Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος του 1898 – Γ’ μέρος

 

Ο Διεθνής Οικονομικός Έλεγχος (Δ.Ο.Ε.) του 1898 όπως είδαμε ήδη στο Α΄ μέρος του άρθρου [1] δεν ήταν κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά. Η εφαρμογή του Διεθνούς Ελέγχου την περίοδο 1857-1859 στην Ελλάδα, αλλά και σε διεθνές επίπεδο οι περιπτώσεις της Αιγύπτου, της Σερβίας, της Βουλγαρίας, της Τουρκίας, πολλών κρατών της Λατινικής Αμερικής σκιαγραφούν την ένταση του φαινομένου.

Στην περίπτωση του ΔΟΕ του 1898 στην Ελλάδα ο έλεγχος ήταν και διπλωματικός. Δεδομένου ότι τους αντιπροσώπους της επιτροπής ελέγχου τους διόριζαν οι αντιπρόσωποι των Μεγάλων Δυνάμεων [2] και όχι οι ομολογιούχοι. Οι απεσταλμένοι των Δυνάμεων έφτασαν τον Οκτώβρη του 1897 για τη σύνταξη του νόμου βάσει του οποίου θα συστηνόταν και θα λειτουργούσε ο έλεγχος. Οι εργασίες της επιτροπής διήρκησαν τρεις μήνες έως την 21 Ιανουαρίου 1898. Ο σχετικός Νόμος δημοσιεύτηκε στις 26 Φεβρουαρίου 1898 και η επιτροπή άρχισε να λειτουργεί στις 28 Απριλίου 1898.

Στους  αντιπροσώπους των μεγάλων δυνάμεων αναγνωρίζονταν αντίστοιχα δικαιώματα με αυτά του προσωπικού των διαπιστευμένων πρεσβειών στην Ελλάδα. Η επιτροπή σύμφωνα με το παραπάνω νόμο θα συνέτασσε δύο εξαμηνιαίες εκθέσεις και μια ετήσια προς την ελληνική κυβέρνηση που θα έπρεπε να δημοσιεύονται στο Τύπο. Τα έξοδα της επιτροπής πληρώνονταν από την ελληνική κυβέρνηση και όπως ρητά αναφέρεται κατά ανώτατο όριο 150.000 φράγκα εκ των οποίων τα 60.000 προορίζονταν για τη μισθοδοσία των αντιπροσώπων. Το ανώτατο αυτό όριο θα αποτελούσε ανά πενταετία αντικείμενο αναπροσαρμογής μετά από διαπραγμάτευση με την ελληνική κυβέρνηση. Η επιτροπή διόριζε «τους αναγκαιούντας πράκτορας και υπαλλήλους», οι οποίοι θεμελίωναν βάσει του νόμου δικαίωμα σύνταξης από το ελληνικό κράτος [3]. Τέλος διοριζόταν ένας βασιλικός επίτροπος για την συνεννόηση μεταξύ της επιτροπής και των δημοσίων αρχών.

Η αποζημίωση στην Τουρκία [4], η εξυπηρέτηση των παλαιότερων οφειλών της Ελλάδος προς τους διεθνείς δανειστές ως προαπαιτούμενο του ΔΟΕ αναφέρθηκε και στο Β’ μέρος του άρθρου [5]. Το υπόλοιπο κεφάλαιο σε κυκλοφορία που χρωστούσε η Ελλάδα στο τέλος Φεβρουαρίου του 1898  από τα δάνεια μεταξύ των ετών 1881-1893 ήταν 551,7 εκατομμύρια φράγκα χωρίς τους τόκους,  σύμφωνα με το παράρτημα του νόμου περί Διεθνούς Ελέγχου που βλέπουμε στην παρακάτω εικόνα [6]. Τα παλαιότερα αυτά  δάνεια χωρίστηκαν σε τρεις κατηγορίες με διαφορετικούς όρους ρύθμισης, οδηγώντας σε αναδιάρθρωση του χρέους.

Ιδιαίτερη αναφορά υπήρχε στο δάνειο υπό την εγγύηση των μεγάλων δυνάμεων του 1833, που είχε προβλεφθεί αρχικά στη Συνθήκη του Λονδίνου του 1832. Όπως βλέπουμε και στη παρακάτω εικόνα στο άρθρο 8 του νόμου περί Διεθνούς Ελέγχου. Το δάνειο αυτό αξίζει να το κρατήσουμε στη μνήμη μας, διότι θα το δούμε πολλές φορές μπροστά μας.

Ο έλεγχος των δημοσίων οικονομικών διαφαίνεται καθαρά, αφού για την υπηρεσία του δημοσίου χρέους εκχωρήθηκαν στο Δ.Ο.Ε. οι ακόλουθες πηγές ακαθάριστων εσόδων [7]:

• Τα μονοπώλια άλατος, πετρελαίου, σπίρτων, παιγνιόχαρτων, σιγαρόχαρτου, Ναξιάς σμύριδος
• Τα δικαιώματα επί του καπνού
• Τέλη χαρτοσήμου
• Δασμοί Τελωνείου Πειραιώς

Σε περίπτωση που δεν θα επαρκούσαν οι συγκεκριμένες πρόσοδοι προβλέπονταν επικουρικές εγγυήσεις [8]:

• Δασμοί Τελωνείου Λαυρίου
• Δασμοί Τελωνείου Πατρών
• Δασμοί Τελωνείου Βόλου
• Δασμοί Τελωνείου Κέρκυρας

Ειδική πρόβλεψη υπήρχε και για τον έλεγχο της νομισματικής πολιτικής με ανώτατο όριο νομισματικής κυκλοφορίας. Απαγορεύτηκε η υπέρβαση του ανώτατου ορίου που έθετε η ΔΟΕ χωρίς την έγκρισή της, και συμφωνήθηκε η μείωση της νομισματικής βάσης. Τέλος σύμφωνα με τη μελέτη με τίτλο Greece: from 1833 to 1949 [9] «By the law of 26 February 1898, the use of money creation as a financing instrument was strictly prohibited [..], meaning that the NBG was no longer allowed to increase ‘uncovered’ note circulation over and above this limit» [10].

Όλες οι παραπάνω συμφωνίες στο νόμο περί Διεθνούς Ελέγχου συνοδεύτηκαν και από ένα νέο δάνειο. Το οποίο θα παρουσιάσουμε στο επόμενο μέρος του άρθρου.

Έρευνα: Σταύρος Β.Τσίπρας – δικηγόρος


http://fekyou.info/post/1749