αναισχύντως εξυβρίσθη η χριστιανική θρησκεία. Βέβαιον κατά
δυστυχίαν είναι, ότι η Πύλη δεν καταδιώκει μόνον τούς ταραχοποιούς και τούς
οπαδούς των, αλλά όλον το ελληνικόν
έθνος, ως και αυτάς τας πηγάς τής υπάρξεώς του και τής εκ νέου παραγωγής
του και αναγκάζει την χριστιανοσύνην να εκλέξη έν εκ των δύο: ή να μη μένη
ακίνητος θεατής τής εξολοθρεύσεως
χριστιανικού λαού, ή να ανέχεται κατάστασιν πραγμάτων τείνουσαν εις
διατάραξιν τής ειρήνης, ην ηγόρασε διά τόσων θυσιών.
Η τουρκική
κυβέρνησις...να ειδοποιηθή από τού νυν ότι καθίσταται φανερά πολέμιος προς όλον τον χριστιανικόν κόσμον,
ότι νομιμοποιεί την ιδίαν υπεράσπισιν των
Ελλήνων πολεμούντων εις αποφυγήν τής αφεύκτου φθοράς των.»
Δηλαδή, σε επίπεδο διεθνούς δικαίου, το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτέλεσε την πρώτη
διπλωματική πράξη αναγνώρισης των ελληνοφώνων ραγιάδων ως έθνος («ελληνικόν έθνος») και μάλιστα ως εμπόλεμο έθνος («των Ελλήνων πολεμούντων») και, έτι
περισσότερο, ως εμπόλεμο έθνος υπό
γενοκτονιακό διωγμό εμπλακέν εις «νόμιμον
ένοπλον εξ ανάγκης αντίστασιν εις αποτροπήν
τού παντελούς αφανισμού» του.Επί πλέον, το Ρωσικό τελεσίγραφο εισήγαγε στο διεθνές δίκαιο —σε υπέρτατο (ultimum) επίπεδο, ήτοι σε κείμενο τελεσιγράφου (ultimatum) και μάλιστα τελεσιγράφου πολέμου αυτοκρατορίας
κατά αυτοκρατορίας— την
ρηξικέλευθη αρχή των εθνοτήτων, η
οποία συνιστούσε μείζονα απειλή για πολλές αυτοκρατορίες, συμπεριλαμβανομένων
τής Αυστριακής τού Καγκελαρίου Metternich όπως επίσης και όλων των ευρωπαϊκών αποικιακών αυτοκρατοριών.6
Το
παρασκήνιο τής φιλελληνικής
Τίθεται επομένως το εύλογο ερώτημα: Τι συνέβη τον Μάιο-Ιούνιο τού 1821 που μέσα σε
λίγες εβδομάδες προκάλεσε μία τόσο δραστική μεταστροφή τής Ρωσικής εξωτερικής
πολιτικής, η οποία από αντιδραστική και διακηρυκτικώς ανθελληνική κατέστη προοδευτική
(ή και ριζοσπαστική) και ενόπλως φιλελληνική; 7
Το 1821, η εξωτερική πολιτική τής Ρωσίας ασκείτο από δύο
ανταγωνιζόμενους υπουργούς εξωτερικών στην υπηρεσία τού Τσάρου, τον (υπέρ Ελλήνων) φιλοπόλεμο
Ιωάννη Καποδίστρια 8 και τον (μεταναπολεόντειο) φιλειρηνιστή
Karl Νesselrode. O πρώτος προσπαθούσε να αναδείξει τον ρόλο τής Ρωσίας ως
επεμβατικής Μεγάλης Δυνάμεως στα Βαλκάνια και την Ανατολική Μεσόγειο, ενώ
αντιθέτως ο δεύτερος υπεστήριζε το διευρωπαϊκό status quo που
προέκυψε από το Συνέδριο τής Βιέννης (1815).9 Σε εκείνο το πλαίσιο, ο πρώτος
ευρίσκετο σε διπλωματική αντιπαλότητα με τον Metternich, όσον αφορά στη επιρροή τους στον
Τσάρο, ενώ ο δεύτερος ευθυγραμμίζετο γεωπολιτικώς και συνέπραττε διπλωματικώς
με τον Καγκελάριο τής Αυστρίας.
Στη σύνοδο τής Ιεράς Συμμαχίας στο Laibach όμως
κυριάρχησε απόλυτα η πολιτική τού Metternich. Ως συνέπεια, η επιρροή τού
Καποδίστρια επί τού Τσάρου απομειώθηκε δραστικά τότε (Μάρτιο-Απρίλιο 1821),
αφού ο Τσάρος ευθυγραμμίσθηκε πλήρως με την αντιδραστική και φιλειρηνική (και
επομένως, εν τοις πράγμασι, ανθελληνική και φιλοτουρκική) γεωπολιτική
προσέγγιση των Metternich-Nesselrode σε εκείνη την σύνοδο.
Εντούτοις μετά από λίγες εβδομάδες, από το τέλος τού Μαΐου
1821, επισυνέβησαν «σημεία και τέρατα» στην Οδησσό και σε
ελληνοτουρκικά πολεμικά μέτωπα, ήτοι μια αλληλουχία και συγκυρία από τραγικά
γεγονότα και απίστευτες χρονικές συμπτώσεις, που είχαν ως αποτέλεσμα την
θεαματική αύξηση τής επιρροής τού Καποδίστρια επί τού Τσάρου:
· Ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε΄
στη Ρωσία! Στις αρχές Ιουνίου 1821, ο Τσάρος
Αλέξανδρος Α΄ ειδοποιήθηκε από ειδικό αγγελιοφόρο τού Διοικητού τής Οδησσού,
ότι η σωρός τού απαγχονισθέντος Οικουμενικού Πατριάρχου Γρηγορίου Ε΄, παρότι
καταποντίσθηκε από τούς Τούρκους στον Κεράτιο Κόλπο, ευρίσκεται στην Οδησσό,
μεταφερθείσα εκεί από ένα ελληνικό πλοίο.
Ιδού τι είχε συμβεί: Η σωρός τού Γρηγορίου Ε΄ είχε αναδυθεί από τον βυθό τού
Κερατίου κόλπου την νύχτα της 16 Απριλίου 1821, τρεις ημέρες μετά από την
σκήλευσή του από τουρκικό όχλο και τον διπλό κανταποντισμό
του από τον δήμιο τού Σουλτάνου — και συμπτωματικά την ίδια ημέρα που συγκροτήθηκε σε σώμα
υπό ενιαία ναυαρχική Υδραϊκή διοίκηση ο
Ελληνικός Στόλος.10 Κατ' ευτυχή συγκυρία, το λείψανο το εντόπισε ένας Κεφαλλονίτης πλοίαρχος, ο Μαρίνος Σκλάβος, και το ανείλκυσε επί τού υπό ρωσική σημαία πλοίου
του («Άγιος
Νικόλαος»), που ελλιμένιζε τότε στον
Κεράτιο. Μόλις ο Σκλάβος διαπίστωσε ότι επρόκειτο περί τού Γρηγορίου Ε΄, σαβάνωσε
την σωρό και απέπλευσε εσπευσμένως για την Οδησσό. Εκεί έφθασε μετά από ταξίδι
40 ημερών, λόγω εναντίων ανέμων, και παρέδωσε το σαβανωμένο λείψανο στις
Ρωσικές αρχές τής Οδησσού την 27 Μαΐου 1821.11
Ο Τσάρος συγκλονίσθηκε: Ο
Οικουμενικός Πατριάρχης ερχόταν μετά
θάνατον, ως
σκήνωμα, προς τον ηγεμόνα τής εν Χριστώ Ομοδόξου Ρωσικής
Αυτοκρατορίας, και ερχόταν ως ικέτης τής Χριστιανοσύνης και τής Ανθρωπότητος
υπέρ τού σφαγιαζομένου Ελληνικού Γένους.
Ο
Τσάρος έδωσε αμέσως εντολή, χωρίς να διαβουλευθεί με τούς υπουργούς του, να
αποδοθούν τιμές αρχηγού θρησκείας στο σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄, με περίλαμπρη
κηδεία και με μεγαλοπρεπή τελετουργική συμμετοχή τού Ρωσικού Στρατού. Επίσης
διέταξε (α) η κηδεία να γίνει δημοσία
δαπάνη (40.000 γρόσια) τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας, αλλά (β) το γενικό
πρόσταγμα τής κηδείας να δοθεί στους Έλληνες τής Οδησσού τιμής ένεκεν, οι οποίοι θα καθόριζαν πού και πώς θα εθάπτετο το
σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄. Πράγματι, το σκήνωμα τού ιεροεθνομάρτυρος Γρηγορίου
Ε΄ μεταφέρθηκε εν μεγαλοπρεπή πομπή στον Μητροπολιτικό Ναό τής Οδησσού την 17
Ιουνίου 1821 και παρέμεινε εκεί επί τριήμερο (17-19 Ιουνίου) για λαϊκό
προσκύνημα. Είναι αξιοσημείωτο ότι το σκήνωμα το υποδέχθηκε ένα σύνταγμα 4.000
στρατιωτών τού Ρωσικού Στρατού, που είχαν παραταχθεί τιμητικώς στον
Μητροπολιτικό Ναό.12
· Καταστροφή των Κυδωνιών. Καθώς ο Γρηγόριος Ε΄ εισέπλεε
στο λιμάνι τής Οδησσού μετά θάνατον, εν σκηνώματι επί τού πλοίου τού Νικολάου
Σκλάβου (27 Μαΐου 1821), την ίδια ώρα ο Ελληνικός Στόλος κατήγαγε την
πρώτη μεγάλη του νίκη κατά τού Οθωμανικού Στόλου στο Αιγαίο: Μετά από τακτική
ναυμαχία στην Ερισό τής Λέσβου (27
Μαΐου 1821), ο Ελληνικός Στόλος ανετίναξε το τουρκικό δίκροτο Mansourija με αποτέλεσμα να εγκλωβίσει τον Τουρκικό Στόλο στον Ελλήσποντο την
μεθεπομένη (29 Μαΐου), και να αποκαταστήσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο.13
Έχοντας ηττηθεί κατά θάλασσαν, οι Οθωμανοί «αντεπετέθησαν»
εκδικητικώς κατά ξηράν. Την επόμενη εβδομάδα, επέπεσαν κατά τού αμάχου
πληθυσμού των Κυδωνιών (Αϊβαλί) έναντι τής Λέσβου, σύμφωνα με τα Μογγολικά τους ειωθότα: Κατά το τραγικό πενθήμερο 3-7 Ιουνίου 1821, οι Κυδωνίες, μία αμιγώς
ελληνική πόλη με περισσότερους από 25.000 κατοίκους, αφανίσθηκαν από τούς Οθωμανούς.
Τότε ο Ελληνικός Στόλος διεξήγαγε μία επιχείρηση διασώσεως, προς μαζική εκκένωση τής πόλεως
και μεταφορά όσον το δυνατόν περισσοτέρων κατοίκων της σε πλοία τού Ελληνικού
Στόλου και στη συνέχεια σε νησιά τού Αιγαίου. Όσο λίγο διήρκεσε εκείνη η
πρωτοφανής ανθρωπιστική επιχείρηση (5
ημέρες, ήτοι 3-7 Ιουνίου), τόσο τεράστια ήταν σε έκταση: Μικρά πλοιάρια, λέμβοι
και ό,τι γενικώς επέπλεε επιστρατεύθηκαν τότε προς εσπευσμένη διάσωση των
Κυδωνιέων, ακόμη και οι λέμβοι των κατοίκων των Μοσχονησιών (έναντι των
Κυδωνιών), προκειμένου να διαμετακομίσουν άμεσα χιλιάδες Κυδωνιείς είτε στα
Μοσχονήσια είτε σε πλοία τού Ελληνικού Στόλου. Προς κάλυψη των επιβιβαζομένων
αμάχων, αγήματα τού Ελληνικού Στόλου (περίπου 1.000 άνδρες) αποβιβάσθηκαν στην
ξηρά, στην παραλία των Κυδωνιών, όπου έδωσαν ηρωϊκές μάχες κατά των Οθωμανικών
σφαγέων (3.000 Τούρκων στρατιωτών υπό τον Δαούτ
Πασά). Συνολικά, περισσότεροι από 15.000 άμαχοι κάτοικοι των Κυδωνιών
διεσώθησαν από τον Ελληνικό Στόλο. Εντούτοις, οι υπόλοιποι Κυδωνιείς που
εγκλωβίσθηκαν στην πόλη, περί τούς 10.000, έπεσαν θύματα τής Οθωμανικής
βαρβαρότητας, ήτοι σφαγιάσθηκαν ή εξανδραποδίσθηκαν, και ολόκληρη η πόλη
πυρπολήθηκε από τούς Οθωμανούς. Δηλαδή τότε, για πρώτη φορά το 1821, μία
ολόκληρη Μικρασιατική πόλη — και όχι μέρος τού πληθυσμού της, όπως στην Κωνσταντινούπολη — καταστράφηκε ολοκληρωτικά και
εξαλείφθηκε από τον χάρτη.14
Ως συνέπεια τής Καταστροφής των Κυδωνιών, επεσυνέβη άλλη μία χρονική «σύμπτωση»,
στην Οδησσό αυτή την φορά: Την 19 Ιουνίου 1821, ημέρα ταφής τού Γρηγορίου Ε΄, οι
πρώτοι πρόσφυγες από τις Κυδωνίες εισέπλεαν στο λιμάνι μιας Οδησσού που δονείτο
τότε από πένθιμες καμπανοκρουσίες και
εκκωφαντικούς κανονιοβολισμούς. Τότε οι μεν
πρόσφυγες έμαθαν ότι ετελείτο η ταφή τού
Γρηγορίου Ε΄,15 ως Μεγίστου Πρόσφυγος τής
Ανθρωπότητος, οι δε κάτοικοι τής Οδησσού, Έλληνες και ομόδοξοι Ρώσοι, όπως
επίσης και τα τιμητικώς παρευρισκόμενα Ρωσικά στρατεύματα βίωναν την Οθωμανική βαρβαρότητα ενώπιον τού σκηνώματος τού Οικουμενικού
Πατριάρχου, καθώς έβλεπαν, ιδίοις
όμμασιν, τούς εξαθλιωμένους πρόσφυγες και μάθαιναν
από αυτούς για την ολοκληρωτική καταστροφή των Κυδωνιών και άκουγαν τις σπαρακτικές περιγραφές τους
περί τής ανθρωπιστικής τραγωδίας τού πληθυσμού μιας ολοκλήρου Χριστιανικής
πόλεως.
· Οχλοκρατικά έκτροπα. Εκείνα τα γεγονότα, σε
συνδυασμό με παράλληλες δημοσιεύσεις σε τοπικές εφημερίδες τής Οδησσού16 περί τής σκήλευσης τού σεπτού σκηνώματος τού Γρηγορίου Ε΄ στην
Κωνσταντινούπολη από τουρκοεβραϊκό όχλο, εξόργισαν πολλούς Έλληνες και Ρώσους,
με συνέπεια τραγικά αντεκδικητικά έκτροπα σε βάρος των Εβραίων τής Οδησσού.
Αμέσως μετά την ταφή τού σκηνώματος, Χριστιανοί τής Οδησσού επεδόθησαν σε ένα αιματηρό
πογκρόμ κατά των Εβραίων συγκατοίκων τους, με 200 θύματα στην εβραϊκή κοινότητα
τής πόλεως και των περιχώρων της. Η αστυνομία τής Οδησσού κατέβαλε μεγάλη
προσπάθεια να καταστείλει την οργή τού Χριστιανικού όχλου και τελικά το
κατόρθωσε αφού προέβη σε 300 συλλήψεις δραστών (Ελλήνων και Ρώσων) εκείνων των
εκδικητικών εκτρόπων.17
προσέδωσαν στην δικαιολογημένη οργή των Ρώσων για το ανοσιούργημα τού Σουλτάνου μία ανεξέλεγκτη
φιλελληνική δυναμική: Στη Ρωσία άρχισε να εγείρεται ένα επιτακτικό, καθολικό
και αναπόδραστο κοινό αίτημα τού λαού και τού στρατού αυτής τής μεγάλης χώρας,
και ειδικά της Β΄ Ρωσικής Στρατιάς
υπό την εμπνευσμένη ηγεσία του Φιλέλληνος Στρατηγού P. D. Kiselev: Πόλεμος κατά των Οθωμανών στο πλευρό των Ελλήνων!
