Όταν η θετική σκέψη δεν λειτουργεί
«Να ζεις τελικά δε σημαίνει να γίνεις τέλειος όπως μας μάθανε στο σχολείο ή στο κατηχητικό, σημαίνει ίσως να γίνεις πιο αληθινός»Τα συναισθήματα μας, οι χαρές, οι λύπες, ο πόνος, ο φόβος είναι ένα αναπόφευκτο μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας. Κάποιες φορές μπορούν να μας στείλουν στην κορυφή του Ολύμπου και κάποιες άλλες να μας καταποντίσουν στα βάθη της απελπισίας αλλά αν μη τι άλλο μας υπενθυμίζουν ότι τουλάχιστον είμαστε ακόμα ζωντανοί. Συνήθως αυτά που ο νους μας χαρακτηρίζει «καλά» συναισθήματα είναι ευπρόσδεκτα ενώ τα άλλα, τα λεγόμενα «κακά» συναισθήματα προσπαθούμε να αποφύγουμε να τα βιώσουμε με κάθε κόστος. Δε έχουμε μάθει στον πόνο… δεν μπορούμε να τον αντέξουμε με τίποτα. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν τα πάντα, από ναρκωτικά και αλκοόλ μέχρι την άρνηση, την φυγή ή την επίρριψη ευθυνών σε άλλους στην προσπάθεια να προστατέψουν τον εαυτό τους από το να αισθανθεί άσχημα, απ’ το να πονέσει.
Πολύ συχνά όταν κάποιος δεν μπορεί να διαχειριστεί τα συναισθήματά του ακούει απ’ την ομήγυρή του τις παρακάτω συμβουλές :
«Μάθε να σκέπτεσαι θετικά»
«Γίνε ευτυχισμένος, η ευτυχία είναι ο σκοπός της ζωής»
«Να είσαι αισιόδοξος και όλα θα πάνε καλά»
Παρόλο που σαν θεωρία οι φράσεις αυτές ακούγονται υπέροχα στα αυτιά του προβληματικού μας φίλου, (γιατί ας είμαστε ειλικρινείς ποιος αλήθεια δεν θέλει να νιώθει ευτυχισμένος και αλώβητος κάθε στιγμή), δεν είναι σίγουρα η πιο υγιής επιλογή. Έτσι κι αλλιώς και οι φίλοι του, που με τόσο αγνές προθέσεις τον παροτρύνουν, δεν δυνατόν να σκέφτονται πάντα θετικά (αν είναι άνθρωποι) κι αν νομίζουν ότι το κάνουν ζούνε σε χειρότερη πλάνη απ' αυτόν. Τις περισσότερες φορές λοιπόν η πιο υγιής στάση για να καταφέρουμε να ξεπεράσουμε ένα σκληρό συναίσθημα, είναι να αναγνωρίσουμε αυτό το συναίσθημα αλλά κυρίως να το βιώσουμε σε όλη την έντασή του και να μείνουμε με την πικρή γεύση που αυτό αφήνει στα χείλη μας, μέχρι η πίκρα αυτή να αρχίσει να ξεθωριάζει.
Τι ειρωνεία αλήθεια! Αυτό που οι άνθρωποι προσπαθούν να καλύψουν, να ωραιοποιήσουν ή να αποφύγουν με κάθε κόστος (το βίωμα του συναισθήματος) είναι αυτό ακριβώς που θα τους βοηθήσει να λύσουν τα δεσμά τους και να απελευθερωθούν. Αρνούμενοι την ύπαρξη αυτού που μας πονάει, το αναγκάζουμε να κοχλάζει κάτω από την επιφάνεια, αναμένοντας την ευκαιρία να εκραγεί σαν τον Βεζούβιο, ενώ αναγνωρίζοντάς το, παρατηρώντας το χωρίς κριτική διάθεση και βιώνοντάς το, αυτό αρχίζει σταδιακά να εκτονώνεται και να υποχωρεί. Μπορεί η νέα οδηγία να ακούγεται αρκετά απλή: «Βίωσε το συναίσθημα σου και αυτό θα εξαφανιστεί» αλλά σίγουρα τα πράγματα είναι αρκετά πιο περίπλοκα από ότι φαίνονται. Είναι σημαντικό λοιπόν να αντιληφθούμε τον ρόλο των συναισθημάτων μας και πως ακριβώς τα χαρακτηριζόμενα «κακά» συναισθήματα μπορούν να μας βοηθήσουν να επιταχύνουμε την εξελικτική πορεία μας.
«Είναι ο πόνος απαραίτητος; Και ναι και όχι. Αν δεν είχες υποφέρει μέχρι τώρα δε θα υπήρχε βάθος, ταπεινότητα και συμπόνια σε σένα σαν ανθρώπινο ον που είσαι. Ο πόνος δημιουργεί ρωγμές στο κέλυφος του εγώ και είναι απαραίτητος μέχρι το σημείο που έχει υπηρετήσει το σκοπό του. Ο πόνος είναι απαραίτητος μέχρι να συνειδητοποιήσεις ότι δεν είναι απαραίτητος»
Eckhart Tolle
Κάποιοι δάσκαλοι δυστυχώς πείθουν τους μαθητές τους να απονεκρώνουν τα συναισθήματά τους, να περνούν πολλές δεκαετίες της ζωής τους χωρίς να αισθάνονται τίποτα και έτσι μόλις αναδύεται από μέσα τους ένα αρνητικό συναίσθημα αμέσως καταφεύγουν στην αγαπημένη αμυντική τακτική τους (άρνηση, αποφυγή, προβολή, εθισμός κλπ). Όταν όμως ένα άτομο ξοδεύει τη ζωή του στην προσπάθεια να μην αισθάνεται, να μην βιώνει τα συναισθήματά του, αναλαμβάνει το επικίνδυνο ρίσκο να υπερκαλύψει αυτή τη ζωή και αυτό που η ίδια ζωή υποκρύπτει, με υπερβολική δράση. Τρέχει από τη μια δουλειά στην άλλη χωρίς να βρίσκει καμιά που να τον γεμίζει, τρέχει από την μια σχέση στην άλλη, αλλάζει συνεχώς τα χόμπι του κι όλα αυτά για να αποφύγει «αυτό που υπάρχει», που δεν είναι άλλο από το συναίσθημα που προσπαθεί να θάψει στο υποσυνείδητό του, το οποίο ποτέ δεν τόλμησε να αντιμετωπίσει. Με την πάροδο του χρόνου γίνεται ένας άνθρωπος εθισμένος στο τρέξιμο και την υπερβολική δράση (human doing) αντί να γίνει ένας άνθρωπος που θα νοιώθει όμορφα και άνετα όταν απλώς βιώνει αυτό που υπάρχει (human being). Όλοι στο κοντινό μας περιβάλλον έχουμε νομίζω τρανταχτά παραδείγματα ανθρώπων που δεν μπορούν να κάτσουν ήσυχα στο ίδιο μέρος περισσότερο από μερικά λεπτά της ώρας, που δεν μπορούν να παραμείνουν στο ίδιο θέμα σοβαρής συζήτησης αλλά «πηδούν» από κουτσομπολιό σε κουτσομπολιό και ο νους τους ποτέ δεν γαληνεύει. Είναι ο καταπιεσμένος συναισθηματικός τους κόσμος που εκείνη ακριβώς την ώρα της ηρεμίας αγωνίζεται μανιασμένα να έλθει στην επιφάνεια, να βρει λίγο ζωτικό χώρο ώστε να κάνει αισθητή την παρουσία του και πρέπει με κάθε τρόπο να παραμείνει φυλακισμένος στα σκοτεινά υπόγεια του είναι και να πάψει να πυροβολεί ασταμάτητα.
