ΟΙ ξένες μυστικές υπηρεσιες και η δράση των πρακτόρων τους στην Ελλάδα του Α΄ Παγκοσμίου πολέμου ( Κάθε ομοιότητα με την σημερινή Ελλάδα δεν είναι ασφαλώς τυχαία)

Επί προσωπικού

Γράφει ο Φιλίστωρ

Κάποτε στάθηκα μπροστά σε μια επιτροπή καθηγητών πανεπιστημίου, για να εξεταστεί ο φάκελος μου για να κάνω μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία.

Η πρόταση έρευνας που έκανα αφορούσε ακριβώς την δράση των μυστικών υπηρεσιών της Αντάντ και των Κεντρικών Αυτοκρατοριών στην Ελλάδα κατά την διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου.

Στην ερευνητική μου πρόταση αναφερόμουν ξεχωριστά στην περίπτωση του Roquefeuil του οποίου η δράση κατά την γνώμη μου επηρέασε δραματικά την σύγχρονη Ελληνική Ιστορία.

Οι συμμετέχοντες στην επιτροπή αμφισβήτησαν ότι υπάρχουν επαρκή σχετικά στοιχεία και η πρόταση μου απερρίφθη πανηγυρικώς.

Μια καλή συμπαθητική κυριούλα που συμμετείχε στην διαδικασία με είχε ρωτήσει να την πληροφορήσω "τι δουλειά έκαναν αυτοί οι πράκτορες που έψαχνα". Εκείνη η απόφαση άλλαξε την ζωή μου για πάντα (προς το καλύτερο όπως αποδείχθηκε) αλλά με λύπησε βαθύτατα.

Το σημερινό άρθρο λοιπόν γράφτηκε εις ανάμνησιν των καιρών εκείνων και το αφιερώνω στην σύζυγο μου, τον μοναδικό άνθρωπο που με στήριξε και μου συμπαραστάθηκε στην δύσκολη εκείνη στιγμή.

Η δράση του Γάλλου κατασκόπου Roquefeuil στην Αθήνα

κατά την διάρκεια

του Α΄ παγκοσμίου πολέμου

Κατά την διάρκεια του Α΄ παγκοσμίου πολέμου οι δύο αντίπαλοι συμμαχικοί σχηματισμοί κατέβαλλαν μεγάλες προσπάθειες για να προσελκύσουν τις ουδέτερες χώρες και τους λαούς τους τόσο στα Βαλκάνια όσο και στην Μέση Ανατολή. Συνήθως η προσπάθεια προσέλκυσης αφορούσε εδαφικά ανταλλάγματα που υπόσχονταν οι εμπόλεμοι στην ουδέτερη Χώρα ως αποζημιώσεις για μετά το τέλος του πολέμου.

Πολύ συχνά βέβαια, οι δύο αντίπαλες συμμαχίες δεν περιορίζονταν μόνο σε διπλωματικές ενέργειες, αλλά χρησιμοποιούσαν τις μυστικές τους υπηρεσίες και ειδικούς πράκτορες για την επίτευξη των σκοπών τους αλλά και την χειραγώγησης της κοινής γνώμης των λαών.

Στην Ελλάδα οι επιχειρήσεις των μυστικών υπηρεσιών των Γερμανών και των αγγλογάλλων είχαν λάβει μεγάλες διαστάσεις, καθώς η Ελλάδα επί τρία χρόνια (1914-1917) αμφιταλαντευόταν ανάμεσα στα δύο στρατόπεδα.

Οι ενέργειες τους εντάθηκαν μετά την δημιουργία του Βαλκανικού μετώπου, που αύξησε κατακόρυφα την σημασία της Ελλάδας για την παγκόσμια πολεμική σύρραξη.

Ο σημαντικότερος Γερμανός κατάσκοπος που έδρασε κείνη την εποχή στην Ελλάδα ήταν ο...

διαβόητος Γερμανός Βαρώνος Σενκ. Σύμφωνα με τα διπλωματικά αρχεία Γερμανίας και Αυστροουγγαρίας ο Σένκ δωροδόκησε τις περισσότερες αντιβενιζελικές εφημερίδες της εποχής, ώστε αυτές να δημοσιεύουν θετικές ειδήσεις για των συνασπισμό των κεντρικών Αυτοκρατοριών. Η σημαντικότερη όμως δράση πρακτόρων σημειώθηκε από την Αντάντ. Τόσο η Αγγλία όσο και η Γαλλία είχαν μόνιμες στρατιωτικές αποστολές στην Ελλάδα, την οποία θεωρούσαν χώρα που άνηκε αποκλειστικά στην σφαίρα επιρροής τους. Έτσι, η θετική στάση που τηρούσε ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος έναντι των Κεντρικών Αυτοκρατοριών σόκαρε τις ηγεσίες των δύο χωρών, ενώ αποτέλεσε μια δυσάρεστη

Lucien Lacaze

έκπληξη για την Γαλλική κοινή γνώμη. Μετά το 1916 οι κατασκοπικές ενέργειες της Γαλλίας κυρίως αυξήθηκαν κατακόρυφα, καθώς φαινόταν ότι ο Βενιζέλος έχανε έδαφος. Στις δραστηριότητες Γάλλων πρακτόρων εκτός από την δωροδοκία Βενιζελικών εφημερίδων ήταν και η στρατολόγηση οπαδών του Βενιζέλου. Το παρακάτω απόσπασμα από τις "αναμνήσεις" του Περικλή Αργυρόπουλου βασίζεται κυρίως στις αναμνήσεις του Γάλλου αντιναυάρχου Dartige de Fournet και παρά κάποιες υπερβολές, αποδίδει πιστά τις δραστηριότητες που ανέπτυξε ο Γάλλος κατάσκοπος De Roquefeuil. Να σημειωθεί

ότι στην αρθρογραφική μονομαχία Βενιζέλου - Μεταξά το 1934, ο Μεταξάς είχε αναφερθεί εκτενώς στον βίο και την πολιτεία του Γάλλου κατασκόπου.

"Τον Δεκέμβριον του 1915 ο De Roquefeuil διορίσθηκε ναυτικός ακόλουθος στην Γαλλική πρεσβεία της Αθήνας. Είχε χρηματίσει παλαιότερα αρχηγός του επιτελείου του ναυάρχου Lacaze, υπουργού των Ναυτικών της Γαλλίας κατά τον πόλεμο. Η τυφλή εμπιστοσύνη του Lacaze στον υφιστάμενο του υπήρξε και η αιτία της εξαιρετικής επίδρασης που άσκησε ο Roquefeuil επί της Γαλλικής κυβέρνησης, του γαλλικού κοινοβουλίου και του γενικού στρατηγείου των Γάλλων. Σύμφωνα με τον αντιναύαρχο Dartige de Fournet, αρχηγού του Γαλλικού στόλου της Μεσογείου, ο Roquefeuil ένεκα των προσωπικών σχέσεων που είχε με τον υπουργό Ναυτικών κατέστη τόσο ισχυρός και ασύδοτος ώστε αγνοώντας την πρεσβεία και τον αρχηγό του Στόλου, έφτασε να αποβεί ο ρυθμιστής της Γαλλικής πολιτικής εν Ελλάδι την εποχή του Α΄ παγκοσμίου πολέμου. Του επετράπη κατ εξαίρεση να αποστέλλει γνώμες και πληροφορίες για τα Ελληνικά πράγματα απ΄ ευθείας στον πρόεδρο της Γαλλικής Δημοκρατίας, στο υπουργείο εξωτερικών, στους προέδρους κοινοβουλευτικών επιτροπών, αλλά και στο γενικό επιτελείο στρατού.

Από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τα καθήκοντα του, ο Roquefeuil οργάνωσε μια υπηρεσία πληροφοριών και κατασκοπείας προσλαμβάνοντας κάθε είδους κακοποιό στοιχείο. Χάρις την

Dartige de Fournet

υπηρεσία αυτή κατέγραψε πάνω από 25.000 δελτία φρονημάτων για Έλληνες πολίτες.

Σύμφωνα με τον Foyrnet ο περιβόητος Γάλλος πλωτάρχης είχε εγκαταστήσει πυρομαχικά και κιβώτια γεμάτα με εκρηκτικές ύλες και βόμβες σε αίθουσες του παραρτήματος της Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα. Από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή ξεκίνησαν 40 Έλληνες αξιωματικοί για να μεταβούν στην Θεσσαλονίκη και να στελεχώσουν το εκεί μελετώμενο κίνημα.

Χάρις τον Roquefeuil ντύθηκαν όλοι με στολές Γάλλων αξιωματικών για να μεταβούν με ασφάλεια στο Φάληρο.

Ο Fournet χαρακτήρισε την αναχώρηση αυτή ως σενάριο καρναβαλιού που οφείλει να αποσιωπήσει για να μην "ντροπιάζεται ο Γαλλικός στρατός".

Αλλά ο Roquefeil δεν σταμάτησε εκεί. Οργάνωσε με Έλληνες πράκτορες την περίφημη σκηνοθετημένη επίθεση κατά της Γαλλικής πρεσβείας, μια προβοκάτσια που είχε σημαντικές επιπτώσεις στις Ελληνικές πολιτικές εξελίξεις.

Από την αρχή είχε ταχθεί άλλωστε με το μέρος των Φιλελευθέρων και δεχόταν ως αληθή κάθε καταγγελία η πληροφορία που προερχόταν από τα μέλη του κόμματος αυτού. Άλλη σοβαρή πρωτοβουλία του Roquefeuil είναι η επίμονη προσπάθεια του να πειστεί η Γαλλική και η Ελληνική κοινή γνώμη ότι η Ελλάδα, όντας ουδέτερη, διατηρούσε κέντρα εφοδιασμού Γερμανικών υποβρυχίων.

Η κατηγορία αυτή είχε ιδιαίτερο βάρος καθώς η δράση των Γερμανικών υποβρυχίων στον Α΄παγκόσμιο πόλεμο είχε προκαλέσει σοβαρές καταστροφές κυρίως στον Αγγλικό εμπορικό στόλο. Ο Roquefeuil ήταν ο βασικός εμπνευστής και καθοδηγητής της αναληθούς αυτής προπαγάνδας. Ο Fournet διαβεβαίωνε στα απομνημονεύματα του ότι ποτέ δεν βρέθηκε τέτοια βάση ανεφοδιασμού στην Ελλάδα. Αλλά οι προσπάθεια του Roquefeuil οδηγούσε τους Γάλλους σε συνεχείς γελοιοποιήσεις και εξευτελισμούς στα μάτια της Ελληνικής κοινής γνώμης. Αθώα Ελληνικά αλιευτικά καταγγέλονταν από την Γαλλική πρεσβεία ως Γερμανικά υποβρύχια, ενώ Γάλλοι ναύτες διεξήγαγαν επιδρομή στο

άγημα Γάλλων ναυτών βαδίζει προς Αθήνα στα "Νοεμβριανά

Άργος για να καταστρέψουν 50 κιβώτια υγρής πίσσας που υποτίθεται ότι αφορούσαν τον επίμαχο ανεφοδιασμό, αλλά τελικά αποδείχθηκε ότι είχαν παραγγελθεί από το υπουργείου Γεωργίας για την εξόντωση των ακρίδων.

Μέγας θόρυβος είχε σηκωθεί από Βενιζελικές εφημερίδες σχετικά με το ανάκτορο του Γουλιέλμου Β΄της Γερμανίας στην Κέρκυρα κι την θρυλλούμενη δεξαμενή πετρελαίου και ένα υποβρύχιο σωλήνα που ανεφοδίαζε τα υποβρύχια . Τελικώς αυτός ο σωλήνας αποδείχθηκε πως απλώς εκκένωνε τους βόθρους του Αχιλλείου. Άλλωστε έτσι κι αλλιώς τα Γερμανικά υποβρύχια δεν χρειάζονταν τις Ελληνικές ακτές για να ανεφοδιαστούν. Από τις Τουρκικές τους βάσεις είχαν μια ακτίνα δράσης αρκετά ικανοποιητική.

Άλλο τέχνασμα του Roquefeuil ήταν η σκηνοθεσία τορπιλισμού Ελληνικού πλοίου μέσα στο λιμάνι του Πειραιά τον Σεπτέμβριο του 1916.

Ο φιλοβενιζελικός τύπος αλλά και εφημερίδες στην Γαλλία έγραψαν πως η βύθιση του πλοίου ήταν πολύνεκρη προήλθε από τορπιλισμό Γερμανικού υποβρυχίου. Στην κηδεία των θυμάτων του τορπιλισμού παραβρέθηκαν όλοι οι πρεσβευτές των Δυνάμεων της Αντάντ πλην του Ιταλού Μποσδάρι.

Η πραγματογνωμοσύνη που διεξήχθη λίγο καιρό μετά απέδειξε πως η βύθιση του πλοίου προήλθε από έκρηξη εκρηκτικών υλών εντός του καραβιού. Τα θύματα της ανατίναξης ήταν ανύπαρκτα, αν και λίγο αργότερα έγινε γνωστό πως οι νεκροί που είχαν κηδευθεί με μεγάλες τίμες είχαν αφαιρεθεί από νοσοκομείο. Τέλος, σύμφωνα με τον Ιταλό πρέσβη Μποσδάρι, ο Roquefeuil ήταν αυτός ο οποίος οργάνωσε τον εμπρησμό του βασιλικού κτήματος στην Δεκέλεια. Ο εμπρησμός ήταν τόσο εκτεταμένος ώστε είχε ως θύματα δύο υπασπιστές του Βασιλιά Κωνσταντίνου, με τον ίδιο τον Βασιλιά να διατρέχει μεγάλο κίνδυνο. Η δραστηριότητα του Roquefeuil δημιούργησε μια αρνητική εικόνα της Ελλάδας στην Γαλλική κοινή γνώμη. Αυτή η εικόνα ήταν ιδιαιτέρως ζωηρή κατά την κρίσιμη διετία 1920-1922 και αναζωπυρώθηκε όταν ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920. Έτσι λοιπόν, η μεταστροφή της Γαλλικής πολιτικής υπέρ του Κεμάλ συνάντησε μικρότερη αντίσταση από την Γαλλική κοινή γνώμη".

Ι. Β. Δ.

Βασική Πηγή

Περικλής Αργυρόπουλος, Αναμνήσεις, εκδόσεις Αρσενίδη

Επίμετρον

Περικλής Αργυρόπουλος (1871-1953)

Ο Περικλής Αργυρόπουλος γεννήθηκε στην Αθήνα το 1871. Ακολούθησε το ναυτικό στάδιο όπου και εξήλθε από τη Σχολή Δοκίμων. Στον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο ήταν κυβερνήτης του τορπιλοβόλου 14 με το οποίο και τορπίλισε μέσα στον όρμο του Αϊβαλί την τουρκική κανονιοφόρο "Τραπεζούντα".

Παράλληλα από το 1909 που αναμίχθηκε στο Κίνημα του 1909 ασχολήθηκε και με την πολιτική. Το 1917 διετέλεσε υπουργός Συγκοινωνίαςεπί κυβερνήσεως Ζαΐμη, καθώς και το 1926 επί κυβερνήσεως Αθανάσιου Ευταξία. Αργότερα επί κυβερνήσεως Ι. Μεταξά διορίστηκε πρέσβης στη Μαδρίτη.

Κατά τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο του 1940 και συγκεκριμένα στις 17 Δεκεμβρίου τον συνάντησε ο εκεί πρέσβης της Ουγγαρίας στρατηγός Ρούντολφ Αντόρκα, με τον οποίο διατηρούσε φιλικές σχέσεις, ο οποίος και του μετέφερε γερμανική πρόταση ανακωχής του ελληνοϊταλικού πολέμου. Ο Αργυρόπουλος στην αρχή ξαφνιάστηκε με τους όρους του προτεινόμενου σχεδίου. Λόγω της μεγάλης όμως σπουδαιότητας ζήτησε από τον συνομιλητή του να μάθει τίνος πρωτοβουλία ήταν αυτή ή αν ομιλούσε εξ ονόματος της Γερμανίας ή της Ιταλίας. Τότε ο Αντόρκα του γνώρισε ότι ερχόταν από μια μεγάλη γερμανική προσωπικότητα, που βεβαίως αμέσως αντιλήφθηκε ο Αργυρόπουλος ότι μιλούσε για τον Φον Κανάρι, με τον οποίο οι συνεργασίες του συνομιλητή του του ήταν γνωστές. Πρόσθετα ο Αντόρκα του μετέφερε τη διαβεβαίωση "πως καμία άλλη αξίωση δεν θα ήγειραν οι Γερμανοί".

Τη ίδια ημέρα ο Περικλής Αργυρόπουλος, μη χάνοντας χρόνο, διαβίβασε τηλεγραφικά στην Αθήνα στον Ιωάννη Μεταξά τη γερμανική πρόταση με μια συμπληρωματική έκθεση (εισήγηση) αποδοχής της. Την πρόταση εκείνη βέβαια αρχικά απέρριψε ο Ιωάννης Μεταξάς πλην όμως φαίνεται πως αργότερα περί το τέλος του ίδιου μήνα, μετά την άφιξη στην Ελλάδα του Γκρατσία Πονιέρο, την επανεξέτασε μαζί με τον Βασιλέα Γεώργιο όπου και τελικά απορρίφθηκε.

Συγγραφικά έργα του Περικλή Αργυρόπουλου είναι "Το Ναυτικόν της Ελλάδος πρόγραμμα" (1905), "Οι Έλληνες και η Θάλασσα" που εξέδωσε το 1909 και οι "Αναμνήσεις" που εκδόθηκαν μετά το θάνατό του και που αποτελούν στοιχεία του προσωπικού του ημερολογίου. Ο Περικλής Αργυρόπουλος πέθανε το 1953.

istorikathemata 

http://klassikoperiptosi.blogspot.com/2012/04/blog-post_7601.html#more