Το σταμναγκάθι στο μικροσκόπιο του ειδικού

Ο Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, Γιώργος Μίλεσης, εξετάσει τη διατροφική αξία ενός ελληνικού διατροφικού θησαυρού που αξίζει να γνωρίσουμε. 

 Πόσα χρόνια έχουν περάσει από τότε που η γιαγιά (ίσως και η μαμά) έβγαινε στο βουνό για να «μαζέψει χόρτα»;
Μοιάζει όντως εικόνα μιας πολύ περασμένης, μακρινής εποχής. Κι όμως το φαγητό γι’ αυτούς τους ανθρώπους, φτωχικό ίσως με τα δικά μας πλέον standards, εξασφάλισε όντως μακροημέρευση! Μπορείς να πεις το ίδιο για όσα τρώμε εμείς πλέον; 

   Της στάμνας το… πώμα  Από τα πλέον περιζήτητα εδώδιμα χόρτα της γης μας είναι το  σταμναγκάθι (Cichorium spinosum).  Πήρε την ονομασία του από τα αγκάθια που περιβάλλουν το φυτό/θάμνο, με τα οποία έφτιαχναν ένα ιδιότυπο πώμα για τις στάμνες του νερού. Σταδιακά λοιπόν και το εδώδιμο μέρος του θάμνου κατέληξε να αποκαλείται στάμνα ‘γκάθι. Εκφύεται περισσότερο στην  Κρήτη,  όπου καταναλώνεται σε διάφορα πιάτα:  ωμό ή μαρινάτο  . Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, καλλιεργείται ώστε να καλυφθεί η αγοραστική ζήτηση και η διαθεσιμότητά του καθ’ όλη τη χρονιά. 

   Το πόσο θρεπτικό είναι εξαρτάται από το πώς… μεγαλώνει  Το σταμναγκάθι είναι στην ουσία ένα  πολύ θρεπτικό φυλλώδες λαχανικό  , με υψηλό περιεχόμενο σε νερό (88,7-93,7%), φτωχό σε λιπαρά (0.2-0.4 g/100g) και λίγες θερμίδες (23,8-36,3 kcal/100g) (1). Η διατροφική του αξία εξαρτάται κατά μεγάλο ποσοστό από τις συνθήκες καλλιέργειας και το οικοσύστημα, με υψηλή ετερογένεια μεταξύ των άγριων ειδών (2). Ωστόσο, το εμπορεύσιμο είδος δεν παρουσιάζει σημαντικές διαφορές σε θρεπτικό περιεχόμενο, κυρίως εξαιτίας των χειρισμών κατά την καλλιέργειά του (3). 

 
© clickatlife.gr   

Το ελληνικό superfood  Το σταμναγκάθι περιέχει  ελεύθερα σάκχαρα  , κυρίως γλυκόζη (0.14-0.69 g/100 g), φρουκτόζη (0.05-0.5 g/100 g) και σουκρόζη (0.18-0.6 g/100 g) (3). Τα εδώδιμα μέρη του φυτού συνιστούν  καλές πηγές   α-και δ-τοκοφερόλης, βιταμίνης C, K1, λουτεΐνης, β-καροτένιου και μετάλλων όπως κάλιο, ασβέστιο, μαγνήσιο, σίδηρο και νάτριο (3-6). 

 Ένα πολύ ιδιαίτερο χαρακτηριστικό του όμως είναι η  σύσταση σε λιπαρά οξέα, κυρίως πολυακόρεστα  (>76% του ολικού λίπους), ενώ το πηλίκο πολυακόρεστων/κορεσμένων και ω-6/ω-3 λιπαρά οξέα είναι μεγαλύτερο από 0.45 και μικρότερο από 4, αντίστοιχα (1,3,5).Τα φύλλα του φυτού είναι πλούσια σε βιοδραστικά συστατικά, όπως οι φαινόλες και η γλουταθειόνη, με έντονη αντιοξειδωτική δράση (1,4,5). 

   Θα σε κάνει… καινούργιο  Το πλούσιο  αντιοξειδωτικό  του περιεχόμενο (πολυφαινόλες, ω-3 λιπαρά οξέα) θεωρείται ότι  ωφελεί σημαντικά το καρδιαγγειακό σύστημα  , τα επίπεδα λιπιδίων στο αίμα και το ανοσοποιητικό (ελέω γλουταθειόνης), ενώ ενδεχομένως να δρα προστατευτικά έναντι κάποιων μορφών καρκίνου (7,8). 

 Έχει επίσης  διουρητική και ήπια καθαρτική δράση  , ενώ στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν για τα προβλήματα χολής και ήπατος. Η τελευταία χρήση πάντως δεν είναι επιβεβαιωμένη ακόμα ερευνητικά. 

   Γιώργος Μίλεσης MSc Κλινικός Διαιτολόγος  george@milessis.gr    www.milessis.gr  FB page:  milessisgeorge  

   References  
   Petropoulos SA, LevizouE, NtatsiG, FernandesÂ, BarrosL, PetrotosK, et al. Salinity effect on nutritional value, chemical composition and bioactive compounds content of Cichorium spinosum L. Food Chem. 2016; 214: 129-136.  