Αυτή η υπερδραστηριότητα και η καταπίεση των συναισθημάτων φέρνει τους παραπάνω ανθρώπους στο σημείο να αποκόπτονται εντελώς απ’ τον αληθινό τους εαυτό. Έτσι σιγά-σιγά γίνονται αναίσθητοι στο να αντιλαμβάνονται πως πραγματικά αισθάνονται και εστιάζουν την προσοχή τους στο πως θα έπρεπε να αισθάνονται και να ενεργούν, το οποίο τους εμποδίζει να είναι ειλικρινείς με τον εαυτό τους. Το γενικό συμπέρασμα από τα παραπάνω είναι ότι τα συναισθήματά μας δεν πρέπει ούτε να τα αγνοούμε, ούτε να τα αφήνουμε να μας κατακλύζουν αλλά να τα βιώνουμε και να τα παρατηρούμε όσο το δυνατόν χωρίς ταύτιση ή κριτική. Τα συναισθήματά μας, όταν κατανοηθούν και χρησιμοποιηθούν σωστά μπορούν να γίνουν θαυμάσιες κατευθυντήριες γραμμές για τη βέλτιστη διαδρομή που θα ακολουθήσουμε στη ζωή μας. Ακόμη κι αν δεν είναι απόλυτα ακριβές να στηριζόμαστε μόνο στα συναισθήματά μας για να αναλύσουμε μια κατάσταση της ζωής μας, μπορούμε να τα χρησιμοποιήσουμε σαν δείκτες για να καταλάβουμε πότε πρέπει να ξεκολλήσουμε από μια ανθυγιεινή σχέση, ή να φύγουμε από μια δουλειά που δεν οδηγεί πουθενά, ή για να φέρουμε στην επιφάνεια ένα βαθύτερα ριζωμένο ζήτημα που μας ικετεύει να του δώσουμε προσοχή.
«Το εγώ λέει: “δεν πρέπει να υποφέρω”, και αυτή η σκέψη σε κάνει να υποφέρεις ακόμη περισσότερο. Είναι μια διαστρέβλωση της αλήθειας η οποία είναι πάντα παράδοξη. Η αλήθεια είναι ότι πρέπει να πεις ΝΑΙ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ πριν καταφέρεις να τον ξεπεράσεις»
Eckhart Tolle
Αισθήσεις και συναισθήματα τελικά είναι κομμάτι της ανθρώπινης εμπειρίας και όταν χρησιμοποιηθούν σωστά μπορούν να γίνουν πολύ χρήσιμα εργαλεία προς όφελός μας. Η επιμονή μας να εστιάζουμε μόνο στη θετική σκέψη για να αισθανόμαστε όμορφα σημαίνει να απορρίπτουμε ένα μεγάλο μέρος από τον πηγαιμό για την Ιθάκη, πράξη που θα έχει ως συνέπεια να μας καταστήσει τελικά ανίκανους να γευθούμε την αληθινή χαρά της ζωής. Αν παρατηρήσουμε προσεχτικά γύρω μας θα διαπιστώσουμε πως οι ευτυχέστεροι και οι πιο γαλήνιοι άνθρωποι είναι αυτοί που έχουν τελικά καταφέρει να επιβιώσουν από δύσκολες στιγμές βιώνοντας απόλυτα το μαρτύριο του πόνου αντί να αρνούνται ότι πραγματικά πονάνε ή να ψάχνουν αντισταθμίσεις για να ελαφρώσουν το μαρτύριο αυτό. Το άτομο που τελικά περνά μέσα απ’ τη διαδικασία του πόνου και καταφέρνει να αντιμετωπίσει τα συναισθήματα του, γίνεται όχι μόνο πιο ευτυχισμένο αλλά και σοφότερο. Κυριολεκτικά καταφέρνει να ανακαλύψει το παραδείσιο φως που αποκαλύπτεται στα μάτια μας μόλις διασχίσουμε ολόκληρη την κόλαση του πόνου.
«Μη φοβάσαι τον πόνο, βρίσκεται εκεί για να σου κάψει τα σκουπίδια που έχει συσσωρεύσει ο νους σου στην πορεία του χρόνου»
Ο φόβος να βιώνουμε τα συναισθήματά μας αρχίζει να απομακρύνεται όσο ασκούμαστε σ’ αυτό. Σύντομα με την συνειδητή εξάσκηση, το να βιώνουμε ένα συναίσθημα αντί να τρέχουμε μακριά από αυτό, γίνεται μια μηχανική ανταπόκριση του εαυτού μας, ακριβώς όπως συμβαίνει όταν εξασκούμαστε στην οδήγηση ενός αυτοκινήτου. Μαθαίνοντας να βιώνουμε και να ξεπερνάμε τα δυσάρεστα συναισθήματά μας όλο και γρηγορότερα, επιτυγχάνουμε την επιτάχυνση της εξέλιξής μας, η οποία δειλά – δειλά μας αποκαλύπτει στο τέλος της διαδρομής αυτής, σημεία ευδαιμονίας, εσωτερικής γαλήνης και αναίτιας χαράς.
nekthl.blogspot.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου