Η πύρρειος νίκη στο Άσκλο (279 π.Χ.). Η Ιστορία πίσω από την γνωστή φράση 
Ο βασιλιάς της Ηπείρου Πύρρος εκστράτευσε στην Ιταλία για να βοηθήσει τις
ελληνικές πόλεις εκεί που πιέζονταν από τους Ρωμαίους. Έχοντας ήδη πολεμήσει και
νικήσει τους Ρωμαίους στην Ηράκλεια το 280 π.Χ. Μετά από την απόρριψη από τους
Ρωμαίους προτάσεων για ειρήνη, ο Πύρρος ξεκίνησε τη νέα του εκστρατεία.
Ήταν ήδη Ιούλιος του 279 π.Χ. όταν οι δύο στρατοί βρέθηκαν αντιμέτωποι κοντά στην πόλη Άσκλο. Τους χώριζε ο μικρός ποταμός Αυφίδιος. Για αρκετές ημέρες οι δύο αντίπαλοι στρατοί παρέμεναν θεατές ο ένας του άλλου. Οι Ρωμαίοι φρουρούσαν την κατεχόμενη από αυτούς όχθη, απαγορεύοντας στην ελληνική στρατιά να διασχίσει τον ποταμό.
Το έδαφος εξάλλου τους ευνοούσε καθώς από τις θέσεις τους και τις κινήσεις του Πύρρου ήταν σε θέση να ελέγχουν, αλλά και να αντεπιτεθούν εναντίον του μπορούσαν. Ο Ρωμαϊκός Στρατός είχε επίσης ενισχυθεί με 300 ειδικής κατασκευής άμαξες, εξοπλισμένες με μακρές λόγχες, δρέπανα και φλογοφόρες συσκευές, με τις οποίες θα αντιμετώπιζαν τους 19 ελέφαντες του Πύρρου.
Αφού παρέμεινε για αρκετές ημέρες απέναντι στους Ρωμαίους, κατά τη διάρκεια των οποίων ενισχύθηκε με συμμαχικά τμήματα, ο Πύρρος έταξε τον στρατό για μάχη. Σύμφωνα με την περιγραφή του Διονυσίου Αλικαρνασσέως η στρατιά του Πύρρου αναπτύχθηκε ως εξής : το άκρο δεξιό κατέλαβαν τμήματα ιππικού Βρετίων, Σαυνιτών (Ιταλοί σύμμαχοι), Ταραντίνων (ελαφρύ ιππικό) και επίλεκτων Θεσσαλών. Δίπλα τους τάχθηκαν οι Ηπειρώτες σαρισσοφόροι.
Αριστερά των Ηπειρωτών ετάχθησαν τμήματα μισθοφόρων από την πόλη του Τάραντα, οι επίλεκτοι Αμβρακιώτες και οι Ταραντίνοι «Λευκάσπιδες» φαλαγγίτες. Στο κέντρο τάχθηκαν οι Θεσπρωτοί και οι Χάονες φαλαγγίτες και οι Αιτωλοί, Ακαρνάνες και Αθαμάνες ελαφρά οπλισμένοι πεζοί. Στο αριστερό κέρας ετάχθησαν οι Σαυνίτες πεζοί και το άκρο αριστερό συγκρότησαν τμήματα ιππικού Αμβρακιωτών, Ταραντίνων και Λευκανών (Ιταλοί σύμμαχοι).
Την εφεδρεία της στρατιάς αποτέλεσαν οι 2.000 επίλεκτοι ιππείς του Αγήματος και το τμήμα των ελεφάντων. Απέναντι στη διάταξη αυτή των δυνάμεων του Πύρρου οι Ρωμαίοι τάχθηκαν ως εξής : απέναντι στο πεζικό του Πύρρου αναπτύχθηκαν τέσσερις λεγεώνες, με τμήματα Λατίνων συμμάχων ανάμεσα τους. Στα δύο κέρατα ετάχθη το ιππικό. Πίσω από την πρώτη γραμμή μάχης τάχθηκαν, ως εφεδρεία, οι ελαφρά οπλισμένοι πεζοί και τα ειδικά άρματα.
Η μάχη άρχισε με αψιμαχίες στις όχθες του ποταμού και συνεχίστηκε έτσι όλη την ημέρα. Όλες οι απόπειρες των Ελλήνων και των συμμάχων τους να διασχίσουν τον ποταμό απέτυχαν χάρη στην πείσμονα αντίσταση των Ρωμαίων, αλλά και στην ακαταλληλότητα του εδάφους.
Μόλις έπεσε η νύκτα οι Ρωμαίοι απέσυραν τον όγκο του στρατού τους στο γειτονικό οχυρό στρατόπεδο που είχαν κατασκευάσει, αφήνοντας προκαλυπτικές μόνο δυνάμεις να φρουρούν τις όχθες του ποταμού. Οι Ρωμαίοι ύπατοι υπολόγιζαν ότι ύστερα από τον ολοήμερο αγώνα φθοράς που είχε προηγηθεί και οι Έλληνες θα αποσύρονταν στο στρατόπεδο τους.
Υπολόγιζαν όμως χωρίς τον Πύρρο. Ο εμπειρότατος στα πολεμικά βασιλέας δεν ήταν δυνατό να αφήσει ανεκμετάλλευτη μια τέτοια ευκαιρία. Αμέσως μετά την απόσυρση των Ρωμαίων έστειλε τα ελαφρά του τμήματα κατά των αντιστοίχων εχθρικών που φρουρούσαν τις διαβάσεις και τις κατέλαβε. Κατόπιν διέσχισε με όλο του τον στρατό τον ποταμό και έλαβε θέσεις ενόψει της επανάληψης της μάχης την επομένη.
Με το πρώτο φως της ημέρας οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι ήσαν έτοιμοι να επαναλάβουν τη μάχη. Αυτή τη φορά ο Πύρρος έταξε τη φάλαγγα του σε βαθείς και συμπαγείς σχηματισμούς και επιτέθηκε. Ακολούθησε λυσσαλέα πάλη. Οι ελληνικές φάλαγγες πίεσαν ασφυκτικά τους Ρωμαίους λεγεωνάριους.
Και πάλι τα οπλιτικά δόρατα, τα βαριά ακόντια και τα σπαθιά, των Ρωμαίων, αποδείχθηκαν κατώτερα της τρομερής σάρισσας. Οι Ρωμαίοι πολέμησαν γενναία. Και πάλι όμως αντίκριζαν με τρόμο τις ασπίδες τους να τρυπιούνται σαν χάρτινες από τις ελληνικές σάρισσες. Οι λεγεωνάριοι προσπαθούσαν να κόψουν με τα σπαθιά τους τις αιχμές των σαρισσών.
Η σε μεγάλο βάθος διάταξη της φάλαγγας όμως δεν τους επέτρεπε, αφού μόλις ένας Ρωμαίος άρπαζε με τα χέρια του μια σάρισσα άλλες τέσσερις καρφώνονταν επάνω του. Στο μεταξύ ο Πύρρος έριξε στη μάχη και τους ελέφαντες κατά του αντιπάλου ιππικού.
Ο Ζωναράς αναφέρει ότι ο Πύρρος οδήγησε τους ελέφαντες του στην αντίθετη πτέρυγα από όπου οι Ρωμαίοι είχαν τάξει τα ειδικά άρματα. Ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς, αντίθετα αναφέρει ότι οι ελέφαντες συνεπλάκησαν με τα ρωμαϊκά άρματα, τα οποία μάλιστα κατόρθωσαν να τους σταματήσουν για λίγο. Ο Πύρρος όμως είχε διαθέσει στο τμήμα των ελεφάντων μεγάλο αριθμό ψιλών, ως υποστήριξη. Οι Έλληνες ψιλοί κατόρθωσαν εξουδετερώσουν τα ρωμαϊκά άρματα και να ανοίξουν τον δρόμο για τους ελέφαντες.
Ήταν η κρίσιμη φάση της μάχης. Το ρωμαϊκό μέτωπο «έσπασε» και οι Ρωμαίοι οπισθοχώρησαν και κλείστηκαν στο στρατόπεδο τους. Ο Πύρρος ήταν και πάλι νικητής.