   Psaroudaki A, Nikoloudakis N, Scarakis G, Katsiotis A. Genetic structure and population diversity of eleven edible herbs of Eastern Crete. J Biol Res. 2015; 22:7.  
   Petropoulos SA, Fernandes Â, Ntatsi G, Levizou E, Barros L, Ferreira ICFR. Nutritional profile and chemical composition of Cichorium spinosum L. Ecotypes. LWT-Food Sci Technol. 2016; 73: 95-101.  

   Vardavas CI, Majchrzak D, Wagner KH, Elmadfa I, Kafatos A. The antioxidant and phylloquinone content of wildly grown greens in Crete. Food Chem. 2006; 99: 813-821. 

   Zeghichi S, Kallithraka S, Simopoulos AP. Nutritional composition of molokhia (Corchorusolitorius) and stamnagathi (Cichorium spinosum). World Rev Nutr Diet. 2003a; 91: 1-21.  

   Zeghichi S, Kallithraka S, Simopoulos AP, Kypriotakis Z. Nutritional composition of selected wild plants in the diet of Crete. World Rev Nutr Diet. 2003b; 91: 22-40.  

   Simopoulos AP, Gopalan C (eds): Plants in Human Health and Nutrition Policy. World Rev Nutr Diet. 2003; 91: pp 1-21  

   Simopoulos, AP. Omega-3 Fatty Acids and Antioxidants in Edible Wild Plants. Biol Res 2004;37: 263-277  


https://www.msn.com/el-gr/health/nutrition

G

M

T

Ανίχνευση γλώσσαΑγγλικάΑζερμπαϊτζανικάΑλβανικάΑραβικάΑρμενικάΑφρικάανςΒασκικάΒεγγαλικήΒιετναμεζικάΒιρμανικάΒοσνιακάΒουλγαρικάΓαλικιακάΓαλλικάΓερμανικάΓεωργιανάΓίντιςΓιορούμπαΓκουτζαρατικάΔανικάΕβραϊκάΕλληνικάΕσθονικάΕσπεράντοΖουλούΙαπωνικάΊγκμποΙνδονησιακάΙρλανδικάΙσλανδικάΙσπανικάΙταλικάΚαζακστανικάΚανάνταΚαταλανικάΚινέζικα (παραδ)Κινεζική (απλο)ΚορεατικάΚρεόλ ΑϊτήςΚροατικάΛάοΛατινικάΛετονικάΛευκορωσικάΛιθουανικάΜαλαγάσιΜαλαγιάλαμΜαλέιΜαλτεζικάΜαορίΜαραθικάΜογγολικάΝεπαλικάΝορβηγικάΟλλανδικάΟυαλικάΟυγγρικάΟυζμπεκικάΟυκρανικάΟυρντούΠαντζάμπιΠερσικάΠολωνικάΠορτογαλικάΡουμανικάΡωσικάΣεμπουάνοΣερβικάΣεσότοΣινχάλαΣλαβομακεδονικάΣλοβακικάΣλοβενικάΣομαλικάΣουαχίλιΣουηδικάΣούνταΤαζικιστανικάΤαϊλανδεζικάΤαμίλΤελούγκουΤζαβανεζικάΤούρκικαΤσεχικάΤσιτσέουαΦιλιπινεζικάΦινλανδικάΧάουσαΧίντιΧμερΧμονγκ

ΑγγλικάΑζερμπαϊτζανικάΑλβανικάΑραβικάΑρμενικάΑφρικάανςΒασκικάΒεγγαλικήΒιετναμεζικάΒιρμανικάΒοσνιακάΒουλγαρικάΓαλικιακάΓαλλικάΓερμανικάΓεωργιανάΓίντιςΓιορούμπαΓκουτζαρατικάΔανικάΕβραϊκάΕλληνικάΕσθονικάΕσπεράντοΖουλούΙαπωνικάΊγκμποΙνδονησιακάΙρλανδικάΙσλανδικάΙσπανικάΙταλικάΚαζακστανικάΚανάνταΚαταλανικάΚινέζικα (παραδ)Κινεζική (απλο)ΚορεατικάΚρεόλ ΑϊτήςΚροατικάΛάοΛατινικάΛετονικάΛευκορωσικάΛιθουανικάΜαλαγάσιΜαλαγιάλαμΜαλέιΜαλτεζικάΜαορίΜαραθικάΜογγολικάΝεπαλικάΝορβηγικάΟλλανδικάΟυαλικάΟυγγρικάΟυζμπεκικάΟυκρανικάΟυρντούΠαντζάμπιΠερσικάΠολωνικάΠορτογαλικάΡουμανικάΡωσικάΣεμπουάνοΣερβικάΣεσότοΣινχάλαΣλαβομακεδονικάΣλοβακικάΣλοβενικάΣομαλικάΣουαχίλιΣουηδικάΣούνταΤαζικιστανικάΤαϊλανδεζικάΤαμίλΤελούγκουΤζαβανεζικάΤούρκικαΤσεχικάΤσιτσέουαΦιλιπινεζικάΦινλανδικάΧάουσαΧίντιΧμερΧμονγκ

Η λειτουργία ομιλίας περιορίζεται σε 200 χαρακτήρες

Επιλογές : Ιστορία : Σχόλια : Donate

Κλείνω