Παράλληλα, ο Τσάρος πληροφορήθηκε ότι η
ανατίναξη τού τουρκικού δικρότου έγινε από τούς Έλληνες όχι με ύπουλο τρόπο («τρομοκρατική» ενέργεια θα λέγαμε σήμερα), αλλά στο πλαίσιο πολεμικής
αντιπαράθεσης (ναυμαχίας) μεταξύ τού Ελληνικού Στόλου και τού Τουρκικού Στόλου.
Εκείνη την ημέρα οι Έλληνες εφάρμοσαν,
για πρώτη φορά στον Πόλεμο τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας, την τακτική τής
προσβολής εχθρικού πλοίου διά πυρπολικού («μπουρλότου»), όπως είχαν κάνει πριν από 51 χρόνια οι Ψαριανοί ως σύμμαχοι των Ρώσων
στη Ρωσοτουρκική ναυμαχία στο Τσεσμέ, την ναυμαχία
που συνεπέφερε την Ρωσοτουρκική συνθήκη τού Κιουτσούκ-Καϊναρτσί και που ανέδειξε την Ρωσία σε de jure προστάτιδα τής Ελληνορθοδοξίας. Δηλαδή ακόμη
και η τακτική των Ελλήνων κατ' εκείνη την ναυμαχία (κατά την ημέρα εισπλεύσεως
τού σκηνώματος τού Γρηγορίου Ε΄ στο λιμάνι τής Οδησσού) παρέπεμπε ιστορικά,
συνειρμικά και υπενθυμιστικά στο γεωστρατηγικό καθήκον τής Ρωσίας ως
προστάτιδος τής Ελληνορθοδοξίας.
Εκείνη η σύζευξη τραγικών νέων από την Οδησσό και από το πολεμικό
μέτωπο τού Αιγαίου, «ξεχείλισαν το ποτήρι» τής υπομονής τού Τσάρου. Είχε
πλέον όλα τα δεδομένα τής Οσμανικής βαρβαρότητος ενώπιόν του: Την σφαγή στην
Κωνσταντινούπολη, τον αφανισμό μιας μεγάλης πόλεως
για εμπαθείς λόγους — για να εκδικηθούν οι Οσμανίδες την ανατίναξη ενός
πολεμικού τους πλοίου σε μία ναυμαχία
μεταξύ εθνικών στόλων18 — τον
συνεχιζόμενο αποδεκατισμό τής ιεραρχίας τής Ελληνορθοδοξίας, τον Ρωσικό λαό και
τον Ρωσικό Στρατό να απαιτούν ένοπλη επέμβαση τής Ρωσικής Αυτοκρατορίας στο
πλευρό των Ελλήνων, και το σεπτό σκήνωμα τής «βιβλικής»
μορφής τού Γρηγορίου Ε΄ να καθαγιάζει την «Μητέρα Γή» των Ρώσων. Κατά συνέπεια, με την αλλοφροσύνη του ο Μαχμούντ
Β΄ είχε αυτοκαταστεί τότε ο μείζων
εχθρός όχι μόνον τής Ελληνορθοδοξίας αλλά ολοκλήρου τής Χριστιανοσύνης, και δεν
είχε αφήσει πλέον στον Τσάρο κανένα περιθώριο για ουδετερότητα τής Ρωσικής
Αυτοκρατορίας στον Ελληνοτουρκικό πόλεμο.
Από εκεί και πέρα, οι εξελίξεις συνέχισαν να είναι
ραγδαίες. Στις αμέσως επόμενες ημέρες, στο τρίτο δεκαήμερο τού Ιουνίου 1821,
αμέσως μετά την ταφή τού Γρηγορίου Ε΄ στην Οδησσό, ο Ιωάννης Καποδίστριας,
πολιτικώς ενισχυμένος πλέον, έπεισε τον Τσάρο Αλέξανδρο Α΄ ότι ανεξάρτητα από
τις όποιες αντιδράσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, τής Ιεράς Συμμαχίας και τού Metternich
προσωπικά, η Ρωσία έπρεπε, κατ' ελάχιστον, να αποστείλει ένα τελεσίγραφο
πολέμου στην Υψηλή Πύλη, απαιτώντας να σταματήσουν αμέσως οι σφαγές αμάχων
Ελλήνων και οι αφανισμοί φιλειρηνικών πόλεων στην Οθωμανική Επικράτεια. Ήταν
πλέον προφανές όχι μόνον στον Καποδίστρια αλλά επί τέλους και στον Τσάρο
Αλέξανδρο Α΄ ότι η Ρωσία δεν θα μπορούσε να συνεχίσει να είναι αυτοκρατορία στο μέλλον εάν εγύριζε αδιάφορα την πλάτη στην Παγκόσμια Ιστορία
παρακολουθώντας παθητικά, ως Πόντιος Πιλάτος και αυτοευνουχισμένη Μεγάλη Δύναμη, την Ελληνορθοδοξία να αφανίζεται
από έναν Σουλτάνο που έσφαζε μαζικά, κατά χιλιάδες, αμάχους υπηκόους του σε μη εμπόλεμες περιοχές (στην Ασία) για να
εκδικηθεί ή τρομοκρατήσει άλλους υπηκόους του που εξεγέρθηκαν σε άλλες περιοχές
(στην Ευρώπη).
να προετοιμασθεί για πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στον δε
Καποδίστρια να επιμεληθεί τού συναφούς τελεσιγράφου τής Ρωσίας κατά τής Υψηλής
Πύλης και να προετοιμάσει και όλα τα συναφή υπομνήματα προς τις άλλες Μεγάλες
Δυνάμεις, προκειμένου να διασφαλισθεί η σύμπραξή τους ή έστω η ανεκτικότητά
τους σε περίπτωση που ξέσπαγε ο ρωσοτουρκικός πόλεμος, εάν δηλαδή ο Σουλτάνος απέρριπτε
το τελεσίγραφο και συνέχιζε να αφανίζει τούς Έλληνες των μη εμπολέμων περιοχών.
Σημασία τού Ρωσικού τελεσιγράφου
καθυστέρηση19 την 14 Απριλίου 1828, για να επιτύχει αυτό που απέτυχαν20 να πραγματοποιήσουν οι τρεις
Μεγάλες Δυνάμεις με την νίκη τους στη Ναυμαχία τού Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου
1827): Μετά την νίκη των Ρωσικών στρατευμάτων το 1829, ο Σουλτάνος αποδέχθηκε
επί τέλους, για πρώτη φορά, την
ίδρυση Ελληνικού Κράτους, αρχικώς διά διπλωματικού
εγγράφου τής Πύλης (28 Αυγούστου
1829)21 και αμέσως μετά διά τής ρωσοτουρκικής Συνθήκης τής Αδριανουπόλεως (2 Σεπτεμβρίου 1829). Μετά από 11
ημέρες (13 Σεπτεμβρίου 1929), μόλις έφθασαν στη Ρούμελη τα νέα περί τής Συνθήκης
τής Αδριανουπόλεως, οι Τούρκοι κατέθεσαν οριστικά τα όπλα στην Ρούμελη, αμέσως
μετά την Μάχη τής Πέτρας στην Βοιωτία κατά την προηγουμένη ημέρα (12
Σεπτεμβρίου 1829), την τελευταία μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων στον Αγώνα τής
Παλιγγενεσίας. Στη συνέχεια ακολούθησαν οι άλλες Μεγάλες Δυνάμεις που από
κοινού αναγνώρισαν την ανεξαρτησία
τής Ελλάδος (22 Ιανουαρίου 1830). Το ίδιο έπραξε και ο Σουλτάνος μετά από τρία
χρόνια (1833), δι' ετέρας ρωσοτουρκικής συνθήκης, τής συνθήκης τού Ουνκιάρ Σκελεσί μετά από στρατιωτική
επέμβαση των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων (στρατού και στόλου) στην
Κωνσταντινούπολη.22
Πέρα όμως από την μεγάλη καθυστέρηση ενάρξεως τού φιλελληνικού
ρωσοτουρκικού πολέμου, το Ρωσικό τελεσίγραφο καθ' εαυτό — ανεξάρτητα δηλαδή από το εάν και πότε τελικά θα εκρήγνυτο ο ρωσοτουρκικός πόλεμος — αναβάθμισε αμέσως τον
ελληνικό Αγώνα τής Ανεξαρτησίας σε
τακτικό και γεωπολιτικό
επίπεδο και επιπλέον συνετέλεσε καθοριστικά,
τότε, το 1821, στην αποτελεσματική
προάσπιση τού Ελληνισμού τής Μικράς Ασίας και τής
Οθωμανικής Ευρώπης, όπως συνοψίζεται στη συνέχεια:
1. Στρατιωτικός περισπασμός τής Πύλης. Το Ρωσικό τελεσίγραφο το
1821, σε συνδυασμό με την αμέσως επακολουθήσασα (από 14 Ιουλίου 1821) διακοπή
διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Ρωσίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας επί 5ετία
(1821-1826) εις εφαρμογή τού τελεσιγράφου, εξανάγκασε τον Σουλτάνο να ενισχύσει
τις στρατιωτικές του δυνάμεις του σε Βουλγαρία και Μολδοβλαχία με στρατεύματα 15.000
ανδρών, που παρέμειναν αδρανή το 1821-1826, εν αναμονή τής Ρωσικής εισβολής.23 Εκείνη η μακροχρόνια περίσπαση τού Οθωμανικού Στρατού στα
βόρεια σύνορα τής αυτοκρατορίας απέβη ευεργετική για τούς εμπόλεμους Ρουμελιώτες
και Μωραΐτες σε τακτικό επίπεδο στρατιωτικών επιχειρήσεων.24
2. Ελληνικός Στόλος. Το Ρωσικό τελεσίγραφο «έλυσε τα χέρια»
τού Ελληνικού Στόλου, διότι εξουδετέρωσε οριστικά την Οσμανική γενοκτονιακή
απειλή ως ανασχετικό παράγοντα25 τής πολεμικής δράσεώς του: Οι Έλληνες θαλασσομάχοι μπορούσαν πλέον
να καταναυμαχούν τουρκικές κορβέττες, φρεγάτες, δίκροτα και τρίκροτα, χωρίς να
ανησυχούν ότι για κάθε πολεμικό πλοίο που θα βύθιζαν ή ανατίναζαν, μία ολόκληρη
πόλη (όπως το Αϊβαλί) θα αφανίζετο στη Μικρά Ασία ή στην Οθωμανική Ευρώπη
εκδικητικώς από τούς Οσμανούς δυνάστες.
3. Αποσταθεροποίηση τού Σουλτάνου. Το Ρωσικό τελεσίγραφο συνέβαλε καταλυτικά
στην αποσταθεροποίηση τού
Σουλτάνου στο εσωτερικό τής αυτοκρατορίας του, δεδομένου ότι το μόνο που απαιτούσε
από τον Σουλτάνο ήταν να σταματήσει να σφάζει τούς… υπηκόους του και να
καταστρέφει τις... πόλεις του σε
μη εμπόλεμες περιοχές. Αυτή η μέχρι τότε ανήκουστη
απαίτηση αυτοκράτορα προς αυτοκράτορα συνέβαλε στον ηθικό διασυρμό τού
Σουλτάνου, αφού το τελεσίγραφο υποδήλωνε, ούτε λίγο ούτε πολύ, ότι ο ηγεμόνας
τής κραταιάς Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ήταν ένας μικρόνους ή μεγαλομανιακός
βάρβαρος, που ως τέτοιος συνιστούσε κίνδυνο για την Ανθρωπότητα γενικώς, και
επομένως και για την Οθωμανική Αυτοκρατορία ειδικότερα. Ως συνέπεια, το Ρωσικό
τελεσίγραφο αποτέλεσε μία δικαίωση, έστω και προσχηματική, για τούς
μετριοπαθείς εκ των Γενιτσάρων που αρνούντο να εκστρατεύσουν στη Μολδοβλαχία,
αφού καλούντο να πάνε να σκοτωθούν πολεμούντες κατά Ρώσων όχι για κάποιο σοβαρό λόγο ή για την κραταίωση τής αυτοκρατορίας, αλλά μόνον και μόνον επειδή ο
Σουλτάνος επεδίδετο σε μαζικές σφαγές αμάχων ραγιάδων αδιακρίτως. Παρομοίως,
ενισχύθηκαν οι μετριοπαθείς αξιωματούχοι τού Σουλτάνου, αφού πλέον είχαν στα
χέρια τους μία χειροπιαστή απόδειξη
τής αποτυχίας τού ηγεμόνος τους στη μέχρι τότε διαχείριση τής εξεγέρσεως των
ραγιάδων: Ο Σουλτάνος ενεφανίζετο ότι παρέσερνε την αυτοκρατορία σε έναν πόλεμο
που δεν ήταν αναγκαίος (δεν αφορούσε πραγματικά συμφέροντα) και μπορούσε εύκολα να αποφευχθεί, αρκεί να άλλαζε πολιτική ή «μυαλά» ο Σουλτάνος
Μαχμούντ Β΄.26
Ρωσικού τελεσιγράφου, οι Μεγάλες Δυνάμεις αντιμετώπιζαν την εθνική «εξέγερση»
των ραγιάδων στον νότιο Αίμο με πρόδηλη αμηχανία:27 Στην καλύτερη περίπτωση παρέμεναν αποστασιοποιημένες, τηρούσες
στάση ευμενούς ουδετερότητας έναντι των εμπολέμων ραγιάδων, όπως έκανε η
Αγγλία. Στη χειρότερη περίπτωση επέτρεπαν στα εμπορικά τους πλοία να
ανεφοδιάζουν τα πολιορκούμενα από τούς Έλληνες κάστρα των Τούρκων, ή ακόμη και
εξύβριζαν τούς εξεγερμένους ραγιάδες, όπως έκανε η Ιερά Συμμαχία στη σύνοδό της
στο Laibach. Εν ολίγοις, τίποτε απολύτως δεν εκινείτο στον διπλωματικό
ορίζοντα τής Ελλάδος πριν από την επίδοση τού Ρωσικού τελεσιγράφου. Η Ελλάδα
πάσχιζε διά τής βίας να εγερθεί, αλλά παρέμενε εγκλωβισμένη (και εν πολλοίς
βυθιζομένη) σε ένα γεωπολιτικό τέλμα μεταναπολεοντείων σκοπιμοτήτων και
αποικιακών βλέψεων των Μεγάλων Δυνάμεων.28
και δεν έφταναν». Επί επτά μήνες πάσχιζαν να αποτρέψουν ή έστω αναβάλουν
τον ρωσοτουρκικό πόλεμο. Στο μεταξύ όμως η εμπόλεμη Ελλάδα αναβαθμίσθηκε δραστικά,
αφού τότε κατέστη το θεματικό επίκεντρο των διευρωπαϊκών διαβουλεύσεων, και υπό
την διορατική διπλωματική καθοδήγηση τού Αλεξάνδρου
Μαυροκορδάτου «άρπαξε» γερά το διπλωματικό «σκοινί»
που τής έρριξε ο Τσάρος Αλέξανδρος Α΄, με αποτέλεσμα οι Έλληνες να βγούν στους
επόμενους μήνες από τον γεωπολιτικό τους βάλτο (την διπλωματική τους απομόνωση):
Όταν οι εκπρόσωποι των εμπολέμων Ελλήνων
προσήλθαν στην Επίδαυρο, τον Δεκέμβριο τού 1821, για να
συγκροτήσουν την πρώτη ανεξάρτητη δημοκρατική
Ελληνική Πολιτεία μετά από δύο χιλιετίες, συνήλθαν εκεί όχι ως τυχάρπαστοι «εξεγερμένοι
ραγιάδες» («εξτρεμιστές» ή «τρομοκράτες» θα
λέγαμε σήμερα), αλλά με εθνική αξιοπρέπεια και
γεωπολιτική αυτοπεποίθηση ως εκλεγμένοι εκπρόσωποι ενός διεθνώς
αναγνωρισμένου «εμπολέμου έθνους». Η
εθνική τους αξιοπρέπεια εκπήγαζε από
τις πολεμικές νίκες τής εγειρομένης Ελλάδος το 1821· η δε γεωπολιτική
τους αυτοπεποίθηση εδράζετο στη διεθνή αναγνώρισή τους ως «εμπολέμου έθνους»,
πριν μόλις 5 μήνες, και μάλιστα με τον πλέον σημαίνοντα τρόπο, ήτοι διά
τελεσιγράφου τής Ρωσικής ηπειρωτικής στρατιωτικής υπερδυνάμεως κατά τής
Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σε εκείνο το μετατελεσιγραφικό γεωστρατηγικό
πλαίσιο, οι Έλληνες μπορούσαν πλέον να αναλάβουν οι ίδιοι σύμφωνα με το
διεθνές δίκαιο, ως «Προσωρινή Κυβέρνησις τής Ελλάδος»,
τις αναγκαίες πρωτοβουλίες προς διπλωματική
και γεωστρατηγική υποστήριξη
τού Αγώνος τής Ανεξαρτησίας έναντι των Μεγάλων Δυνάμεων, όπερ και εγένετο.29
5. Οικουμενικός Ελληνισμός. Μετά το Ρωσικό τελεσίγραφο,
η Υψηλή Πύλη έπαυσε να εφαρμόζει την διεστραμμένη αρχή τής συλλογικής ευθύνης σε επίπεδο
γένους αδιακρίτως, και έκτοτε αυτοπεριορίσθηκε να την εφαρμόζει μόνον σε γεωγραφικό
επίπεδο (εξεγερμένης) περιοχής, όπως στην Κασσάνδρα (1821), τη Νάουσα
και τη Χίο (1822) την Κρήτη (1821-1824), τα Ψαρά και την Κάσσο (1824), το Μεσολόγγι
(1826) και την Πελοπόννησο (1825-1828). Ως αποτέλεσμα, η ιλιγγιώδης δίνη τού
Πολέμου τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας δεν παρέσυρε στον αφανισμό τον Οικουμενικό
Ελληνισμό και την Ελληνορθοδοξία, παρ' ότι εκείνος ο πόλεμος προσέλαβε ανεξέλεγκτες
διαστάσεις κλιμακωθείς σε μείζονα περιφερειακή σύρραξη, στην οποία ενεπλάκησαν
όλες σχεδόν οι Μεγάλες Δυνάμεις (Ρωσία, Αγγλία, Γαλλία, και δευτερευόντως η
Αυστρία), και στόλοι και στρατεύματα από τρεις ηπείρους (Ευρώπη, Ασία, Αφρική).