Οι απώλειες όμως ήταν βαριές. Ο Διονύσιος Αλικαρανασσεύς, αναφέρει ότι οι απώλειες τόσο των Ρωμαίων, όσο και του Πύρρου, έφτασαν τις 15.000 στρατιώτες για κάθε πλευρά. Η μάχη του Άσκλου απετέλεσε τον ορισμό της φράσεως «Πύρρειος Νίκη».
hellasforce.com
Ήταν ήδη Ιούλιος του 279 π.Χ. όταν οι δύο στρατοί βρέθηκαν αντιμέτωποι κοντά στην πόλη Άσκλο. Τους χώριζε ο μικρός ποταμός Αυφίδιος. Για αρκετές ημέρες οι δύο αντίπαλοι στρατοί παρέμεναν θεατές ο ένας του άλλου. Οι Ρωμαίοι φρουρούσαν την κατεχόμενη από αυτούς όχθη, απαγορεύοντας στην ελληνική στρατιά να διασχίσει τον ποταμό.
Το έδαφος εξάλλου τους ευνοούσε καθώς από τις θέσεις τους και τις κινήσεις του Πύρρου ήταν σε θέση να ελέγχουν, αλλά και να αντεπιτεθούν εναντίον του μπορούσαν. Ο Ρωμαϊκός Στρατός είχε επίσης ενισχυθεί με 300 ειδικής κατασκευής άμαξες, εξοπλισμένες με μακρές λόγχες, δρέπανα και φλογοφόρες συσκευές, με τις οποίες θα αντιμετώπιζαν τους 19 ελέφαντες του Πύρρου.
Αφού παρέμεινε για αρκετές ημέρες απέναντι στους Ρωμαίους, κατά τη διάρκεια των οποίων ενισχύθηκε με συμμαχικά τμήματα, ο Πύρρος έταξε τον στρατό για μάχη. Σύμφωνα με την περιγραφή του Διονυσίου Αλικαρνασσέως η στρατιά του Πύρρου αναπτύχθηκε ως εξής : το άκρο δεξιό κατέλαβαν τμήματα ιππικού Βρετίων, Σαυνιτών (Ιταλοί σύμμαχοι), Ταραντίνων (ελαφρύ ιππικό) και επίλεκτων Θεσσαλών. Δίπλα τους τάχθηκαν οι Ηπειρώτες σαρισσοφόροι.
Αριστερά των Ηπειρωτών ετάχθησαν τμήματα μισθοφόρων από την πόλη του Τάραντα, οι επίλεκτοι Αμβρακιώτες και οι Ταραντίνοι «Λευκάσπιδες» φαλαγγίτες. Στο κέντρο τάχθηκαν οι Θεσπρωτοί και οι Χάονες φαλαγγίτες και οι Αιτωλοί, Ακαρνάνες και Αθαμάνες ελαφρά οπλισμένοι πεζοί. Στο αριστερό κέρας ετάχθησαν οι Σαυνίτες πεζοί και το άκρο αριστερό συγκρότησαν τμήματα ιππικού Αμβρακιωτών, Ταραντίνων και Λευκανών (Ιταλοί σύμμαχοι).
Την εφεδρεία της στρατιάς αποτέλεσαν οι 2.000 επίλεκτοι ιππείς του Αγήματος και το τμήμα των ελεφάντων. Απέναντι στη διάταξη αυτή των δυνάμεων του Πύρρου οι Ρωμαίοι τάχθηκαν ως εξής : απέναντι στο πεζικό του Πύρρου αναπτύχθηκαν τέσσερις λεγεώνες, με τμήματα Λατίνων συμμάχων ανάμεσα τους. Στα δύο κέρατα ετάχθη το ιππικό. Πίσω από την πρώτη γραμμή μάχης τάχθηκαν, ως εφεδρεία, οι ελαφρά οπλισμένοι πεζοί και τα ειδικά άρματα.
Η μάχη άρχισε με αψιμαχίες στις όχθες του ποταμού και συνεχίστηκε έτσι όλη την ημέρα. Όλες οι απόπειρες των Ελλήνων και των συμμάχων τους να διασχίσουν τον ποταμό απέτυχαν χάρη στην πείσμονα αντίσταση των Ρωμαίων, αλλά και στην ακαταλληλότητα του εδάφους.
Μόλις έπεσε η νύκτα οι Ρωμαίοι απέσυραν τον όγκο του στρατού τους στο γειτονικό οχυρό στρατόπεδο που είχαν κατασκευάσει, αφήνοντας προκαλυπτικές μόνο δυνάμεις να φρουρούν τις όχθες του ποταμού. Οι Ρωμαίοι ύπατοι υπολόγιζαν ότι ύστερα από τον ολοήμερο αγώνα φθοράς που είχε προηγηθεί και οι Έλληνες θα αποσύρονταν στο στρατόπεδο τους.
Υπολόγιζαν όμως χωρίς τον Πύρρο. Ο εμπειρότατος στα πολεμικά βασιλέας δεν ήταν δυνατό να αφήσει ανεκμετάλλευτη μια τέτοια ευκαιρία. Αμέσως μετά την απόσυρση των Ρωμαίων έστειλε τα ελαφρά του τμήματα κατά των αντιστοίχων εχθρικών που φρουρούσαν τις διαβάσεις και τις κατέλαβε. Κατόπιν διέσχισε με όλο του τον στρατό τον ποταμό και έλαβε θέσεις ενόψει της επανάληψης της μάχης την επομένη.
Με το πρώτο φως της ημέρας οι Έλληνες και οι Ρωμαίοι ήσαν έτοιμοι να επαναλάβουν τη μάχη. Αυτή τη φορά ο Πύρρος έταξε τη φάλαγγα του σε βαθείς και συμπαγείς σχηματισμούς και επιτέθηκε. Ακολούθησε λυσσαλέα πάλη. Οι ελληνικές φάλαγγες πίεσαν ασφυκτικά τους Ρωμαίους λεγεωνάριους.
Και πάλι τα οπλιτικά δόρατα, τα βαριά ακόντια και τα σπαθιά, των Ρωμαίων, αποδείχθηκαν κατώτερα της τρομερής σάρισσας. Οι Ρωμαίοι πολέμησαν γενναία. Και πάλι όμως αντίκριζαν με τρόμο τις ασπίδες τους να τρυπιούνται σαν χάρτινες από τις ελληνικές σάρισσες. Οι λεγεωνάριοι προσπαθούσαν να κόψουν με τα σπαθιά τους τις αιχμές των σαρισσών.
Η σε μεγάλο βάθος διάταξη της φάλαγγας όμως δεν τους επέτρεπε, αφού μόλις ένας Ρωμαίος άρπαζε με τα χέρια του μια σάρισσα άλλες τέσσερις καρφώνονταν επάνω του. Στο μεταξύ ο Πύρρος έριξε στη μάχη και τους ελέφαντες κατά του αντιπάλου ιππικού.
Ο Ζωναράς αναφέρει ότι ο Πύρρος οδήγησε τους ελέφαντες του στην αντίθετη πτέρυγα από όπου οι Ρωμαίοι είχαν τάξει τα ειδικά άρματα. Ο Διονύσιος Αλικαρνασσεύς, αντίθετα αναφέρει ότι οι ελέφαντες συνεπλάκησαν με τα ρωμαϊκά άρματα, τα οποία μάλιστα κατόρθωσαν να τους σταματήσουν για λίγο. Ο Πύρρος όμως είχε διαθέσει στο τμήμα των ελεφάντων μεγάλο αριθμό ψιλών, ως υποστήριξη. Οι Έλληνες ψιλοί κατόρθωσαν εξουδετερώσουν τα ρωμαϊκά άρματα και να ανοίξουν τον δρόμο για τους ελέφαντες.
Ήταν η κρίσιμη φάση της μάχης. Το ρωμαϊκό μέτωπο «έσπασε» και οι Ρωμαίοι οπισθοχώρησαν και κλείστηκαν στο στρατόπεδο τους. Ο Πύρρος ήταν και πάλι νικητής.
Οι απώλειες όμως ήταν βαριές. Ο Διονύσιος Αλικαρανασσεύς, αναφέρει ότι οι απώλειες τόσο των Ρωμαίων, όσο και του Πύρρου, έφτασαν τις 15.000 στρατιώτες για κάθε πλευρά. Η μάχη του Άσκλου απετέλεσε τον ορισμό της φράσεως «Πύρρειος Νίκη».
hellasforce.com
http://lithosfotos.blogspot.gr/2014/08/279.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου