"Θάψια". Το φυτό της ελληνικής υπαίθρου που ... δηλητηριάζει τον καρκίνο;

Οι τοξικές αρετές της θάψιας τροποποιήθηκαν στο εργαστήριο ώστε να σκοτώνουν τα καρκινικά κύτταρα αφήνοντας ανέπαφα τα υγιή.

Λονδίνο: Ένα φυτό που μπορείτε να δείτε σε αφθονία στην ελληνική εξοχή και ήταν γνωστό για τις θεραπευτικές – και τοξικές – ιδιότητές του από την αρχαιότητα ίσως αποτελέσει το επόμενο όπλο της επιστήμης ενάντια στον καρκίνο. Η θάψια.... (Thapsia garganica) ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, μια εργαστηριακή «απομίμηση» της δραστικής ουσίας της, θα χορηγηθεί σε ασθενείς με καρκίνο του προστάτη σε κλινικές δοκιμές στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αν το τεστ έχει επιτυχή έκβαση, το ταπεινό φυτό της Μεσογείου αναμένεται να αποτελέσει το «κλειδί» για την ανάπτυξη μιας νέας γενιάς αντικαρκινικών φαρμάκων.

Ο κόνδυλος του θανάτου

Οι αρχαίοι Έλληνες χρησιμοποιούσαν τη θάψια ως εμετικό και αποχρεμπτικό. Παράλληλα όμως – και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο αναφέρεται ακόμη και ως τη μεσαιωνική βιβλιογραφία ως «θανατηφόρος κόνδυλος» – γνώριζαν επίσης ότι έχει ισχυρές τοξικές ιδιότητες, εφόσον μπορούσε να σκοτώσει τα ζώα που έκαναν το λάθος να τη «γευτούν» σε ικανές ποσότητες.

Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς με επικεφαλής τον ογκολόγο Σάμιουελ Ντενμίντ σκέφτηκε να στρέψει την ισχυρή τοξική δράση της θάψιας εναντίον των καρκινικών όγκων.

Οι επιστήμονες αφιέρωσαν σε αυτή την προσπάθεια 15 ολόκληρα χρόνια ερευνών προκειμένου να αναπτύξουν μια συνθετική εκδοχή της θαψιγαργίνης (της δραστικής ουσίας του φυτού), η οποία στοχεύει αποκλειστικά τα καρκινικά κύτταρα αφήνοντας ανέπαφα τα υγιή.

Τροποποίηση εναντίον του καρκίνου

Η θαψιγαργίνη σκοτώνει τα κύτταρα ενός οργανισμού διαπερνώντας την κυτταρική μεμβράνη και «κλείνοντας» τις αντλίες ασβεστίου που είναι απαραίτητες για την επιβίωσή τους. Για να επιτύχουν τη στόχευση μόνο των καρκινικών κυττάρων, ο κ. Ντενμίντ και οι συνεργάτες του τροποποίησαν το μόριο της φυτικής δραστικής ουσίας προσθέτοντας μια επιπλέον πεπτιδική αλυσίδα.

Η τροποποίηση αυτή ουσιαστικά «προγραμματίζει» την τοξική ουσία έτσι ώστε να μην εισχωρεί στη μεμβράνη των κυττάρων παρά μόνο στην περίπτωση που αυτή περιέχει PSMA, ένα ένζυμο το οποίο βρίσκεται συχνά στην επιφάνεια πολλών καρκινικών κυττάρων του προστάτη.

Ουσιαστικά το PSMA καταργεί την «ασπίδα προστασίας» αντιδρώντας με την επιπλέον πεπτιδική αλυσίδα και αφαιρώντας την, με αποτέλεσμα η θαψιγαργίνη να επανέρχεται ανενόχλητη στη συνηθισμένη δράση της και επομένως να εισχωρεί στο καρκινικό κύτταρο και να το σκοτώνει.

Ολική εξολόθρευση

Αντίθετα με τα παραδοσιακά χημειοθεραπευτικά φάρμακα, τα οποία δρουν μόνο εναντίον των ταχέως αναπτυσσόμενων καρκινικών κυττάρων, η νέα συνθετική θραψιγαργίνη αποτελεί έναν «καθολικό» εξολοθρευτή: δεν επιτίθεται μόνο στα καρκινικά κύτταρα που βρίσκονται υπό ανάπτυξη αλλά και σε εκείνα που βρίσκονται σε «ύπνωση» καθώς και στα μη καρκινικά κύτταρα που επιστρατεύονται ως «βοηθοί» για την ανάπτυξη του όγκου.

«Μπορείτε να τη δείτε σαν μια χειροβομβίδα» ανέφερε ο κ. Ντενμίντ στο περιοδικό «New Scientist». «Ένας τραβάει την περόνη αλλά όσοι είναι γύρω του σκοτώνονται».

Στα πειραματόζωα οι «παράπλευρες απώλειες» από τη δράση της ουσίας φαίνονται να είναι πολύ μικρές, προκαλώντας μηδαμινές βλάβες στον υγιή ιστό. Οι πρώτες κλινικές δοκιμές, που αναμένεται να αρχίσουν σύντομα, θα δείξουν αν οι παρενέργειές της σε ανθρώπους θα είναι εξίσου περιορισμένες.

Αν τα αποτελέσματά τους είναι ικανοποιητικά, ενδεχομένως θα δούμε έναν νέο δρόμο να ανοίγεται στις αντικαρκινικές θεραπείες καθώς πρόσφατες μελέτες έχουν εντοπίσει το ένζυμο PSMA και σε καρκινικά κύτταρα εκτός του προστάτη. 

 

http://skeftomasteellhnika.blogspot.gr/2015/01/blog-post_65.html