Ενδεικτικά, ο Ελληνισμός τής Αλεξάνδρειας δεν υπέστη εκδικητικά αντίποινα για
τις ήττες των Αιγυπτιοαφρικανών κατά ξηράν και κατά θάλασσα στην Ελλάδα το
1824-1828. Όταν επομένως αναγνωρίσθηκε η ανεξαρτησία τής Ελλάδος από τις
Μεγάλες Δυνάμεις το 1830 και από την Πύλη το 1833, ο Οικουμενικός Ελληνισμός
και η Ελληνορθοδοξία συνέχισαν να διαλάμπουν, όπως πάντα, στην Κωνσταντινούπολη
και στην υπόλοιπη Οθωμανική Ευρώπη, σε ολόκληρη την Μικρά
Ασία, στον Πόντο, στην Αντιόχεια, στην Αλεξάνδρεια...
Λόγω ακριβώς δηλαδή τού Ρωσικού τελεσιγράφου το 1821, η έμπόλεμη Γενεά του 1821 κατόρθωσε όχι
απλώς να απελευθερώσει την πρώτη ανεξάρτητη ελληνική επικράτεια (Μωριάς,
Ρούμελη, Κυκλάδες) και να εγκαθιδρύσει την πρώτη ανεξάρτητη Ελληνική Πολιτεία
στο ελλαδικό χώρο, αλλά επιπροσθέτως κάτι πολύ-πολύ περισσότερο: Η θρυλική
Γενεά του 1821 τα κατόρθωσε όλα αυτά χωρίς να απομειώσει ούτε κατ' ελάχιστον
την οικουμενική διάσταση τού Ελληνισμού. Επιγραμματικά, η Γενιά του 1821 Οικουμενικό Ελληνισμό παρέλαβε και
Οικουμενικό Ελληνισμό παρέδωσε. Καθοριστικός δε παράγοντας και
γεωστρατηγικός καταλύτης εκείνης της μαξιμαλιστικής επιτυχίας ήταν το Ρωσικό
τελεσίγραφο του 1821.30
6. Γεωστρατηγικός προσανατολισμός
τής Ρωσίας. Όπως
είναι ευρέως γνωστό, ο Καποδίστριας επέχει μία σημαίνουσα θέση στην Παγκόσμια
Ιστορία ως συντάκτης τού Συντάγματος τής Ελβετίας και θεμελιωτής αυτού τού
προτύπου φιλειρηνικού ευρωπαϊκού κράτους. Διέλαθε όμως τής προσοχής σχεδόν όλων των ιστορικών ότι επιπροσθέτως ο Καποδίστριας, με το φιλελληνικό τελεσίγραφο
πολέμου τής Ρωσίας κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1821, επανακαθόρισε
εγγράφως, και επεσφράγισε την εξωτερική πολιτική τής Ρωσίας κατά τα επόμενα 100
χρόνια. Ενδεικτικά, μεταξύ άλλων, το ρωσικό τελεσίγραφο εισάγει μεν την αρχή
των εθνοτήτων για την σταδιακή απελευθέρωση των βαλκανικών λαών σύμφωνα με το «παράδειγμα των ηγεμονιών» (Σερβίας, Μολδαυίας και Βλαχίας), παράλληλα όμως δηλώνει το «ειλικρινές και πάντοτε αφιλοκερδές» ενδιαφέρον την Ρωσίας για την βιωσιμότητα τής Οσμανικής εξουσίας
(ειδικά στην Ασία) δηλώνοντας
ρητώς ότι «την ύπαρξιν τής Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας η Ρωσσία εθεώρει ως έν των εις διατήρησιν και παγίωσιν τής ευρωπαϊκής
ειρήνης στοιχείων», στο πλαίσιο τού γεωστρατηγικού ρόλου τής Τουρκίας τότε (και
έκτοτε) ως «παρεμβαλλομένης περιοχής» (buffer region) μεταξύ Ρωσίας και αραβοαφρικανικού εξτρεμισμού («τζιχαντισμού»).31 Εάν επομένως ο Ιμπραήμ Πασάς τής Αιγύπτου ήταν σε διανοητική θέση
να κατανοήσει αυτές τις δύο θεμελιώδεις αρχές τής εξωτερικής πολιτικής τής
Ρωσίας, που υποδηλώνοντο στο ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, δεν θα εξεστράτευε
αφρόνως κατά των Ελλήνων το 1825, και μάλιστα προς εθνοκάθαρση τής
Πελοποννήσου,32 ούτε στη συνέχεια θα εισέβαλε στην
Μικρά Ασία το 1832 με σκοπό να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη. Και στις δύο
περιπτώσεις βρήκε απέναντί του την Ρωσία: Στην μεν πρώτη περίπτωση, κατά
θάλασσαν στην υπέρ Ελλήνων Ναυμαχία τού Ναυαρίνου το 1827 και στον συνακόλουθο
ναυτικό αποκλεισμό του Ιμπραήμ στην Πελοπόννησο το 1827-1828, και κατά ξηράν
στον επίσης υπέρ Ελλήνων Ρωσοτουρκικό Πόλεμο στα ανατολικά Βαλκάνια το
1828-1829· στην δε δεύτερη περίπτωση, κατά ξηράν και κατά θάλασσαν στην
σωτήρια υπέρ Οσμανιδών ένοπλη επέμβαση των Ρωσικών Ενόπλων Δυνάμεων στην
Κωνσταντινούπολη το 1833.1, 22
το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτελεί γεωπολιτικό και
πολιτισμικό επίτευγμα τής Ρωσίας και τής Ανθρωπότητος.33 Διότι διεσφάλισε
την συνέχεια τού Οικουμενικού
Ελληνισμού· προάσπισε
αποτελεσματικά την Ελληνορθοδοξία· αναβάθμισε τούς μαχόμενους Έλληνες από «εξεγερμένους ραγιάδες» σε διεθνώς
αναγνωρισμένο «εμπόλεμο έθνος»· έθεσε έτσι σε επίπεδο διεθνούς δικαίου
τον ακρογωνιαίο λίθο για την ίδρυση τής δημοκρατικής
Ελληνικής Πολιτείας μετά από λίγους μήνες· ενδυνάμωσε δραστικά το εθνοαπελευθερωτικό
πολεμικό φρόνημα των Ελλήνων κατά ξηράν και κατά θάλασσαν· προδιέγραψε την απελευθέρωση όλων των βαλκανικών λαών· επανακαθόρισε
την εξωτερική πολιτική της Ρωσίας όσον αφορά στο Ανατολικό Ζήτημα για τα
επόμενα 100 χρόνια· προσήγαγε τις Μεγάλες Δυνάμεις προ των ανθρωπιστικών ευθυνών τους
σχετικά με το Ανατολικό Ζήτημα. Επιπροσθέτως το Ρωσικό τελεσίγραφο αποτέλεσε
τότε (και έκτοτε) συνειδησιακό κόλαφο για όλα εκείνα τα κράτη και τα έθνη που
ιστορικώς ενέχονται σε τρισάθλια κακουργήματα εθνοκάθαρσης ή γενοκτονίας. Λόγω
επομένως τής πανανθρώπινης
(αντιγενοκτονιακής) διαστάσεώς του, το τελεσίγραφο αποτέλεσε το πλέον περίλαμπρο επίτευγμα τού Ιωάννου Καποδίστρια,
ο οποίος προφανώς —όπως
προκύπτει από το κοσμοϊστορικό κείμενο τού τελεσιγράφου— συγκλονίσθηκε από τις μαζικές σφαγές
αμάχων Ελλήνων στην Κωνσταντινούπολη και το Αϊβαλί, από την εκατόμβη ιεραρχών
τής Ελληνορθοδοξίας,34 και από τον λυσιτελή ιεροεθναρχικό και
εθνοαπελευθερωτικό αγώνα, εν ζωή και μετά
θάνατον, τού αγίου Γρηγορίου Ε΄.35
ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1 Θεωρητικά, «στα χαρτιά», το σύνολο
των στρατευμάτων τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ανήρχοντο σε 280.000 άνδρες στο
πρώτο ήμισυ τού 19ου αιώνα. Πρακτικά όμως τα αξιόμαχα στρατεύματά
της ανήρχοντο σε 150.000 - 180.000 άνδρες το 1821-1832, όπως αποδείχθηκε στην (εμφύλια) μάχη στο
Ικόνιο την 21 Δεκεμβρίου 1832, όπου αντιπαρατάχθηκαν σχεδόν το σύνολο των αξιόμαχων
στρατευμάτων τής Αυτοκρατορίας: 50.000 Αιγύπτιοι, Άραβες και Αφρικανοί υπό τον
Ιμπραήμ Πασά τής Αιγύπτου κατά 80.000 Τούρκων, ήτοι σύνολο 130.000 άνδρες. Μετά
την ήττα των Τούρκων σε εκείνην την μάχη δεν υπήρχαν άλλα τουρκικά στρατεύματα
μεταξύ Ικονίου και Κωνσταντινουπόλεως. Για αυτόν τον λόγο η Ρωσία έσπευσε με
στρατό 40.000 ανδρών και στόλο από 7 πλοία να προασπίσει την Κωνσταντινούπολη
και να αναχαιτίσει την προέλαση των νικηφόρων στρατευμάτων από την Μέση Ανατολή
προς βορράν το 1833.
2 Η χαοτική δυναμική τού 1821, που αποτελούσε την πεμπτουσία τής
στρατηγικής τής Φιλικής Εταιρείας, αναλύεται στην ομότιτλη μονογραφία που πρωτοδημοσίευσαν
τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας: http://www.istorikathemata.com/2014/03/1821.html.
ενείχε ένα μεγάλο αρνητικό στοιχείο, επιπροσθέτως τής υπερβολικά μεγάλης
γεωγραφικής αποστάσεως τού μετώπου από τον Μοριά και την Ρούμελη: Οι πολεμικές
επιχειρήσεις των Ελλήνων κατά των Οθωμανών θα διεξήγοντο σε μη φίλιο ή και εχθρικό (ανθελληνικό) περιβάλλον. Σε αντίθεση με τούς υπόδουλους Έλληνες
— των οποίων το εθνικό φρόνημα είχε σφυρηλατηθεί, μεταξύ άλλων, από
τη συμμετοχή τους σε πέντε επαναστάσεις από τα Ορλωφικά μέχρι το 1808 (1766-1770, 1788-1792, 1800-1803, 1806-1807
και 1808) — ο λαός τής Μολδοβλαχίας ήταν ανέτοιμος να εμπλακεί σε ολοκληρωτικό εθνοαπελευθερωτικό αγώνα: Η όποια βελτίωση τής κατάστασης των εκεί υποδούλων Ορθοδόξων μέχρι το 1821, όπως η αναβάθμιση τής Μολδαβίας και Βλαχίας σε ημιαυτόνομες
περιοχές (φόρου υποτελείς στην Πύλη), ήταν αποτέλεσμα
ρωσοτουρκικών πολέμων και συνθηκών και όχι μαζικών εθνοαπελευθερωτικών αγώνων.
λαό και τούς άρχοντες τής Μολδοβλαχίας ήταν από ενδεχομένη έως βεβαία, αφού ο
Υψηλάντης θα πολεμούσε υπέρ
απελευθερώσεως ξένων εδαφών (της Ελλάδος) με βλάβη των ιδικών τους
(Μολδαβίας και Βλαχίας). Επομένως η εκστρατεία τού Υψηλάντου στη Μολδοβλαχία
συνιστούσε μία προφανώς «ανέφικτη αποστολή» (mission impossible), αφού το πατριωτικό του καθήκον τον καλούσε να ηγηθεί επαναστάσεως
λαών (Μολδαβών και Δακών) που ούτε προετοιμασμένοι ήσαν να επαναστατήσουν ούτε
και διατεθειμένοι ήσαν να υποστούν θυσίες υπέρ απελευθερώσεως ξένων τόπων, και
μάλιστα χωρίς την άμεση και έμπρακτη
(όχι μελλοντική ή υποσχετική) στρατιωτική επέμβαση τής Ρωσίας. Ακόμη χειρότερα,
η Μολδαβία και η Βλαχία διοικείτο τότε από Έλληνες Φαναριώτες, που τούς διόριζε
η Πύλη και τούς ενέκρινε η Ρωσία (βάσει ρωσοτουρκικών συνθηκών). Επρόκειτο
δηλαδή περί Φαναριώτικης ξενοκρατίας,
που ως έξωθεν επιβαλλομένη εξουσία είχε φθείρει τότε τις σχέσεις μεταξύ Έλλήνων
προυχόντων (καταπιεστών) και λαϊκών στρωμάτων (καταπιεζομένων) τής
Μολδοβλαχίας.
4 Η Ιερά Συμμαχία ήταν ένας
αντιδραστικός συνασπισμός ηγεμονιών (ιδρυθείς από την Ρωσία, Αυστρία και Πρωσία
με πρωτοβουλία τού ιδίου τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄) με πραγματικό αντικείμενο
την ένοπλη επέμβαση προς καταστολή επαναστάσεων και εξεγέρσεων ανά την Ευρώπη
στην Μεταναπολεόντειο εποχή. Επιπροσθέτως, η Ευρωπαϊκή Συνεννόηση (Αυστρία, Πρωσία, Ρωσία, Αγγλία και αργότερα
Γαλλία) είχε ως αντικειμενικό σκοπό την αποτροπή οποιαδήποτε Μεγάλης Δυνάμεως από
το να κηρύξει πόλεμο μονομερώς εντός
ή εκτός τής Ευρώπης, όπως π.χ. εναντίον τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Το δε 1815-1824,
το διπλωματικό «κλειδί» κάθε πολυμερούς προς τούτο
συναίνεσης, ευρίσκετο εις χείρας τού ΚαγκελαρίουMetternich τής Αυστρίας, και όχι τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄ τής Ρωσίας
5 H ανθελληνική διακοίνωση τής 30 Απριλίου 1821 τής συνόδου τής Ιεράς Συμμαχίας
στο Laibach συνιστούσε
ένα αναχρονιστικό κείμενο, μνημείο παρακμιακού παραλογισμού, όπως προκύπτει από
τις αντιφάσεις του, επί λέξει ως εξής:
« Χρήσιμες ή
αναγκαίες μεταβολές στη νομοθεσία ή στη διοίκηση των επικρατειών πρέπει να
πηγάζουν από την ελεύθερη θέληση και την πλήρη πεποίθηση των θεόθεν την εξουσίαν εμπεπιστευμένων [σ.σ. όπως π.χ. τού Οθωμανού Σουλτάνου]. Οτιδήποτε
παρεκτρέπεται από αυτήν την αρχή φέρει αναγκαστικά τούς λαούς σε αταξία, σε
κλονισμούς και σε δεινά βαρύτερα απ’ όσα προτίθεται να θεραπεύσει. Οι άνακτες, αισθανόμενοι βαθιά αυτήν την
αναλλοίωτη αλήθεια, δεν εδίστασαν να κηρύξουν με παρρησία, ότι σεβόμενοι τα
δίκαια και την ανεξαρτησία όλων των νομίμων εξουσιών, θεώρησαν ως νομίμως μη
υπάρχουσα και ως μη συνάδουσα προς τις αρχές τού δημοσίου δικαίου τής Ευρώπης
κάθε λεγομένη μεταρρύθμιση που ενεργείται δι’ αποστασίας και δι’ όπλων. Ως τέτοιας φύσεως θεώρησαν όχι μόνον
όσα συνέβησαν στα βασίλεια τής Νεαπόλεως και τής Σαρδηνίας, αλλά και όσα [σ.σ. η Ελληνική
Επανάσταση] άρχισαν λόγω μηχανορραφίας επίσης εγκληματικής, αν
και υπό πολλές διαφορετικές περιστάσεις κατέστησαν εσχάτως το ανατολικόν μέρος
τής Ευρώπης θέατρον απεράντων κακών.»
6 Λόγω τής κοσμοϊστορικής σημασίας τού Ρωσικού τελεσιγράφου κατά τής Οθωμανικής
Αυτοκρατορίας το 1821, παρατίθεται παρακάτω ολόκληρο το κείμενο τού τελεσιγράφου
στο μονοτονικό σύστημα (πηγή: Σ. Τρικούπης, Η
Ελληνική Επανάσταση):
ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΠΟΛΕΜΟΥ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ
ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ
(6 Ιουλίου 1821)
------------------------- ( Α Ρ Χ Η Τ Ε Λ Ε Σ Ι Γ Ρ Α Φ Ο Υ ) -------------------
Μόλις
ανεφάνησαν τα πρώτα συμπτώματα τής αποστασίας κατά την Μολδοβλαχίαν, η Ρωσσία
έσπευσε να κηρύξη παρρησία πόσον κατέκρινε τούς πρωταιτίους, και να προτρέψη
την Πύλην εις κατάπαυσιν τού κακού επί τω εμφανισμώ του. Η αρχή και οι πρόοδοί του [τού «κακού»] εφαίνοντο επίσης επίφοβοι. Η Πύλη δεν εδύνατο να παραγνωρίση, τα
αίτια τοιαύτης πολιτικής. Την ύπαρξιν τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας η Ρωσσία
εθεώρει ως έν των εις διατήρησιν και παγίωσιν τής ευρωπαϊκής ειρήνης στοιχείων·
διά τούτο ώφειλε να καταδικάση παν επιχείρημα τείνον εις βλάβην αυτής· ώφειλε
δε να πράξη τούτο έτι μάλλον ως Δύναμις πάντοτε ειλικρινής και πάντοτε αφιλοκερδής προς επικράτειαν, ην
παρεκίνει προ πέντε ετών να περιστοιχισθή υπό των εγγυήσεων, ας παρέχει η
ακριβής τήρησις των συνθηκών και η έλλειψις πάσης αφορμής διενέξεων. Η Ρωσσία
έσπευσε να τη προσφέρη και την φιλικήν
σύμπραξίν της, ης και η ωφέλεια δεν ήτον αμφίβολος, και το αποτέλεσμα
τοιούτον, ώστε να περιστείλη πάραυτα το μίασμα τής επαναστάσεως και να προλάβη
τα μεγάλα δυστυχήματα όσα έπαθεν ο λαός τής Μολδοβαχίας, όστις δεν έπαυσε δίδων
αποδείξεις αθωότητος και πίστεως. Κατά την γνώμην τής Ρωσσίας η δύναμις των όπλων ήτον η μόνη ικανή να
απαλλάξη, τας δύο ηγεμονίας από των ταραξάντων την εσωτερικήν των ησυχίαν αλλά
η δύναμις αύτη έπρεπε να έχη σωτήριον σκοπόν· έπρεπε να χρησιμεύση εις
ενίσχυσιν των νόμων και να τεθή υπό οδηγίαν συντελούσαν εις επανόρθωσιν τον
τόπου και υπό το κράτος των συνθηκών, εφ’ ων σαλεύει το δημόσιον δίκαιον τής
Μολδοβλαχίας και όχι ποτέ υπό τας σημαίας τού φανατισμού· ουδ’ έπρεπε να
συντελέση εις θεραπείαν των εκ φανατισμού παθών. Ελυπήθη εις άκρον η Ρωσσία,
διότι ολιγώρησε τας περί τούτου προτάσεις της η Πύλη, δείξασα ότι δεν ησθάνετο
πόσον τη χρησίμευε να καταπαύση τας ταραχάς ανεπιστρεπτί, και μη προϊδούσα ότι
δι’ ου παρεδέχθη συστήματος θα εκίνει υπέρ των προσβαλόντων την εξουσίαν της τα
αισθήματα, δι’ ων τιμώνται όλοι οι λαοί, αισθήματα θρησκείας, πατρίδος και
συμπαθείας, άτινα εμπνέει έθνος πεσόν εις εσχάτην απόγνωσιν.
[ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ
ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ: ]
Ό,τι προ παντός άλλου εφοβείτο ο
αυτοκράτωρ ήτο μήπως η Πύλη ενισχύουσα διά τής διαγωγής της το επιχείρημα των
προταιτίων τής επαναστάσεως, ενομιμοποίει ένοπλον εξ ανάγκης αντίστασιν εις αποτροπήν τού παντελούς αφανισμού τού ελληνικού λαού και
τής θρησκείας, ην πρεσβεύει. Οι
φόβοι τού αυτοκράτορος επραγματοποιήθησαν. Αι επαρχίαι, όπου εφάνησαν εσχάτως
τα πρώτα πολεμικά κινήματα κατά τής τουρκικής εξουσίας, έγιναν και άλλοτε
θέατρον τοιούτων κινημάτων αλλ’ ουδέποτε η κυβέρνησις εξόπλισε κατά των
κατοίκων των τόπων εκείνων όλους τούς υπηκόους της Μουσουλμάνους εν ονόματι τής
κινδυνευούσης θρησκείας των. Κίνδυνοι όχι ολιγώτερον δεινοί ηπείλησαν άλλοτε
την Πύλην καθ’ ους μάλιστα καιρούς εξωτερικοί πόλεμοι απεκαθίστων δεινοτέραν
την θέσιν της· και όμως ουδέποτε εν τη οθωμανική αυτοκρατορία γενική προγραφή έπεσεν επί ολόκληρον έθνος, ούτε τόσον αναισχύντως εξυβρίσθη η
χριστιανική θρησκεία.
[ ΑΠΑΓΧΟΝΙΣΜΟΣ
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ Ε΄: ]
Δεν υπήρχε κατ’ ευτυχίαν παράδειγμα, ότι
πατριάρχης τής ανατολικής εκκλησίας υπέφερε φρικτόν θάνατον επί τού τόπου όπου
ιερούργει, και εν ημέρα, ην όλος ο χριστιανικός κόσμος τιμά, και μάλιστα ενώ ο
ιερός ποιμήν επλήρωσε το μέτρον τής πίστεως και τής υποταγής προς την τουρκικήν
εξουσίαν· δεν είδεν άλλοτε η Ευρώπη τεθλιμμένη όλους τούς πνευματικούς και
κοσμικούς προϊσταμένους χριστιανικού έθνους, μάλιστα τούς μεγάλας υπηρεσίας
προσενεγκόντας τη οθωμανική Πύλη, αποθνήσκοντας υπό την χείρα τού δημίου,
τα λείψανά των εξυβριζόμενα, τας οικογενείας των αναγκαζομένας να φεύγωσιν εκ
τής γης των συμφορών, και τας ιδιοκτησίας αφανιζομένας. Δεν είδε προ τεσσάρων
αιώνων τον πόλεμον κηρυχθέντα κατά τής θρησκείας τού Χριστού διά τού θανάτου
των υπηρετών της, διά τού κατεδαφισμού των ναών της, και διά πολλών ύβρεων προς
τα σύμβολα τής θείας του πίστεως. Ευκόλως δύναται η Πύλη να αισθανθή, τας
συνεπείας τοιούτου συστήματος, αν το εξακολουθήση, και δεν επανορθώση τα
δυστυχή αποτελέσματά του· θα ευρεθή, δε εξ ανάγκης και παρά τας προς αυτήν
ευνοϊκάς διαθέσεις όλων των ευρωπαϊκών Δυνάμεων εις θέσιν πολέμιον προς τον χριστιανικόν κόσμον. Η αλήθεια αύτη, ην ο
αυτοκράτωρ σπεύδει να διατρανώση, είναι τόσω μάλλον αναντίρρητος, καθ’ όσον την
ησθάνθησαν οι προκάτοχοι τού σημερινού σουλτάνου. Κυριεύσαντες ούτοι τόπους εν
Ευρώπη και προθέμενοι να εγκατασταθώσιν, εφάνησαν πεποιθότες δι’ ων
συνυπέγραψαν συνθηκών μετά των χριστιανικών Δυνάμεων ότι η εγκατάστασίς των δεν
έπρεπε να ήναι σημείον πολέμου και ατιμίας τής θρησκείας αυτών των Δυνάμεων,
ούτε οιωνός εξολοθρεύσεως λαού συνηνωμένου
δι’ όλων των δεσμών τής θρησκείας, των ηθών και των αναμνήσεων. Σήμερον
απαιτείται και τι πλέον· να συντρέξη η Πύλη εις την παγίωσιν των υπαρχουσών
σχέσεων μεταξύ όλων των ευρωπαϊκών επικρατειών και να προσπαθήση, διά τής
ομοφροσύνης να αποκαταστήση τας σχέσεις ταύτας ημέρα τη ημέρα στενοτέρας και
διαρκεστέρας.
[ ΑΠΕΙΛΗ
ΡΩΣΟΤΟΥΡΚΙΚΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ: ]
Αλλ’ αν πρόκειται να εξακολουθήσωσιν αι
αταξίαι, ή είναι ανεπίδεκτοι διορθώσεως, η Ρωσσία όχι μόνον δεν θα θεωρήσει ως
εχέγγυον ειρήνης την διάρκειαν τού οθωμανικού βασιλείου, αλλά θα ευρεθή και
ηναγκασμένη να προστατεύση την θρησκείαν της υβριζομένην, τας συνθήκας της
παραβαινομένας, και τούς ομοθρήσκους της καταδιωκομένους. Εγνώρισεν η Πύλη
αναμφιβόλως, δι’ ων έλαβεν ομοφώνων διπλωματικών κοινοποιήσεων, ότι η υπόθεσις,
υπέρ ης συνηγορεί η Ρωσσία, είναι υπόθεσις όλης τής Ευρώπης. Οι
χριστιανοί μονάρχαι δεν δύνανται να παραβλέψωσι τας ύβρεις, ας υπέστη η πίστις
των, αν δεν δοθή πάνδημος ικανοποίησις. Επίσημα έγγραφα καταδικάζουν εις ποινάς
και εις θάνατον λαόν προστατευθέντα μέχρι τής σήμερον υπό ρητών συνθηκών
και υπό τού σιωπηλού μεν αλλ’ αναποφεύκτου σεβασμού προς τούς άλλους λαούς
τής Ευρώπης. Περιττόν είναι να αναφέρωμεν τα σουλτανικά διατάγματα τα
επικυρούντα τα λεγόμενα· βέβαιον κατά δυστυχίαν είναι, ότι η Πύλη δεν
καταδιώκει μόνον τούς ταραχοποιούς και τούς οπαδούς των, αλλά όλον το ελληνικόν έθνος, ως και αυτάς
τας πηγάς τής υπάρξεώς του και τής εκ νέου παραγωγής του και αναγκάζει την
χριστιανοσύνην να εκλέξη έν εκ των δύο: ή να μη μένη ακίνητος θεατής τής εξολοθρεύσεως χριστιανικού λαού, ή να
ανέχεται κατάστασιν πραγμάτων τείνουσαν εις διατάραξιν τής ειρήνης, ην ηγόρασε διά
τόσων θυσιών. Πεπεισμένη η Ρωσσία ότι αι αξιώσεις της είναι δίκαιαι, και βεβαία
ότι έπεισεν όλους τούς συμμάχους της περί τής ειλικρινείας των σκοπών της δεν
ηθέλησε μέχρι τούδε, προθεμένη την υπεράσπισιν τού γενικού συμφέροντος, να
αναφέρη τας προς αυτήν ιδιαιτέρας υποχρεώσεις τής Πύλης, εφ’ ων εδύνατο να
στηρίξη τα κατ’ αυτής κινήματα. Εις αυτήν όμως απέκειτο να επικαλεσθή τούς
όρους τής συνθήκης τού Καϊναρτσίου,
και το εντεύθεν κεκτημένον δικαίωμα τής προστασίας
τής ελληνικής θρησκείας καθ’ όλην την τουρκικήν επικράτειαν. Αλλ’ η Ρωσσία
θέλει την σήμερον να ελκύση όλην την προσοχήν τής Πύλης εις παρατηρήσεις
υψηλοτέρας φύσεως, παρατηρήσεις επί των αμοιβαίων υποχρεώσεων όλων των Χριστιανικών Δυνάμεων προς
διατήρησιν τής προς αλλήλας ενώσεως και ειλικρινείας.
[ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ
ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ: ]
Όσα επράχθησαν μέχρι τής σήμερον δεν ημπορούν
να θεωρηθώσιν ειμή ως αποτελέσματα ή τής ελευθέρας θελήσεως τής Πύλης και
προμελετημένου σχεδίου, ή συστήματος, εις ό αι περιστάσεις και ο φανατισμός
τινων κακοβούλων ώθουν την τουρκικήν κυβέρνησιν παρά την γνώμην της. Ο
αυτοκράτωρ ελπίζει ότι η τελευταία υπόθεσις είναι η μόνη ορθή, αλλά ζητεί να
βεβαιωθή.
Αν τα κακά, δι’ α στενάζουν η θρησκεία και η
ανθρωπότης, πράττωνται παρά την γνώμην τής Πύλης, επιθυμεί ο αυτοκράτωρ να
δείξη αύτη, ότι έχει την δύναμιν να αλλάξη σύστημα μη επιτρέπον να
διαπραγματεύωνται ή συνθηκολογώσιν αι χριστιανικαί κυβερνήσες μετ’ αυτής. Αν
ούτως έχη, ας αποκατασταθώσιν αι
κατεδαφισθείσαι ή γυμνωθείσαι εκκλησίαι χρήσιμοι εις την ιεράν αυτών υπηρεσίαν·
ας αποδώση η Πύλη τα οφειλόμενα εις την χριστιανικήν θρησκείαν προστατεύουσα
και συντηρούσα αυτήν ανεπηρέαστον, ως και πρότερον, και παρηγορούσα
τοιουτοτρόπως την Ευρώπην διά τον θάνατον τού πατριάρχου και διά τας
επισυμβάσας βεβηλώσεις· ας γίνη συνετή και δικαία διάκρισις των πρωταιτίων των
ταραχών, των οπαδών των, και όσων διά την αθωότητά των δεν είναι αξιόποινοι,
και ας ανοιχθή τοιουτοτρόπως μέλλον ειρήνης και ησυχίας χάριν των θελόντων εν
ρητή προθεσμία να επανέλθωσιν εις την υποταγήν τής Πύλης Ελλήνων· όπως και αν
ήναι, ας διακρίνεται ο αθώος τού πταίστου· και εις απόδειξιν τής μεταβολής τής
διαγωγής της ας δεχθή η Πύλη τας άλλοτε γενομένας αυτή προτάσεις, να συντρέξη
δηλαδή και η Ρωσσία κατά το πνεύμα των συνθηκών εις την ειρήνευσιν των
ηγεμονειών τής Βλαχομολδαυίας. Ας γίνη μόνον φροντίς να τεθώσιν επί σταθερών
βάσεων η κοινή ευταξία και η ησυχία των μερών εκείνων εν ενί λόγω, το παράδειγμα των ηγεμονιών [υποτελής
αυτονομία] ας ήναι τοιούτον, ώστε να
επαναγάγη εις την υποταγήν όλους τούς αγαπώντας ειλικρινώς την πατρίδα των
Έλληνας.
Ο αυτοκράτωρ δεν παραδέχεται την πρώτην
υπόθεσιν· αλλ’ αν παρά την προσδοκίαν του η τουρκική κυβέρνησις δείξη ότι
πράττει αύτη ανεπηρεάστως τα περί ων ο λόγος κακά, δεν μένει τότε παρά να
ειδοποιηθή από τού νυν ότι καθίσταται φανερά πολέμιος προς όλον τον χριστιανικόν κόσμον, ότι νομιμοποιεί την
ιδίαν υπεράσπισιν των Ελλήνων
πολεμούντων εις αποφυγήν τής αφεύκτου φθοράς των, και ότι η Ρωσσία εξ
αιτίας τού χαρακτήρος τού αγώνος αναγκάζεται να τοις προσφέρη άσυλον διότι
καταδιώκονται, και προστασίαν διότι οφείλει αυτοίς αντίληψιν μεθ’ όλης τής
χριστιανοσύνης, ως μη δυναμένη να εγκαταλείψη τούς εν Χριστώ αδελφούς της εις
την διάκρισιν τυφλού φανατισμού. Μετά την καθαράν ταύτην εξήγησιν ο αυτοκράτωρ
νομίζει ότι εξεπλήρωσε προς την Πύλην ακριβέστατα ό,τι ώφειλεν. Εδύνατο να
ωφεληθή ίσως η Ρωσσία από τού επιχειρήματος των επαναστατών, αν η πολιτική της
ήτον ολιγώτερον ειλικρινής. Ο αυτοκράτωρ κατεδίκασε παρρησία το επιχείρημά των·
αν δεν ήσαν οι σκοποί του ευθείς, θα περιωρίζετο μόνον εις την καταδίκην· αλλ’
έδειξε συγχρόνως και τον τρόπον, καθ’ όν εδύνατο να προλάβη η τουρκική
κυβέρνησις τας προόδους και τας συνεπείας των ταραχών· απέδειξε δε ότι ήτο
πιστός προς τας συνθήκας, και ότι επεθύμει ειλικρινώς την συντήρησιν τού
τουρκικού κράτους, διότι και τον τρόπον πώς να σωθή είπε, και την επιθυμίαν του
να συντρέξη εις την σωτηρίαν αυτού έδειξε.
[ ΤΕΛΕΣΙΓΡΑΦΟ ΠΟΛΕΜΟΥ: ]
Νέαν απόδειξιν δίδει σήμερον, διότι γνωστοποιεί
τη Πύλη τούς τρόπους, δι’ ων και μόνων δύναται να αποφύγη την παντελή φθοράν
της, και την προειδοποιεί ότι, αν επιμένη ενεργούσα το καταστρεπτικόν σχέδιόν της, αναγκάζει την Ρωσσίαν ή να τηρήση ή να
παραβλέψη τα καθήκοντά της, αναμφίβολον δε τί θα προτιμήση εν τοιαύτη
περιπτώσει. Ζητείται δε απόκρισις εντός
οκτώ ημερών. Αν η τουρκική κυβέρνησις εισακούση όλας τας ευχάς και
πραγματοποιήση όλας τας ελπίδας τού αυτοκράτορος παραδεχομένη τας προτάσεις
του, δίδεται αυτή νέα προθεσμία ίνα δείξη διά των πράξεών της, ότι όχι μόνον
δέχεται τούς ανωτέρω όρους, δι’ ων μαρτυρείται η επάνοδός της εις αρχάς
συνετωτέρας, αλλ’ ότι και σπεύδει να τούς εκπληρώση, και ότι όχι μόνον δεν θέλει
το κακόν, αλλ’ ότι και δύναται και ηξεύρει να το εμποδίση. Τούτου μη γενομένου,
ειδοποιείται, ότι διετάχθη ο πρέσβυς να
αναχωρήση μεθ’ όλης τής αυτοκρατορικής πρεσβείας.
7 Έγκριτοι ιστορικοί [π.χ. Alexander Bitis, 2000: “The Russian Army and the Eastern Question 1821-1834”, The London School of Economics and Political Science (ProQuest LLC; Ann Arbor, MI, USA), σ. 62-63] διετύπωσαν την άποψη ότι ο
λόγος τής μεταστροφής τού Τσάρου το 1821 ήταν ο απαγχονισμός τού Οικουμενικού
Πατριάρχου και άλλων ιεραρχών —των μητροπολιτών Αγχιάλου Ευγενίου, Εφέσου Διονυσίου
και Νικομήδειας Αθανασίουκατά την ίδια ημέρα (10 Απριλίου)— όπως επίσης και οι συνακόλουθες
μαζικές σφαγές αμάχων ραγιάδων από Τούρκους στην
Κωνσταντινούπολη, όπως εξ άλλου δηλούται ρητώς στο κείμενο τού τελεσιγράφου (επί
λέξει ότι ο «πατριάρχης τής ανατολικής εκκλησίας
υπέφερε φρικτόν θάνατον επί τού τόπου όπου ιερούργει...» κ.τ.λ.). Παρότι όμως
τα τραγικά νέα από την Κωνσταντινούπολη είχαν φθάσει στο Laibach και τα είχε πληροφορηθεί ο Τσάρος πριν
από την έκδοση εκεί τής ανθελληνικής διακοίνωσης τής Ιεράς Συμμαχίας (30
Απριλίου), εντούτοις δεν τον απέτρεψαν από το να ευθυγραμμισθεί τότε πλήρως με τον Καγκελάριο Metternich και να συναινέσει στο άκρως ανθελληνικό κείμενο εκείνης τής διακοίνωσης. Επομένως δεν υφίσταται αιτιώδης συνάφεια
μεταξύ εκείνων των τραγικών γεγονότων στην Κωνσταντινούπολη αυτών καθ' εαυτών
και τού Ρωσικού τελεσιγράφου.
8 Περί τού Ιωάννου Καποδίστρια (Giovanni, Count Capo d'Istria), τού επιφανέστερου
πολιτικού τής Νεοτέρας Ελλάδος (όπως καταδεικνύεται στην διεθνή βιβλιογραφία),
τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας έχουν ήδη
δημοσιεύσει τις εξής τρεις μονογραφίες:
· Η αρχή τής μεγάλης
πολιτικής σταδιοδρομίας τού Ιωάννη Καποδίστρια (1812-1820)
Χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την αλληλογραφία τού Ιωάννη Καποδίστρια
9 Ο Καποδίστριας είχε
διείδει την τεράστια ιστορική ευκαιρία που είχε η Ρωσία τότε για να αναδειχθεί
σε διαχρονικώς κυρίαρχο γεωστρατηγικό παράγοντα κατά την επίλυση τού «Ανατολικού
Ζητήματος», ήτοι σε Υπερδύναμη με σταδιακή διεύρυνση τής σφαίρας επιρροής
της στα Βαλκάνια, την Ανατολική Μεσόγειο από την Μέση Ανατολή καθώς η τότε παρακμάζουσα
Οθωμανική Αυτοκρατορία θα αποσυντίθεντο σταδιακά και αναποδράστως. Αντιθέτως ο Nesselrode επικέντρωνε την εξωτερική του πολιτική
στην Ανατολική και Κεντρική Ευρώπη και ειδικά στην διατήρηση φιλειρηνικών
σχέσεων με την Αυτοκρατορία των Αψβούργων (Αυστρία) και την Πρωσσία, ώστε να
μην διασαλευθεί η ειρήνη και απειληθεί εκ νέου η ασφάλεια και ανεξαρτησία τής Ρωσίας,
όπως είχε γίνει πρόσφατα (και ειδικά κατά την εισβολή των στρατευμάτων τού Ναπολέοντος
στην Ρωσία το 1812) και συνακολούθως να μην επαναληφθεί επ' ουδενί το χαοτικό
φαινόμενο τής ρευστότητας των
συμμαχιών που χαρακτήρισε τούς Ναπολεόντειους Πολέμους.
Ενδεικτικά, όσον αφορά στην ρευστότητα των
διευρωπαϊκών συμμαχιών, ο φιλειρηνικός ευρωκεντρικός προσανατολισμός τού Nesselrode ήταν
προφανώς πραγματιστικός και εύλογος (επαγωγικός) —αν και όχι διορατικός (αναγωγικός) όπως τού Καποδίστρια— δεδομένου ότι η Ρωσία ήταν
αντίπαλος τής Γαλλίας το 1804-1807, αλλά το 1807-1812 ο Τσάρος και ο Ναπολέων
συνεμάχησαν, για να γίνουν ξανά εχθροί το 1812-1815. Παρομοίως η Αυστρία
πολεμούσε ως εχθρός τής Γαλλίας το 1800-1805 και το 1809, ως σύμμαχός της το
1809-1813, και πάλι ως εχθρός της το 1813-1815. Η Πρωσσία πολεμούσε ως εχθρός
τής Γαλλίας το 1806-1807, ως σύμμαχός της το 1807-1812, και πάλι ως εχθρός της
το 1812-1815. Η Ισπανία πολεμούσε ως σύμμαχος τής Γαλλίας το 1803-1808, αλλά ως
εχθρός της το 1808-1815. Η Σουηδία πολεμούσε ως εχθρός τής Γαλλίας το
1804-1809, ως σύμμαχός της το 1809-1812, και πάλι ως εχθρός της το 1812-1815.
Σε κάθε περίπτωση, το αντικειμενικό γεγονός τού διορισμού δύο επιφανών ανδρών με διιστάμενες γεωπολιτικές επιδιώξεις στην ηγεσία τού Υπουργείου Εξωτερικών τής
Ρωσίας, αντικατόπτριζε την προσπάθεια τού Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄ να συγκεράσει
αφενός τον παραδοσιακό ρόλο τής Ρωσίας ως de jure προστάτιδος
των Ορθοδόξων πληθυσμών τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (βάσει τής ρωσοτουρκικής συνθήκης
τού Κιουτσούκ-Καϊναρτσί, 1774) και de facto ηγέτιδος
δυνάμεως τής Δύσεως για την απελευθέρωση των Ορθοδόξων Χριστιανών από τον
Οθωμανικό ζυγό (που επεδίωκε ο Καποδίστριας βάσει τού δικαίου τής αυτοδιάθεσης των λαών) και αφετέρου το
διαχρονικό ιδεώδες για μια Χριστιανική ευρωπαϊκή συνομοσπονδία που θα
διεσφάλιζε την ειρήνη (που επεδίωκε ο Nesselrode βάσει τής αρχής τής νομιμότητος).
10 Την 16 Απριλίου 1821 («συμπτωματικά» ημέρα αναδύσεως τού λειψάνου τού Γρηγορίου Ε΄ από τον βυθό του Κερατίου
κόλπου), οι Υδραίοι εξέδωσαν την εξής πολεμική διακήρυξη:
έθνος βεβαρυμένον πλέον να στενάζη υπό τον σκληρόν ζυγόν, υπό τον οποίον τέσσαρας περίπου αιώνας καταθλίβεται επονειδιστικώς, τρέχει με γενικήν και ομόφωνον ορμήν εις τα όπλα, διά να κατασυντρίψη τας βαρείας αλύσους τας υπό των βαρβάρων Μωαμεθανών περιτεθείσας εις αυτό. Το ιερόν όνομα τής ελευθερίας αντηχεί εις όλα τα μέρη τής Ελλάδος, και πάσα ελληνική καρδία αναφλέγεται από την επιθυμίαν τού να επαναλάβη το πολύτιμον τούτο δώρον τού Θεού, ή ν’ απολεσθή
εις τον υπέρ τούτου αγώνα. […]
Οι απόγονοι των ενδόξων εκείνων ανδρών, οίτινες ετίμησαν το ανθρώπινον γένος με τας υψηλάς αυτών αρετάς και εφώτισαν τον κόσμον, μάχονται υπέρ τής ελευθερίας εναντίον εις τούς τυράννους
των, βαρβάρους απογόνους τού βαρβάρου Οσμάνου, τούς εξολοθρευτάς των επιστημών
και τεχνών και εχθρούς τής ιεράς θρησκείας τού Ιησού Χριστού. Τις θέλει είσθαι
ποτε τοσούτον απάνθρωπος ώστε να γένη σκληρός εις την φοβεράν ταύτην περίστασίν
μας, ή να μη εύχηται υπέρ ημών;
Εξεδόθη εις την Καγκελαρίαν τής
νήσου Ύδρας, την 16 Απριλίου 1821.
Οι κάτοικοι τής νήσου Ύδρας.»
11 Προκειμένου να δημιουργηθεί ένα χάσμα μίσους μεταξύ Χριστιανών ραγιάδων και Εβραίων
ραγιάδων εντός τής αυτοκρατορίας (κατά το «διαίρει και βασίλευε» ), ο Σουλτάνος διέταξε (ή «ανέχθηκε») να πωληθεί το λείψανο τού απαγχονισθέντος Πατριάρχου,
και μάλιστα με επιδεικτικά «χαμηλό» τίμημα (800 γρόσια), σε μια 20άδα Εβραίων — πρωτοστατούντων των Λεβύ, Μουτάλ
και Μπιταχί, που αποτελούσαν «διακεκριμένα» μέλη τού υποκόσμου τής Κωνσταντινουπόλεως — προκειμένου
να σπιλώσουν τον νεκρό. Οι Εβραίοι προσέδεσαν στο λείψανο σκοινιά και το έσυραν
στους δρόμους, περνώντας και από έναν ρυπαρό δρόμο τής Αγοράς με ακαθρσίες
ζώων, υβρίζοντες και πτύοντες επί τού λειψάνου, και κατέληξαν στον αιγιαλό τού
Φαναρίου. Εκεί ανέμενε ο δήμιος επί πλοιαρίου για να παραλάβει το λείψανο προκειμένου να το καταποντίσει στο μέσο
τού Κερατίου Κόλπου, όπως περιγράφει ο Σ. Τρικούπης εκείνα τα δραματικά
γεγονότα:
« Ήλθαν τότε προς τον αγχονιστήν Εβραίοι (…) και το έρριψαν [το λείψανο] εις την θάλασσαν εγχειρίσαντες το σχοινίον τω αγχονιστή, αναμένοντι εν πλοιαρίω. Απομακρυνθείς ούτος τής ξηράς σύρων και το επί τής θαλάσσης λείψανον,
και φθάσας εν μέσω τού Κερατίου Κόλπου μεταξύ Φαναρίου και ναυστάθμου απήρτησεν από τού λειψάνου πέτραν εις καταποντισμόν του· αλλά το λείψανον δεν συγκατεποντίσθη, διότι δεν ήτο η πέτρα ικανώς βαρεία. Επέστρεψε τότε ο αγχονιστής εις την ξηράν, και λαβών άλλας δύο πέτρας επανήλθεν όπου εκυματίζετο το λείψανον, προσεπισυνέδεσε και αυτάς, το ελόγχευσε δις και τρις εις απορρόφησιν
νερού, και ούτω κατεβυθίσθη.
Γαλατάν μεταξύ δύο πλοίων ελλιμενιζόντων έμπροσθεν τού Καρακιοΐου, τού μεν σλαβονικού τού δε κεφαλληναίου. Πρώτος ο Σλαβόνος πλοίαρχος είδε το λείψανον,
και το εσκέπασεν επιρρίψας ψάθαν, επί σκοπώ, όταν νυκτώση, να το ανελκύση και το θάψη ούτινος και αν ήτον ως φιλόχριστος. Γενομένης δε εσπέρας, επρόλαβεν ο άλλος πλοίαρχος, Κεφαλλήν, Σκλάβος ονόματι, και το ανείλκυσεν· ιδών δε εκ τής γενειάδος και τής αξυρίστου κεφαλής, ότι ήτο λείψανον ιερωμένου, έφερε την επαύριον εις το πλοίον τινας έξωθεν κρυφίως, και βεβαιωθείς ότι ήτο τού πατριάρχου,
το εσαβάνωσε, το μετεκόμισεν εις Οδησσόν, και το απέθεσεν εν τω
λοιμοκαθαρτηρίω. Εξετασθέν δε αυτόθι και εκ δευτέρου κατά διαταγήν τού διοικητού απεδείχθη και τότε ότι ήτο τω όντι το τού πατριάρχου.»
12 Τα γεγονότα τής 17 Ιουνίου 1821 στην Οδησσό, τα κατέγραψε
λεπτομερειακά ο ιστορικός Κάρπος Παπαδόπουλος ως αυτόπτης μάρτυς [Απάνθισμα
τού ιστορικού αγώνος των Ελλήνων υπό τού Αντισυνταγματάρχου τής Γραμμής Κάρπου
Παπαδοπούλου (Αθήνα: Εκδ. Παπαζήση), σ. 54.], ως εξής:
έως την Μητρόπολη έγινε με άμαξα με 6 ίππους και μία ίλη λογχοφόρων κοζάκων ως
παραστατών. Συνοδευόταν από τρεις αρχιερείς [Σιλιστρίας Κύριλλος, ο
Ιεροπόλεως Γρηγόριος και ο
Μπεντερίου και Ακερμανίου Δημήτριος] και 40 ιερείς και διακόνους, καθώς
και από επισήμους
και κόσμο με μαύρη ενδυμασία. Ο δρόμος έως την
Μητρόπολη ήταν στρωμένος με ψιλή άμμο, χόρτα και άνθη. Κατά την άφιξη στη
Μητρόπολη την πομπή υποδέχτηκε ένα σύνταγμα από 4.000 στρατιώτες υπό τούς ήχους
πένθιμης μουσικής. Μετά την ακολουθία εκφωνήθηκε επικήδειος λόγος από τον Κ.
Οικονόμο εξ Οικονόμων [τού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως] που βρέθηκε στην
Οδησσό ως πρόσφυγας. Έπειτα από τρεις ημέρες ο νεκρός μεταφέρθηκε από την
ρωσική Μητρόπολη σε ελληνική εκκλησία και ετάφη πάλι με την ίδια πομπή και
παράταξη.»
την 24 Μαΐου 1821, σύσσωμος ο Ελληνικός Στόλος με 85 πλοία (52 πολεμικά βρίκια,
30 μίστικα και τρία πυρπολικά), υπό την ναυαρχία τού Υδραίου Γιακουμάκη Τομπάζη, είχε προσπλεύσει στο
βορειοανατολικό Αιγαίο, στην περιοχή τής Μυτιλήνης απέναντι από τις
Κυδωνίες (Αϊβαλί), με φιλόδοξη τριπλή αποστολή να εγκλωβίσει τον Οθωμανικό
Στόλο στον Ελλήσποντο, να διασφαλίσει την ελληνική κυριαρχία στο Αιγαίο και
κατά συνακολουθία να απαγορεύσει την μεταφορά τουρκικών στρατευμάτων από την
Μικρά Ασία στον Μωριά (που προορίζοντο να ενισχύσουν τα τουρκικά στρατεύματα
τής Τριπολιτσάς, που τότε ευρίσκετο υπό ασφυκτικό πολιορκητικό κλοιό των
ελληνικών στρατευμάτων υπό τον Κολοκοτρώνη). Μετά τα μεσάνυχτα τής 27 Μαΐου
1821, μία μοίρα τού Ελληνικού Στόλου προσέβαλε το τουρκικό δίκροτο Mansourija, που ήταν μεγάλο πλοίο με
διπλή συστοιχία πυροβόλων μεγάλου διαμετρήματος, 18-24 λιβρών, εις εκατέρα
πλευρά, και ήταν αγκυροβολημένο στην
Ερισό. Υπό καταιγιστικά πυρά καλύψεως από τα βρίκια τής ελληνικής μοίρας, δύο
από τα τρία πυρπολικά τού στόλου επετέθησαν αλλά απέτυχαν να προσκολληθούν στο
δίκροτο και κατεκάησαν χωρίς αποτέλεσμα. Το τρίτο πυρπολικό όμως, υπό τον
Ψαριανό Δημήτρη Παπανικολή, επέτυχε στην αποστολή του: Στις 3 π.μ. ο Παπανικολής κατόρθωσε να προσκολλήσει το
πυρπολικό του στην πλώρη τού δικρότου, το πυρπολικό ανεφλέγη και μετέδωσε την
φωτιά στο δίκροτο ταχύτατα. Σε λιγότερο από μία ώρα, μόλις η φωτιά έφθασε στην
πυριτιδαποθήκη τού δικρότου, το τουρκικό πλοίο ανατινάχθηκε. Περισσότεροι
από εξακόσιοι (600) επιβαίνοντες Τούρκοι σκοτώθηκαν κατά την έκρηξη ή πνίγηκαν.
Οι Έλληνες δεν είχαν καμμία απώλεια. Εκείνη η πρώτη μεγάλη νίκη των Ελλήνων
ναυμάχων κατατρομοκράτησε τούς Τούρκους: Μόλις ο Οθωμανικός Στόλος, που είχε εισπλεύσει στο
Αιγαίο, πληροφορήθηκε την καταστροφή τού τουρκικού δικρότου ανέπλευσε την
επομένη (28 Μαΐου) προς τον Ελλήσποντο, καταδιωκόμενος από τον Ελληνικό Στόλο,
και την μεθεπομένη (29 Μαΐου) προσορμίσθηκε έντρομος στα στενά τού Ελλησπόντου
υπό την προστασία των εκεί τουρκικών φρουρίων. Η ναυμαχία στην Ερισό εδόξασε
την ελληνική ναυτοσύνη σε διεθνές επίπεδο, αφού δι' αυτής επετεύχθησαν και οι
τρεις στόχοι των Ελλήνων ναυμάχων.
14 Περί τής καταστροφής των Κυδωνιών, τα Θέματα
Ελληνικής Ιστορίας έχουν ήδη δημοσιεύσει μονογραφία τού «Φιλίστωρος» υπό τον τίτλο
«Η σωτήρια δράση τού επαναστατημένου
ελληνικού στόλου στην καταστροφή των Κυδωνιών από τούς Τούρκους το 1821».
15 Την 19 Ιουνίου 1821, το σκήνωμα τού Γρηγορίου Ε΄ μεταφέρθηκε εν
μεγαλοπρεπή πομπή, στην οποία εκτός από τα Ρωσικά στρατεύματα συμμετείχε
ολόκληρος ο Χριστιανικός πληθυσμός τής Οδησσού, από τον Μητροπολιτικό ναό στην
ελληνική εκκλησία τής Αγίας Τριάδος, όπου οι Έλληνες το απέθεσαν «εν μνήματι καινώ» ως λείψανο ιερομάρτυρος εντός τού Αγίου Βήματος στη
βόρεια πλευρά τής Αγίας Τραπέζης.
16 Λόγω των δραματικών γεγονότων στην Οδησσό τον Ιούνιο 1821 και τής
συνεχούς ροής εκεί προσφύγων από την Ελλάδα μέχρι το τέλος τού 1822, η Οδησσός
διεδραμάτισε τότε (1821-1822) ρόλο διεθνούς κέντρου μετάδοσης ειδησεογραφικών
πληροφοριών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, σχετικά με τον επικό Αγώνα τής
Παλιγγενεσίας. Ενδεικτικά, παρατίθεται ανταπόκριση από την Οδησσό (16 Οκτωβρίου
1821), που δημοσιεύθηκε στην Gazette De Lausanne
(13 Νοεμβρίου 1821) στην Ελβετία, περί μαζικών σφαγών Ελλήνων και εκτελέσεων
ιεραρχών τής Ελληνορθοδοξίας από τούς Τούρκους στην Κωνσταντινούπολη το 1821.
17 Προκειμένου να αποτρέψει τυχόν
έκτροπα, η αστυνομία τής
Οδησσού, κατ' εντολή τού Διοικητού τής πόλεως, είχε εκδώσει διάταγμα «κανένα έθνος να μην εμπορευθεί αλλά να
προσέλθουν όλοι στην τελετή».
Δυστυχώς οι Εβραίοι τής Οδησσού δεν κατενόησαν ότι η διαταγή αποσκοπούσε στο να
τούς προστατεύσει και όχι να τούς ταπεινώσει. Ως αποτέλεσμα, δεν συμμορφώθηκαν:
Δεν προσήλθαν στην τελετή και, το χειρότερο, κράτησαν επιδεικτικώς ανοιχτά τα
καταστήματά τους κατά την διάρκεια τής τελετής. Πολλοί Χριστιανοί στην Οδησσό
θεώρησαν ότι είχαν προσβληθεί πολλαπλώς από τούς Εβραίους, μετά δε την τελετή
επιτέθηκαν ως άναρχος όχλος στην εβραϊκή αγορά τής πόλεως, όπως περιγράφει ο Κ. Παπαδόπουλος
(αυτόθι σ. 55), επί λέξει ως εξής:
τους που βρέθηκαν ανοιχτές και έγιναν ζημιές και αρπαγές. Διαδόθηκε η ψευδής
φήμη ότι επειδή
οι Εβραίοι περιφρόνησαν τον
πατριάρχη στην Κωνσταντινούπολη
δόθηκε εντολή από την ρωσική κυβέρνηση να σκοτωθούν. Έτσι
την επομένη ημέρα
έφεραν από την
επαρχία 30 άμαξες φορτωμένες με
σκοτωμένους και πληγωμένους Εβραίους. Η αστυνομία αφού έπαυσε τις ταραχές
συνέλαβε 300 υπαίτιους, Ρώσους και Έλληνες, και τούς φυλάκισε. Επιτροπή Εβραίων
παρουσιάστηκε στον Νομάρχη και εζήτησε αποζημίωση για ζημιές 3 εκατομμυρίων
ρουβλιών. Όταν οι φυλακισμένοι αφέθηκαν ελεύθεροι μετά από 30 ημέρες, η
επιτροπή και πάλι παραπονέθηκε στον Νομάρχη ότι δεν εκτελούνται οι νόμοι. Αυτός
τούς απάντησε ότι και οι ίδιοι δεν υπάκουσαν στην αστυνομική διάταξη κατά την
ημέρα τής ταφής τού πατριάρχη και εκεί έληξε το επεισόδιο.»
καταδικάσθηκε, δεν συνιστούσε εκδήλωση ρατσισμού τού Ρωσικού κράτους τότε κατά
των Εβραίων. Απλώς η αποφυλάκιση των συλληφθέντων, Ρώσων και Ελλήνων, αντικατόπτριζε τότε το φιλοπόλεμο και φιλελληνικό κοινό αίσθημα τού λαού και τού στρατού τής Ρωσικής
Αυτοκρατορίας, που μετά την τελετή ταφής τού Γρηγορίου Ε΄ συναπαιτούσαν από τον
αυτοκράτορά τους πόλεμο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας υπέρ των Ελλήνων προς
προάσπιση τής διωκομένης Ελληνορθοδοξίας και τού γενοκτονιακώς απειλουμένου
Οικουμενικού Ελληνισμού.
18 Η εξωφρενική αριθμητική τής Καταστροφής
των Κυδωνιών δεν διέλαθε ασφαλώς τής προσοχής τού Τσάρου και τού επιτελείου
του: Εάν για την καταστροφή ενός τουρκικού πολεμικού πλοίου ο Σουλτάνος αφάνισε
μία πόλη με σχεδόν 30.000 θύματα (σφαγιασθέντες, ανδραποδισθέντες και
πρόσφυγες), τότε σε περίπτωση (μελλοντικής) καταστροφής των υπολοίπων 58 πλοίων
τού Οθωμανικού Στόλου, ο Σουλτάνος δεν θα ορρωδούσε να αφανίσει 58 πόλεις (μία
πόλη, ή το αντίστοιχο, ανά πλοίο κατά μέσο όρο) με σύνολο 1.740.000 αμάχους
Έλληνες (58 πλοία Χ 30.000 θύματα ανά πλοίο), ήτοι ολόκληρο τον πληθυσμό τής
Ελλάδος (όπως πράγματι οι Τούρκοι αποφάσισαν να πράξουν το 1824 στον Μωριά) και
τής δυτικής Μικράς Ασίας (όπως πράγματι οι Τούρκοι έπραξαν το 1914-1923).
19 Στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας
(1821-1829), οι Τούρκοι κατέθεσαν τα όπλα μόνον αφού ηττήθηκαν στον Ρωσοτουρκικό
Πόλεμο τού 1828-1829. Συγκεκριμένα, η τελευταία μάχη μεταξύ Ελλήνων και Τούρκων
στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας διεξήχθη στην Πέτρα Βοιωτίας (12 Σεπτεμβρίου
1829), όπου οι Έλληνες υπό τον Δημήτριο Υψηλάντη ενίκησαν, και κατά την επομένη
ημέρα (13 Σεπτεμβρίου 1829) τα τουρκικά στρατεύματα συνθηκολόγησαν και άρχισαν
να αποχωρούν οριστικά από την Ρούμελη
34 ημέρες μετά την κατάληψη τής
Αδριανουπόλεως από τον Ρωσικό Στρατό (10 Αυγούστου 1829) και 11 ημέρες μετά την υπέρ Ελλήνων
ρωσοτουρκική Συνθήκη τής Αδριανουπόλεως (2 Σεπτεμβρίου 1829).
Τίθεται επομένως ευλόγως το θεωρητικό-υποθετικό («ακαδημαϊκό»)
ερώτημα: Ποιά θα ήταν η εξέλιξη τού
Αγώνα τής Παλιγγενεσίας εάν ο ρωσοτουρκικός πόλεμος είχε εκραγεί στο τέλος
Σεπτεμβρίου 1821 (όπως πρότεινε ο Ι.
Καποδίστριας) ή στα μέσα Μαρτίου 1822 (σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο τού
Ρωσογερμανού Στρατηγού I. I. Diebitsch); Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα δεν είναι ούτε εύκολη ούτε
μονοσήμαντη (μοναδική), αφού οι επιπτώσεις από την μεγάλη (υπερεξαετή)
καθυστέρηση ενάρξεως τού ρωσοτουρκικού πολέμου επιδέχονται πολλαπλές αναγωγικές
αξιολογήσεις, υπό το πρίσμα μάλιστα τής χαοτικής δυναμικής τού 1821.
Επιγραμματικά, η εν λόγω καθυστέρηση αλλού μεν είχε αρνητικές
επιπτώσεις για τούς Έλληνες, αλλού όμως είχε μηδενικές επιπτώσεις, ενώ ταυτόχρονα επέφερε μείζονα θετικά αποτελέσματα σε εθνικό και
γεωπολιτικό επίπεδο υπέρ των Ελλήνων και τής Ανθρωπότητος. Επ' αυτού τού
ενδιαφέροντος «ακαδημαϊκού ζητήματος» τα Θέματα Ελληνικής Ιστορίας πρόκειται να δημοσιεύσουν ειδική επετειακή μονογραφία τού συγγραφέα.
Ελλάδα και διεθνώς έχει επικρατήσει ευρέως η άποψη ότι οι Μεγάλες Δυνάμεις
(Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) «απελευθέρωσαν» την Ελλάδα με την μεγάλη νίκη
τους στη Ναυμαχία τού Ναυαρίνου (8 Οκτωβρίου 1827). Αυτή όμως η (μάλλον
ιδεοληπτική) άποψη δεν ανταποκρίνεται στα ιστορικά γεγονότα. Αναμφισβήτητα, η
Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, σε συνδυασμό με τον συνακόλουθο ναυτικό αποκλεισμό που
επέβαλαν οι στόλοι των Μεγάλων Δυνάμεων στα Αιγυπτιοαφρικανινά στρατεύματα
(21.000 άνδρες) στην Πελοπόννησο, συνέβαλε σημαντικά στην ευόδωση τού Αγώνα τής
Παλιγγενεσίας διότι σε τακτικό
επίπεδο περιέστειλε την δράση των Αιγυπτιοαφρικανών εισβολέων και τούς
μετέτρεψε από επιτιθεμένους (1825-1827) σε εγκλωβισμένους και (λιμοκτονούντες)
πολιορκημένους από τα ελληνικά στρατεύματα τού Θεόδωρου Κολοκοτρώνη (1827-1828).
Εν τούτοις, εκείνη η ναυμαχία, αυτή
καθ' εαυτή, απέτυχε σε στρατηγικό
επίπεδο να εξαναγκάσει τον Σουλτάνο Μαχμούντ Β΄ να αποδεχθεί την προηγηθείσα Συνθήκη τού Λονδίνου, συναφθείσα την 24
Ιουλίου 1827 μεταξύ των Μεγάλων Δυνάμεων
περί φόρου υποτελούς αυτονομίας (και όχι ανεξαρτησίας) τής Ελλάδος, και επίσης
απέτυχε να εξαναγκάσει τα στρατεύματα τού Ιμπραήμ σε άμεση αποχώρηση από την
Πελοπόννησο, αφού «ο θαλάσσιος αποκλεισμός ικανός δεν ήτο ν'
αναγκάση τούς Αιγυπτίους εις αναχώρησιν», όπως ορθώς προσδιορίζει ο Σ. Τρικούπης.
Ακόμη χειρότερα, η δύναμη εισβολής τού Ιμπραήμ συνέχιζε να εξανδραποδίζει αμάχους Μωραΐτες και να τούς διαμετακομίζει στην Αφρική πρός πώλησή τους ως δούλους μετά την Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, παραβιάζοντας τον ναυτικό αποκλεισμό των Μεγάλων Δυνάμεων, σύμφωνα με τον
Λόρδο Palmerston, ο οποίος διετέλεσε υπουργός πολέμου (1809-1828), υπουργός εξωτερικών (1830-1841 και 1846-1851) και πρωθυπουργός
(1855-1858 και 1859-1865) τής Βρεταννίας, επί λέξει ως εξής:
« Όταν ήλθε για πρώτη φορά η είδηση ότι
στόλος από 40 πλοία [εκ των
οποίων τα 17 εισέπλευσαν στο Ναυαρίνο μετά
την ναυμαχία] ανεχώρησε
από εκεί μεταφέρων 6.000 αιχμαλώτους, και ότι αυτό έγινε μετά την καυχησιολογία τού Codrington ότι εξαφάνισε όλον τον
τουρκικό στόλο, και μετά
τις διαταγές που εστάλησαν στον Codrington
να εμποδίσει όλες τις θαλάσσιες μετακινήσεις αυτού τού είδους, όταν ήλθε η
είδηση, επέσυρα την προσοχή τού υπουργείου επί τού πράγματος, προβάλλων ότι θα
ήταν κηλίδα επί τής εθνικής μας
υπολήψεως αν δεν πασχίζαμεν να απελευθερώσουμε τα δυστυχή εκείνα όντα.»
Είναι ενδεικτικό ότι οι Τούρκοι
συνέχισαν να πολεμούν κατά των Ελλήνων επί σχεδόν δύο χρόνια μετά την
Ναυμαχία τού Ναυαρίνου, και όπως αναφέρθηκε παραπάνω (Υποσημ. 19) δεν κατέθεσαν
οριστικά τα όπλα έναντι των Ελλήνων
παρά μόνον όταν έφθασαν στην Ρούμελη τα νέα περί προελάσεως τού Ρωσικού Στρατού
προς την Θράκη, καταλήψεως τής Αδριανουπόλεως από τούς Ρώσους (10 Αυγούστου
1929) και τής υπέρ Ελλήνων ρωσοτουρκικής Συνθήκης τής Αδριανουπόλεως (2
Σεπτεμβρίου 1829).
21 Κατόπιν απαιτήσεως τής Ρωσίας, το Οθωμανικό διπλωματικό έγγραφο τής 28 Αυγούστου 1829 υπεβλήθη από την Υψηλή Πύλη στους
πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων στην Κωνσταντινούπολη και ανέφερε επί λέξει τα εξής σχετικά με την Συνθήκη τού
Λονδίνου τής 24
Ιουλίου 1827
(υπογραφείσα μεταξύ
Αγγλίας, Γαλλίας και Ρωσίας):
«Η Υψηλή Πύλη παραδεχθείσα ήδη την συμμαχικήν
συνθήκην, υπόσχεται σήμερον ενώπιον των αντιπροσώπων τής συμμαχίας να υπογράψη
ανελλιπώς και όλας τας ακολούθους αποφάσεις τού εν Λονδίνω συμβουλίου ως προς
την εκτέλεσιν.»
22 πως ήδη αναφέρθηκε (Υποσημ. 1), το 1832 η ημιαυτόνομη
ηγεμονία τής Αιγύπτου ενεπλάκη σε πόλεμο κατά τής Πύλης: Ο τακτικός στρατός τού
Ιμπραήμ Πασά (50.000 Αιγύπτιοι) συνέτριψε τα στρατεύματα τής Πύλης (80.000 Τούρκοι) στο Ικόνιο την 21 Δεκεμβρίου 1832. Προς αναχαίτιση τού πανισλαμικού κινδύνου από τον νότο, ο Τσάρος Νικόλαος Α΄ —νικητής τού «φιλελληνικού» ρωσοτουρκικού πολέμου τού 1828-1829— απέστειλε στην Κωνσταντινούπολη ικανή δύναμη αποτροπής (7 πολεμικά πλοία και
στρατό 40.000 ανδρών) προς προάσπιση των Οσμανιδών. Κατά συνέπεια, η Ρωσία
διέσωσε τότε την Οθωμανική Αυτοκρατορία και την κατέστησε ένα τερατόμορφο
προτεκτοράτο τής Ρωσίας εμπράκτως (de facto) και νομίμως (de jure) διά τής συνθήκης τού Ουνκιάρ Σκελεσί (1833).
23 Η αγκίστρωση ενός στρατεύματος πλέον των 15.000 ανδρών τού
Οθωμανικού Στρατού στη Βουλγαρία-Μολδοβλαχία επί σειρά ετών ήταν στρατηγικώς
επιβεβλημένη μετά το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, όπως κατέδειξε η σφοδρότητα τού ρωσοτουρκικού πολέμου
όταν τελικά εξερράγη το 1828. Συγκεκριμένα, ο υπέρ Ελλάδος Ρωσοτουρκικός Πόλεμος το 1828-1829 είχε τεράστιο
κόστος σε ανθρώπινες ζωές — 130.000 νεκρούς, ήτοι 50.000 Ρώσους και 80.000 Τούρκους — και διήρκεσε περισσότερο από 16 μήνες, μέχρις ότου τα
Ρωσικά στρατεύματα κατορθώσουν να προελάσουν από την Βεσσαραβία στην
Αδριανούπολη. Η μεγάλη διάρκεια και οι τεράστιες απώλειες εκείνου τού ρωσοτουρκικού
πολέμου, οφείλετο στη σθεναρή άμυνα των Οθωμανικών στρατευμάτων, που πολεμούσαν
ηρωϊκά σε δύο στρατηγικά μέτωπα (Βαλκανικό και Καυκάσιο) έχοντας πλήρη επίγνωση
τού τί διεκυβεύετο: η αυτοκρατορία τους.
Επρόκειτο περί μετωπικής συγκρούσεως δύο αυτοκρατορικών τιτάνων.
24 Ως συνέπεια τής στρατηγικής των Φιλικών για χαοτικό περισπασμό των Οθωμανών
σε πολλαπλά μέτωπα, ο Σουλτάνος δέσμευσε δύο στρατιές σε «λάθος» μέτωπα, ήτοι
μέτωπα δευτερεύοντα και περιφερειακά (μέτωπα στρατηγικού αντιπερισπασμού): Η πρώτη
τουρκική στρατιά εκ 50.000 ανδρών
αγκιστρώθηκε στο μέτωπο τής Ηπείρου κατά τού Αλή Πασά ενώ η δεύτερη εκ 15.000
ανδρών στο μέτωπο τής Μολδοβλαχίας κατά ενδεχόμενης
στρατιωτικής εισβολής τού Ρωσικού Στρατού στη Βαλκανική. Επιπροσθέτως και άλλα
τουρκικά στρατεύματα, με συνολικά 36.000
άνδρες, εξαναγκάσθηκαν να αγκιστρωθούν σε άλλα μέτωπα εκτός τού Μωριά: Το στράτευμα τού Μπεϋράν Πασά (8.000) και δυνάμεις επιτηρήσεως σε Μαγνησία,
Θεσσαλονίκη και Χαλκιδική (3.000), τα στρατεύματα τού Κιοσέ Μεχμέτ Πασά (5.000) και τού Ομέρ Πασά Βρυώνη (2.000) στη Ρούμελη, το εκστρατευτικό σώμα Κρήτης
(10.000), και τα ασιατικά εκστρατευτικά στρατεύματα (8.000), που θα μετεφέροντο
τότε από την Μικρά Ασία στην Πελοπόννησο από τον Τουρκικό Στόλο εάν δεν είχαν
συμμετάσχει εξ αρχής στον πόλεμο τα
ελληνικά νησιά (Σπέτσες, Ύδρα, Ψαρά, Κάσσος).
Ως αποτέλεσμα
επομένως τής ιδιοφυούς στρατηγικής των Φιλικών, μία τεράστια
τουρκική στρατιά 101.000 ανδρών είχε
διασπαρεί σε πολλαπλά μέτωπα βορείως, ανατολικά και νοτίως τής Πελοποννήσου, η
οποία είχε «αδειάσει» από τουρκικά στρατεύματα το 1821: Τότε ο πολέμαρχος Κολοκοτρώνης αντιμετώπιζε εκστρατευτικό σώμα μόνον 8.000Τούρκων στην Τριπολιτσά το 1821 (στις μάχες στο Βαλτέτσι, Δολιανά-Βέρβενα,
Γράνα Τριπολιτσάς και τελικά στην Άλωση
τής Τριπολιτσάς).
25 Κατά κανόνα, η «εύκολη» λύση τού συστηματικού γενοκτονιακού εκβιασμού των Ελλήνων θαλασσομάχων από
τούς Οσμανίδες διά τής μαζικής ομηρίας των Μικρασιατών Ελλήνων δεν ήταν
ούτε πρόσφορη ούτε πειστική μετά το ρωσοτουρκικό τελεσίγραφο τής 6 Ιουλίου 1821.
Ενδεικτικά, την νύχτα 6-7 Ιουνίου 1822 στη
Χίο, ο Ελληνικός Στόλος κατήγαγε μέγα πλήγμα στον Τουρκικό Στόλο. Τότε,
Έλληνες πυρπολητές, υπό τούς Κωνσταντίνο Κανάρη και Ανδρέα Πιπίνο, ανατίναξαν την ναυαρχίδα, πυρπόλησαν την υποναυαρχίδα και προκάλεσαν σοβαρές ζημιές σε ένα
δικάταρτο τού Τουρκικού Στόλου. Επί πλέον, αφάνισαν όλη την ηγεσία τού Τουρκικού Στόλου, ήτοι τον ναύαρχο Καρά Αλή Πασά και όλους τούς πλοιάρχους και ανωτέρους αξιωματικούς, που τότε
επέβαιναν στη ναυαρχίδα προς εορτασμό τής τελευταίας νύχτας τού Ραμαζανίου. Έχασαν δε την ζωή τους 2.106
Τούρκοι συνολικά από τούς 2.284 που επέβαιναν στη ναυαρχίδα. Για εκείνο το πολεμικό επίτευγμα, η εκδικητική μάχαιρα των Οσμανιδών επέπεσε
βαρεία όχι επί αμάχων Μικρασιατών, αλλά επί εμπολέμου περιοχής: στα (22) Μαστιχοχώρια τής προηγουμένως εξεγερθείσης Χίου, όπου την 8-11 Ιουνίου
1822 οι Οθωμανοί σφαγίασαν ή ανδραπόδισαν 13.200 αμάχους.
26 Η εσωτερική αποδυνάμωση τού ηγεμονικού
κύρους τού Σουλτάνου καταδεικνύεται από το παρακάτω απόσπασμα από ομιλία (Μάιος
1826) τού αρχιβεζύρη του προς το ανώτατο συμβούλιο των Οθωμανών μεγιστάνων με
θέμα την ανάγκη αναδιοργάνωσης τού Οθωμανικού Στρατού λόγω τής στρατιωτικής
ήττας τής αυτοκρατορίας από τούς Έλληνες [πηγή: Σ. Τρικούπης]:
« Πλήθουν τα στρατολόγια ονομάτων υπομισθίων
γενιτσάρων, αλλά ζητεί τις εν αυτοίς
μαχητάς και σχεδόν δεν ευρίσκει· αν διαταχθή τάγμα τι να εκστρατεύση,
καθάρματα στρατολογούνται και κατάσκοποι των εχθρών παρεισδύουν και μάλιστα
Έλληνες μίσος άσπονδον τρέφοντες κατά τού ισλαμισμού, και διαφόρως μετασχηματιζόμενοι
αναμειγνύονται εξάπτοντες τα πάθη εις παράλυσιν
τού στρατού. Ανεπιτήδειοι δε οι γενίτσαροι να διακρίνωσι το ψεύδος τής
αληθείας, και εκτρεπόμενοι τού ορθού λόγου διατείνονται
ότι ο κατά των Ελλήνων πόλεμος δεν ήτον αναγκαίος, ότι σκοπόν είχε την
καταστροφήν των γενιτσάρων, και ότι δωροδοκούμενοι οι υπουργοί τού σουλτάνου
παρέδιδαν τας επαρχίας τού κράτους εις τούς εχθρούς. [...] Η τοιαύτη συκοφαντία είναι αληθής παραφροσύνη. Ηξεύρετε οποία η
επικρατούσα εν τω στρατώ των γενιτσάρων αταξία, ην ιλιγγιά τις πιστώς να
περιγράψη· εις σας λοιπόν απόκειται να αποφασίσετε σήμερον τι ποιητέον εις
διόρθωσιν τού κακού. Πρόκειται να ταπεινώσωμεν την οφρύν των εχθρών, να
απονίψωμεν το όνειδος των εν πολέμω
συμφορών μας.»
Από ιστορικής απόψεως, αυτός ο λόγος τού
Οθωμανού αρχιβεζύρη («πρωθυπουργού») είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικός, διότι εδόθη έναν μήνα μετά την
Άλωση τού Μεσολογγίου από συνενωμένα τουρκικά και αιγυπτιοαφρικανικά
στρατεύματα (10 Απριλίου 1826) και υποδηλώνει ότι η (προσωρινή) κατάληψη τού Μεσολογγίου
από τούς Οθωμανούς το 1826 δεν επαρκούσε καθ' εαυτή για να αναστρέψει
την πολεμική ήττα τους από τούς Έλληνες στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας, ο οποίος επέφερε,
κατά οθωμανική ομολογία, «το όνειδος των εν πολέμω συμφορών» τής μέχρι τότε κραταιάς αυτοκρατορίας τους.
27 Το δυσμενές για τούς ραγιάδες
γεωπολιτικό κλίμα κατά τούς πρώτους μήνες τού Πολέμου τής Ελληνικής Ανεξαρτησίας,
ήτοι την αρχική αμηχανία και αδράνεια των Μεγάλων Δυνάμεων, προσδιόρισε
επιγραμματικά ο πολέμαρχος των Μωραϊτών Κολοκοτρώνης
σε ομιλία του προς το στράτευμά του, την 12 Ιουνίου 1821, στα αλώνια των
Βερβένων, όπου μεταξύ άλλων είπε:
« Ημείς
εσηκώσαμε τα άρματα διά τούς Τούρκους και έτζι ακουσθήκαμεν εις την Ευρώπη, ότι
σηκωθήκαμεν οι Έλληνες διά τούς τυράννους, και στέκεται όλη η Ευρώπη να ιδεί
τί πράγμα είναι τούτο.»
28 Είναι ενδεικτικό ότι στην
Κωνσταντινούπολη οι εκεί πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων με εξαίρεση τον Ρώσο
πρεσβευτή Βαρώνο Stroganoff, δήλωναν προς την Υψηλή Πύλη,
κατά την διάρκεια των σφαγών αμάχων Ελλήνων τον Απρίλιο τού 1821, ότι οι
κυβερνήσεις τους θεωρούσαν τις σφαγές «εσωτερικό θέμα» τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Σε εκείνη τη βάση, οι πρέσβεις περιορίσθηκαν απλώς να συστήνουν «μετριοπάθεια»
στην Πύλη, διατυπώνοντες αλυσιτελείς περιφράσεις και διπλωματικά «στρογγυλέματα» — ενώ εγνώριζαν πολύ καλά ότι
οι Οσμανίδες δεν «καταλάβαιναν» από τέτοια.
29 Καθ' όλη την περίοδο 1822-1827, η
εξωτερική πολιτική τής Ελλάδος θεμελιώθηκε επί τού γράμματος και τού πνεύματος
τού Ρωσικού τελεσιγράφου τής 6 Ιουλίου 1821, όπως καταδεικνύεται από το διάβημα
(«Δηλοποίησις») τής
Ελληνικής Κυβέρνησης, επί προεδρίας Αλεξάνδρου
Μαυροκορδάτου, ενώπιον τής Ιεράς Συμμαχίας το 1822 — συνταχθέν από τον Αλέξανδρο Στούρζα, πρώην αυλικό
σύμβουλο τού Τσάρου (1809-1821) — επί λέξει ως εξής:
« ῾Η εὐρωπαϊκή Τουρκία, ἡ ᾿Ασία καὶ ἡ ᾿Αφρική ἐξοπλίζονται ἁμιλλώμεναι πρὸς ἀλλήλας διὰ νὰ ὑποστηρίξωσι τὴν σιδηρᾶν χεῖρα τὴν καταπιέσασαν τοσοῦτον χρόνον τὸ ἑλληνικόν ἔθνος καὶ τείνουσαν ὅλως εἰς τὸ νὰ τὸ ἐξολοθρεύσῃ.»
30 Η πρόκληση για την θρυλική Γενιά τού 1821 ήταν εξ
υπαρχής διπλή: Η απελευθέρωση τού ελλαδικού χώρου στην Ευρώπη και παράλληλα η
διατήρηση τού Οικουμενικού Ελληνισμού στην Ασία και την βόρεια Αφρική.
Στον 20ό αιώνα όμως, μία άλλη γενιά Ελλήνων, η Γενιά τού Εθνικού Διχασμού, διηύρυνε μεν τα όρια
τής Ελληνικής Επικρατείας (με την Ήπειρο, Μακεδονία, δυτική Θράκη, Κρήτη) χωρίς
όμως να κατορθώσει να διατηρήσει τον Ελληνισμό τής Μικράς Ασίας και τού Πόντου
στις πατρογονικές του ιστορικές εστίες, ήτοι στον επί χιλιετηρίδες πολιτισμικώς
διαλάμποντα φυσικό του χώρο. Δηλαδή η γεωγραφική διεύρυνση τής Ελλάδος στο
πρώτο τέταρτο τού 20ού αιώνα αποτέλεσε όχι απλώς μία Πύρρειο νίκη αλλά μία καταστροφική νίκη.
Ενδεικτικά, η Γενιά τού 1821 αγωνίσθηκε με τεράστιες θυσίες για να
διασφαλίσει εξ αρχής το Ρωσικό τελεσίγραφο κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας
στο πλευρό τής Ελλάδος το 1821, ενώ η γενιά τού Εθνικού Διχασμού έκανε ακριβώς το αντίθετο, και μάλιστα με την
σουρεαλιστική μορφή μιας εξωφρενικής εκστρατείας τού Ελληνικού Στρατού (Α΄
Σώματος) το 1919 στη... Ρωσία (και μάλιστα με αποβίβαση των ελληνικών
στρατευμάτων στην... Οδησσό), παραβλέποντας το μέγα στρατηγικό δίδαγμα των
Ναπολεοντείων πολέμων, ότι δηλαδή όποιος εισβάλει στη Ρωσία, στην αρχή
προελαύνει αλλά στη συνέχεια καταστρέφεται (το ίδιο λάθος έκανε και ο Χίτλερ
μετά από 24 χρόνια).
Βέβαια η θρυλική Γενιά
τού 1821 καθοδηγείτο (γεωπολιτικώς) από έναν Καποδίστρια, ενώ η Γενιά τού Εθνικού Διχασμού άγετο και εφέρετο από έναν Βενιζέλο.
31 Το ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821 αποστασιοποιείται
από τον μεγαλοϊδεατικό μεταρωμαϊκό μεγαλοϊδεατισμό τής Αυτοκράτειρας
Αικατερίνης Β΄ τής Ρωσίας (1761-1796) σχετικά με το υπόδουλο γένος των Ελλήνων: Η
Αικατερίνη Β΄ (μητέρα τού
Τσάρου Αλεξάνδρου Α΄) απέβλεπε στην ανασύσταση τής
Βυζαντινής αυτοκρατορίας των Ελλήνων στη θέση και τον γεωστρατηγικό ρόλο τής
υπό κατάλυση Οθωμανικής Aυτοκρατορίας, όπως ρητά διετύπωσε η ίδια η Αικατερίνη Β΄ σε επιστολή της (10
Σεπτεμβρίου 1782) προς τον Αυτοκράτορα Ιωσήφ Β΄ τής Αυστρίας —σύμμαχό της στον Ρωσοτουρκικό Πόλεμο τού 1787-1792— περί μιας Μεγάλης Ελλάδος, που θα περιλάμβανε την σημερινή Ελλάδα,
την Ανατολία, και τις κατά το παρόν Βουλγαρία, FYRΟΜ και Αλβανία, επί λέξει ως
εξής:
« Έχω την πεποίθηση, λόγω τής απεριορίστου
εμπιστοσύνης που έχω προς Εσάς, ότι εάν οι επιτυχίες μας στον τουρκικό πόλεμο
μας επιτρέψουν να απαλλάξουμε την Ευρώπη από τον εχθρό τού Χριστιανικού
ονόματος και να τον εκδιώξουμε από την Κωνσταντινούπολη, η Υμετέρα Μεγαλειότητα[Αυτοκράτωρ Ιωσήφ Β΄ ] δεν θα ήθελε να μου αρνηθή την συνδρομή της προς ανίδρυση τής αρχαίας ελληνικής μοναρχίας [Βυζαντίου] επί των ερειπίων τής βαρβάρου Οσμανικής κυβερνήσεως, υπό τον ρητόν εκ
μέρους μου όρον να διατηρήσω αυτήν την μοναρχία εντελώς ανεξάρτητη [...].
Σύνορα τού ελληνικού κράτους θα είναι
προς τη Ρωσία ο Εύξεινος, προς την Αυστρία οι κτήσεις τις οποίες η Υμετέρα
Μεγαλειότητα θα ήθελε να προσαρτήσει
κατά την πτώση τής βαρβάρου κυβερνήσεως [των Οσμανιδών], και προς την Δακία [ Ρουμανία] ο
Δούναβης. Τα νησιά τού Αρχιπελάγους [Αιγαίου] πρόκειται να τεθούν επίσης υπό την κυριαρχία τού ανεγερθησομένου κράτους.»
Προφανώς, σε αντίθεση με τον φιλελληνικό
μεγαλοϊδεατισμό τής αυτοκράτειρας Αικατερίνης Β΄ (αναφερομένης ιστορικά και ως «Μεγάλη
Αικατερίνη»), το ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821 αντικατόπτριζε μία επίσης φιλελληνική
αλλά όμως πραγματιστική προσέγγιση τού
μέλλοντος τής Ελλάδος, αφού υπεδήλωνε ότι η απελευθέρωση των Ελλήνων και των
άλλων βαλκανικών λαών θα εγίνετο κατά τρόπο που θα επέτρεπε στην (εναπομένουσα)
Οθωμανική Αυτοκρατορία να συνεχίσει η ίδια, ως εν μέρει Μουσουλμανική
επικράτεια, να διαδραματίζει αποτελεσματικά τον παραδοσιακό (και διόλου
επίζηλο) γεωστρατηγικό της ρόλο προς διαχρονική ανάσχεση τού προς βορράν
εξτρεμιστικού αραβοαφρικανικού επεκτατισμού.
Πράγματι, η
κλιμάκωση τού Ελληνοτουρκικού Πολέμου (1821-1824) σε μείζονα περιφερειακή
σύρραξη (1825-1829), στην οποία ενεπλάκησαν στρατοί και στόλοι από τρεις
ηπείρους, και μάλιστα η εισβολή των Αιγυπτιοαφρικανών υπό τον Ιμπραήμ σε
ευρωπαϊκό έδαφος (Πελοπόννησο) με σκοπό τον γενοκτονιακό αφανισμό των Ελλήνων
τού Μωριά, ενεργοποίησε την Ρωσοτουρκική Συνθήκη τού Κιουτσούκ-Καϊναρτζή (1774)
και επανέφερε στο προσκήνιο το Ρωσικό τελεσίγραφο τού 1821, σε όλες τις
εκφάνσεις του: Η Ρωσία τότε αφενός διεξήγαγε πόλεμο κατά ξηράν και κατά
θάλασσαν εναντίον των Οσμανιδών προς προάσπιση των Ελλήνων (1827-1829) και
αφετέρου, στη συνέχεια, επενέβη στρατιωτικώς στην Κωνσταντινούπολη εναντίον των
Αιγυπτιοαφρικανικών στρατευμάτων τού Ιμπραήμ προς προάσπιση τής Οσμανικής
εξουσίας (1832-1833), όπως διορατικώς και ειλικρινώς προδιέγραψε το Ρωσικό
τελεσίγραφο τού 1821.
32 Σύμφωνα με τον Λόρδο Palmerston (Υποσημ. 20), ο στρατηγικός σκοπός τού Ιμπραήμ ήταν να αφανίσει όλον τον
Ελληνικό πληθυσμό τής Πελοποννήσου, να εποικίσει την Πελοπόννησο με
Μουσουλμάνους και να την καταστήσει Αιγυπτιοαφρικανικό προγεφύρωμα στην Ευρώπη,
επί λέξει ως εξής:
« Υπενθύμνησα στο υπουργείο ότι προ δύο ετών [1825] ο Lieven μας είχε πληροφορήσει περί τού σκοπού τού Ιμπραήμ να αιχμαλωτίσει ολόκληρο τον πληθυσμόν τής Ελλάδος και να αποικίσει σε αυτήν Άραβες και
Αιγυπτίους. Ο δε Canning [υπουργός εξωτερικών τής Βρεταννίας] τότε έλαβε το πράγμα κατάκαρδα, και
εγράφη επιστολή [πιθανώς από
τον ίδιο τον Canning] που υπεγράφη από τον Bathurst, και διέτασσε τον Adam [αρμοστή των Ιονίων νήσων] να μηνύσει
προς τον Ιμπραήμ και να τού συστήσει να αποκηρύξει το εν λόγω σχέδιόν του, και
να τον ειδοποήσει ότι θα αντιταχθούμε
διά τής βίας εναντίον τής εκτελέσεώς του. Έντονη δε παράσταση έγινε και
στην Πύλη περί τούτου… Από τότε που οι Αιγύπτιοι εισέβαλαν στην Ελλάδα,
συνείθισαν να θεωρούν τον λαόν αυτής ως
πηγή προμηθείας σκλάβων. Σε όλες τις συμπλοκές ή πολιορκίες, κάθε
στρατιώτης ελάμβανεν ως ιδιοκτησία του όσους άνδρες ή γυναικόπαιδα μπορούσε να
συλλάβει. Κάποτε τέτοιοι αιχμάλωτοι απεστέλλοντο στην Αλεξάνδρεια προς πώληση.
Αλλ’ εσχάτως έρχονταν πλοία δουλεμπόρων στην Πελοπόννησο και τούς αγόραζαν
επιτοπίως, με τον ίδιο ακριβώς τρόπο όπως πωλούνται οι ίπποι στην
εμποροπανήγυρη τού Horncastle. Ο αριθμός αυτών που συνελήφθησαν με αυτόν τον
τρόπο ανέρχεται σε 15.000 έως 20.000. Οι γυναίκες ετίθεντο στα
χαρέμια, οι άνδρες υπεβάλλοντο στις κοπιαστικώτερες εργασίες, όσα δε παιδιά δεν
εκρατούντο διά χειρότερη χρήση, εστέλλοντο στη μεγάλη σχολή τού Καΐρου, για να
ανατραφούν εκεί ως Μουσουλμάνοι.»
33 Η πολιτισμική χροιά και το ανθρωπιστικό
ύφος τού Ρωσικού τελεσιγράφου τού 1821 αναδεικνύεται ακόμη περισσότερο από την
περίτεχνη σύνταξη τού κειμένου του, που δεν περιλαμβάνει την λέξη «πόλεμος» (παρά μόνον μία φορά το επίθετο «πολέμιος»), αφού το τελεσίγραφο είχε προφανώς
φιλειρηνικό και όχι πολεμοχαρή σκοπό, ήτοι να «συνεφέρει» τον παραλήπτη του (Σουλτάνο) και όχι να
εμπλέξει την Ρωσία σε πόλεμο, ούτως ή άλλως,
κατά τής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δηλαδή αποτελούσε ειλικρινές και όχι προσχηματικό τελεσίγραφο: Ο πόλεμος θα
απετρέπετο εάν ο Μαχμούντ Β΄ έκανε το ανθρωπιστικώς αυτονόητο, εάν δηλαδή
σταματούσε να σφάζει τούς αμάχους υπηκόους του σε μη εμπόλεμες περιοχές τής
Οθωμανικής επικρατείας, όπερ και εγένετο το 1821.
34 Στον βωμό τής απελευθέρωσης τής Ελλάδος, θυσιάσθηκαν
σαρανταπέντε (45) ιεράρχες τής Ελληνορθοδοξίας — επί συνόλου 190 αρχιερέων
σε όλη την Οθωμανική Αυτοκρατορία— ενώ δεκάδες άλλοι εδιώχθησαν,
φυλακίσθηκαν ή βασανίσθηκαν. Συγκεκριμένα, επιπροσθέτως των δύο οικουμενικών πατριαρχών Γρηγορίου
Ε΄ και Κυρίλλου ΣΤ΄, στον Αγώνα τής Παλιγγενεσίας εκτελέσθηκαν από
τούς Οθωμανούς οι εξής 43 αρχιερείς (κατ' αλφαβητική σειρά):
Αγχιάλου
Ευγένιος
Αδριανουπόλεως
Δωρόθεος
Άργους και
Ναυπλίου Γρηγόριος
Γάνου και
Χώρας Γεράσιμος
Γηρομερίου
Αγαθάγγελος
Δέρκων
Γρηγόριος
Δημητσάνης
Φιλόθεος
Διουπόλεως
Καλλίνικος
Εφέσου
Διονύσιος
Θεσσαλονίκης
Ιωσήφ
Ιερισσού
και Αγ. Όρους Ιγνάτιος
Κισάμου
Μελχισεδέκ
Κιτίου
Μελέτιος
Κίτρους
Μελέτιος
Κνωσού
Νεόφυτος
Κορώνης
Γρηγόριος
Κρήτης
Γεράσιμος
Κυδωνίας
Καλλίνικος
Κύπρου
Κυπριανός
Κυρηνείας
Λαυρέντιος
Λάμπης
Ιερόθεος
Λαρίσης
Κύριλλος
Λαρίσης
Πολύκαρπος
Μαρωνείας
Κωνστάντιος
Μεθώνης
Γρηγόριος
Μονεμβασίας
Χρύσανθος
Μυριοφύτου
και Περιστάσεως Νεόφυτος
Νικομηδείας
Αθανάσιος
Νύσσης
Μελέτιος
Πάφου
Χρύσανθος
Πέτρας
Ιωακείμ
Πλαταμώνος
Γεράσιμος
Ρεθύμνης
Γεράσιμος
Ρωγών Ιωσήφ
Σαλώνων
Ησαΐας
Σαμμακοβίου
Ιγνάτιος
Σητείας
Ζαχαρίας
Σωζοπόλεως
Παΐσιος
Τυρνόβου
Ιωαννίκιος
Χερσονήσου
Ιωακείμ
Χίου Πλάτων
Χριστιανουπόλεως
Γερμανός
Ωλένης
Φιλάρετος
Άπαντες
υπήγοντο στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως.
35 Δημοσιογραφικές ανταποκρίσεις που χαρακτήριζαν τον
απαγχονισθέντα πατριάρχη Γρηγόριο Ε΄ ως άγιο
πρωτοδημοσιεύθηκαν ήδη από το 1821 σε εφημερίδες της Ρωσίας: Ενδεικτικά, ανταπόκριση εφημερίδας τής Πετρουπόλεως για
την μεγαλειώδη ταφή τού σκηνώματός του στην Οδησσό κατέληγε επί λέξει ως εξής:
« Τοιουτοτρόπως απεδόθησαν, κατ' επιταγήν
τού ευλαβεστάτου αυτοκράτορος πασών των Ρωσσιών Αλεξάνδρου Α΄, αι νενομισμέναι
τιμαί τής πίστεως και τής χριστιανικής αγάπης εις τον Γρηγόριον, τον άγιον
πατριάρχην τής ανατολικής ορθοδόξου εκκλησίας των Ελλήνων, τον υπομείναντα τον
θάνατον τού μαρτυρίου.»
Εναρμονιζομένη με το φιλόχριστο Πλήρωμα
τής Ρωσικής Εκκλησίας, η Ιερά Σύνοδος τής Ρωσίας, μετά από πρόταση τού Μητροπολίτου Χερσώνος Ινοκεντίου,
θέσπισε μετά από τρεις δεκαετίες, από το 1847, την ετήσια τέλεση μνημοσύνου για
τον Γρηγόριο Ε΄, η δε Εκκλησία τής Ελλάδος τον αγιοποίησε μετά από έναν αιώνα,
την 8 Απριλίου 1921.
Ρώσων στρατιωτών
τής Παλιγγενεσίας